Zwartmoeskervel bloeit

De oude Romeinen waren al verzot op zwartmoeskervel. Het enige bewaarde kookboek uit de oudheid, De re coquinaria van Apicius, bevat recepten voor een salade, een groentesoep en een stoofschotel met zwartmoeskervel. 

Rauw zou ik hem zelf niet eten. Daarvoor smaakt hij me iets te sterk. Maar gestoofd gebruik ik hem in de keuken. In de chili no carne bijvoorbeeld en in tomatensoep en groentesoep. Overal waar je selder leest, kan je in de plaats zwartmoeskervel gebruiken. De Romeinen verspreidden zwartmoeskervel over heel Europa. Je vindt hem daardoor hier en daar in het wild. Maar in de 17de eeuw raakte hij in onbruik, verdrongen door, inderdaad, de selder. Jammer en te herontdekken waard. Want zwartmoeskervel is heel gemakkelijk om zelf te kweken in je tuin. Je hebt er nauwelijks omkijken naar. Een echte aanwinst.

Zwartmoeskervel planten en verzorgen

Plant zwartmoeskervel op wat vochtige plaatsen in halfschaduw (tot 4 uur zon per dag) of schaduw (tot 2 uur zon per dag). Op droge grond met de hele dag volle zon zal hij verpieteren. 

Voedselrijke bodem. Voeg af en toe wat compost of mulch toe. Mulch = organisch materiaal dat je bovenop de bodem legt, zoals snoeiafval, houtsnippers of een dun laagje grasmaaisel. 

In de zomer sterft zwartmoeskervel boven de grond af. De plant leeft onder de grond verder. In september schiet hij vanzelf weer op om de hele winter te blijven doorgroeien. Ja, zelfs als het sneeuwt, al hangt hij er dan wat slapjes erbij. De zwartmoeskervel doet dus precies het omgekeerde van de andere vaste planten. Die komen tot wasdom in de zomer en sterven in de winter bovengronds af. 

Tweejarig: vormt het eerste jaar alleen blad. Het tweede jaar (soms doet ie er drie jaar over) bloeit hij met grote schermen groenwitte bloempjes die allerlei soorten vliegen en zweefvliegen aantrekken. Na de bloei vormt de plant zaad en sterft hij, nu echt helemaal en definitief. Gelukkig zorgen de vele zwarte zaadjes voor voldoende vervangplanten, zodat je nooit zwartmoeskervel te kort komt. 

In de keuken gebruik je van zwartmoeskervel (Smyrnium olusatrum) vooral de stelen en de blaadjes

Zwartmoeskervel oogsten en gebruiken 

Heel de winter en het voorjaar door, van november tot mei zeg maar, kan je zwartmoeskervel oogsten. Vooral op momenten dus dat de moestuin en siertuin er meestal verlaten bijliggen. Ook daarom is hij zo’n aanwinst. 

• Je gebruikt de stelen en de blaadjes. In elk recept waar je selder leest, kan je in de plaats zwartmoeskervel gebruiken. Persoonlijk gebruik ik er iets minder van omdat de smaak wat nadrukkelijker is dan die van selder. 
• Je kan hem rauw gebruiken, maar ik vind hem alleen gekookt lekker. 
• De jonge bloemstelen kan je bereiden en eten als asperges. Alhoewel....
• Ook de zwarte zaadjes zou je kunnen gebruiken als specerij, zoals peper, maar de geur ervan is zo uitgesproken dat ik daar niet zo’n zin in heb. 
• Tweejarige planten hebben dikke eetbare wortels, een beetje zoals pastinaken.

Zwartmoeskervel vermeerderen

Zwartmoeskervel zaait zichzelf gemakkelijk uit, zodat je er eigenlijk geen omkijken naar hebt. Hou er rekening mee dat planten die in bloei komen, zullen sterven. Je moet ze dus lang genoeg laten staan om de zwarte zaden te laten rijpen. De droge stengels met zaadschermen zijn trouwens decoratief genoeg. Verplant jonge zaailingen in het najaar of voorjaar.  Zaai zwartmoeskervel van augustus tot november. Het zaad verliest snel zijn kiemkracht

Darmmicrobioom: welk dieet is darmvriendelijk?

Het nauw verband tussen de darmen en gezondheid is lang onderschat. Zo ook de rol van voeding op het microbioom. Het darmmicrobioom houdt van vezels. Naast peulvruchten komen ze ook voor in noten, haver, appels en aardappelen. De darmen bevatten, samen met de hersenen, de meeste zenuwcellen in het lichaam. De hersenen en de darmen communiceren via verschillende routes.

De samenstelling van onze darmflora geeft aan of we ziek of gezond zijn. Het darmslijmvlies herbergt een onvoorstelbaar aantal micro-organismen (microbioom). Deze beïnvloeden op hun beurt het immuunsysteem en het risico op ziekte of overgewicht. Een gezonde darmflora is daarom de beste preventie. En we weten nu ook dat voeding een grote rol speelt. 

