De blue zones of gezond oud worden

Wereldwijd zijn er vijf streken waar opmerkelijk veel eeuwelingen rondlopen. Het gaat om Sardinië (Italië), Okinawa (Japan), Nicoya (Costa Rica), Ikaria (Griekenland) en Loma Linda (Californië). De Amerikaanse journalist Dan Buettner maakte er zijn levenswerk van om het ouderdomsrecept van die zogenaamde ‘blauwe zones’ te ontrafelen.

“Op nummer één staat: beweeg voldoende, op een natuurlijke manier. Twee: eet tot je 80 procent verzadigd bent. Drie: eet zo veel mogelijk plantaardig. Vier: drink één à twee glazen rode wijn per dag. Vijf: geef een doel aan je leven. Zes: ontspan op tijd. Zeven: zet je in voor een goede zaak. Acht: hecht belang aan je familie. En negen: zorg voor een goed sociaal netwerk.”

Les nummer 1, ‘natuurlijk bewegen’. De mannelijke eeuwelingen op Sardinië hadden hun hele leven als herder gewerkt, en daardoor dagelijks wat kilometers afgewandeld. Schaapsherder moet dan zowat het gezondst mogelijke beroep zijn?“Als je naar de data kijkt wel, ja. Het gaat erom dat je dagelijks beweegt, maar daarom niet als een zwetende gek. Herders lopen geen marathons hè, laat staan dat ze dagelijks met gewichten zeulen. Nee, ze wandelden dagelijks gemiddeld een goeie 8 kilometer. Wandelen is wellicht de beste fysieke activiteit die er bestaat.”

Dan Buettner kookboek met 100 gezonde recepten geïnspireerd op de Blue Zones, gebieden waar de gezondste en gelukkigste mensen ter wereld leven. Een recept.

TOFOE-STEAK MET SHIITAKES

250 g stevige tofoe, in vier vierkante stukken

1 el plantaardige olie of sojaolie

1 el bloem

1 el sesamolie

200 g shiitakes

1 el mirin

1 tl geraspte gember

1 el rode misopasta

¼ tl chilivlokken

50 g gehakte prei of bosui

kerstomaten, gehalveerd, ter garnering

Bedek de vochtige tofoe met een laagje bloem. Doe de plantaardige olie in een koekenpan en bak de tofoe op middelhoog vuur rondom tot hij iets begint te verkleuren (3-4 minuten per kant).

Doe de sesamolie in een andere pan. Bak hierin de paddenstoelen, mirin, gember, miso en chilivlokken 3-4 minuten op middelhoog vuur of tot de paddenstoelen gaar zijn. Draai het vuur uit, voeg de prei of bosui aan het paddenstoelenmengsel toe en roer alles door elkaar.

Leg per persoon twee stukken tofoe op een bord en schep het paddenstoelen-groentemengsel erop.

Garneer het gerecht met de kerstomaten.

Oude recepten

In mijn huisje met diep onder mij glinsterend zicht op de Maasvallei, zittend aan tafel met Googlebook en klein krols (nu slapend) katje naast mij, snuffel ik in oude kruidenboeken op zoek naar vreemde, idiote maar mogelijk ook meesterlijke recepten tegen oude en nieuwe kwalen van de mensheid.

 Om mey dranck te maken

Neemt viij hantvollen alseme (alsem). vi hantvolle grisse (duivekervel) / ende rute (wijnruit) / aueronde (citroenkruid) / matere (moederkruid)
/ cattecruyt (kattekruid) . confiele de greyn (citroenmelisse) / Reynvaen (boerewormkruid) . persebladeren (perzikbladeren) van elcxs een hantvolle ende blutzet altesamen dan soe siedet op derdendel inne in wey van caese ghemaecht oft met bière.

Idem potus latine Recipe Absinthij Mtanipulos] viij fumi terre Mtanipulos] vj abrothani matricarie / nepite / meilisse / tanaceti / rute / foliorum persicorum / ana M[anipulum] j fiat hor decoctio in sero casei : Tegen hoest van cauder naturen oft verborghen couden oft van vervroren winden

Middelnederlandse medische recepten handschrift van de Kartuize te Leuven gekopieerd begin 16de eeuw.

