Oude kruidenboeken blijven tot mijn verbeelding spreken. Wat ik boeiend vind is niet alleen wat, maar ook hoe het geschreven werd. De stijl, de mentaliteit, alle deugden en ondeugden waar een mens nu en in het verleden mee behept was en is. En natuurlijk is het ook een ontdekkingstocht, een mogelijke bron voor nieuwe medicinale toepassingen van planten.
Neem nu het nog niet zo oude, alhoewel 1920 is ook al even geleden, Geneesheer der armen, van een zekere Dr. Beauvillard. In dit kleine, handzame boekje worden kruiden op een toch wel deskundige manier besproken, al moet je soms de namen van de kruiden wel kunnen interpreteren. Gelukkig dat er dan ook Latijnse namen vermeld worden.
Maldegeer
Want wie weet wat de maldegeer wortel is? Wel dat is gewoon Gentiana lutea, dus de Gele gentiaan. En deze Maldegeer is volgens Beauvillard versterkend, prikkelt het maagsap, verjaagt de koorts en is wormafdrijvend. En dat zijn ook de indicatie waar wij hem nu nog voor gebruiken. Beauvillard adviseert 'maakt er een wijn van; en drinkt er een glas van vóór ieder maaltijd'.
Neem nu het nog niet zo oude, alhoewel 1920 is ook al even geleden, Geneesheer der armen, van een zekere Dr. Beauvillard. In dit kleine, handzame boekje worden kruiden op een toch wel deskundige manier besproken, al moet je soms de namen van de kruiden wel kunnen interpreteren. Gelukkig dat er dan ook Latijnse namen vermeld worden.
Maldegeer
Want wie weet wat de maldegeer wortel is? Wel dat is gewoon Gentiana lutea, dus de Gele gentiaan. En deze Maldegeer is volgens Beauvillard versterkend, prikkelt het maagsap, verjaagt de koorts en is wormafdrijvend. En dat zijn ook de indicatie waar wij hem nu nog voor gebruiken. Beauvillard adviseert 'maakt er een wijn van; en drinkt er een glas van vóór ieder maaltijd'.
- Gedroogde maldergeerbladeren 30 grammen
- Brandewijn 30 grammen
Alles laten rusten gedurende vier en twintig uren, één liter witte wijn bijvoegen, en dan zes dagen laten rusten. Door een fijn linnen doek laten filtreeren. 'Deze wijn geeft goede uitslagen, bijvoorbeeld om de maag te versterken na een ziekte of na koortsen, of in geval van jicht of kliergezwellen'.
Klootbloem
Mindere bekende planten, obsolete planten volgens de apothekersboeken, worden besproken onder de vreemdste namen en daardoor wordt zo'n boekje extra aantrekkelijk. Want zeg nu zelf, de Klootbloem of Turbithwortel, die dan nog tot de familie der Klootachtigen behoort, zo gek had ik het zelf nooit kunnen verzinnen. Wij noemen deze plant nu, spijtig genoeg, de Kogelbloem of Globularia vulgaris en Globularia alpinum, niet onaardig van naam, maar niks in vergelijking met Klootbloem.
Beauvillard verklaart zelf deze naam 'De vorm van deze bloem heeft haar naam gegeven'. Dus vroeger zag men in de bloem een klootvorm en nu een kogelvorm, of zou 'men' de namen van planten ook gecensureerd hebben. Beauvillard zegt verder ' De klootbloem en turbith verschillen niet veel. Beiden zijn uitmuntende purgeermiddels en veroorzaken geen ongemakken en geen buikloop. Beiden hebben een aangenamen smaak.
Aalbeziestruik kennen wij als Zwarte bes of Cassis, Latijnse naam, Ribes nigrum.
De bladeren van cassis of aalbeziestruik, gemengd met 30 grammes kallisie (30 gr. bladeren), alles in een treksel van 1 liter water, vormt een zeer verfrisschenden drank, die pisafdrijvend is. Wij raden dezen drank aan aan waterzuchtigen, aan steenlijders, aan de menschen die moeilijk hun water lossen, aan jichtlijders, rhumatieklijders, en voor diegene die brand aan de maag of aan de darmen hebben. Ook deze Ribes nigrum wordt zo nog steeds gebruikt en is door de speciale bereidingswijze en het gebruik van de knoppen, de nu ook veel sterker werkzaam.