De dunne en dikke darm verschillen in structuur en functie. Het vermalen voedsel wordt in de dunne darm door spijsverteringsenzymen afgebroken tot kleine componenten (suikermoleculen, vetzuren, aminozuren). Deze voedingsstoffen worden vervolgens via het slijmvlies opgenomen. In de dikke darm leven verschillende soorten bacteriën. Deze speciale micro-organismen weren indringers en vreemde stoffen af ​​en ondersteunen de spijsvertering.

Onze dagelijkse voedingskeuzes dragen bij aan het evenwicht in onze darmflora. Te veel vlees- en worstproducten, suiker, vet en kant-en-klaarmaaltijden worden als schadelijk beschouwd. Alcoholgebruik inbegrepen.

Spijsverteringsproblemen zoals constipatie en obesitas zijn een direct gevolg van een ongezond dieet. Indirecte gevolgen kunnen ook ontstekingen, immuundeficiënties of een verhoogd risico op darmkanker zijn.

Om dit te voorkomen, wordt een darmvriendelijk dieet aanbevolen. Darmvriendelijk dieet bevatten o.a  probiotica, omega 3 vetzuren, voedingsvezels, weinig vlees en weinig suiker

Probiotica

Laten we beginnen met probiotica. Voedsel dat door enzymen of micro-organismen (fermentatie) wordt geconserveerd, bevat als resultaat van het fermentatieproces gewenste bacteriestammen. Hieronder vallen onder andere melkzuurbacteriën (Lactobacillus). Deze laatste beschermen tegen ziekteverwekkers, versterken het immuunsysteem en kunnen zelfs de botdichtheid verhogen.

Probiotische voedingsmiddelen zijn:

• natuurlijke yoghurt,
• Kefir,
• Kombucha,
• Miso,
• appelazijn,
• gefermenteerde groenten (rauw) zoals zuurkool en kimchi (witte kool).

Als u lactose-intolerant bent of een veganistisch dieet volgt, kunt u alternatieve yoghurtsoorten gebruiken (soja-, amandel-, kokos-yoghurt). Over het algemeen hangt het af van welke melkzuurbacteriën er gebruikt worden.

Vezels

Vezelrijke voeding draagt ​​ook bij aan de gezondheid van de darmen. In tegenstelling tot probiotica bestaan ​​zogenaamde prebiotica niet uit bacteriën. Vezels zijn onverteerbare bestanddelen in voeding, maar dienen als voedingsbron voor de gezondheidsbevorderende bacteriën in de darmen. Ze bevorderen dus hun groei en activiteit. Ze stimuleren bovendien de darmwerking, binden schadelijke stoffen en voeren deze af uit het lichaam. De inname van vezels (30 gram per dag wordt aanbevolen) is ook goed voor de gezondheid bevorderende bifidobacteriën en lactobacillen.

Prebiotica zijn onder andere:

• Fructo-oligosacchariden (bijvoorbeeld in aardperen, artisjokken of uien),
• Galacto-oligosachariden (bijvoorbeeld in peulvruchten en noten),
• Slijmstoffen (bv. in lijnzaad),
• Pectinen (bijvoorbeeld in appels of bessen),
• Bètaglucanen (bijvoorbeeld in haver),
• resistent zetmeel (bijvoorbeeld in gekookte / afgekoelde aardappelen, rijst). 

Omega-3-vetzuren en vetten

De diversiteit van het microbioom wordt onder andere ondersteund door omega 3-vetzuren. Deze vetzuren werken ontstekingsremmend en zorgen voor de vorming van verschillende bacteriestammen. Hoe hoger de diversiteit, hoe beter de toestand van de darmflora. Omega-3-vetzuren zijn te vinden in oliehoudende zaden (bijvoorbeeld lijnzaad, hennepzaad) en noten, evenals in de bijbehorende oliën. Maar ook in vette vis zoals zalm, haring, makreel. Andere plantaardige alternatieven zijn kruisbloemige groenten, peulvruchten of algen.

Het is ook belangrijk om aandacht te besteden aan een vetarm dieet. Uit onderzoek is gebleken dat als het vetgehalte in de voeding ongeveer 20 procent van de energiebehoefte bedraagt, dit het gezondst is voor de darmflora.

Beetje zout

Een lage zoutinname zorgt eveneens voor een gezonde darmflora. Een dieet met veel zout is daarentegen schadelijk voor het microbioom. De aanbevolen maximale hoeveelheid is 5 (WHO) tot 6 g (DGE) per dag. Bij het consumeren van kant-en-klare producten wordt deze grens echter snel overschreden.

