Posts tonen met het label Inula. Alle posts tonen
Posts tonen met het label Inula. Alle posts tonen

dinsdag, juli 06, 2021

Griekse alant dringt zich op.

De grote, geel bloeiende Griekse alant heeft me, net zoals andere forse planten altijd aangesproken. Toch heb ik hem een tijdje uit het oog verloren, om niet te zeggen verwaarloosd, totdat de plant 2 jaar geleden plots opdook in Wallonie langs de wegkant tussen Hastiere en Blaimont en ik hem dit jaar ook langs de Maas ontdekte. En vandaag vind ik hem massaal terug tijdens onze kruidenstage in mijn verloren tuin van Bellegarde en Diois.  Opvallend toch voor een plant die in het verleden van belang was voor de luchtwegen en zich nu in deze helse Coronatijden manifesteert. Alsof hij wil zeggen, ik ben er, jullie hebben mij nodig.

Zoals vele medicinale plant werd ook Alant reeds van oudsher beschreven.We vinden hem al terug rond 500 voor in de Codex Constantinopolitanus. Ook Hippocrates vermeldde de plant als gunstig voor de luchtwegen, de baarmoeder en de urinewegen en zelfs een schrijver als Horatius verhaalt in zijn 'De Achtste Satire' over het maken van een saus met deze aromatische bittere wortel. Niet verwonderlijk want naast de forse bovengrondse groei is het toch de immense wortel met kamfergeur die vooral opvalt.

In het jaar 77 schreef Plinius over een zekere Julia Augustinus dat ze 'geen dag voorbij liet gaan zonder wat alantwortel te eten, dat ter bevordering van de spijsvertering en een aangenaam humeur.

In de 5de eeuw werd de plant 'inula campana' genoemd en in de middeleeuwen 'enula.' Hildegard von Bingen en Albertus Magnus raadden de plant aan voor de luchtwegen. 
Dodoens vermeldt  :'alant is een veel ghecocht ende wel bekend cruydt' . Die wortel met huenich vermenght ende gheleckt suyvert die borst/ doet die taeye fluymen rijpen ende rijsen/ ende es seer goet tot den hoest ende corticheyt van adem. Alantwortel ghepoedert es goet ghedroncken tseghen die beten ende steken van den fenijnnighen ghedierten/ ende tseghen die winden ende opblasinghen binnen tlichaems. Alantwortel gheconfijt es der maghen goet ende bequaem ende doet die spijse verteeren'.
Ook in de zogenaamde  signatuurleer, waarbij het uiterlijk van de plant aanwijzingen geeft over zijn medicinaal waarde, vind men dat de gele kleur, naar gal en spijsvertering verwijst en de harigheid naar zijn invloed op huid en slijmvliezen. Geschiedkundig vinden we dus vooral de werking op spijsvertering en op luchtwegen terug.

In de Chinese en Ayurvedische geneeskunde, staat de plant onder de naam Pushkaramula in hoog aanzien als longtonicum en als pijnstillend middel. Ook zigeuners maakten gebruik van de Griekse alant om hun paarden te temmen en huidaandoeningen bij schapen te genezen De wortels werden ook verwerkt in parfums en wierook en in Spanje gebruikten men de wortel als natuurlijke vliegenvanger.

In 1804 werd voor het eerst inuline uit de alantwortel geïsoleerd, deze nu bekende stof heeft haar naam dus te danken aan de plant 'inula'. Een stof die furore maakt om de darmflora te verbeteren.

Ook mythische verhalen en bereidingswijzen over alant zijn er genoeg. Alant samen  met ijzerhard en maretak in een hoofdkussen gestopt zou het dromen bevorderen en...liefdeskennis vergroten en als je de plant in het vuur liet verbranden kon je helder zien. Angelsaksische auteurs sloegen de plant hoog aan, vooral tegen ziekten die waren veroorzaakt 'door boosaardige elfen'.

Griekse alant, Inula helenium. De plant zou ontsproten zijn uit de tranen van Helena van Troje, vandaar helenium. Is het gloriemoment van deze reusachtige plant opnieuw aangebroken?

