Posts tonen met het label Moerasspirea. Alle posts tonen
Posts tonen met het label Moerasspirea. Alle posts tonen

vrijdag, augustus 26, 2022

Koningin der weiden

Vandaag wat bloeitoppen (tweede oogst) van moerasspirea geoogst in de magische tuin van Cascatelles.

Vroeger werd de plant  Koningin der weiden of geitenbaard genoemd. Verder vinden we ook de namen bokkenbaard, stijfstok, spierkruid, reinette, olmkruid, wolfvlinder, robbroodskruid, zwanepoot, kamerbloem, magerman, ijzermaalkruid, zwanenpoot en koemommel, 

  • Latijns: Filipendule ulmaria (L.) Maxim
  • Frans: Reine des Près, Spirée ulmaire, Filipendule ulmaire, Fausse Spirée
  • Engels : Meadowsweet, Bridewort, Honey-sweet, Lady of the meadow, Meadow Queen

Net als de roos maakt ook deze decoratieve plant deel uit van de familie Rosaceae of eenvoudigweg de Roos-achtigen. Vroeger rekende men moerasspirea bij het geslacht Spirea en dit verklaart meteen het tweede deel van de Nederlandse naam. Het eerste deel doet ons vermoeden dat dit kruid iets heeft met vochtige bodems. En inderdaad, het staat graag met de voeten in het water en gedijt dus prima in moerassige gebieden!

De botanische naam Filipendula ulmaria betekent “Filipendula”, opgehangen aan een draad, wat verwijst naar de wortelknollen die met een soort draad met de lange wortels verbonden zijn. Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, ‘Filipendula’, is afkomstig van de Latijnse woorden ‘filum’ dat ‘draad’ betekent en ‘pendulum’ dat ‘hangen’ betekent. Met deze ‘hangende draden’ worden de karakteristieke wortels beschreven. Het tweede deel, ‘ulmaria’ betekent in het Latijn ‘zoals een iep’. . De soortnaam ulmaria dankt de plant aan het feit dat de bladeren gelijken op die van de Ulmus of olm. Niet dat de moerasspirea op een iep lijkt (enkel het blad vertoont een gelijkenis) maar het geeft wel aan dat beide dezelfde werkzame stoffen hebben. Het Nederlandse'spirea' komt van het Griekse woord 'speiraie' dat 'spiraal' betekent en de vorm van de zaden beschrijft.

De geur van de moerasspirea bedwelmde eeuwenlang mens én de vorsten. Tijdens de middeleeuwen strooiden de edellieden moerasspirea over de plaveien van hun paleizen en kastelen. Het parfum van de plant verdrong minder hygiënische geuren. Koningin Elisabeth I noemde de spirea haar lievelingsbloem die haar redde van onophoudelijke hoofdpijn.

Voor de druïden was de plant, naast de maretak, een van de geliefde planten bij mystieke overgangsrituelen. De druïden hadden enkele favoriete kruiden waaronder de moerasspirea, watermunt en ijzerhard. We treffen de plant ook dikwijls aan in verschillende recepten van de druïden, vooral in rituelen waarbij de plant als offergave gebruikt werd, wellicht om haar zwoele zoete geur. In vroeger dagen diende het vaak als een brouwkruid voor heilige bieren

In de Mabinogion wordt verhaald, dat moerasspirea diende als één van de magische ingrediënten om de bloemenmaagd “Bloddeuedd” te creëren, die bestemd was om de bruid te zijn van Llew Llaw Gyffes. Zodoende wordt moerasspirea geassocieerd met liefdesmagie. Helaas duurde het magische huwelijk niet lang. Moerasspirea zou meer geschikt zijn voor het vinden van een passionele maar kortstondige affaire dan voor huwelijksgeluk. Het wordt ook geassocieerd met het geschenk van moed en bescherming en kan gebruikt worden om af te stemmen op het rijk van de feeën.

