Hoge of lage dosis van sint-janskruid gebruiken?

Sint janskruid bloeit. Het moment om de bloeitoppen te oogsten. Hoge of lage doseringen van een kruid gebruiken, is de belangrijkste vraag van de laatste jaren. Lage doseringen zou niet werkzaam zijn, hoge doseringen zou te veel bijwerkingen veroorzaken. Als voorstander van lage doseringen ben ik dan ook blij met het volgend onderzoek. 

Bij oraal gebruik van een lage dosis (250 mg) van sint-janskruidextract kon een gunstig effect op geheugenfuncties tot uiting komen, terwijl dit niet het geval was bij een hogere dosis. Dat laat een Israëlische studie zien onder 82 gezonde twintigers. In deze dubbelblinde, placebo-gecontroleerde studie werden de effecten van eenmalige orale doses van 250 en 500 mg met elkaar vergeleken. Het gebruikte extract bevatte 0,2% hypericine en was hyperforine-arm (< 1% hyperforine). De lage dosis (250 mg, waarin 0,5 mg hypericine) resulteerde in een positief effect op het verbale kortetermijngeheugen. Verrassend genoeg had de hogere dosis (500 mg, met 1 mg hypericine) hier een negatief effect op, net als op het visueel-ruimtelijke werkgeheugen. Wel hadden beide doses een positief effect op het gemoed [1]. Sint-janskruid verhoogt de beschikbaarheid van de neurotransmitters serotonine, noradrenaline en dopamine in de hersenen. Dit is niet alleen belangrijk voor het anti-depressieve effect, maar ook voor geheugenfuncties. Veel dierstudies en enkele humane studies laten zien dat na een eenmalige dosis het effect op neurotransmitters onmiddellijk optreedt [1,2]. 

U-VORMIGE DOSIS-EFFECTRELATIE 

In experimenten met diermodellen waarmee een anti-depressief effect van een middel onderzocht wordt, lieten zowel het gebruikte totale sint-janskruidextract als alle drie de werkzame fracties een U-vormige dosis-effectrelatie zien [3,4]. Zo vertoonde hyperforine bij muizen een antidepressief effect bij doseringen van 4 en 8 mg/kg lichaamsgewicht. Lagere en hogere doses hadden echter geen effect [2]. Ook de fracties met hypericine en pseudohypericine en een fractie met flavonoïden lieten een U-vormige dosis-responscurve zien [4]. 

ADHD 

Sint-janskruid wordt kennelijk ook vaak door ouders gegeven aan kinderen met ADHD als een alternatief voor methylfenidaat, een veelgebruikt geneesmiddel bij ADHD waardoor de beschikbaarheid van noradrenaline en dopamine in de hersenen toeneemt [1]. Humane studies hebben echter tot nu toe geen duidelijk effect kunnen aantonen op het geheugen en de aandachtsspanne bij kinderen en adolescenten met ADHD. In deze studies werden doses gebruikt van meer dan 900 mg per dag [1]. De onderzoekers van de bovengenoemde Israëlische studie benadrukken het belang van lage doses van sint-janskruid voor een stimulerend (noötropisch) effect op cognitieve functies. Verder merken ze op dat hun bevindingen stroken met de U-vormige dosis-effectrelatie tussen stimulering van het dopaminesysteem en geheugenprestaties [1]. 

 REFERENTIES [1] Yechiam E. et al. The acute effect of Hypericum perforatum on short-term memory in healthy adults. Psychopharmacology (Berl). 2019;236(2):613-623. [2] EMA. Final assessment report on Hypericum perforatum L., herba - Revision 1. First published: 22-02-2023. Reference number: EMA/HMPC/244315/2016. ema.europa. eu/en/documents/herbal-report/final-assessment-report-hypericum-perforatum-l-herba-revision-1_en.pdf. Geraadpleegd: 08-03-2023. [3] Butterweck V. et al. Step by step removal of hyperforin and hypericin: activity profile of different Hypericum preparations in behavioral models. Life Sci. 2003;73(5):627-639. [4] Butterweck V. et al. Effects of the total extract and fractions of Hypericum perforatum in animal assays for antidepressant activity. Pharmacopsychiatry. 1997;30(Suppl 2):117-124.