De 95 rubrieken bestaan voor het grootste gedeelte uit voorschriften voor de bereiding van eenvoudige toedieningsvormen (afkooksels in water of wijn) van de meest gebruikelijke en gemakkelijk te verkrijgen simplicia. Voor een twintigtal simplicia wordt geen voorschrift voor een bereiding gegeven en wordt alleen het therapeutisch gebruik vermeld.
De therapeutische indicaties van de recepten zijn deze voor de alledaagse kwalen.
Dit wijst erop dat de voorschriften bestemd zijn voor een eenvoudige huisapotheek zoals men die in een klooster kon aantreffen en waar geen apotheker aanwezig was voor de bereiding van meer gecompliceerde bereidingen.
De kopiist heeft een selectie van simplicia en bereidingen samengebracht uit verschillende
bronnen en ze op basis van hun therapeutische indicatie enigszins gerangschikt.

Remedie tegen alrehande ghebreken der magen

[2] Item dille ghesoden in wijn stercket de mage ende hersenen
[3] Item santorie genvt verteert die quade humoren vuyter magen
[4] Item een coude mage Neemt Cubeben oft dat puluer daer af ghe soden met wyne ende drincke van die
[51 Item Caneel genvt stercket die mage
[6] Item sofferaen es goet den vercouden magen
[7] Item neemt tarwen zeemelen met goeden renschen wijne lange ghesoden ende daer in eenen vullen doeck nat ghemaect ende alsoe weerm opten erop vander magen gheleet
[8] Item Camijn ghenvt in spijse en drancke stercket den mage in verduyngen
[9] Ad idem Comijn ghesoden in wijnne myt venkel sade sterket die sericheyt vanden
magen ende suuerten.

