Leverkuur. Voorjaarskuur.

mariadistelvruchten

De lever is het centrale stofwisselings- en ontgiftingsorgaan.  Om deze vitale taken volledig te kunnen uitvoeren, is het zinvol om enerzijds de levercellen te beschermen tegen giftige stoffen en anderzijds hun functies en hun regeneratieve kracht te ondersteunen.  

De geneeskrachtige planten die hiervoor worden gebruikt, worden ‘hepatoprotectiva’ genoemd.  Onder de hepatoprotectiva is de belangrijkste leverplant de mariadistel, gevolgd door de artisjok en Javaanse kurkuma of geelwortel, verder is ook paardenbloem een goede leverplant.  Deze geneeskrachtige planten kunnen worden gebruikt om de lever te versterken en te beschermen, ook als de lever het bijzonder moeilijk heeft om te ontgiften, bijvoorbeeld na het gebruik van medicijnen die door de lever worden gemetaboliseerd of na chemotherapie.  Voor zowel versteviging als ondersteuning wordt aanbevolen om het als kuur minimaal 3 maanden te gebruiken.  Afhankelijk van de medicinale plant zijn theepreparaten of tincturen geschikt, maar kant-en-klare preparaten zijn uiteraard ook te gebruiken.  Mariadistelvruchten lossen slecht op in water. het actieve ingrediënt silymarine vereist een hoog ethanolgehalte (70-96% v/v).  De leveractiviteit kan verder ook extern ondersteund worden met duizendbladkompressen.  

Recepten voor beschermen en ondersteunen van de lever

Leverthee 

• Artisjokbladeren 20 g 
• Duizendbladkruid 20 g 
• Paardenbloemwortel 10 g 

Overgiet 1 eetlepel van het kruidenmengsel met 150 ml heet water, dek af, laat 10 minuten trekken en zeef.  Drink 3 keer per dag 1 kopje.  

Leverbehandeling met tincturen van mariadistelvruchten 

• Mariadistelvruchten (zaden) 10 g 
• ethanol 96% v/v 50 ml 

Plaats de gemalen of goed gemalen mariadistelvruchten in een extractievat.  Giet er 50 ml ethanol over en sluit af.  Laat de tinctuur gedurende 3 weken op een warme plaats trekken, dagelijks roeren, daarna zeven en in een bruin druppelflesje gieten.  

Tinctuur van artisjokbladeren 

• Artisjokbladeren 5 g 
• Ethanol 30–40% v/v 50 ml 

Doe de gehakte of gemalen artisjokbladeren in een extractievat. Vul met 50 ml ethanol 30-40% v/v en sluit.  Laat de tinctuur gedurende 3 weken op een warme plaats trekken, dagelijks roeren, daarna zeven en in een bruin druppelflesje gieten.  

Neem 's morgens,' s middags en 's avonds 20 druppels artisjokkentinctuur.  Dit ondersteunt de lever bij de spijsverteringsprocessen en versterkt de stofwisselings- en ontgiftingsfunctie.  

Neem 20 druppels mariadisteltinctuur voordat u naar bed gaat om de nachtelijke regeneratiefase van de lever te ondersteunen.  Tip: Deze behandeling helpt ook bij verhoogde cholesterol- en bloedvetwaarden.  

Vochtig warme leverpakking met duizendblad 

• 6 eetlepels duizendbladkruid, indien nodig duizendbladtinctuur 
• 1000 ml heet water 
• katoenen doek 
• wikkelset bestaande uit 3 doeken: binnendoek, tussendoek en wollen doek 
• heetwaterkruik 

Giet heet water over duizendbladkruid en laat afgedekt even trekken Na 10 minuten kan de werking van de duizendbladthee worden versterkt met 1 - 2 eetlepels duizendbladtinctuur.  Zeef de infusie in een kom en plaats deze in de katoenen doek tot deze doorweekt is.  Wring hem vervolgens zo goed mogelijk uit (zo blijft de warmte langer behouden) en controleer voor het aantrekken de temperatuur om brandwonden te voorkomen.  

Plaats de katoenen doek op het levergebied (rechter bovenbuik), plaats een tussendoek ter bescherming tegen vocht en zet alles vast met een wollen doek.  Plaats indien nodig een extra warmwaterkruik op de wikkeldoeken, zodat de doek langer warm blijft.  Rust met de leververpakking zo lang als je het prettig vindt, maar minimaal 20 minuten. Na het verwijderen van de leververpakking wordt rust aanbevolen.  Het duizendbladkompres stimuleert de leveractiviteit bij een slechte spijsvertering en wordt gebruikt voor intensievere ontgifting, b.v. tijdens het vasten.