Passiflora en stress

Chronische stress leidt op termijn onder andere tot een langdurige verhoging van het stresshormoon cortisol. Dit heeft naast lichamelijke effecten, waaronder hypertensie, insulineresistentie en verstoringen in de immuunreactie, ook psychische effecten die kunnen leiden tot angststoornissen, burn-out of depressie. 

De niet-medicamenteuze behandeling bij chronische stress berust op bewustzijnsvergroting en ontspanningstechnieken. Dit kan worden aangevuld met een medicamenteuze behandeling met benzodiazepines of barbituraten. Deze hebben als groot nadeel dat ze tot afhankelijkheid kunnen leiden, een effect dat al bij relatief kortdurend gebruik optreedt [1]. 

Er zijn fytotherapeutische alternatieven, en passiebloem (Passiflora edulis Sims., voorheen P. incarnata L.) is veelbelovend. De passiebloem wordt volgens verschillende kruidenmonografieën gebruikt bij zenuwachtige rusteloosheid (Commission E), spanningen en slaapstoornissen (ESCOP), milde stresssymptomen en ter promotie van de slaap (EMA). Passiebloem heeft mogelijk vergelijkbare effecten bij een gegeneraliseerde angststoornis als 30 mg van de benzodiazepine oxazepam. Verder lijkt passiebloemextract pre-operatieve angstklachten te verminderen en heeft het een positief effect op kinderen met ADHD [1]. Verschillende onderzoeken bevestigen de rustgevende en anxiolytische (angstwerende) effecten van passiebloem op het centrale zenuwstelsel. 

De werkzame stoffen uit passiebloem met een effect op het centrale zenuwstelsel omvatten alkaloïden waaronder harman en harmol, flavonoïden waaronder chrysin, apigenin, vitexin en orientin en verschillende andere polyfenolen. Inmiddels is duidelijk geworden dat het werkingsmechanisme tot stand komt door middel van modulatie (regulatie) van het GABA-systeem [2,3]. 

De neurotransmitter gamma-aminoboterzuur (GABA) heeft een remmend effect binnen het centraal zenuwstelsel. Een lage concentratie GABA wordt geassocieerd met zenuwachtige rusteloosheid, angst- en slaapstoornissen. Chronische stress remt het GABA-systeem, waardoor het aantal GABA-specifieke neuronen in de hippocampus afneemt en cognitieve processen worden geremd. Er zijn twee soorten GABA-receptoren in de hersenen, namelijk GABA-A en GABA-B-receptoren. Barbituraten en benzodiazepines werken op de GABA-A-receptor en zijn, net als ethanol, positieve allosterische modulatoren. Verschillende in vitro- en in vivo-bindingsstudies met passiebloemextract laten effecten zien op beide GABA-receptoren [1]. Deze bevindingen zijn de resultaten van studies die uitgevoerd zijn met een passiebloem-droogextract (5-7:1, extractie in 50% ethanol [v/v]). 1 

Passiebloemextract heeft op verschillende manieren invloed op het GABA-systeem in het centrale zenuwstelsel. Passiebloemextract remt de GABA-heropname en bindt aan de GABA-bindingsplaats van de GABA-A-receptor. De planteninhoudsstoffen binden niet aan de GABAA-receptorbindingsplaatsen waar benzodiazepines en alcohol binden. Daarnaast heeft passiebloemextract een antagonistisch effect op de GABA-B-receptor [1]. Doordat inhoudsstoffen van het plantenextract niet binden aan de allosterische** bindingsplaatsen van benzodiazepines en ethanol op de GABA-A-receptor, induceert passiebloemextract geen afhankelijkheid. Passiebloem lijkt daarmee een effectief en veilig alternatief voor barbituraten en benzodiazepines bij milde stresssymptomen die leiden tot zenuwachtige rusteloosheid, angst- en slaapstoornissen.