Oude namen van planten

Plantago major

Abrotanum (43) : Artemisia abrotanum L. = Citroenkruid BM 117.
Alseme (43), Alsene (1) : Artemisia absinthium L. = Alsem BM 264.
Anijs (20) : Pimpinella anisumL. = Anijs BM 265.
Aqua petrosa oft calamenta (34) : gedestilleerd water van Calamintha menthifolia
Host. = Bergsteentijm, op de bergen groeiend vandaar ook petrosa H 259-
Aqua saxifera (40) : gedestilleerd water van Pimpinella saxifraga L. = Kleine pimpernel
Cl 318, BM 298.
Arnoglossa (70) : zie Wegebrede.
Averonde (43) : zie Abrotanum.
Berchpley (25) : Thymus serpy>llum L. = Wilde tijm BM 291.
Beuenellen (40) : Pimpinella saxifraga L. = Kleine pimpernel Cl 318.
Beuersyn (30) : Castoreum = Bevergeil G 311.
Camille (74) : Matricaria recutita L. = Echte kamille Cl 320.
Caneel (5, 32, 6l) : Cinnamomum verum J.S. Presl of een andere soort = kaneel
BM 278.
Cattecruyt (43) : Nepeta cataria L. = Kattekruid NB 205, BM 285.
Centaurea (73, 75) : zie Santorie.
Co(a)myn (8, 9, 20, 48, 76, 77) : Cuminum cyminum L. = Komijn BM 280.
Confiele de greyn (43) : Melissa officinalis L. = Citroenmelisse. In het recept 43 in
het Latijn vertaald als «mellisse» HP 183-
Cubeben (4) : PipercubebaL. = Staartpeper BM 281.
Custuca (72) = Cuscuta : Cuscuta epilinum Weihe = Vlaswarkruid BM 269-
Dille(n) (2,45) : Anethum graveolens L. = Dille BM 269-
Distele (10, 57, 58) : Daucus carota L. = Wilde peen BM 269.
Driakelen (1) : Triakel, Theriaca.
Endiuie (78) : Cichorium endiviaL. = Andijvie BM 271.
Epatica (79) : zie Leuercruyt.
Eppe (71) : Apium graveolens 1. = Selderie BM 271.
Esschen boem (11) : Fraxinus excelsior L. = Es BM 271.
Fiolen (86) : zie Violen.
Fumus terre (12, 43) : Fumaria officinalis L. = Duivenkervel H 307, BM 270.
Galanga (82) : zie Galigaen.
Galigaen (13, 82) : Alpinia officinarum Hance = Galanga BM 273-
Goutwort (47) : Chelidonium majus L. = Stinkende gouwe BM 295.
Grisse (43) : Fumaria officinalis L. = Duivenkervel, grisecom in H 307.
Klissien hout (54) : Glycyrrhiza glabra L. = Zoethout NB 178.
Lauwer boem (15) : Laurus nobilisL. = Laurier BM 265.
Le(e)uercruyt (79, 80) : Marchantia polymorpha L. = Steenlevermos Cl 333-
Matere (43, 63) : Chrysanthemumparthenium Bemh. : Moederkruid HP 15-
Matricarie (43) : vertaling in Latijn van Matere in recept 43.
Mellisse (43) : Melissa officinalis L. = Citroenmelisse HP 183.
Me(y)nte (16, 17, 18, 60) : een Menthasoort BM 285.
Musscaten (18, 20) : Myristica fragrans Houtt. = Nootmuskaat BM 288.
Nepite (43) : zie Cattecruyt.
Papelbladeren (59) : Malva silvestrisL. = Groot kaasjeskruid BM 289-
Peperraep (49) : Raphanus sativus L. = Radijs BM 290.
Persebladeren (43) : Prunuspersica (L.) Stokes = Perzik.
Pley (22, 23, 52) : Menthapulegium L. = Polei H 393-
Portseleinen (37) : Portulaca oleracea L. = Tuinpostelein H 412.
Quinque folium (56) : Potentilla reptansL. = Vijfvingerkruid H 422.
Rebarbe(n) (80, 91, 92, 93) : een Rheumsoort = rabarber BM 294.
Reynvaen (43) : Tanacetum vulgare 1. = Boerenwormkruid H 478.
Rose mareynen, rosen marinen (42, 44, 68, 69) : Rosmarinus officinalis L. = Rozemarijn
Ruyt(e), Rute (1, 30, 43, 88, 89, 90) : Ruta graveolens L. = Wijnruit BM 294.
Salige (62) : Salvia officinalis L. = Salie BM 296.
San(c)torie (3, 35, 75) : Centaurium erythraea Rafn. = Duizendguldenkruid H 23.
Scarleyen (92) : Lactuca serriola L. = Kompassla BM 295.
Seduwae(i)r (32, 33) : Curcuma zedoaria Roxb. = Wilde gember BM 296.
Serpentine (31, 54) : Thymus serpyHum L. = Wilde tijm BM 297.
Syndon water (35) : water destillatie van Cydonia oblonga Mill. kweepeer.
Sofferaen (6) : Crocus sativus L. = Saffraan BM 294.
Sporien (36) : Euphorbia lathyrisL. = Springkruid H 251.
Steenbreke (10) : Pimpinella saxifraga L. = Kleine pimpernel CI 318, BM 298.
Sukerei (39) : Cichorium intybus L. = Cichorei BM 301.
Trifera saracenica (92) : bereiding uit het Antidotarium Nicolai.
Venckel (27), Vinckel (69), Venkelsade (9) : Foeniculum. vulgare Mill. = Venkel H
Violen (83), Fiolen (86) : Viola odorata L., V. tricolore. = Viooltjes BM 301?
Vlier (94, 95) : Sambucus nigra L. H 445.
Wegebrede (70) : Plantago major L. = Grote weegbree BM 268.
Wijt alsene (1) : Artemisia absintbium L. = Alsem HD lr°.
Ysope (14, 41, 50) : Hyssopus officinalis L. = Hysop BM 277.
Zeduwair (6l) : zie Seduwaer.

Wild voedsel: smeerwortel en anderen

Wild weeer vandaag, wolken, wind en zon. Weer dus om ook wild te eten. Ik zoek wat bij mekaar in groententuin en langs bosrand. Enkele aangewreten raapjes en twee wortels  uit de tuin worden samen met 4 gesprokkelde aardappels gaar gekookt. Ook snijbietblad, smeerwortelblad en topjes brandnetel oogst ik langs onze bosrand. De brandnetel liefst met de blote handen plukken, goed voor de vingerkootjes en anders kun je ze (de handen of de brandnetels) nog altijd in de smeerwortel draaien. Dit wild mengelmoes stoof ik met boter en gekruide olie, meng het na 5 minuten met een meel, ei, waterdeegje. Snel al roerend opbakken nog wat blokjes kaas er doorheen en dan deze korrelige hopelijk licht krokant brokjes samen met de gemengde groenten warm opdienen.

