Bernagie, blauwe bernagie, de vader van het zweet

Veel planten van de Borago officinalis hebben we dit jaar niet de tuin. Nochtans is het een zeer makkelijke zaaier, maar ook planten gaan hun eigen weg. Al maakt dat ene bloemetje, in tegenlicht gefotografeerd, voor mij veel goed. Een wonder van lichtheid. Het ver-wondert mij dan ook niet dat bernagie vroeger tegen zwaarwichtigheid of te wel melancholie gebruikt werd.

Naam
De naam bernage, bernagie en het frans bourrache zijn afkomstig van het middeleeuws latijn borrago en van arabisch abū ʽaraq, de vader van het zweet; de plant werd gebruikt om het zweten te bevorderen. Plinius noemde het Euphrosynon omdat het vrolijk maakt. En Dodonaeus zegt 'Van dit kruid en van zijn bloemen schrijft men dat als je ze in wijn legt en daarvan drinkt dat het de mensen vrolijk en blij maakt en alle droefheid, zwaarmoedigheid en melancholie verdrijft'.

Veel wetenschappelijk onderzoek naar het medicinaal gebruik van de plant is er niet en dat onderzoek is dan nog negatief ook, het blad bevat pyrrolizidine-alkaloïden die lange tijd ingenomen levercellen kunnen beschadigen. Alleen de vette olie uit de zaden is de laatste jaren bekend geraakt omwille van de aanwezige omega-6-vetzuren, o.a goed voor de huid.

Ik geloof zelf wel, ik zeg geloven, in de 'vrolijkmakende' werking van de bernagie, misschien kunnen we alleen de blauwe bloemen gebruiken om er een soort verdunde tinctuur mee te maken. Zijn er sombere mensen die het eens willen uitproberen?
http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/leven/40934-bernagie-tegen-melancholie.html
https://sites.google.com/site/kruidwis/planten-van-a-tot-z/borago-officinalis-bernagie

Paardenbloem tegen melancholie?

Paardenbloemen staan wat mij betreft in de top tien van de geneeskrachtige planten.
Het zijn goede leverplanten (bitterstoffen, sesquiterpenen),  zijn vochtafdrijvend (kalium), hebben een hoge voedingswaarde en zijn te gebruiken bij ouderdomdiabetes (inuline) en bij nog veel meer kwalen.
Daarbij kan er in verschillende seizoenen van de plant geoogst worden; wortel in najaar en vroeg voorjaar, maart april het blad maar ook de wortel met blad. Verder is het een plant die in de natuur overvloedig aanwezig is en dus zonder gewetenswroeging geoogst kan worden. Het oogsten zelf, vooral van de wortels, blijft wel een karwei. De penwortels breken makkelijk af en ze zijn nogal verstrengeld met gras in de weilanden en wegkanten waar ze meestal staan, waardoor ze moeilijk uit de grond te halen zijn. Daarbij zijn weiland en wegkant niet altijd de properste plaatsen. Gelukkig hebben wij hier in Bretagne ons eigen weiland en ook wel propere wegkanten.

In de keuken is het jonge of gebleekte blad (molsla) en de bloemen ook te gebruiken. Zelfs in april zijn de onderste delen van het blad, wit en knapperig, goed te eten, wel wat bitter. De verse wortel kun je op zijn witloofs, in kelder of afgedekt, nieuw blad laten vormen. Molsla. Te gebruiken als sla of gestoofd.

Paardenbloem tegen melancholie?
Paardenbloem is samen met brandnetel de bloedzuiverende plant bij uitstek. Maar een goed functionerende lever zorgt volgens de natuurgeneeskunde niet alleen voor een 'zuiver' lichaam maar ook voor een 'zuivere' geest. We kennen allemaal de uitdrukking 'iets op je lever hebben'. Daarmee geven we de gemoedstoestand aan van iemand die te veel tobt.Zzwaarmoedigheid of melancholie, je zou kunnen zeggen een lichte vorm van depressiviteit, kan samenhangen met problemen van de lever en de gal. Melancholie betekent ‘mel’, zwart  en ‘chol’, is gal. Beroemde geneesheren als Hippocrates, Galenus, Paracelsus en Dodonaeus spraken in hun nagelaten werken regelmatig over het feit dat de levensmoed in de lever zetelt. Een goed werkende lever bevrijdt een mens van zwartgallige en hypochondrische gevoelens.
De meest beproefde manier om de gal vloeibaar te houden, dus de lever schoon en niet verstopt, is het dagelijks gebruik van paardenbloem. Veel hypochondrische en wat melancholische personen blijken veel verlichting te hebben bij het dagelijks gebruik van paardenbloemblad of wortel, eventueel in de vorm van tinctuur.

Recept voor paardenbloemgelei, wordt ook wel paardenbloemhoning genoemd.

• 99 bloemen van paardenbloem 'Taraxacum officinale'
• confituursuiker (2 kg fruit versus 1 kg suiker)
• 1/2 sap van een sinaasappel en bio appelsienschil
• 1/2 sap van een citroen
• 200 ml water

Verzamel een honderdtal bloemetjes (alleen het geel, geen bittere steel). Normaal niet wassen, maar een beetje spoelen kan geen kwaad of even laten liggen om de beestjes te verwijderen.
Trek de gele blaadjes van de bodem en doe in een kookpot. Voeg hierbij het sap van citroen en sinaasappel, schil en het water. Laat het geheel een vijf minuten koken. Laat een nachtje trekken.
De volgende ochtend zeef je het mengsel met een zeef of neteldoek en meet de vloeistof. Per 100 cl, mag er 55 g confituursuiker bij. Los goed op en breng daarna 3 minuten aan de kook. Daarna afvullen in potjes. Ik doe er nog enkele bloemblaadjes en opnieuw de uitgezeefde appelsienschil bij. Vele variaties zijn mogelijk, bvb kruiden zoals citroentijm of munt toevoegen.

https://sites.google.com/site/kruidwis/kruiden-a/taraxacum