Weinig vlees

Ook een hoge consumptie van dierlijke producten is niet goed voor de darmflora. De consumptie van rood vlees mag niet meer dan 300 gram per week bedragen. Hieronder valt ook bewerkt vlees, dat wil zeggen vleeswaren (worst) die gezouten, gerijpt of gerookt zijn. Er bestaat ook het vermoeden dat deze voedingsmiddelen ziekten zoals darmkanker in de hand werken. Hierbij is het raadzaam om dierlijke eiwitten zoveel mogelijk te vervangen door vis, peulvruchten of zuivelproducten.  

Het is het beste om suiker te vermijden

In een darmfloravriendelijk dieet kun je suiker het beste helemaal vermijden. Hieronder vallen vooral geïsoleerde suikerproducten, zoals huishoudsuiker of siroop, en producten waaraan deze suikervormen zijn toegevoegd. Een verhoogde suikerconsumptie leidt tot een afname van de diversiteit van het microbioom. Een alternatief is bijvoorbeeld honing. Ondanks hun zoete smaak kunnen vruchten ook gegeten worden, omdat de rijkdom aan voedingsstoffen de regulering van de darmflora bevordert.

Plantaardige voedingsmiddelen als basis

Over het algemeen vormen plantaardige voedingsmiddelen een belangrijke basis voor de gezondheid van de darmen. Niet alleen vanwege de opname van voedingsstoffen en secundaire plantenstoffen. Groenten horen in alle variaties op het bord thuis, en idealiter bij elke maaltijd. En mensen die kurkuma in hun voeding opnemen, profiteren van de gezonde eigenschappen voor de darmen.

Over het algemeen worden biologische voedingsmiddelen aanbevolen voor de darmflora, gezien de mogelijke besmetting door conventionele landbouw. Conserveermiddelen, emulgatoren en zoetstoffen moeten in de voeding vermeden worden.

Minimaal 1,5 liter suikervrije dranken

En last but not least is voldoende vochtinname essentieel voor de gezondheid van de darmen. Omdat de spijsvertering voor een groot deel op waterbasis plaatsvindt. Er wordt aanbevolen om dagelijks minimaal 1,5 liter suikervrije dranken, zoals mineraalwater, te drinken.

Conclusie

Kortom, een gezond darmieet bestaat uit plantaardige voeding. Deze voeding moet weinig zout, suiker en vet bevatten, vrij zijn van toevoegingen en rijk aan vezels. Daarnaast wordt het dieet aangevuld met probiotica. Verder moet er gelet worden op kleine porties eten, langzaam eten, voldoende kauwen, hongergevoel en regelmatig eten. 

Literatuur

• Ahren IL et al. Minder verkoudheden opgelopen in de gemeenschap bij dagelijkse consumptie van Lactiplantibacillus plantarum en Lacticaseibacillus paracasei, een gerandomiseerde, placebogecontroleerde klinische studie. J Nutr 2021; doi: 10.1093/jn/nxaa353
• Biesalski HK. Zakatlas van Voeding. 8e druk. Stuttgart: Thieme; 2020
• Defois C et al. Voedingschemicaliën verstoren de activiteit van de menselijke darmflora en beïnvloeden de homeostase van de darmen, zo blijkt uit in-vitrosystemen. SciRep 2018; doi: https://doi.org/10.1038/s41598-018-29376-9
• Di Meo F et al. Curcumine, darmmicrobioom en neuroprotectie. Beoordeling. Voedingsstoffen 2019; doi: https://doi.org/10.3390/nu11102426
• Kim JY et al. Veranderingen in de darmflora van volwassen Koreaanse vrouwen als gevolg van kimchi-inname. J Nutr Food Sci 2016; doi: 10.4172/2155-9600.1000486
• Menni C et al. Omega-3-vetzuren correleren met de diversiteit van het darmmicrobioom en de productie van N-carbamylglutamaat bij vrouwen van middelbare leeftijd en oudere vrouwen. Wetenschappelijke rapporten 2017; doi: https://doi.org/10.1038/s41598-017-10382-2
• Nilsson AG et al. Lactobacillus reuteri vermindert botverlies bij oudere vrouwen met een lage botmineraaldichtheid: een gerandomiseerde, placebogecontroleerde, dubbelblinde, klinische studie. J Stagiair Med 2018; doi: 10.1111/joim.12805
• Peterson CT et al. Effecten van voedingssupplementen met kurkuma en curcumine op de menselijke darmflora: een dubbelblinde, gerandomiseerde, placebogecontroleerde pilotstudie. J Evid Gebaseerd Integr Med 2018; doi: https://doi.org/10.1177/2515690X18790725
• Dus D et al. Interventie met voedingsvezels op de samenstelling van de darmflora bij gezonde volwassenen: een systematische review en meta-analyse. Am J Clin Nutr 2018; doi: https://doi.org/10.1093/ajcn/nqy041
• Wan Y et al. Effecten van voedingsvet op de darmflora en fecale metabolieten, en hun relatie met cardiometabole risicofactoren: een gerandomiseerde gecontroleerde voedingsstudie van 6 maanden. Goed 2019; doi: 10.1136/gutjnl-2018-317609
• Wang X et al. Consumptie van rood en bewerkt vlees en sterfte: dosis-responsmeta-analyse van prospectieve cohortstudies. Volksgezondheid Voeding 2016; doi: https://doi.org/10.1017/S1368980015002062

Weegbree, geschiedenis en mythisch gebruik

Het bijzondere van het gewone. Dat kun je van onze ordinaire weegbree wel zeggen. En wat een geschiedenis heeft dat plantje met mij en met de hele mensheid beleefd.