Smeerwortel inderdaad, een blad dat ruwbladig is maar snel smelt in de pan en zich dus goed leent om kort te stoven of om gedrenkt in een hartig beignetbeslag te frituren. Een krokantje dus.

De smeerwortel botanisch bekeken
Symphytum officinale behoort tot de familie van de Boraginaceae of ruwbladigen, de plantenfamilie waar ook bernagie en vergeet-mij-nietje bij hoort. Het is een overblijvende kruidachtige plant, die vooral op vochtige graslanden en aan de waterkant gevonden wordt. Ze bezit een forse penwortel. Deze wortels kunnen zo'n 30 centimeter lang en 3 centimeter dik worden. Zoals een oude naam zwartwortel al doet vermoeden zijn de wortels aan de buitenkant zwart-bruin gekleurd. Wordt de verse wortel doormidden gebroken dan kan de snel naar wit-geel verkleurende witte binnenkant waargenomen worden.

Vanuit de wortel ontspringen langgesteelde bladeren, die bijna tot een halve meter lang kunnen worden, en een of meer bloeistengels. Deze stengels zijn zo'n 2,5 centimeter dik, vlezig, hol en naar boven toe vertakt met kortgesteelde tot zittende bladeren. De bladeren zijn langwerpig tot lancetvormig-eirond en lopen in een lange piek uit. Aan de voet zijn ze geleidelijk of meer abrupt versmald. Alle bladeren zijn aflopend en hebben een netvormige nervatuur. Aan de bovenkant zijn ze dun behaard; dit in tegenstelling tot de onderkant, waar de haren vooral rond de nervatuur zijn te vinden.

Een bijzonder kruid voor de huid. Een Middelnederlands zalfrecept voor de huid: ‘Salve: neemt populierbotten ende smeerwortelen ende nachtscade ende malrovie; dese cruden ghesoden in smeere ende ghewronghen door een cleet, deze salve es goed jeghen drope (schurft) ende doet zweeren heelen.’ De Smeerwortel werd zeer geacht, reden waarom men hem ook in de hoven aanplantte. In de middeleeuwen werden de jonge stengels als groente gebruikt; deze werden als asperges klaar gemaakt. Zeker iets om opnieuw te proberen en ja, de plant bevat pyrrolizidine-alcaloïden, stoffen die op lange termijn schadelijk kunnen zijn voor de lever, maar wel volledig veilig zijn op korte termijn. Of durft er nu niemand meer smeerwortel eten?

Meer over smeerwortel: https://sites.google.com/site/kruidwis/kruiden-a/symphytum-officinale-smeerwortel

Eten of gegeten worden

Vastentijd en dus volgens sommige veggietijd.  En dus vegetarische acties. Veggie dilemma's en ocharme 40 dagen zonder vlees-actie. Wat zou je denken van 40 jaar zonder vlees. Zonder hoog van de toren te blazen en zonder fanatiek te zijn. Zelfs mijn sokken zijn niet persé geitenwollen. 40 dagen zonder vlees zou volgens de opgeklopte actie al zorgen voor minder menselijke voetafdruk. Voor welke voetafdruk moet 40 jaar dan wel zorgen? Zou ik dan letterlijk en figuurlijk moeten gaan zweven? Of mag ik nu voor de rest van mijn jaren wat uit de band springen?

Een receptje dan maar, al moet ik zeggen, als ik internet mag geloven, dat ik zo langzamerhand niks meer mag eten. En dat dàt nog beter voor het milieu zou zijn daar twijfel ik geen seconde aan.

Het recept
Nog een bleekselder steeltje over, 2 wortel in repen gesneden en 2 dikke aardappelen geschild en op de goede maat gesneden om ze allemaal samen in zowat 12 minuten stevig gaar te laten koken.