Gekonfijte alantwortel. Te proberen.
En ja, de wortel kan worden gekonfijt : hiertoe wordt de verse wortel op een zacht vuur in ruim water gaar gesudderd. Het nat afgieten in een schaal en hierin een even grote hoeveelheid suiker aan toevoegen. Vervolgens de wortel in deze stroop 24 uur lang laten staan, de volgende dag de wortel uit de stroop halen, deze indikken en daarna de wortel weer in de stroop 24 uur laten staan. Dit iedere dag herhalen: de stroop wordt steeds dikker en de wortel neemt steeds meer suiker op. Na een week de staat de wortel nog nauwelijks onder de stroop, dan de wortel op een vergiet laten uitlekken en door poedersuiker rollen. Opbergen in goed gesloten glazen pot.

vrijdag, juli 06, 2012

Tuinieren in Bellegarde

Ondertussen zit ik, werk ik, tuinier ik in Bellegarde in mijn jardin des simples. Simpel is het niet, een tuin op afstand onderhouden, het wordt dus een wilde tuin, een tuin op drift en ook dat is boeiend.

In de tuin vallen de Griekse alanten nu het meeste op, niet alleen omdat ze zich zo goed uitzaaien maar ook omdat ze zo een groot (bedreigend?) blad vormen. Ondertussen zijn er echter ook kleine plantjes die zich stiekem verspreiden, bijvoorbeeld de akker- en de haagwinde. Maar het mag van mij. Als god de vader met een kleine g kijk ik er naar en grijp in daar waar meer timide planten dreigen in de verdrukking te geraken. Mijn rozenwortels bijvoorbeeld, zij waren onzichtbaar geworden onder de grote alanten. Het is wel een prulwerk om ze weer vrij te maken, maar dat vormt een leuk rustpunt tijdens het ruige werk van padenhakken.

Ook meer rustig reddingswerk is het scheuren van bieslook, tijm, vrouwenmantel en valeriaan 'phu'. Dit zijn allemaal wel sterke planten maar in de betongrond van Bellegarde houden ze het toch maar even vol en vragen dan ook om gescheurd en overgeplant te worden. En dat doe ik dus vandaag.

Over geschiedenis van de Inula helenium

In het jaar 77 schreef Plinius over een zekere Julia Augustinus dat ze 'geen dag voorbij liet gaan zonder wat alantwortel te eten, dat  ter bevordering van de spijsvertering en een aangenaam humeur.
In de 5de eeuw werd de plant 'inula campana' genoemd en in de middeleeuwen 'enula.'
Hildegard von Bingen en Albertus Magnus raadden de plant aan voor de luchtwegen, evenals Matthiolus.

Dodoens vermeldt : 'alant is een veel ghecocht ende wel bekend cruydt' en alantwortel ghesoden ende ghedroncken lost die urine ende verweckt die natuerlijcke cranckheyt der vrouwen/ ende es goet den ghenen die van binnen gheborsten oft ghequetst sijn/ ende die eenich ledt vercrompen oft ghespannen hebben. Die selve wortel met huenich vermenght ende gheleckt suyvert die borst/ doet die taeye fluymen rijpen ende rijsen/ ende es seer goet tot den hoest ende corticheyt van adem.
Alantwortel ghepoedert es goet ghedroncken tseghen die beten ende steken van den fenijnnighen ghedierten/ ende tseghen die winden ende opblasinghen binnen tlichaems. Alantwortel gheconfijt es der maghen goet ende bequaem ende doet die spijse verteeren.


zaterdag, juli 17, 2010

Griekse alant, tuinwachter

De kruidenstage is nu in volle gang. Tussen de bezoekjes en de wandelingen door kom ik deze week maar af en toe in de tuin. Een plant die altijd imponeert maar nu zijn eerste bloemen vertoont is de Griekse alant. Hij doet het hier zo goed dat ik er wel meer belangstelling voor moet krijgen. Oude glorie, al bekend bij Dioscorides en Plinius. Nu de stoere wachter in mijn Bellegardetuin.


Ellecompane strengthens each inward part,
A little loosenesse is thereby provoken,
It swayeth grief of minde, it cheeres the heart,
Allaieth wrath, and makes a man faire spoken:
And drunk with Rew in wine, it doth impart
Great help to those that have their bellies broken.