Dat het reeds van ouds een artsenijgewas is, blijkt uit de vermelding van Plantago bij Dioscorides, die onder de naam Arnoglosson, lamstong, verschillende Plantago-soorten samenvat. De plant Arnoglosson met als synoniemen Arneion (schaapskruid), Kynoglosson (hondstong) wordt bij hem als bloedstelpend middel en o.m tegen gezwellen, brandwonden, klieraandoeningen en bleekzucht gebruikt. Dioscorides vermeldt de Weegbree ook als sympathiemiddel en schrijft, dat drie wortels der Weegbree met drie bekers wijn en evenzoveel water tegen de derde daagse koorts gunstig werken. 'Sommigen', zoo meldt hij, 'gebruiken den wortel als halsband tegen de klieren'.

Plinius en anderen

Bij Plinius is het sap van de Weegbree een goed middel tegen schorpioenbeten en over het algemeen tegen de beten van wilde dieren. Volgens hem zou zelfs de Griekse arts Themison van Laodikeia, een leerling van Asclepiades, een heel boek over de geneeskracht der Weegbree geschreven hebben. Bij Hildegard von Bingen (1098—1179) wordt de Plantago in haar werk 'Physica' tegen een leger van ziekten, aanbevolen. Zij noemt de Weegbree bovendien als een middel om zich van 'aangetoverde' liefde te bevrijden, dus als een soort anti-liefdesmiddel. Vier eeuwen later schrijft Braunschweig in zijn Distilierbuch (1551) iets gelijkaardigs: 'Breitwegerich wasser ist gut so ein mensch etwa zauberey oder „lieb" gessen hat’.

De middeleeuwse kruidkundigen, die zoals gewoonlijk de opgave van de klassieke schrijvers herhalen, zijn vol lof over de geneeskracht van Weegbree.
Zo schrijft Dodonaeus in zijn kruidenboek (1554): „Die bladeren van Wechbree sijn seer goet tseghen den loop ende vloet van den catarrhen, stercken die maghe ende sijn bequaem den ghenen die „uitdroghen" ende die hoesten, Tsap van Wechbree stopt alderhande bloetganck, die wortel opent die verstopte lever ende nieren, ende syn goet tseghen die geelsucht ende sweeringhen der nieren ende der blasen. Wechbree es oock goet ghebruyckt tot alle quade onsuyvere loopende ulceratien ende sweeringhen, ouwe ende nieuwe wonden

Hieronymus Bock en Weegbree
De arts en kruidkundige uit de 16e eeuw Hieronymus Bock (Tragus) schrijft in zijn 'New Kreuterbuch': „Unter vielen Krautern ist der Wegerich in der Arznei am gëbrauchlichsten". Als wondhelend middel was de Weegbree ook in het Engeland van Shakespeare bekend, deze laat tenminste in zijn 'Romeo en Julia' Romeo op een vraag van Benvolio de ‘plantain-leaf’ als een middel tegen een gebroken scheenbeen (broken shin) noemen:

Romeo. Your plantain-leaf is excellent for that,
Benvolio. For what, I pray thee?
Romeo. For your broken shin."

Weegbree in de ‘Flora diabolica’.
De groote Weegbree, zo schrijft Teirlinck in zijn „Flora diabolica", is goed tegen alle duivelsch venijn. Beten van slangen en dolle honden worden genezen, als men ze wast met Weegbreesap en er Weegbreebladeren op legt. De plant was goed tegen alle smart, ziekte en lijden. Daarom beet de duivel haar wortel af." Vandaar de oude volksnaam Duivelsbeet. Nog heden ten dage moet hier en daar in Bretagne het volksgeloof heersen, dat iemand, die door een gifslang gebeten is, niets te vrezen heeft, indien hij terstond Weegbreebladeren kauwt.

In Duitsland legde men vroeger Weegbreebladeren in de schoenen om niet moe te worden. Dit gebruik herinnert aan hetzelfde geloof over de Bijvoet (Artemisia vulgaris), Marzell ‘Unsere Pflanzen’ meent, dat het hier eenvoudig gaat om een bescherming tegen voetverwonding.