In het Engels wordt de plant Meadowsweet genoemd, maar een oudere naam is Meadwort of Medwort. In het boek van Chaucer : "The Knights tale", staat de plant zo vermeld als één van de vijftig ingrediënten van een drank, gebaseerd op Mead of mede, een honingdrank die populair was in de Middeleeuwen. Aan de mede werden dan kruiden toegevoegd. Het oude woord 'wort' betekent zoveel als plant. De naam 'Bridewort' verwijst dan weer naar het gebruik om de plant op de vloeren te strooien tijdens een huwelijksfeest.

In Groot-Brittannië zijn reeds in vondsten uit het Bronzen tijdperk sporen van moerasspirea gevonden. In graven daterend uit die tijd zijn stuifmeelkorrels gevonden die na onderzoek van moerasspirea bleken te zijn. Dit wil zeggen dat men wellicht een soort bloemenkrans meegaf aan de overledene. Aan het meer van Llyn y Fan Fach in Wales trof men de gecremeerde resten aan van een jong meisje met ernaast stuifmeel sporen van moerasspirea en potten en stenen werktuigen. 


dinsdag, juli 14, 2020

Koningin der weiden, vele oude verhalen

Koningin de weiden werd moerasspirea vroeger genoemd.  Andere volkse namen zijn of waren geitenbaard, bokkenbaard, stijfstok, spierkruid, reinette, olmkruid, zwanepoot, kamerbloem, magerman,  koemommel, lijsorboom, rooribbe, meershout.

In officiële botanische termen spreekt men van Filipendula ulmaria.“Filipendula” betekent opgehangen aan een draad, dit verwijst naar de wortelknollen van een familielid de knolspirea, waarvande wortels met een soort draad verbonden zijn.
Het tweede deel, ‘ulmaria’ betekent in het Latijn ‘zoals een iep'. De soortnaam ulmaria dankt de plant aan het feit dat de bladeren wat gelijken op die van de Ulmus of olm.  Het Nederlandse 'spirea' komt van het Griekse woord 'speiraie' dat 'spiraal' betekent en de vorm van de zaden beschrijft.

De geur van de moerasspirea bekoorde eeuwenlang mens én vorsten. Tijdens de middeleeuwen strooiden de edellieden moerasspirea over de plavuizen van hun paleizen en kastelen. Het parfum van de plant verdrong minder hygiënische geuren. De Engelse naam 'Bridewort' verwijst ook naar het gebruik om de plant op de vloeren te strooien tijdens een huwelijksfeest.
Koningin Elisabeth I noemde spirea haar lievelingsbloem die haar redde van onophoudelijke hoofdpijn. En dat zou wel eens waar kunnen zijn, want de plant bevat inderdaad pijnstillende, asperine-achtige stoffen.

Voor de druïden was de moerasspirea, naast de maretak, een van de geliefde planten bij mystieke overgangsrituelen. De druïden hadden enkele favoriete kruiden waaronder de moerasspirea, watermunt en ijzerhard. We treffen de plant ook dikwijls aan in verschillende recepten van de druïden, vooral in rituelen waarbij de plant als offergave gebruikt werd, wellicht om haar zwoele, zoete geur.

In vroeger dagen diende het vaak als een brouwkruid voor heilige bieren. In het Engels wordt de plant Meadowsweet genoemd, maar een oudere naam is Meadwort of Medwort. In het boek van Chaucer : "The Knights tale", staat de plant zo vermeld als één van de vijftig ingrediënten van een drank, gebaseerd op Mead of mede, een honingdrank die populair was in de Middeleeuwen. Aan de mede werden dan kruiden toegevoegd. Het oude woord 'wort' betekent zoveel als plant.

In Groot-Brittannië zijn reeds in vondsten uit het Bronzen tijdperk sporen van moerasspirea gevonden. In graven daterend uit die tijd zijn stuifmeelkorrels gevonden die na onderzoek van moerasspirea bleken te zijn. Dit wil zeggen dat men wellicht een soort bloemenkrans meegaf aan de overledene. Aan het meer van Llyn y Fan Fach in Wales trof men de gecremeerde resten aan van een jong meisje met er naast stuifmeelsporen van moerasspirea naast potten en stenen werktuigen. Het is wel treffend dat men daar juist die resten aantrof, want over dat meer is er een gekende legende, dat uit het water van Llyn y Fan Fach een mysterieuze en mooie dame, de 'Lady of the Lake' kwam, die de lokale bevolking vertelde hoe ze planten medicinaal moesten gebruiken.