Duizendblad en azuleen

Tijdens onze kruidenstage plukken en distilleren we ook gewoon duizendblad. Merkwaardig is wel dat duizendblad een blauw gekleurde etherische olie bevat. Gelijkaardig aan de etherische olie van de echte kamille, de blauwe kleur verraadt de aanwezigheid van azuleen. 

Azuleen kan gewonnen worden uit natuurlijke bronnen, maar ook synthetisch bereid. De etherische olie afkomstig van de bloemen van de echte kamille (Matricaria recutita) bevat azuleen. Ze blijkt een ontstekingsremmende werking te hebben; dit is reeds sedert de 15de eeuw bekend, hoewel de structuur van azuleen pas in de 20e eeuw werd opgehelderd. Ook etherische olie van duizendblad (Achillea millefolium) bevat dus azuleen. Deze oliën kan men door stoomdestillatie uit de bloemen verkrijgen. Azuleen van natuurlijke oorsprong wordt aan vele huidverzorgingsproducten en natuurgeneeskundige specialiteiten toegevoegd.

Azuleen wekt kalmerend en ontstekingsremmend. Azuleen kalmeert de nerveuze, gevoelige en geïrriteerde huid. Denk hierbij aan de roodheid bij de neus en op het gezicht, gesprongen adertjes en neiging tot zwelling. Maar door de ontstekingsremmende werking kan azuleen ook ingezet worden bij de acné huid en de huid met onzuiverheden. Maar ook de (extreem) droge, droog-seborrhoïsche, veeleisende en rijpe huid zijn geholpen met producten met azuleen.

Over de plant duizendblad, etymologie en vroeger gebruik

Een plant van wegen en wegbermen, zoals Duizendblad heeft de mens door de eeuwen altijd begeleid en is dus ook veel gebruikt geweest. Over zo'n manusje van alles is er dan ook in de loop der eeuwen veel geroddeld geweest, werden er straffe verhalen verteld en is de plant met vele namen begiftigd geweest.

De Latijnse geslachtsnaam Achillea komt waarschijnlijk van Achilles, de Trojaanse krijgsheld, die zijn eigen verwondingen (achillespees) en die van zijn soldaten genas met deze plant. De Latijnse soortnaam millefolium duidt op het fijn verdeelde blad, dat er uitziet als duizend blaadjes. Daar komt dan ook de Nederlandse naam Duizendblad vandaan. Vele oude namen verwijzen naar de bloedstelpende en wondgenezende werking van Duizendblad. Herba sanguinaria, dus bloedkruid of het Franse Herbe aux charpentiers, dus timmermanskruid, een naam die we ook nu nog in Vlaanderen gebruiken. Ook Nezebloede of Nosebleed heeft met die bloedstelpende werking te maken, al verwijst de Engelse benaming naar het gebruik van de plant als liefdesorakel. Men moest het blad driemaal in de neus ronddraaien en aan zijn geliefde denken. Begon de neus te bloeden, dan was het de grote liefde. 'Green arrow, green arrow you bear a white blow. If my love loves me my nose will bleed now'.

Garbe, Gerwe, Geruwe

De Middeleeuwse mystica Hildegard van Bingen heeft het over Garbe. Waarschijnlijk afgeleid van Garawa dat mantel of kleed betekent, maar mogelijk ook verwijst naar garve, een bundel bloemen. Ook Dodonaeus beschrijft de plant onder Geruwe of Millefolium. Een citaat: ‘Dit cruyt wordt gheheeten in Griecx Achilleios. In Latijn Achillea/ ende Achillea sideritis. Van Apuleius Myriophyllon, Myriomorphos,.... Supercilium Veneris, Acron sylvaticum, Militaris/ van sommighen Diodela. In die Apoteke nu ter tijt Millefolium. In Hoochduytsch Garb/ Schaffgras/ Schaffrijp/ ende Tausentblaet. In Neerduytsch Geruwe. In Franchois naer den naem van der Apoteke Millefueille.Geruwe ghestooten ende op die wonden gheleyt/ stelpt dat bloeyen/ bewaert ende bescermt die wonden van alle verhittinghen en swellinghen/ ende gheneest die selve.’

Andere namen: Supercilium veneris, Herba militaris, Schafgarbe

Een naam die mij intrigeert is ‘Supercilium veneris’, deze naam zou niets met venerische ziektes maar wel met de wenkbrauw van Venus te maken hebben, een kruid voor de schoonheid of voor vrouwenkwalen. Tegenstellingen of schijnbare tegenstellingen vind je ook met de naam ‘Herba militaris’ wat natuurlijk weer verwijst naar de wondgenezende werking.