Volgens Paque, „Vlaamsche volksnamen der planten", worden in Vlaanderen de gekneusde of gestampte bladeren op de steken van bijen en muggen en andere insecten gelegd. Dat is ook nu nog de meest ‘moderne’ en zonder meer de best werkzame toepassing van weegbree. Het heeft een soort anti-allergisch en verzachtend effect bij huidirritatie. Volgens Paque stopt een goede vingergreep van het zaad, als aftreksel in warme melk, buikloop. Deze slijmstofwerking kunnen we nu ook nog terugvinden in de geneeskunde. Al worden nu voor de darmen andere weegbreesoorten gebruikt die een hoger gehalte aan slijmstoffen bevatten, en dan wordt het niet zozeer als stopmiddel maar vooral als laxeerkruid gebruikt. Niet zo verwonderlijk want slijmstoffen hebben juist een regulerende en verzachtende werking in de darmen.

Weegbree, een plant met een verleden maar zeker ook een plant met een toekomst.

Bloemen in mijn bord, Maartse viooltjes

Maarts viooltje of Viola odorata, geurend viooltje zoals de officiële naam luid, heeft altijd tot de verbeelding gesproken. Zijn het de tere, blauwe bloemen die zo vroeg al het frisse voorjaar trotseren of de zo zoete, fijnzinnige geur die onze hersens vertederd en ons aanzet tot romantiek? Het is dan ook met een zekere schroom dat ik hier voorstel om die kleine, fijne bloemen ook eens op te eten.

Ze lenen zich dan ook zeker niet om schrokkerige vreetfestijnen te houden, maar eerder om op een verfijnde manier eens een bloemetje in een dessert te verwerken of in een drankje te laten drijven.

Viooltjes-ijs en sorbet

Neem een goede handvol viooltjes en wrijf ze fijn. Los 125 g suiker op in 1 liter warm water, voeg er de fijn gewreven viooltjes aan toe en laat dit ongeveer een uur staan. Zeef , breng het over in een ijsbakje en laat het bevriezen, waarbij het ijs af en toe wordt omgeschept. Het is de bedoeling dat het nog half vloeibaar blijft.Schep viooltjes-ijs in een hoog glas, vul bij met goed gekoelde champagne of mousserende wijn, bijvoorbeeld Clairette de Die..

Gecandeerde viooljes

Was voorzichtig de viooltjes. Gebruik alleen de mooie paarse bloemhoofdjes. Droog ze voorzichtig tussen een zachte doek. Klop eiwit los en schuimig maar niet stijf. Bestrijk met een zacht kwastje voorzichtig de viooltjes aan alle kanten met eiwit en haal ze dan door fijne vruchtesuiker, zodat ze daarmee goed aan alle kanten bedekt zijn. Haal daarbij voorzichtig met een cocktailprikker de blaadjes uit elkaar zodat de bloemnvorm behouden blijft. Laat ze op keukenpapier op een warme plaats door en door droog worden en bewaar ze in een goed gesloten glazen pot.Gebruik deze beeldschone, zacht van suikerkristallen glinsterende viooltjes als garnering van ijs en andere nagerechten.

Viooltjessla

Klop een slasaus van 3 delen olie op 1 deel azijn met wat zout, peper en een snufje suiker. Leg onderin een slabak een mengsel van in repen getrokken kropsla en waterkers. Giet de saus erover, schep enkele malen om, strooi er een handvol gewassen en uitgelekte viooltjes over, en dan nog even voorzichtig omscheppen.

Viooltjessiroop

Leg in een kom 50 g viooltjes, giet er een 1/2 liter heet water op, dek af met een doek en laat dit 24 uur op een warme plaats staan. Zeef dit door een doek, waarbij u de viooltjes goed uitdrukt. Voeg aan de viooltjesthee 400 g suiker, zet dit au bain marie en laat de suiker zo al roerend in de vloeistof oplossen. Daarna laten afkoelen en in goed gesloten fles bewaren.

Idee van Apicius, 2000 jaar geleden

Drie maal achter elkaar liet hij 7 dagen lang viooltjes trekken in wijn, daarna werd de wijn gefilterd en gezoet met wat honing.

In de Middeleeuwen

gebruikte men viooltjes om gevogelte te vullen, strooide men viooltjes over kippensoep en in salades. Men liet ook de bloemetjes trekken in honing en dat vind ik nog steeds een zeer goed idee. Honing en viooltjes gaan goed samen, het is niet alleen lekker maar kan ook als hoestsiroop gebruikt worden.

Hoe klein, bescheiden en verstopt het viooltje ook leeft, toch is het ook in het verleden de lievelingsbloem geweest van koningen en keizers. Zowel Mohammed als Napoleon zouden het Maarts viooltje bewonderd hebben. Was dat een vorm van valse bescheidenheid? In elk geval willen wij het nog altijd wel met bloemen zeggen. En dan verkies ik ook de frêle schoonheid van viooltjes boven de protserigheid van tulpen en gladiolen. Zeg het dus met wilde bloemen!

