Fenegriek geschiedenis en een onderzoek

Trigonella foenum-graecum wordt al sinds ongeveer 4000 jaar voor onze tijdrekening in Centraal-Azië gebruikt als medicinale plant. De voordelen en medicinale doeleinden zijn beschreven in een van de oudste medicinale documenten, de Ebers-papyrus. Traditioneel heeft T. foenum-graecum L. een lange geschiedenis van medisch gebruik in de Ayurvedische en Chinese geneeskunde als verzachtend, lactatiestimulerend middel en laxeermiddel. In het oude Rome werd fenegriek gebruikt om de bevalling en menstruatiekrampen te bevorderen en als tonicum voor de stofwisseling. Ook in het oude Egypte werd fenegriek gebruikt om de melkproductie bij zogende moeders te stimuleren, en moderne Egyptische vrouwen gebruiken deze zaden nog steeds om menstruatiekrampen te verlichten. Het is ook bekend als volksgeneesmiddel om cellulitis, steenpuisten en tuberculose te behandelen. In de 19e eeuw was fenegriek het hoofdingrediënt in patentmedicijnen voor dysmenorroe en postmenopauzale symptomen. Daarnaast vermeldden Yadav en Kaushik dat de slijmstoffen van fenegriekzaden een plaatselijke werking kan hebben bij het verzachten van irritatie veroorzaakt door eczeem. De traditionele Chinese geneeskunde gebruikt fenegriekzaden ook bij nierproblemen en nierstenen, omdat fenegriek de hoeveelheid calciumoxalaat vermindert, het kristal dat bijdraagt ​​aan de vorming van nierstenen. Fenegriek staat er ook om bekend dat het helpt bij het oplossen van verstoppingen (slijmstoffen zijn laxerend) en het wordt gebruikt als een ontgiftingsmiddel bij het verwijderen van giftige afvalstoffen, dode cellen en vastzittende eiwitten via het lymfestelsel.

Een recent onderzoek bij ouderdomsdiabetes

Supplementen met fenegriek-extract, maar ook gedroogde fenegriek, verbetert de manier waarop het lichaam omgaat met glucose. Dat effect is zo sterk, dat diabeten gezonder worden door suppletie met fenegriek. Ook als ze al medicijnen gebruiken. Zuid-Koreaanse wetenschappers, verbonden aan Woosuk University, traceerden in de wetenschappelijke literatuur 10 trials waarin onderzoekers diabeten of prediabeten hadden behandeld met fenegriek. De trials duurden 8-16 weken. Soms kregen de proefpersonen supplementen met extracten, soms poeder van gedroogde fenegriekzaden. In dat laatste geval varieerden de doses van 2-30 gram per dag. Kregen ze extracten, dan varieerde de doses van 2-6 capsules per dag. In een aantal trials bestudeerden de onderzoekers het effect van fenegriek alleen, in andere de toegevoegde waarde van fenegriek in combinatie met andere interventies, zoals medicatie of beweging.

Suppletie met fenegriek verlaagde de concentratie glucose 's ochtends vroeg in het bloed, nog voordat de proefpersonen hadden ontbeten. Fenegriek had dit effect op zichzelf, maar versterkte ook het glucoseverlagende effect van medicatie en beweging. Extracten waren effectief, gedroogde zaden ook.

Bronnen

• Int J Mol Sci. 2023 Sep 12;24(18):13999.
• https://sites.google.com/site/kruidwis/kruidenmonografie-a-z/trigonella-foenum-graecum-fenegriek

Varkensgras

Varkensgras. Deze kruipende plant groeit overal tussen straatstenen. Veel voorkomend dus maar helaas heel veel op vuile plaatsen. Gelukkig kwam ik vandaag frisse varkensgrassen tegen langs een rustige, propere veldweg. Het moment om te oogsten. De hele bovengrondse bloeiende plant kan van uit de penwortel afgeknipt worden, door oa het hoog gehalte aan kiezelzuur is het kruid ook goed te drogen

Etymologie. Over de naam van de plant

De naam varkensgras is waarschijnlijk ontstaan, omdat het als varkensvoer werd gebruikt. Al kan ik mij dat moeilijk voorstellen, want aan dit schrale kruid valt weinig te eten. Zou het mogelijk als vies gras bedoeld geweest zijn? Of zou het medicinaal nuttig zijn voor varkens? Of wil men op deze manier, het ordinaire, het vuile van deze plant uitdrukken, door het ‘varken’ te noemen? Veel vraagtekens, dus ik weet het niet, al opteer ik voor de laatste mogelijkheid. Alhoewel, in de 16de eeuw zou het gebruikt geweest zijn om de eetlust bij varkens te verhogen. Misschien toch iets voor de varkensbio-industrie.

