Vroeger waren vooral de bloemen medicinaal. Ze werden vermeld in de officiële apothekersboeken van Duitsland (DAB) en Zwitserland (Ph. Helv.) als licht laxeermiddel en gebruikt in bloedzuiverende voorjaarskuren. Ook in het vakboek Teedrogen van Wichtl wordt de Pruni spinosae flos, de bloemen van de Sleedoorn, vermeld als licht laxeermiddel, diureticum (urinedrijvend), diaforeticum (transpiratiebevorderend) en expectorans (slijmoplossend). Al wordt er bijgezegd dat het voornamelijk als volksmiddel in gebruik is.
Naast de mens hebben ook vogels, insecten en zelfs planten wat plezier aan de sleedoorn. De doornige struik is een geliefd plekje voor broedende vogels. Katten en andere belagers kunnen immers niet bij het nest komen zonder zich stevig te krassen. Plantjes zoals Maarts viooltje of Sleutelbloemen en Leverbloempje zijn ook tegen vraat van koeien en dergelijke beschermd. En ook rupsen 'genieten' van de Sleedoorn, in Mei vreten de rupsen van de Spinselmot zich door de bladeren heen. Gelukkig maakt de sterke Slee snel weer nieuw blad aan.
Naast de mens hebben ook vogels, insecten en zelfs planten wat plezier aan de sleedoorn. De doornige struik is een geliefd plekje voor broedende vogels. Katten en andere belagers kunnen immers niet bij het nest komen zonder zich stevig te krassen. Plantjes zoals Maarts viooltje of Sleutelbloemen en Leverbloempje zijn ook tegen vraat van koeien en dergelijke beschermd. En ook rupsen 'genieten' van de Sleedoorn, in Mei vreten de rupsen van de Spinselmot zich door de bladeren heen. Gelukkig maakt de sterke Slee snel weer nieuw blad aan.
Namen en etymologie van Prunus spinoza
Dan is de Nederlandse naam sleedoorn iets interessanter. Slee' betekent 'de tanden stroef maken', als je een verse bes proeft, is het net alsof de mond rasperig word, dat komt door de eerder vermelde looistoffen, die in de bessen aanwezig zijn. Bij de Sleedoorn proef je dat extra sterk waarschijnlijk omdat je een contrasterende combinatie van smaken in de mond krijgt door de ook aanwezige vruchtenzuren. Ook de volksnaam 'Trekkebek' verwijst naar de wrangzure smaak, waar je dus een vieze bek van trekt.
De slee heet in midden-Nederlands sleuuwe en in het Duits Schlehe of Slehe, oud-Hoogduits Sleha of Slea, Slehen en Slein bij Hildegard, in het Angelsaksisch slah of sla, oud-Engels slo of sla(h) Engels sloe, Deens slaaen. Het is een algemeen Germaanse betekenis. Vroeger stelde men het woord met het Nederlandse slee: stomp, (sleeuw: zuur) samen zodat de Schlehe de tanden stomp makende vrucht betekent.
- Sleedoorn, Sleepruim, Trekkebek, Haversleebloesem, Sleebes
- Engels: Blackthorn, Sloe
- Duits: Schlehdorn, Schwarzdorn, Schlinge, Dornschlehe
- Frans: Epine-noir, Prunellier
Dan is de Nederlandse naam sleedoorn iets interessanter. Slee' betekent 'de tanden stroef maken', als je een verse bes proeft, is het net alsof de mond rasperig word, dat komt door de eerder vermelde looistoffen, die in de bessen aanwezig zijn. Bij de Sleedoorn proef je dat extra sterk waarschijnlijk omdat je een contrasterende combinatie van smaken in de mond krijgt door de ook aanwezige vruchtenzuren. Ook de volksnaam 'Trekkebek' verwijst naar de wrangzure smaak, waar je dus een vieze bek van trekt.
De slee heet in midden-Nederlands sleuuwe en in het Duits Schlehe of Slehe, oud-Hoogduits Sleha of Slea, Slehen en Slein bij Hildegard, in het Angelsaksisch slah of sla, oud-Engels slo of sla(h) Engels sloe, Deens slaaen. Het is een algemeen Germaanse betekenis. Vroeger stelde men het woord met het Nederlandse slee: stomp, (sleeuw: zuur) samen zodat de Schlehe de tanden stomp makende vrucht betekent.