Na de poëtische en culinaire uitspattingen met het viooltje...... wat stevig wetenschappelijk onderzoek 

In een onderzoek uitgevoerd in Turkije werd de antiproliferatieve activiteit van ethanolextract verkregen uit V. odorata getest tegen de A549-longkankercellijn met behulp van de MTT-test. Uit het onderzoek bleek dat het middel effectief was bij concentraties van 200 μg/ml (Doğan et al., 2023). In een onderzoek uitgevoerd in Iran werd het effect van hydroalcoholisch extract verkregen uit V. odorata op menselijke borstkankercellen (MDA-MB-468) onderzocht. Uit het onderzoek bleek dat V. odorata in een concentratie van 250 mg/ml de toename van het tumorvolume na 21 dagen voorkwam in vergelijking met de controlegroep toen de extracten werden toegepast in een dosis van 50, 150 en 250 mg/kg (Alipanah et al., 2016). 

In een onderzoek dat in Pakistan is uitgevoerd, zijn de farmacologische effecten van methanolextract verkregen uit V. odorata op ontstekingen aangetoond. Er werd onderzoek gedaan naar geïnduceerd oedeem en angiogenese. Bij ratten zijn verschillende ontstekingsmodellen gebruikt, waaronder carrageen- en histamine-geïnduceerd acuut oedeem, Complete Freund's Adjuvant (CFA)-geïnduceerde artritis en chronische modellen van katoenpellet-geïnduceerd granuloom. Uit het onderzoek bleek dat een dosis van 500 mg/kg het oedeem van rattenpoten aanzienlijk remde (Andleeb et al., 2024). 

Uit een onderzoek dat in Pakistan werd uitgevoerd, bleek dat het extract verkregen uit V. odorata een dosisafhankelijke (0,1-1,0 mg/kg) daling van de gemiddelde arteriële bloeddruk veroorzaakte bij verdoofde ratten, de kracht en snelheid van spontane atriale contracties in geïsoleerde atria van cavia's eveneens remde en dat het plantenextract fentolaminegevoelige vasoconstrictie veroorzaakte in de basislijn van de thoracale aorta's van ratten (endotheel intact en ontbloot) (Siddiqi et al., 2012).

In onze studie werden antimicrobiële activiteitsstudies van V. odorata die in de literatuur zijn gerapporteerd, samengesteld. In een studie die in Turkije werd uitgevoerd, werd het effect van ethanolextract verkregen uit V. odorata tegen Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter baumannii, Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis, Candida krusei, C. glabrata en C. albicans onderzocht. Als resultaat van de studie werd gerapporteerd dat het effectief was tegen bacteriën bij concentraties van 25-100 μg/mL en tegen schimmels bij concentraties van 100-200 μg/mL als MIC-waarde (Doğan et al., 2023). 

In een studie die in Irak werd uitgevoerd, werd het effect van methanolextract verkregen uit V. odorata op S. aureus, P. aeruginosa en E. coli onderzocht. Als resultaat van de studie werd gerapporteerd dat het beste inhibitiepercentage werd vertoond tegen P. aeruginosa met 16 mm (Ibraheem et al., 2018). 

In een studie uitgevoerd in Zuid-Afrika werd het effect van het essentiële olie-extract verkregen uit V. odorata tegen Cutibacterium acnes, E. faecium, S. aureus, S. epidermis, Streptococcus pyogenes, K. pneumoniae, Acinetobacter baumannii, C. albicans en P. aeruginosa onderzocht. Als resultaat van de studie werd gerapporteerd dat het essentiële olie-extract effectief was tegen de testmicro-organismen (Orchard et al., 2023). In een studie uitgevoerd in India werd het effect van het hydroalcoholische extract verkregen uit V. odorata tegen S. mutans, Bacillus subtilis, S. aureus, Salmonella bongori, K. pneumoniae en E. coli onderzocht.  Uit het onderzoek bleek dat de beste remmingszonewaarde werd bereikt tegen de K. pneumonia-stam met 15 mm (Tiwari et al., 2022).

Paardenbloem, plant van overal

Paardenbloem ( geslacht Taraxacum ), in China “Pugongying” genoemd, is een vaste plant die behoort tot de familie Asteraceae. Het heeft een complexe classificatie, die meer dan driehonderd soorten omvat. In Azië wordt het geslacht Taraxacum op grote schaal gekweekt en ook in het wild aangetroffen in de meeste delen van China, Noord-Korea, Mongolië en Rusland. Het groeit in gematigde streken over de hele wereld, waaronder op gazons, langs wegen, op verstoorde oevers en oevers van waterwegen, en in andere gebieden met vochtige grond.