Ondertussen uit een 'onsmakelijke' blok biologische tofu wat water persen, spoelen en grof verkruimeld met een sjalot in een beboterde pan snel laten bakken, wat zeezout, peper van de molen natuurlijk en kurkumapoeder om kleur en smaak te geven. Kurkuma zeer gezond en geweldig in de mode, waardoor het mij zelfs een beetje begint tegen te steken. Maar kom maar verder bakken, nog wat olijfolie toevoegen om de tofu wat smeuïger te maken en op het eind nog een opgeklopt ei of twee snel er doorheen roeren. En klaar, natuurlijk kan er ook nog een wild slaatje van winterpostelein, fluitenkruid en minder wilde witlof bij.

Over soja: http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/64897-soja-gezond-maar-niet-overdrijven.html

Vol-au-vent met en zonder

Vandaag gegeten. Ja, doe ik nog elke dag, al beweren sommigen dat we ooit net zoals de planten van wind, water, lucht en licht zullen kunnen leven. Ik zit er in elk geval niet op te wachten.

Vandaag dus alternatieve vol-au-vent gegeten
De volgende ingrediënten een kwartier zachtjes laten stoven in boter met een beetje water of bouillon

• Een sjalot
• Een halve pastinaak in blokjes
• 100 gram of zo iets champignons in twee gesneden
• 150 gram quorn of tofu, quorn is echter
• zeezout
• zwarte peper gemalen
• teentje knoflook geperst
• verse bieslook of wilde kraailook
• verse peterselie

Na 5 minuten eventueel 100 gram verse vis (pangasiusfilet..) in gescheurde stukjes mee laten stoven. 

Een bechamelsaus maken met boter en boekweitmeel, wat melk of water toevoegen, mengen met de andere ingrediënten en nog even zachtjes koken tot de juiste gebonden consistentie. Opdienen met aardappelpuree met of zonder het klassieke pasteitje, vidéetje. En voila. Vandaag smakelijk gegeten.

Het is een gerecht waar je zowel door de vol-au-vent als door de puree nog gemakkelijk een handvol wild groen kan gooien: fijn gesnipperde winterpostelein of hertshoornweegbree, blaadjes van vogelmuur de steeltjes verwijderen en sierlijk fluitekruidgroen maar dan moet je wel zeker weten of dat groen geen giftige dolle kervel is. 

Etymologie: vol-au-vent [pastei] {1866} < frans vol-au-vent [lett.: vlucht in de wind], van vol vlucht + vent; latijn ventus [wind]. Zo genoemd omdat de korst van het pasteitje vrijwel niets weegt.

Info over pastinaak en vogelmuur

http://eten-en-drinken.infonu.nl/producten/42871-pastinaak-de-witte-wortel.html

https://sites.google.com/site/kruidwis/planten-van-a-tot-z/stellaria-media-vogelmuur

Geduindoornd

Hippophaea rhamnoïdes is de moeilijke wetenschappelijke naam van duindoorn dat betekent zoiets als ‘wegedoorn voor glimmende paarden’. In de oudheid plantte men deze struik al aan als voer voor de paarden, de huid van de dieren ging er van glimmen. Volgens sommige literatuur werden de bessen vroeger wel meer gegeten. Die oranje bessendingetjes groeien aan de vrouwelijke struiken, want duindoorn is een tweehuizige plant.

De struiken groeien massaal in de duinen. Dus lijkt plukken een fluitje van een cent. Helaas. De duindoorn heeft zijn naam niet gestolen, het is wel degelijk een doorn in de duinen en stekelig bij het plukken. Daarbij zitten de besjes zo strak tegen de takken aan waardoor ze tussen de vingers geplet worden in plaats van zich braaf te laten plukken. Enkel met een schaar of zoiets laten ze zich proper los maken. Je heb dus al vlug een uur nodig om een kilo te plukken. Maar dan heb je wel iets supergezond en ook nog bijzonder van smaak, tenminste als je er confituur van maakt. De confituur heeft een oranje kleur en de smaak is....vreemd lekker. Het intense zuur combineert goed met de suiker. De schillen geven hun eigen pectine. Voor wie de moed niet heeft om zoveel bessen bijeen te plukken, ook met een tiental procent duindoorn, gemengd met makkelijker fruit (rode besjes), is de smaak nog altijd heerlijk.

