Gewillige gewrichten

Gewrichtsklachten zoals reuma en artrose komen in onze lage, vochtige landen veel voor. Hetaantal reuma-patiënten in Nederland bvb wordt geraamd op ruim 85.000. Daarvan heeft 10% een lichte, 60% een matige en 30% een ernstige vorm. Het aantal artrose-patiënten is naar schatting 1,3 miljoen, 500.000 daarvan hebben artrose van de heup en 800.000 artrose van de knie. Reuma, een auto-immuunziekte, komt bij vrouwen twee- tot driemaal zo vaak voor als bij mannen en treedt meestal voor het eerst op tussen de 25 en 50 jaar. Artrose, een degeneratieve aandoening, komt veel voor bij ouderen, even vaak bij mannen als bij vrouwen.

Veel chronische patiënten maken gebruik van complementaire geneeswijzen. Patiënten met reumatische aandoeningen maken vaak gebruik van acupunctuur, fyto therapeutica of bepaalde voedingssupplementen zoals visolie, chondroïtinesulfaten of glucosamine.
Het gebruik van medicinale planten bij reumatische gewrichtsaandoeningen kent een lange traditie. Naast wilgenbast zijn duivelsklauw, echte guldenroede, moerasspirea, brandnetel, populier (bast en blad) en gewone es (bast) veel toegepaste planten bij reumatische aandoeningen.
Daarvan is duivelsklauw het beste onderzocht. Het klinische onderzoek naar wilgenbast heeft ook sedert een tiental jaar een nieuw begin gemaakt met de hieronder beschreven studies. De resultaten hiervan zijn hoopgevend, maar meer onderzoek onder een groter aantal patiënten en van langere duur is noodzakelijk.

Wilgen voor gewrichten
Schmid et al. onderzochten onder 78 artrosepatiënten het analgetische effect van wilgenbastextract met 240 mg salicin per dag, in een gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde dubbelblinde studie van 2 weken Er werd een statistisch significant verschil gevonden tussen de verum- en de placebogroep. De pijnscore was in de verumgroep met 14% verminderd, terwijl deze in de placebogroep met 2% was gestegen.
In een ander onderzoek van Chrubasik onder 451 patiënten met acute lage rugpijn gedurende 4weken, bleek wilgenbastextract met 240 mg salicin per dag superieur te zijn boven een gangbarebehandeling en was het effect van een dosis met 120 mg per dag nagenoeg vergelijkbaar met de gangbare behandeling.

De schors van de wilg is van oudsher het natuurlijk pijnstillend middel bij uitstek geweest. Na deisolatie van salicin en de synthese van acetylsalicylzuur is de belangstelling voor de wilg verdwenen . Salicin in het wilgenbastextract is echter opgenomen in een complex van actieve componenten, die via verschillende aangrijpingspunten leiden tot een gezamenlijk analgetisch en anti-inflammatoir effect. (Acetyl)salicylzuur, dat in aanzienlijk hogere doseringen toegepast moet worden dan de salicin uit de wilg, geeft ernstige bijwerkingen te zien, die niet zijn waargenomen bij gebruik van het wilgenbastextract. De lage frequentie van bijwerkingen en de milde bijwerkingen zijn duidelijke voordelen van wilgenbast ten opzichte van (acetyl)salicylzuur en andere NSAID's. Om deze reden kan het zinvol zijn eerst wilgenbast te proberen alvorens een NSAID toe te passen.

Het wilgenbastextract zou, vanwege een pijnstillend en ontstekingsremmend effect in combinatie met een goede verdraagzaamheid en veiligheid, een echte bijdrage kunnen leveren aan de kwaliteit van leven. Wellicht kan dan een aantal patiënten hun andere medicatie voortaan 'aan de wilgen hangen'.

Referenties

1. Chrubasik S, Eisenberg E, Balan E et al. Treatment of low back pain exacerbations with willowbark extract: a randomized double-blind study. Am J Med 2000;!09:9-14.
2. Schmid B, Lüdtke R, Selbmann HK et al. Wirksamkeit undVertraglichkeit eines standardisiertenWeidenrindenextraktes bei Arthrose-Patienten: randomisierte, placebo-kontrollierteDoppelblindstudic. Z Rheumatol 2000;59:314-20.
3. Phytother Res. 2009 Jul;23(7):897-900. A systematic review on the effectiveness of willow bark formusculoskeletal pain. Cameron M, Chrubasik S. Vlachojannis JE