Doordat het zo sterk groeit heeft het ook veel volksnamen gekregen in de trant van ‘kruip bij de weg’, wegengras,en kreupelgras. In sommige streken werd het ook ijzerkruid genoemd. Mogelijk omdat het zo sterk is als ijzer. Als ik het op de zandpaden in de tuin wil weghakken, geraakt de hak er zelfs niet van de eerste keer doorheen.

Polygonum, de officiële naam van varkensgras
Polygonum komt natuurlijk van polys, veel en gonus, knoop en verwijst naar de knopige stelen, die zo eigen zijn aan de hele familie. De soortnaam aviculare; van het Griekse avis, vogel, mogelijk omdat het zaad goed vogelvoer is, of omdat de bladeren op een vogeltong lijken of de groeiwijze lijkt op een vogelpoot. Andere volksnamen waren ook mussetong en vogelvoet.

Proserpinaca
Dodoens schreef nog dat het kruid volgens Apuleius 'Proserpinaca' heette, omdat het over de aarde kruipt waar Proserpina regeert. In het Grieks heet deze koningin van de onderwereld Persephone. In de Latijnse tekst van het Antidotarium Nicolaï wordt varkensgras aangeduid met 'proserpinata', wat later vertaald werd tot 'weeggras' of 'weggras'. De Latijnse naam is een afleiding van proserare, ten goede doen keren, wat weer op de geneeskracht duidt.

Looistofplant
Medicinaal is het een echte looistofplant, die traditioneel als bloedstelpende middelen gebruikt werden. En dat vind je als een rode draad doorheen de geschiedenis terug. Dioscorides schreef dat het tegen bloedspuwen en buikloop werkzaam is en Plinius voegde er nog neusbloedingen aan toe. Hij noemde het kruid ‘sanguinaria’ van bloed en vele eeuwen later vertaalde Dodonaeus dat als ‘bloedt-cruydt’. Hij schrijft:

‘Tsap van Wechgras ghedroncken es goet tseghen dat bloet spouwen/ t bloet pissen/ ende tseghen alle bloet ganck/ ende helpt den ghenen die overvloedichlijck overgheven ende camerganck hebben.
De bladeren van Wechgras in wijn oft water ghesoden ende ghedroncken stelpen alderhande loop des buycx/ dat root melizoen/ der vrouwen overvloedighe cranckheyt/ tbloet spouwen ende alle bloetganck/ ghelijck dat sap.
Tsap van Wechgras met een pessus in der vrouwen scamelheyt ghedaen stelpt die vrouwelijcke cranckheyt ende die overvloet/ in die nuese ghesteken stoppet dat bloeyen uut die nuesen/ in die ooren ghedruypt benempt die pyne ende gheneest dat ghesweer der selver.

Dus allemaal bloedstelpende, samentrekkende werkingen.

Suikerziekte
Er is verder nog één volkse toepassing, waar de mensen mij al dertig jaar op wijzen en dat is zijn gebruik tegen ouderdomsdiabetes. Wetenschappelijk zijn daar weinig aanwijzingen voor maar in de realiteit lijken diabetici zich goed te voelen bij het gebruik van varkensgras. Ik combineer het dan ook met andere, wel wetenschappelijk onderbouwde planten voor suikerziekte zoals Paardenbloem en Klitwortel.

Namen
Dodonaeus: Polygonon mas, Sanguinaria, Sanguinalis, Proserpinaca, Seminalis (Centumnodia), Wechgras Verkens gras, Duysent knoop manneken.
Engels: knotweed, prostrate knotweed, yard knotweed
Frans: Renoué des oiseaux, Centinode, Trainasse, Herbe aux 100 nœuds
Duits: Vogel-Knöterich, Knöterich, Niedriger Vogel-Knöterich

Voor verdere studie

• Gonzalez Begne M, Yslas N, Reyes E, Quiroz V, Santana J, Jimenez G. 2001. Clinical effect of a Mexican sanguinaria extract (Polygonum aviculare L.) on gingivitis. J Ethnopharmacol. 2001 Jan; 74(1): 45-51.
• Nan JX, Park EJ, Kim HJ, Ko G, Sohn DH. 2000. Antifibrotic effects of the methanol extract of Polygonum aviculare in fibrotic rats induced bile duct ligation and scission. Biol Pharm Bull. 2000 Feb; 23(2): 240-3.
• HAVERLAND . Polygonum aviculare L.--bird knotgrass. A botanical-chemical pharmaceutical study.] Pharmazie. 1963 Jan;18:59-87
• Hsu CY. Antioxidant activity of extract from Polygonum aviculare L. Biol Res. 2006;39(2):281-8. Epub 2006 Jul 25 (mogelijk kan de anti-oxydantwerking van Varkensgras een verklaring geven voor het gebruik bij ouderdomsdiabetes)