REFERENTIES | [1] Hoffmann C. et al. Wirkmechanismus der Passionsblume aufgeklärt. Z Phytother. 2014; 35:215- 218. [2] Dhawan K. et al. Passiflora: a review update. J Ethnopharmacol. 2004;94(1):1-23. [3] Appel K. et al. Modulation of the γ-aminobutric acid (GABA) system by Passiflora incarnata L. Phyther Res. 2011;25(6):838-843. [4] Passion flower Monograph: Natural Medicines Comprehensive Database. http://naturaldatabase.therapeuticresearch. com, geraadpleegd op 16.12.2018. [5] Carrasco MC. et al. Interactions of Valeriana officinalis L. and Passiflora incarnata L. in a patient treated with lorazepam. Phyther Res. 2009;23(12):1795-1796

** Allosterie komt van het Griekse allos (anders) en stereós (plaats) en betekent ‘op een andere plaats’. Een receptor kan meerdere, verschillende bindingsplaatsen hebben. Ten eerste heeft een receptor een actieve bindingsplaats, in dit geval de plek waar GABA bindt, wat leidt tot receptoractivatie. Daarnaast kan een receptor tevens een of meerdere plaatsen bezitten waar een ander molecuul aan kan binden: een allosterische bindingsplaats. Als een molecuul bindt aan een allosterische bindingsplaats dan verandert de ruimtelijke structuur van de receptor zodanig dat de actieve bindingsplaats van vorm verandert, waardoor de werking van de receptor wordt beïnvloed. In dit voorbeeld bindt GABA aan de actieve bindingsplaats van de GABA-A -receptor. Barbituraten en benzodiazepines binden op een andere plaats dan de actieve bindingsplaats (dus op een allosterische plaats) en versterken de werking van GABA-A . Een agonist is een stof die aan een receptor kan binden en daarmee de receptor activeert. Een antagonist kan aan een receptor binden, maar dat heeft geen activatie van de receptor tot gevolg. Een antagonist kan wel de werking of het effect van een agonist remmen.

Saffraan tegen ADHD

Saffraan is een specerij die gewonnen wordt uit de stamper van de Saffraankrokus of Crocus sativus. De bioactieve stoffen in saffraan, zoals crocine en safranal, hebben antioxidatieve, ontstekingsremmende en immunomodulerende eigenschappen. Saffraan wordt de laatste tijd vooral ingezet bij angst, depressie en alzheimer omdat het even goed werkt als antidepressiva (imipramine, fluoxetine) en alzheimermedicatie (donepezil).

Saffraan is ook een doeltreffend en veilig alternatief voor methylfenidaat. In een recente dubbelblinde studie werd suppletie met saffraan vergeleken met medicatie met methylfenidaat. Kinderen van 6 tot 17 jaar werden ingedeeld in twee groepen. De ene groep kreeg zes weken lang elke dag methylfenidaat, de andere groep saffraancapsules. De dosis werd aangepast aan hun gewicht. Kinderen onder de dertig kilogram kregen 20 mg, kinderen boven de dertig kilogram kregen 30 mg per dag van de medicatie of het saffraansupplement.
De symptomen van de kinderen werden door hun ouders en leerkrachten geëvalueerd. Saffraan werkte even goed als methylfenidaat (Baziar S, 2019).

Het grote voordeel van saffraan is dat het nog veel andere gunstige effecten heeft en op lange termijn verschillende onderliggende oorzaken van ADHD kan verminderen. Het moduleert de immuniteit, remt inflammatie, vermindert insulineresistentie, beschermt de zenuwcellen tegen schade, herstelt zenuwschade, verbetert het geheugen en het leervermogen, heeft een antidepressieve werking en beschermt de lever tegen toxische stoffen.

De dosis is 30 mg saffraanextract per dag. Kies voor gestandaardiseerde extracten (met minstens 2% crocine en 2% safranal). Saffraan is heel duur. Daardoor zijn er veel minderwaardige producten (met heel lage concentraties saffraan) of vervalsingen (met kurkuma, saffloer, goudsbloem) op de markt.

Referenties
1. Baziar S, Aqamolaei A, Khadem E, et al. Crocus sativus L. Versus Methylphenidate in Treatment of Children with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Randomized, Double-Blind Pilot Study. J Child Adolesc Psychopharmacol. 2019 Feb 11.
2. Urban KR, Gao WJ. Methylphenidate and the juvenile brain: enhancement of attention at the expense of cortical plasticity? Med Hypotheses. 2013 Dec;81(6):988-94.
3. Urban KR, Gao WJ. Performance enhancement at the cost of potential brain plasticity: neural ramifications of nootropic drugs in the healthy developing brain. Front Syst Neurosci. 2014 May 13;8:38.
4. Zuloaga DG, Jacobskind JS, Raber J. Methamphetamine and the hypothalamic-pituitary-adrenal axis. Front Neurosci. 2015 May 27;9:178.