Beauvillard, bier en ander vertier
Waarin deze boeken wel veel verschillen met onze tijd zijn eerder de filosofische en morele opvattingen die hier en daar doorschemeren of verwoord worden door Beauvillard. Zeg maar het belerend toontje maar ook wel de verrassende opvattingen. Over tabak bijvoorbeeld. Misbruik maken van tabak is heel gevaarlijk, maar ik vind dat hij ons het leven vrolijker en helder doet schijnen... Het is ook een onmisbaar nagerecht, de tabak is de beste vriend van hem die zich tevreden moet stellen met een korst brood en water.
Beauvillard lijkt toch ook wel graag te genieten van het leven. Bier vind hij een weldoende drank, ook voedzaam en vooral geschikt voor zwakke jongelingen en bleekzuchtige meisjes. Ik ga hem niet tegenspreken maar in mijn 2de handsexemplaar van Geneesheer der Armen, is deze passage driftig onderlijnd, zijn er vele vraagtekens geplaatst en wordt verwezen naar de drankbestrijding. Dat is het 'voordeel' van tweedehandsboeken, ze zijn niet alleen goedkoop maar je krijgt er soms nog een tweede handgeschreven exemplaar bij.
Ik zou je nog veel langer kunnen entertainen met deze 'Geneesheer der Armen', maar koop dat boekje nu zelf maar, het is zeker hier en daar nog in een muffig, tweedehands boekenwinkeltje te verkrijgen. En koopt het niet via internet, want dan mis je dat ouderwets plezier van het zoeken en snuffelen in die mysterieuze winkeltjes.
Beauvillard verklaart zelf deze naam 'De vorm van deze bloem heeft haar naam gegeven'. Dus vroeger zag men in de bloem een klootvorm en nu een kogelvorm, of zou 'men' de namen van planten ook gecensureerd hebben. Beauvillard zegt verder ' De klootbloem en turbith verschillen niet veel. Beiden zijn uitmuntende purgeermiddels en veroorzaken geen ongemakken en geen buikloop. Beiden hebben een aangenamen smaak.
Aalbeziestruik kennen wij als Zwarte bes of Cassis, Latijnse naam, Ribes nigrum.
De bladeren van cassis of aalbeziestruik, gemengd met 30 grammes kallisie (30 gr. bladeren), alles in een treksel van 1 liter water, vormt een zeer verfrisschenden drank, die pisafdrijvend is. Wij raden dezen drank aan aan waterzuchtigen, aan steenlijders, aan de menschen die moeilijk hun water lossen, aan jichtlijders, rhumatieklijders, en voor diegene die brand aan de maag of aan de darmen hebben. Ook deze Ribes nigrum wordt zo nog steeds gebruikt en is door de speciale bereidingswijze en het gebruik van de knoppen, de nu ook veel sterker werkzaam.
Beauvillard, bier en ander vertier
Waarin deze boeken wel veel verschillen met onze tijd zijn eerder de filosofische en morele opvattingen die hier en daar doorschemeren of verwoord worden door Beauvillard. Zeg maar het belerend toontje maar ook wel de verrassende opvattingen. Over tabak bijvoorbeeld. Misbruik maken van tabak is heel gevaarlijk, maar ik vind dat hij ons het leven vrolijker en helder doet schijnen... Het is ook een onmisbaar nagerecht, de tabak is de beste vriend van hem die zich tevreden moet stellen met een korst brood en water.
Beauvillard lijkt toch ook wel graag te genieten van het leven. Bier vind hij een weldoende drank, ook voedzaam en vooral geschikt voor zwakke jongelingen en bleekzuchtige meisjes. Ik ga hem niet tegenspreken maar in mijn 2de handsexemplaar van Geneesheer der Armen, is deze passage driftig onderlijnd, zijn er vele vraagtekens geplaatst en wordt verwezen naar de drankbestrijding. Dat is het 'voordeel' van tweedehandsboeken, ze zijn niet alleen goedkoop maar je krijgt er soms nog een tweede handgeschreven exemplaar bij.
Ik zou je nog veel langer kunnen entertainen met deze 'Geneesheer der Armen', maar koop dat boekje nu zelf maar, het is zeker hier en daar nog in een muffig, tweedehands boekenwinkeltje te verkrijgen. En koopt het niet via internet, want dan mis je dat ouderwets plezier van het zoeken en snuffelen in die mysterieuze winkeltjes.
Nog meer Geneesheer der armen op http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/recensies/42338-geneesheer-der-armen.html
Beste
BeantwoordenVerwijderenHoeveel is zo'n origineel boekje waard? (De geneesheer der armen 1928)