Schapeklaver, hazenklaver

Sommige namen verwijzen ook naar de eetbaarheid, bijvoorbeeld hazenkervel of schapeklaver. De verbinding tussen schaap en garve (schoof) vinden we ook terug in de hedendaagse Duitse naam ‘Schafgarbe’. Mag ik dat vertalen als schaapschoof?
Vroeger werd dit kruid bij ons ook wel kamille genoemd, wat natuurlijk zeer verwarrend was omdat er al een echte kamille bestaat. De mogelijke verklaring, Kamille en duizendblad werden allebei als ontsmettend middel en bij pijnlijke menstruatie gebruikt. Ze bevatten ook allebei de bekende ontsmettende en krampwerende stof azuleen. Zo gaven de mensen, omdat ze dezelfde toepassing hadden ook dezelfde naam aan verschillende planten.

Jong en oud duizendblad

Jonge blad van duizendblad Achillea millefolium begint fris gewassen aan een nieuw groeiseizoen. Nieuw groen doet dit jaar meer dan ooit leven. 

Duizendblad een eeuwenoude plant en geneeskruid. Pollen van duizendblad zijn samen met de pollen van andere geneeskruiden al aangetroffen in een neanderthalergraf dat dateert uit 65000 jaar voor Christus. De oudste schriftelijke bronnen in Europa waarin de medicinale toepassing van duizendblad wordt genoemd, zijn van Plinius de Oudere en Dioscorides (eerste eeuw na Christus), en van latere datum – ongeveer 950-1000 jaar na Christus – zijn enkele Anglosaksische kruidenboeken zoals het Old English Herbarium, het Leechbook van Bald en Lacnunga. In deze bronnen wordt het gebruik van duizendblad aangeprezen voor de behandeling van onder andere (bloedende) wonden en ontstekingen, hoofdpijn, koorts, maag-darmklachten (brandend maagzuur, buikpijn, spijsverteringsklachten en diarree), menstruele bloedingen en longaandoeningen. 

De aanwezigheid van flavonoïden (spasmolytische werking), koffiezuurderivaten (choleretische activiteit) en sesquiterpenen (ontstekingsremmende en antibacteriële effecten) in duizendblad lijkt dit traditionele gebruik te onderbouwen. Naast de traditionele toepassingen wordt in fytotherapeutische handboeken aan duizendblad sporadisch ook een bloeddruk verlagende werking toegeschreven. Recenter experimenteel farmacologisch onderzoek lijkt deze hypotensieve activiteit en andere cardiovasculaire effecten van duizendbladextracten te bevestigen.

Vaatbeschermende activiteit 

Dall’Acqua et al. hebben de vaatbeschermende werking en effecten op vasculaire ontsteking van een methanolextract van de gedroogde bovengrondse delen van duizendblad onderzocht. Het extract werd fyto-chemisch gekarakteriseerd door de aanwezigheid van chlorogeenzuur, kinazuurderivaten en flavonoïd(glycosid)en. In vasculaire endotheelcellen remde het duizendbladextract de door interleukine-1β geïnduceerde activatie van de pro-inflammatoire transcriptie factor nuclear factor-κB. Deze bevindingen vormen een eerste aanwijzing voor de beschermende werking van duizendblad bij vasculaire ontstekingsreacties. Ontsteking aan de vaatwand veroorzaakt atherosclerose. In concentraties beneden 60 μg/ml stimuleerde het duizendbladextract de groei van vasculaire gladde spiercellen met 30-40%. Het extract veroorzaakte daarnaast ook een significante verhoging van de levensvatbaarheid van vasculaire gladde spiercellen, een effect dat werd geblokkeerd door een niet-selectieve remmer van de oestrogeenreceptor. Deze waargenomen effecten op het vasculaire gladde spierweefsel doen vermoeden dat duizendblad bij de progressie van atherosclerose kan leiden tot een meer stabiel fenotype van atherosclerotische plaques, waardoor het risico op trombose vermindert.

• Dall’ Acqua S, Bolego C, Cignarella A, Gaion RM, Innocenti G. Vasoprotective activity of standardized Achillea millefolium extract. Phytomed 2011;18:1031-6.
• Applequist WL, Moerman DE. Yarrow (Achillea millefolium L.): a neglected panacea? A review of ethnobotany, bioactivity, and biomedical research. Econ Bot 2011;65(2):209-25
• 3 Benedek B, Kopp B. Achillea millefolium L. s.l. revisited: recent findings confirm the traditional use. Wien Med Wochenschr 2007;157(13/14):312-4. 
• 4 Si XT, Zhang ML, Shi QW, Kiyota H. Chemical constituents of the plants in the genus Achillea. Chem Biodivers 2006;3:1163-80.