Als eetbaar geneeskrachtig kruid en groente wordt paardenbloem ( geslacht Taraxacum ) al lang gebruikt in de traditionele geneeskunde, volksremedies en substitutietherapieën in veel landen om diverse ziekten te behandelen. Het geslacht Taraxacum werd als medicijn voor het eerst gebruikt om lever- en miltziekten te behandelen in de Arabische geneeskunde. In de 16e eeuw ontdekte de Duitse botanicus Fuchs dat Taraxacum kan worden gebruikt om jicht, diarree, blaren en milt- en leverziekten te behandelen. Het wordt sinds de 16e eeuw in China gebruikt als een algemeen medicijn voor ontgifting, zwelling en lactatie. Sinds de 19e eeuw hebben verschillende auteurs zich gebaseerd op de bestaande traditionele kennis om wetenschappelijke verklaringen te geven over hoe Taraxacum werkt bij ziekten en hun symptomen. Taraxacum kan worden gebruikt als diuretica, antioxidanten, galmiddelen, ontstekingsremmers, pijnstillers en antikankermiddelen. Overeenkomstige studies in de 20e eeuw onthulden dat Taraxacum medicinaal kan worden gebruikt, terwijl de bloeiwijzen, bladeren en wortels ervan kunnen worden verwerkt tot verschillende voedingsmiddelen. Zo kunnen de bladeren van gekweekte of wilde Taraxacum -soorten worden gegeten in salades, terwijl wortels worden gebakken en worden gebruikt als koffiesurrogaat. Daarnaast kan het Taraxacum- bladextract worden gebruikt als smaakstof voor verschillende voedingsmiddelen, waaronder alcoholische en frisdranken, snoep, pudding en kaas.

De Chinese Farmacopee (editie 2020) registreert meer dan veertig Chinese patentmedicijnen die het geslacht Taraxacum bevatten, die klinisch kunnen worden gebruikt voor de behandeling van meer dan vijftig soorten ziekten. Omdat het geslacht Taraxacum hitte kan wegnemen, toxiciteit kan verwijderen, zwellingen kan verspreiden, bindingen kan verdrijven en diurese kan induceren, wordt paardenbloem in de praktijk vaak gebruikt om ontstekingen, maagklachten, tumoren, gynaecologische ziekten, ziekten van het mannelijke urinewegstelsel, enz. te genezen. Klinische studies hebben bijvoorbeeld aangetoond dat de Chinese Kangfuxiaoyan-zetpil met paardenbloem symptomen kan verzachten en de immuniteit kan verbeteren bij patiënten met bekkenontstekingen; Rupixiao-korrel met paardenbloem bezat de gunstige activiteit om diurese te induceren om oedeem te verminderen en harde knobbels op te lossen, wat een bevredigend effectief percentage had voor de behandeling van borsthyperplasie. Daarnaast is er, volgens de database ClinicalTrials.gov ( https://www.clinicaltrials.gov , geraadpleegd op 14 juni 2023), ondersteund door de Amerikaanse National Library of Medicine, voor de interventionele klinische proeven van het geslacht Taraxacum ook één klinische studie ( NCT00442091 ) uitgevoerd door het Universitair Ziekenhuis van Odense om het gunstige effect van paardenbloemsap op dyshidrotisch handeczeem te onderzoeken.

Referenties

Di Napoli A., Zucchetti P. Een uitgebreid overzicht van de voordelen van Taraxacum officinale voor de menselijke gezondheid. Bull. Natl. Res. Cent. 2021;45:1–7. doi: 10.1186/s42269-021-00567-1. [ DOI ] [ Google Scholar ] 

Huang Y., Wu P., Chen XD Mechanistische inzichten in de invloed van flavonoïden uit paardenbloem op fysicochemische eigenschappen en in vitro verteerbaarheid van gekookt aardappelzetmeel. Food Hydrocoll. 2022;130:107714. doi: 10.1016/j.foodhyd.2022.107714. [ DOI ] [ Google Scholar ]

Lis B., Olas B. Pro-gezondheidsactiviteit van paardenbloem (Taraxacum officinale L.) en zijn voedingsproducten - Geschiedenis en heden. J. Funct. Foods. 2019;59:40–48. doi: 10.1016/j.jff.2019.05.012. [ DOI ] [ Google Scholar ]

Bloedreiniging, detox, drainage, ontgifting? Kruiden kunnen helpen.

Heeft je lichaam ondersteuning nodig bij het ontgiften? In onze stofwisseling worden voortdurend gevaarlijke stoffen geproduceerd. Wanneer onze cellen energie genereren, worden er tijdens de eiwitstofwisseling schadelijke vrije radicalen gevormd en wordt giftig ammoniak geproduceerd. Vrije radicalen kunnen het erfelijk materiaal beschadigen en ernstige ziekten veroorzaken, terwijl stoffen zoals ammoniak het lichaam binnen enkele uren kunnen vergiftigen. Meestal beschermen de lichaamseigen radicalenvangers en de ontgiftingsorganen lever, nieren, huid, longen en darmen ons hiertegen. Ze neutraliseren giftige stoffen of scheiden deze uit – bijvoorbeeld via de urine, ontlasting of zweet.