Saffron
Saffron has several useful pharmacological effects, such as antidepressant, anti-inflammatory, antitumor, and radical scavenging capability. Evidence has proven that saffron can be useful in disorders involving the memory and learning disorders like Alzheimer’s disease (Akhondzadeh et al. 2009; Moshiri et al. 2015). Different animal studies have also shown that saffron and its products can improve sexual activity, reduce blood pressure, and enhance learning and memory in addition to their anticonvulsant, anti-Alzheimer, antidepressant, antischizophrenia, anti-Parkinson, and neuroprotective effects (Khazdair et al. 2015). It is generally a safe medication but there are some reports of some adverse effects, such as nausea, vomiting, diarrhea, and bleeding after high-dose saffron use (Schmidt et al. 2007; Modaghegh et al. 2008).

In recent decades, several nonstimulant strategies have been developed for treatment of ADHD. Among these medications, antidepressants are used and have been reported to be effective in improving ADHD symptoms (Banaschewski et al. 2004; Zarinara et al. 2010; Elaheh et al. 2016). Similarly, saffron constituents have also been shown to exert “potential” antidepressant activities in several clinical trials and experimental models. In addition, saffron was more effective than placebo therapy and could be compared with conventional antidepressants like fluoxetine and imipramine (Akhondzadeh et al. 2004, 2005; Akhondzadeh Basti et al. 2007). Thus, we hypothesized that saffron intake would be of benefit in ADHD patients to alleviate symptoms. In addition, having an effect on monoaminergic and glutamatergic systems and a satisfactory safety profile also qualifies saffron as a possible candidate for ADHD treatment (Sarris 2007; Curatolo et al. 2009).

https://www.genengnews.com/insights/could-crocus-sativus-saffron-be-as-effective-as-stimulant-medicines-in-treating-adhd/

Passiflora tegen ADHD?

Kinderen met ADHD reageerden net zo goed op een supplement met een extract van Passiflora incarnata als op methylfenidaat, de actieve stof in het ADHD-medicijn Ritalin. Dat blijkt tenminste uit een klein onderzoek dat Iraanse psychiaters van Roozbeh Hospital in Teheran in 2005 publiceerden.

Studie
De onderzoekers verdeelden 34 kinderen van 6 tot 13 jaar met ADHD in 2 groepen. Gedurende 8 weken gaven ze de ene groep elke dag 2 pillen met methylfenidaat. Per kilo lichaamsgewicht kregen de kinderen dagelijks 1 mg methylfenidaat per dag.
Een tweede groep kinderen kreeg dagelijks per kilo lichaamsgewicht 0.04 milligram Passiflora incarnata-extract. De onderzoekers gebruikten Pasipay, een extract op alcoholbasis. Ook die groep verdeelde de inname over twee momenten van de dag.
De onderzoekers ondervroegen de ouders en de leraren van de kinderen met vragenlijsten, die een beeld van hyperactief gedrag kunnen geven.

Resultaten
Afgaande op de rapportages van de ouders en de leraren van de kinderen werkte het supplement met Passiflora incarnata net zo goed als methylfenidaat.
Het supplement had significant minder bijwerkingen dan methylfenidaat. De kinderen die de amfetamine gebruikten hadden minder eetlust en waren nerveuzer dan de kinderen die Passiflora incarnata gebruikten.

Conclusie
"We conclude that Passiflora may be a novel therapeutic agent for the treatment of ADHD", schrijven de onderzoekers. "In addition, a tolerable side-effect profile may be considered as one of the advantages of Passiflora. Nevertheless, our study is relatively small and our results require confirmation in a larger study."

Bron:
Therapy (2005) 2(4):609-14.

Meer info over Passiflora https://sites.google.com/site/kruidwis/kruiden-a/passiflora-incarnata-passionflower en https://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/58917-passiebloem-geneeskruid-uit-de-nieuwe-wereld.html