Duizendblad, een manusje van alles

Het is nu het moment om het bloeiend duizendblad te oogsten. Achillea millefolium of Gewoon duizendblad is een overblijvende plant met een kruipende wortelstok, die uitlopers vormt en gemakkelijk gaat overheersen. Het aromatische kruid, dat een meter hoog kan worden, komt algemeen voor op het noordelijk halfrond. Het verkiest zonnige plekken en een redelijk droge, lichte bodem en wordt vooral aangetroffen op wat schrale graslanden, braakliggende terreinen en dijken, langs paden en wegen en als onkruid in tuinen. Duizendblad is een sterke plant, die goed bestand is tegen droogte, koude en hitte.

De geslachtsnaam ‘Achillea’ verwijst naar de Griekse veldheer Achilles, die het kruid op zijn krijgstochten meenam om oorlogswonden te verzorgen.
De Latijnse soortnaam ‘millefolium’ die hetzelfde betekent als het Nederlandse ‘duizendblad’, dankt de plant aan het karakteristieke, langwerpige blad, dat in zoveel luchtige slipjes is ingesneden, dat het kantwerk lijkt.

Vanuit het tegen de grond liggend bladrozet rijst, begin zomer, een houtig-harde bloeistengel omhoog, met platte schermachtige trossen kleine, witte of roze bloemen aan de top. Duizendblad hoort echter niet tot de schermbloemigen, maar tot de familie van de composieten. Wat er in een ‘bloeischerm’ uitziet als een enkele bloem, is in werkelijkheid een bloemhoofdje, samengesteld uit een geel hartje van buisvormige bloempjes en een krans wittige lintbloempjes er omheen. De hele plant geurt aromatisch, kruidig.

Duizendblad fenomenologisch en antroposofisch bekeken

Millefolium heeft een sterke relatie tot licht. Het is een ‘lichtkiemer’, het zaad heeft licht nodig om te kunnen ontkiemen. De bladeren lijken door de fijne insnijdingen als ‘getekend’ door het licht, dat er overal doorheen kan stromen.
Ook het warmte-element neemt de plant sterk in zich op, waardoor aromatische stoffen, etherische oliën en harsen, niet alleen in de bloemtoppen aanwezig zijn, maar ook in stengel en blad.
Naast verfijning in de bladvorm, hoge organisatie in de bloeiwijze en een neiging tot vegetatieve woekering in de wortelstok, toont Millefolium ook een duidelijke tendens tot starheid, uitdroging en ‘standvastigheid’. Dit uit zich onder meer in de hardheid van de stijve, rechtopstaande stengel,  en in de trage, gestage wijze waarop knoop na knoop, blad na blad worden opgebouwd. Die tendens werkt door tot in de bloei, die zich slechts langzaam tenvolle ontplooit, maar dan maandenlang, tot aan de eerste sneeuw, zo goed als onveranderd blijft. De bloeiende toppen worden graag in droogboeketten verwerkt.
Bij al die kwaliteiten  voegt zich het zoutige karakter, dat zich onder meer uitdrukt in het hoge gehalte aan kalium in de as. Geur en smaak hebben iets ‘verdichtends’, samentrekkend, bitter en tegelijk aromatisch.

Duizendblad behoort tot de oudste en meest gebruikte geneesplanten van de mensheid. 

Het kruid wordt al eeuwenlang gebruikt in de volksgeneeskunde om (1) zijn bloedstelpende en wondhelende eigenschappen, tegenwoordig grotendeels toegeschreven aan de looistoffen die het bevat.
(2) Door zijn hoog gehalte aan bitterstoffen wordt duizendblad gebruikt als tonicum bij maagstoornissen, als eetlustopwekkend middel en om misselijkheid en zuuroprispingen tegen te gaan; het zou ook de galsecretie bevorderen.
(3) Van de etherische olie (met proazulenen), die veel gelijkenissen vertoont met kamille-olie, werden spasmolytische eigenschappen vastgesteld, wat de toepassing van duizendblad-bereidingen bij maag-darmkolieken, winderigheid en bij menstruatiepijnen rechtvaardigt, en ook ontsmettende en ontsteking remmende effecten.
(4) De stimulerende en regulerende werking op de bloedsomloop wordt voornamelijk toegeschreven aan de aanwezige flavonoïden.