Voor een zomers drankje pluk je in juli 3 bloemschermen van de koningin der weiden. Overgiet die met een fles witte wijn. Laat de wijn 1 dag op een koele plek staan. Zeef en doe er eventueel wat acacia honing bij.

Meer info https://sites.google.com/site/kruidwis/kruiden-a/filipendula-ulmaria-moerasspirea



zaterdag, maart 29, 2014

Ruw natuur: brandnetel op zijn primitiefst

Door het gebukt grof werk verrichten in de tuin, het hout zagen en klieven, begin ik het letterlijk op mijn heupen te krijgen. Ja, van werken in de natuur kun je ook problemen krijgen. Zelfs een herborist.


Maar zulke signalen zorgen er wel voor, dat een mens zich weer wat beter gaat verzorgen en dus begin ik een kuur met verse brandnetel en moerasspirea. Deze twee kruiden zijn de middelen bij uitstek tegen artrose en ze groeien ook massaal in het overstromingsgebied bij onze rivier. Ik wil eens een primitieve kuur doen, dus geen kruidenpoeders, capsules of thee gebruiken, maar de planten rauw opeten. Jonge bladeren van moerasspirea beknabbel ik net zoals kauwgom, slik het sap met speeksel door en spuw de leeg gezogen vezels uit. Met brandnetels probeer ik dat ook, maar de prik is toch iets te veel van het goede, dus laat ik het fijn maken van het blad over aan de mixer (netelblad met beetje water) en drink zo het sap. Dit soort drankjes noemen we tegenwoordig modieus smoothies, al smaakt het niet smooth, maar dat was ook niet de bedoeling. Het moest juist ruw natuur zijn. Resultaten? Die hoor je later wel... of niet?

Meer over artrose en kruiden: https://sites.google.com/site/kruidwis/fytotherapie/artrose-gewrichtsslijtage
Meer over moerasspirea http://wetenschap.infonu.nl/diversen/28313-moerasspirea-onze-reumaplant-nuchter-bekeken.html

vrijdag, juli 27, 2012

Koningin der weiden

Moerasspirea of koningin der weiden (Reine des prés) wil hier in het Bretoense Pont ar Gorret wel groeien en bloeien. De bloeitoppen kunnen nu geplukt worden en dat heb ik vanmorgen in de verwarmende stralen van de opkomende zon, dan ook gedaan. De geurige bloemetjes zijn geschikt om een nagerecht, thee of koek te aromatiseren. Ook de bovenste stelen kunnen gebruikt worden maar dan meer om medicinale bereidingen zoals een tinctuur te maken. Bij het knippen of kneuzen ruikt je duidelijk de geneeskrachtige methylsalicaten met hun pijnstillende en anti-inflammatoire werking.

Petrus Nijlandt heeft het over Geyten-baert, Reynette, in ’t Latijn Regina prati
Tegen allerhande buiklopen, onmatige maandstonden en bloedspuwen: Neem van de gedroogde wortel van reinette een vierendeel lood en geef dit met rode wijn of gestaald water in. Ook kan men van het kruid zelf een afkooksel maken en daarvan laten drinken. Dodonaeus.

Tegen hete koortsen: Neem een pint water dat van de bladeren en bloemen gedistilleerd is, van siroop van limoenen drie ons, vermeng dit tezamen en laat hiervan dikwijls drinken. Neem ondertussen het kruid, stamp of hak het klein en bindt het op de pols. P.Potterus.
Om verse wonden en het bloeden te stelpen: Neem van de verse wortels zoveel  als nodig is, stamp ze klein in een mortier en leg het papgewijs op. Schroderus.

