Over een winterse groente: pastinaak

Het gebeurt niet zelden dat een populaire voedselplant plaats moet ruimen voor een ander, doorgaans gemakkelijker te telen cultuurgewas. De pastinaak is hiervan een schoolvoorbeeld. De Egyptenaren en de Grieken vermelden de pastinaak al in hun geschriften. Tot ver in de middeleeuwen vormde de pastinaak een vast onderdeel van ons dagelijks menu en was hij in elke tuin terug te vinden.

Na al die tijd is hij bij ons in onbruik geraakt, maar in veel landen wordt hij nog steeds geapprecieerd in soepen en bij vleesschotels. De zoete wortel mag in ieder geval niet ontbreken in een echte hutspot. Bovendien heeft de pastinaak de eigenschap soepen en sauzen te binden en is hij ook rauw erg lekker.

Wellicht heeft de introductie van de aardappel en later, in de 19de en vooral de 20ste eeuw de opkomst van onze oranje peentjes, het lot van de pastinaak bezegeld. De lange teeltduur van de pastinaak (ten minste 200 dagen) in vergelijking met de wortel (80 tot 150 dagen, afhankelijk van het ras) heeft z'n verdwijning mede in de hand gewerkt. In het wild treft men de pastinaak nog veel aan op braakliggende terreinen, waar hij bloeit met platte, gele schermen, maar in de groentetuin wordt hij steeds zeldzamer. Toch blijft de pastinaak een typische inlandse groente, al hebben de eerste groenten-etende mensen er niet meteen veel aan gehad. Pas eeuwen later verkreeg men door veredeling de dikke en vlezige, witte wortel van nu.

Dodonaeus over pastinaak

Dit gheslacht van wortelen wordt gheheeten in Griecx ende in Latijn Elaphoboscum van sommighen oock als Dioscorides seyt Elaphicon, Nephrion, Ophigenion, Ophioctonon, Herpyoees, Lyme ende Cerviocellus.

Dat ierste wordt hier te lande in onse Apoteken ghenaemt Pastinaca/ ende daer naer in Neerduytsch Pastinaken/ hoe wel dat dese niet en sijn die oprechte Pastinaken/ als in tvoorgaende capittel ghenoch ghebleken es/ ende daer om worden zy beeter ghenaemt in Hoochduytsch Moren/ ende Zam moren. Daer naer die selve oock nu hier te lande Tamme mooren gheheeten worden. In Franchois worden dese wortelen Cheruy ghenaempt.
Dat wildt gheslacht heet in sommighe Apoteken Branca leonina oft Baucia. In Hoochduytsch Wild moren. In Neerduytsch Wilde moren. In Franchois Cheruy saulvage.

Cracht ende werckinghe vlgs Dodoens

• Die wortelen van Moren in die spijse ghelijck die Peen ghebruyckt/ gheven beeter voetsel/ ende meer dan die Peen/ ende sijn goet der longhene/ den nieren ende der borsten.
• Die selve wortelen doen oock water maken/ versueten die pijne van der sijden/ verdrijven die winden ende weedom van den buyck/ ende sijn goet den ghenen die verreckt sijn oft van binnen ghequetst oft gheborsten.
• Tsaet van den Moren es goet tseghen alle fenijn/ ende het gheneest alle beten ende steken van alle cruypende ende fenijnnighe ghedierten met wijn ghedroncken. Ende es zoo sterck daer tseghen datmen ghescreven vindt dat als die herten dit cruyt eten dat huer gheen fenijnnich ghedierte ghehinderen oft gheletten en kan.

Pastinaak tegen onvruchtbaarheid? Een Iraans onderzoek.

Background and Objective: Infertility is a major problem in medical sciences. Despite recent advances in diagnosing and treatment of infertility, it is still one of the most important medical problems. The aim of this study is to review the role of the parsnip (Pastinaca sativa L), a proposed remedy as to a fertile agent in the viewpoint of Iranian traditional medicine (ITM) and review the evidence in the conventional medicine.

Method: In this literature research, we investigated some important Persian medical and pharmaceutical manuscripts in ITM. The search was conducted with the keyword of the fertile agent, and the parsnip was one of the choices mentioned as a fertile agent which is also available. In order to assessment of current findings, a search was done in the PubMed and Google Scholar databases.

Result: In ITM, the parsnip is recognized as a stomach astringent, liver and uterine tonic and stimulates ovulation. It is named as semen or sexual desire increaser and fertile agent. In the viewpoint of ITM, attention to the health of main or vital members of the body (including the heart, brain, and liver) In addition to the health of the urogenital system, may have led to the treatment of infertility.

Conclusion: In some studies, the effects of the parsnip on spermatogenesis, number, and sperm motility are investigated but no studies have been done on women's infertility. This review shows that the parsnip can be as a fertile agent in female infertility. So, further clinical research is recommended.