De antroposofische geneeskunde herkent in Millefolium een beheerser van tegengestelde krachten, die er meesterlijk in slaagt om een harmonisch evenwicht te bewaren tussen oplossings- en omvormingsprocessen enerzijds en substantievormende, verdichtende en vormbewarende processen anderzijds. Hierop steunen de vele toepassingen zowel in- als uitwendig.

Zie ook https://sites.google.com/site/kruidwis/kruiden-a/achillea-millefolium-2

Duizendblad

Onze grootste onkruiden lijken ook onze grootste geneeskruiden te zijn. Noem maar op: brandnetel, paardenbloem, weegbree en duizendblad. Niet alleen zijn er veel succesvolle geneeskrachtige ervaringen met deze planten, ze worden ook steeds meer wetenschappelijk onderbouwd en daarbij groeien ze overal en kunnen dan ook makkelijk geoogst en gebruikt worden. Doe het zelf dus, maar wel op een verstandige manier. Het is nu bijvoorbeeld het moment om duizendblad te oogsten.

Duizendblad werd in het verleden op de slagvelden gebruikt als bloedstelpend en wondgenezend middel. Een oude legende verhaalt hoe Sint Jozef, die timmer­man weet je, zich verwondde en dat Jezus, die in zijn nabijheid speelde, de wond genas door er duizendblad op te leggen. Ach, het zijn legenden ... of ze waar ge­beurd zijn weten we niet en zullen we ook nooit te weten komen. Een ding is echter wel zeker, won­den aan handen, voeten en onderbenen genezen, zeker bij oudere men­sen, soms heel slecht. Een wond aan het onderbeen kan bij een bejaard iemand soms het begin van het einde betekenen. Niet zo vreemd, als we ons realiseren dat de doorbloeding van de extre­miteiten afneemt naarmate we ouder worden. En voor de circulatie en als wondgenezend middel, daar is duizendblad nu juist bijzonder goed voor.

Duizendblad bij Bellegarde

Maar duizendblad is nog voor veel meer goed. Als bitterstofplant is het spijsvertering bevorderend, als etherische olieplant met azuleen is het krampwerend en dus te gebruiken bij menstruatiepijn. Samen met echte kamille en zoethout bijvoorbeeld is ook te gebruiken bij maagpijn en maagzweren. Voor deze toepassing zijn er zelfs enige wetenschappelijke aanwijzingen. Een recent voorbeeld.

Potrich FB, Allemand A, Silva LM, Santos AC, Baggio CH, Freitas CS, Mendes DA, Andre E, Werner MF, Marques MC. Antiulcerogenic activity of hydroalcoholic extract of Achillea millefolium L.: Involvement of the antioxidant system. J Ethnopharmacol 2010 Apr 23.

ACHILLEA MILLEFOLIUM: L. is a member of the Asteraceae family that is commonly referred to as "yarrow" and has been used in folk medicine against several disturbances including skin inflammations, spasmodic and gastrointestinal disorders, as well as hepato-biliary complaints. AIM OF THE STUDY: In the present study, we evaluated the efficacy of a hydroalcoholic extract from the Achillea millefolium (HE) for gastroprotective properties and additional mechanism(s) involved in this activity.
MATERIAL AND METHODS: Rats were treated with HE and subsequently exposed to both acute gastric lesions induced by ethanol P.A. and chronic gastric ulcers induced by 80% acetic acid. Following treatment, glutathione (GSH) levels and superoxide dismutase (SOD) activity were measured. The activity of myeloperoxidase (MPO) and histological and immunohistochemical analysis were performed in animals with acetic acid-induced gastric ulcers.
RESULTS: Oral administration of HE (30, 100 and 300mg/kg) inhibited ethanol-induced gastric lesions by 35, 56 and 81%, respectively. Oral treatment with HE (1 and 10mg/kg) reduced the chronic gastric ulcers induced by acetic acid by 43 and 65%, respectively, and promoted significant regeneration of the gastric mucosa after ulcer induction denoting increased cell proliferation, which was confirmed by PCNA immunohistochemistry. HE treatment prevented the reduction of GSH levels and SOD activity after acetic acid-induced gastric lesions. In addition, HE (10mg/kg) inhibited the MPO activity in acetic acid-induced gastric ulcers.
CONCLUSIONS: The results of the present study indicate that the antioxidant properties of HE may contribute to the gastroprotective activity of this extract.

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/48126-duizendblad-tegen-winterhanden.html

http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/taal/23556-in-de-naam-van-duizendblad.html

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/alternatief/26235-achillea-millefolium-l-inhoudstoffen-werking-en-gebruik.html