Posts tonen met het label Brave hendrik. Alle posts tonen
Posts tonen met het label Brave hendrik. Alle posts tonen

zondag, mei 05, 2013

Brave hendrik in de schooltuin

We bezoeken met de cursisten de bijzondere tuin van een school in Wilsele. Een gevarieerd wild natuur- en speelbos met groenten- en kruidentuin zou je het kunnen noemen. In de kruidentuin vinden we vooral stevige planten die tegen een stootje kunnen. Wel verstandig om juist de stoere Griekse alant, aardperen en brave hendrik aan te planten. Of zitten er hier allemaal brave hendriken op de school?

Brave hendrik met zijn Latijnse naam Chenopodium bonus-henricus hoort bij de familie van de melde. Het zijn bijna allemaal planten die makkelijk en snel groeien, allemaal eetbaar blad vormen dat op zijn spinazies gegeten kan worden en waarvan ook de zaden eeuwen geleden als een soort graan gebruikt werden.
Zijn Engelse bijnaam - armeluisasperge – duidt op de malse scheuten die je, mits je de plant in het voorjaar aanaard in de zomers kunt eten als asperge.

De merkwaardige naam Brave Hendrik, die in andere landen een vergelijkbare naam heeft (Good King Henry en Guter Heinrich) verwijst mogelijk naar een Midden-Europese mythische figuur. Of de naam zou ontleend zijn aan Hendrik IV. die de beoefening van de plantkunde bevorderde, de naam zou staan tegenover Malus Henricus d. i. slechte Hendrik, waarmee Mercurialis perennis bedoeld werd.
Chenopódium komt van het Griekse chênos: van de gans en podion: voetje, naar de overeenkomst van de bladeren met een ganzenvoet.

Dodonaeus geeft de volgende beschrijving over 'Goeden heyndrick' in zijn Cruydtboeck
Goeden heyndrick heeft breede dicke bladeren/ den bladeren van Surckele volnaer ghelijck maer corter ende breeder. Die steel es dick ontrent eenen voet hooch/ ende daer aen wast dat saet/ veel by een ghedronghen schier ghelijck aen die Melden. Die wortel es groot/ lanck/ dick ende geel.
Goeden heyndrick wast op ongheboude plaetsen/ by den straten ende weghen/ ende ontrent die tuynen.

Dit cruyt wordt gheheeten nu ter tijt in Latijn Tota bona/ en van sommighen oock Chrysolachanon/ dat es in Latijn Aureum olus/ om sijn sonderlinghe duecht wille. In Hoochduytsch Guter heinrich ende Schmerber. Hier te lande Goede heyndrick/ Lammekens oore/ ende van sommighen Algoede. In Franchois Toute bone.

Cracht ende werckinghe
Goede heyndrick in spijse oft pottagie gebruyckt maeckt den buyck saecht/ ende doet camerganck hebben.
Goeden heyndrick gruen ghestooten suyvert die oude sweeringhen/ ende gheneest die versche wonden daer op gheleyt/ ende sijn in die selve eenighe ghewormten die doet hy sterven ende uutvallen.

Meer info: https://sites.google.com/site/kruidwis/planten-van-a-tot-z/chenopodium-bonus-henricus-brave-hendrik