Herfstige salade met geitenkaas, sinaasappel en duindoorndressing

• 2 sinaasappels
• 100 gram jonge slablaadjes gemengd
• plakjes geitenkaas met honing
• kiemgroenten
• 2 eetlepels walnotenolie
• 1 eetlepel mosterd
• zout en peper naar smaak
• 4 eetlepels duindoornbessen in siroop

Snijd de sinaasappels en haal de sinaasappelpartjes uit de vliezen. Schik de sla op bordjes en garneer met de kaas, de sinaasappelparten en de kiemgroenten.
Klop de walnotenolie, de mosterd, het zout en de peper tot een dressing. Sprenkel op het laatst de dressing en de besjes over de salade.

Duindoornlikeur voor 2 flessen

• 700 duindoornbessen (het komt op geen besje aan)
• 1 fles wodka
• 1 liter water
• 500 gram suiker

Doe de bessen in een goed schoongemaakte en gesteriliseerde weckfles of grote pot. Giet er de wodka op en sluit goed af. Laat de pot 1 maand staan zodat smaak en kleur in de alcohol trekken. Zeef de wodka en doe een er paar besjes bij als decoratie. Kook de suiker met het water al roerend tot de suiker is opgelost en laat helemaal afkoelen. Meng de wodka met de suikersiroop en vul er de flessen mee.

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/67370-duindoorn-wonderbesje-van-bij-ons.html

Courgettes in de regen

Nog eens een dagje regen in Bretagne. Niks uitzonderlijk, toch was zo'n miezerige dag nu toch al even geleden. Maar voor de tuin mocht het wel. Als mens dan maar wat meer binnen bezig zijn, schrijven en koken. Koken om de overschot aan courgettes te verwerken. M. maakt er soep van en ik maak een courgette-soufflé.

Recept courgettesoufflé

Een te grote courgette in blokjes snijden en met 2 aardappels, curcuma, peper, zout, peterselie en bieslook gaar koken. De courgettepap met 2 opgeklopte eieren voorzichtig mengen, een lepel boekweitmeel er door, wat blokjes harde kaas (kies zelf maar, misschien is roquefort wel lekker, heb ik zelf niet geprobeerd). Alles in een beboterde ovenschotel, nog een laagje maizena of iets dergelijks en parmezaanse kaas er over heen en in een half uurtje in de oven luchtig gaar laten worden. Wij aten het samen met spercieboontjes uit de tuin.

Over courgette
Het Nederlandse woord courgette komt natuurlijk uit het Frans. Het is een verkleinwoord van courge, wat merg betekent.
Le terme « courgette », qui désigne les fruits récoltés avant maturité de certaines variétés de courge, n'est apparu dans la langue française qu'en 1929. Au Québec, sous l'influence des anglophones qui l'ont adopté tel quel dans leur langue, on a tendance à employer le vocable italien zucchini.
Le terme « pâtisson », qui est apparu au XVIIIe siècle, vient de l'ancien français pastitz, qui l'a emprunté à l'italien pasticum, « pâte ». En Europe, on l'appelle également « artichaut d'Espagne » et « bonnet de prêtre ».
L'expression « courge d'été » englobe la courgette, le pâtisson, la courge à cou tors et tous les autres fruits des variétés de courges que l'on récolte avant leur pleine maturité.
Originaire d’Amérique, la courgette a probablement été domestiquée au Mexique et ailleurs en Amérique centrale, il y a environ 9 000 ou 10 000 ans. Au gré des échanges entre les peuples amérindiens, elle s’est rapidement disséminée vers le nord, si bien qu’à l’arrivée des conquérants espagnols, sa culture était largement répandue sur le continent.

Typiquement américaine
La courgette est américaine. Surprenant, non? Qui pourrait imaginer que les légumes les plus populaires de la cuisine italienne – la courgette, la tomate et l’aubergine – ne viennent pas de ce pays? La courgette était absolument inconnue en Europe avant le XVIe siècle.
Elle appartient à la même espèce botanique que la citrouille, du moins certaines variétés, et les courges décoratives, trop amères pour être consommées. C’est dire l’important travail de sélection qui a été mené sur cette espèce, au fil des millénaires, pour en arriver à obtenir des fruits aussi différents les uns des autres.
Pendant longtemps, les fruits de cette espèce étaient cultivés soit pour servir de récipients, soit pour leurs graines nutritives. Ce n'est qu'assez récemment que l'on a sélectionné des variétés cultivées pour leurs fruits immatures. La courgette, qui appartient au sous-groupe des courges dites « à moelle », a probablement été sélectionnée par les peuplades du sud du Mexique, tandis que le pâtisson et la courge à cou tors l'ont été par celles de l'est des États-Unis.
Plus que toute autre, la courge à moelle a enthousiasmé les Européens lors de leur arrivée en Amérique. Au cours des 400 années qui ont suivi sa découverte, ils ont sélectionné des centaines de cultivars dans le but d'obtenir une floraison hâtive, des plants compacts et des fruits uniformes. La courgette est devenue dès lors un incontournable de la cuisine du sud de l'Europe. Les États-Unis, la Chine, le Moyen-Orient et l'Amérique du Sud ont également produit des cultivars adaptés à leur cuisine et à leur climat respectifs.