Sleedoorn antroposofisch bekeken
De sleedoorn bevat een substantie die in de rozenfamilie meer voorkomt, maar juist ook bij de sleedoorn. De bloemetjes verraden het al, ze ruiken en smaken een beetje naar amandel. Dat duidt op blauwzuur, het giftige cyanide. Het zit bij de sleedoorn in de bloemetjes, de jonge blaadjes en in de stenen pit. Gelukkig grotendeels onschadelijk in een gebonden vorm. Cyanide is berucht geworden als één van de ergste dodelijke giffen. Het is in hogere dosering acuut dodelijk, het verstikt alle ademhaling in het lichaam. In de rozenfamilie en ook in de sleedoorn komt het grotendeels gebonden voor, en door de lage concentratie onschadelijk. Het heeft echter wel een bepaalde werking. Rudolf Steiner heeft er iets bijzonders van gezegd. Het cyanide geeft de mens de mogelijkheid om te bewegen, om de spieren te bewegen; niet als reflex, maar naar eigen willen, ‘willekeurig’. Een tekort ervan zou vermoeide ledematen geven. Hij beval het aan voor mensen die het voorjaar moeilijk door kunnen komen, dat wat wij nu voorjaarsmoeheid noemen. Verder als hulp bij te traag herstel na een griep. Zo is het cyanide van groot nut. Deze sterke gifwerking, deze sterke doodskracht, geeft in de juiste dosis en op de juiste plek de mens de mogelijkheid en de kracht zijn ledematen te kunnen bewegen en een vrij mens te zijn.
De sleedoorn bevat een substantie die in de rozenfamilie meer voorkomt, maar juist ook bij de sleedoorn. De bloemetjes verraden het al, ze ruiken en smaken een beetje naar amandel. Dat duidt op blauwzuur, het giftige cyanide. Het zit bij de sleedoorn in de bloemetjes, de jonge blaadjes en in de stenen pit. Gelukkig grotendeels onschadelijk in een gebonden vorm. Cyanide is berucht geworden als één van de ergste dodelijke giffen. Het is in hogere dosering acuut dodelijk, het verstikt alle ademhaling in het lichaam. In de rozenfamilie en ook in de sleedoorn komt het grotendeels gebonden voor, en door de lage concentratie onschadelijk. Het heeft echter wel een bepaalde werking. Rudolf Steiner heeft er iets bijzonders van gezegd. Het cyanide geeft de mens de mogelijkheid om te bewegen, om de spieren te bewegen; niet als reflex, maar naar eigen willen, ‘willekeurig’. Een tekort ervan zou vermoeide ledematen geven. Hij beval het aan voor mensen die het voorjaar moeilijk door kunnen komen, dat wat wij nu voorjaarsmoeheid noemen. Verder als hulp bij te traag herstel na een griep. Zo is het cyanide van groot nut. Deze sterke gifwerking, deze sterke doodskracht, geeft in de juiste dosis en op de juiste plek de mens de mogelijkheid en de kracht zijn ledematen te kunnen bewegen en een vrij mens te zijn.
Sleedoornbloesem elixir
1 handvol verse sleedoornbloesem, 1 eetlepel biologische acaciahoning, 200 ml biologische droge witte wijn
1 handvol verse sleedoornbloesem, 1 eetlepel biologische acaciahoning, 200 ml biologische droge witte wijn
Werkwijze
Drink elke dag een likeurglas. Dit elixer van sleedoornbloesem verdrijft voorjaarsmoeheid, stimuleert de stofwisseling en geeft nieuwe energie. ze waren ook goed voor een echte bloedreinigingskuur. Vroeger zei men dat de slechte sappen van de winter moesten uit gedreven worden. Hiervoor waren de sleedoorn bloesems goed. De bekende pastor Kneipp zong er zelfs een loflied over: “sleedoornbloesem zijn het onschuldigste afvoermiddel en zou in elke huisapotheek staan moeten en gemakkelijk te bereiken zijn”.
- Vul een glazen fles van 250 ml voor ongeveer de helft met sleedoornbloesem.
- Doe de honing erbij en vul aan met witte wijn.
- Sluit de fles en zet hem op de vensterbank of een andere lichte en warme plaats.
- Schud de fles elke dag om het bezinksel los te maken.
- Filter het elixer na een week en giet het in een mooie fles.
Drink elke dag een likeurglas. Dit elixer van sleedoornbloesem verdrijft voorjaarsmoeheid, stimuleert de stofwisseling en geeft nieuwe energie. ze waren ook goed voor een echte bloedreinigingskuur. Vroeger zei men dat de slechte sappen van de winter moesten uit gedreven worden. Hiervoor waren de sleedoorn bloesems goed. De bekende pastor Kneipp zong er zelfs een loflied over: “sleedoornbloesem zijn het onschuldigste afvoermiddel en zou in elke huisapotheek staan moeten en gemakkelijk te bereiken zijn”.