Meadowsweet
Bridewort, dollof, ergecsakali, European meadowsweet, lady of the meadow, meadow queen, meadow-wort, meadsweet, moerasspirea, pride of the meadow, queen of the meadow, and ulmaria.
Historical or traditional use (may or may not be supported by scientific studies)
Meadowsweet was used historically by herbalists for a wide variety of conditions, including treating rheumatic complaints of the joints and muscles.1 Nicholas Culpeper, a 17th-century English pharmacist, mentioned its use to help break fevers and promote sweating during a cold or flu. Traditional herbal references also indicate its use as a diuretic for people with poor urinary flow. It was also thought to have antacid properties and was used by herbalists to treat stomach complaints, including heartburn.


En een receptje: Sabayon 'Reine des Prés'
4 eieren
125 gram suiker
1 theelepel citroensap
50 gram bloemen van moerasspirea
200 gram frambozen
Klop de eieren met de suiker en het citroensap ongeveer 5 minuten au bain marie tot het mengsel dik wordt. Meng de bloemen door het het mengsel. Verdeel de frambozen over enkele bakjes en giet de sabayon erover heen.

Wat wetenschappelijk onderzoek
http://www.globinmed.com/index.php option=com_content&view=article&id=83319:filipendula-ulmaria&catid=847:f&Itemid=203
http://www.scu.edu.au/garden/index.php/34/
Beukelman CJ, Halkes SBA, Kroes BH, Labadie RP, Van den Berg AJJ, Van Dijk H. In Vitro Immunomodulatory Activity of Filipendula ulmaria. Phytotherapy Research 1997; 11: 518–520.
Barnaulov OD, Denisenko PP. Antiulcerogenic action of the decoction from flowers of Filipendula ulmaria. Pharmacological Toxicology 1980; 43: 700-705.
Yanutsh AY et al. Astudy of the ulcerogenic action of the extracts from the supernatant part and roots of Filipendula ulmaria. Farm Zh 1982; 37: 53-56.

donderdag, juli 14, 2011

Hydrolaten, Claire en Sanoflore


Donderdag, volop kruidenstage in Bellegarde en Diois. Volop belangstelling voor het distilleren bij Claire. Nu is er distillatie van moeraspirea, speciaal voor het hydrolaat. Gisteren is er kerryplant gedistilleerd voor de etherische olie. Ik koop shampoo, lavendelhydrolaat en het boekje over hydrolaten van Claire. Daarna sightseeen we via de vallei van de Quint over de col naar Beaufort sur Gervanne.


Een bezoekje aan de tuin van Sanoflore. Vitex, vele soorten lavendel en nog veel meer maken van deze tuin een genot om te bezoeken. In de verte, het decor voor de tuin, zien we de Trois Becs van het massif de Saou en de kalkrotsen van de Vercors. Als toetje bezoeken we nog een kleine marché des producteurs in de abdij van St Croix. En dan terug naar Bellegarde.


donderdag, juli 15, 2010

Reine des prés bij Claire

Heet van de naald. Letterlijk dan, het is zeer warm in Europa en figuurlijk, we zijn net terug van een bezoek aan Claire Montesinos. Een bezoek aan boerderij en aan het distilleren van Moerasspirea. Het distilleren wordt niet zozeer gedaan voor de etherische olie maar wel voor het hydrolaat. De Franse naam is Reine des Prés en Koningin der weide is de oude Nederlandse naam. Niet zo direct een typische plant van het warme en droge Franse Zuiden. Claire en Etienne gaan de bloeiende plant dan ook oogsten in het uiterste zuiden van de Drôme, daar waar de Alpen beginnen, bij Jarjatte.
Het hydrolaat is zeer aromatisch bijna bloemig van geur, maar smaak toch ook licht bitter. De plant bevat methylsalycaten, asperine achtige stoffen, die licht pijnstillend zijn en ook bij reumatische klachten gebruikt worden. Het is ook een hydrolaat dat uitwendig vooral goed is tegen cellulitis.

Moerasspirea, onze reumaplant, nuchter bekeken | Wetenschap: Diversen
In de naam van... Moerasspirea | Kunst en cultuur: Taal
Hydrolaten of gedistilleerde kruidenwaters | Mens en gezondheid: Alternatief