De courgette werd in de zestiger jaren voor het eerst geintroduceerd in ons land onder de naam "kussa".  Destijds werd de groente geen succes.  De telers lieten de vruchten te lang doorgroeien.Het was een grote uitgegroeide courgette die wel een gewicht van 15 kilo kon bereiken. Het vruchtvlees was sponzig en flauw van smaak. De gebruikswaarde was nihil. Pas toen er rassen kwamen die jong geoogst werden, kwam de consumptie op gang. Eind 1970 kwam het product weer op de markt onder de Franse naam courgette. En met de hulp van wat gerichte reclame werd ook de courgette uiteindelijk populair, ook al omdat de plant zo makkelijk te kweken is.

Brandnetel eten

Brandnetel in de keuken gebruiken. Het kan nu nog altijd. Tenminste als je de netels al eerder afgemaaid hebt, dan heb je nu opnieuw jong blad. In het volgend recept kun je de brandnetels ook vervangen door zevenblad of jonge look-zonder-lookblaadjes.

Tagliatelle met brandnetelsaus en broccoli

brandneteltoppen
1 ui
1 teen knoflook en/of daslookblad
olijfolie
zout
peper
nootmuskaat
2 deciliter slagroom
100 gram belegen geiten- of andere kaas
200 gram kort gekookte broccoli
Tagliatelle of andere pasta (macaroni of spaghetti)

Doe de brandnetel een paar seconden in een pan met kokend water. Giet af in een vergiet. Snijdt de brandnetel fijn. Fruit de gesnipperde ui in de olijfolie. Pers het teentje knoflook er boven uit en bak een paar minuten met de brandnetel. Breng op smaak met peper, zout, wat geraspte nootmuskaat en de room. Zet even de staafmixer er op en roer daarna de broccoliroosjes er door. Serveer met de geraspte kaas bij de gare pasta.

Meer over de medicinale werking van brandnetel
https://sites.google.com/site/kruidwis/kruiden-a/urtica-dioica-grote-brandnetel

Japanse duizendknoop. Opeten maar.

De Japanse duizendknoop is een plant uit de familie van de Polygonaceae. Bij deze plantenfamilie horen ook rabarber en zuring. Rond 1830 werd de duizendknoop als sierplant ingevoerd in Europa. En dat hebben we geweten. Het heeft wel even geduurd voor hij echt de natuur in trok, maar nu is blijkbaar het hek van de dam. Woekerend, onuitroeibaar, horror volgens sommigen. Ik lees dat zelfs huizen en funderingen ondermijnd worden. Zelf heb ik altijd wel grote bewondering voor overlevers, maar bij de Japanse duizendknoop begin ik wel enige huivering te krijgen. Gelukkig blijkt hij ook culinaire en medicinale kwaliteiten te bezitten. Medicinaal zou de wortel juist goed zijn voor een hedendaagse kwaal als de ziekte van Lyme, de plant bevat zeer veel antioxidanten vooral resveratrol. Zou het dan toch waar zijn dat planten komen groeien op de plaats waar de mens hen nodig heeft? Medicinaal wordt vooral de wortelstok gebruikt, in de keuken de jongere stengels. Oogst de stengels als ze tussen de 15 en 30 centimeter hoog zijn. De iets dikkere stelen kun je ook schillen. De smaak is beter dan rabarber. Het kan worden gekookt, gestoomd en verwerkt in jams en marmelades, als groente worden gegeten bvb samen met appelmoes. Het is eigenlijk een behoorlijk gezonde groente, met veel vitamine A en mineralen. En resveratrol. Recepten dan maar.

Appeltaart met Japanse duizendknoop
Korst:

• 250 gram bloem
• halve theelepel zout
• 1 theelepel munt
• 1 theelepel koriander
• 60 ml amandelolie
• 125 ml appelsap

Vulling:

• 500 gram appels, gesneden plakjes
• 50 gram Japanse duizendknoop, ringen uit de steel
• 125 ml appelsap
• 1 theelepel suiker of andere zoetstof
• 1 theelepel kaneel
• 1 theelepel gember
• kwart theelepel nootmuskaat
• kwart theelepel kruidnagel
• Eventueel walnoten of zonnebloempitjes

Meng de bloem met de kruiden. Voeg olie toe. Meng het tot een geheel. Giet langzaam de koude appelsap erbij tot je een deeg krijgt dat elastisch is, maar niet papperig en kneed het. Druk de deeg in een geoliede springvorm (24 cm). Mix alle ingrediënten voor de vulling bij elkaar.
Prik gaatjes in de korst met een vork, vul het vervolgens met de vulling. Leg het overtollige deeg bovenop, in rooster stijl. Bak in een voorverwarmde 220 graden oven 10 minuten. Verlaag de temperatuur tot 180 graden, draai de taart om de warmte gelijkmatiger te verdelen, en bak nog eens 30 minuten, tot de korst knapperig is.

Crumbel
Ik pluk een bosje jonge stengels, snij ze in stukjes, ringen en maak er uit de losse pols een frambozen-duizendknoop crumble van.  Het smaakt inderdaad als rabarber! Alleen de structuur is iets zachter.
Neem 100 gr frambozen en de duizendknoopringen meng met 2 zakjes vanillesuiker. De crumble zelf bestaat uit 200 g suiker, 200 g roomboter, 200 g meel en een beetje zout. Boter fijnknijpen en mengen met suiker en meel tot je losse korrels deeg krijgt. Die strooi je over de frambozen-duizendknoop-suiker mengsel. Het geheel 35 minuten in de oven op 200 graden.

http://student.vhl.wur.nl/madeinvelp/2013/Pander_Hylke_-_Top_Jorick_van_den_-_onderzoeksrapport_72dpi.pdf
https://sites.google.com/site/kruidwis/planten-van-a-tot-z/fallopia-duizendknoop-japanse

Netel- en andere eetbare balletjes

Zoveel jong groen in tuin en natuur roept om gebruikt te worden, al zijn er ook mensen die vinden dat we dat wild groen beter met rust laten. En ik kan daar ook enig begrip voor opbrengen zeker als het om zeldzame planten gaat. Gelukkig is het wel zo dat de smakelijkste onkruiden het meest voorkomen. Noem maar op brandnetel, paardenbloem, zevenblad, weegbree, vogelmuur, look zonder look, daslook....Dus toch, nu jonge brandnetelblaadjes plukken.

Netel- en andere balletjes maken

Plet een eetlepel boter, een ei, paneermeel en polenta (maismeel). wat klassieke peper en zout of bouillon
Meng de fijngesneden brandnetel erdoor. Zorg dat je een stevig deeg krijgt, eventueel wat extra polenta toevoegen, waar je balletjes mee kan kneden. Kort koken in water of bouillon.
Opdienen in soep of bij een salade, gekookte groenten of zeer smakelijk in een soort ragoutschotel met uien, paprika en courgette bijvoorbeeld.
Vele variaties zijn mogelijk, andere wilde planten: zevenblad, daslook, vogelmuur.., kaas toevoegen, een ei toevoegen (bind beter, wordt luchtiger) grotere gehakt-achtige schijfjes of balletjes maken. In plaats van te koken in water kun je ze ook bakken in de pan. Dan krijg je een vegetarische gehaktbal die, gewoon met jus, aardappelen en een gekookte groente kan verorberd worden. In deze balletjes kun je ook gemakkelijk allerlei etensresten verwerken, rijst, linzen, oud brood, groenten.....

Veel wetenschappelijke info over Urtica dioica vind je op mijn website https://sites.google.com/site/kruidwis/kruiden-a/urtica-dioica-grote-brandnetel