Een eenvoudig bloedonderzoek, waarbij de leverenzymen en nierwaarden worden bepaald, kunnen tonen of de ontgifting goed verloopt. Ze geven informatie over de goede werking van de lever en de nieren. Vanuit een natuurgeneeskundig perspectief kunnen de ontgiftingssystemen van het lichaam verstoord zijn, zelfs als het bloedbeeld normaal is. Mensen die hier last van hebben, voelen zich moe en futloos. Vaak klagen ze over pijnlijke gewrichten, slecht slapen of rusteloosheid.

Als je last hebt van dergelijke aanhoudende klachten? En als het medisch onderzoek geen oorzaak voor deze klachten vindt, kan een detoxprogramma met geneeskrachtige planten je helpen. Een reinigingskuur is ook te gebruiken als behandeling in het voorjaar of de herfst om vermoeidheid te verminderen of te voorkomen. Het kan niet alleen een positief effect hebben op je lichaam, maar ook op je geest.

Mentale aspecten van een detoxbehandeling

Wij bestaan ​​niet alleen uit een lichaam; Ons zielenleven is een belangrijk aspect van ons bestaan ​​en onze gezondheid. De geneeskunde houdt bij het herstel steeds meer rekening met onze fysieke en mentale aspecten. Natuurgeneeskundige disciplines zoals kruidengeneeskunde bewijzen dat deze holistische denkwijze succesvol is. Zo kunnen ontgiftende geneeskrachtige planten niet alleen ons lichaam ontdoen van gifstoffen, maar ons ook helpen bij stressvolle emoties. Mijn ervaring leert dat een holistisch detoxprogramma ervoor kan zorgen dat we ons beter, jonger en gelukkiger voelen.

Bloedzuivering door stimulatie van de ontgiftingsorganen

Waar je ook woont, de volgende planten groeien zeker in uw directe omgeving: brandnetel (Urtica dioica) , paardenbloem (Taraxacum officinale ), vlier (Sambucus nigra) en duizendblad (Achillea millefolium) . Ze voelen zich prettig in menselijke nederzettingen. Deze planten worden beschouwd als ‘bloedzuiveraars’. Volgens de volksgeneeskunde activeren ze de ontgiftingsorganen lever ( paardenbloem en duizendblad ) en nieren ( brandnetel en paardenbloem ), waardoor het bloed wordt ontdaan van schadelijke stoffen. Vanuit een natuurgeneeskundig oogpunt versterken vlierbessenbloesems de huid, waardoor deze stofwisselingsproducten effectiever kan uitscheiden. Vlierbessen bevatten krachtige antioxidanten die onze cellen en weefsels kunnen beschermen tegen vrije radicalen. Paardenbloem bevordert een actieve spijsvertering en vetstofwisseling en zorgt voor een gezonde darmflora, waardoor de belasting door gifstoffen uit de voeding en het spijsverteringsproces afneemt.

Ook in de officiële monografieën over geneeskrachtige planten wordt verwezen naar de stimulerende werking van afzonderlijke planten op onze ontgiftingsorganen. Zo vermelden de monografieën van ESCOP en Commissie E de stimulerende werking van paardenbloem op de galstroom en de urineproductie en de diuretische eigenschappen van brandnetel. Het gebruik van planten voor ontgifting volgens het onderstaande recept is gebaseerd op ervaringen uit de empirische geneeskunde.

Emotionele detox: holistische detox met medicinale planten

Ook ons ​​emotioneel leven heeft van tijd tot tijd een ‘ontgifting’ nodig, wanneer stressvolle of giftige gevoelens zoals frustratie of woede zich ophopen en ons beroven van onze energie en levenslust. Volgens bevindingen uit de empirische geneeskunde kunnen de kalmerende en krampstillende eigenschappen van duizendblad ons helpen om onze problemen en conflicten met meer helderheid en kalmte aan te pakken. In mijn ervaring is duizendblad vooral nuttig als problemen ‘de maag raken’. Boosheid of stress kunnen spijsverteringsproblemen veroorzaken, zoals een opgeblazen gevoel of buikkrampen. Dan denk ik dat duizendblad een goede keuze is.

Paardenbloem en duizendblad worden beschouwd als geneeskrachtige planten voor de lever. Deze orgaan wordt niet alleen in het oude Griekenland, maar ook in de traditionele westerse en Aziatische geneeskunde gezien als een belangrijk orgaan van ons zielenleven. Het verlichten van de pijn in de lever leidt tot meer levensvreugde, lichtheid en zelfvertrouwen."

Naar mijn ervaring kan het stimuleren van de huid met vlierbloesem ook het welzijn bevorderen: we voelen ons ‘comfortabel in onze huid’ als deze goed doorbloed is.

Brandnetel, duizendblad, paardenbloem en vlier kunnen we samen als thee drinken; Deze vorm van toediening is effectief gebleken en bovendien zeer goedkoop.

Een ontgiftende theemix

De ingrediënten voor veel detoxbehandelingen zijn vaak duur, maar onze vier inheemse kruiden zijn dat niet. U kunt het volgend theemengsel kopen of zelf oogsten en deze kruidenthee als kuur twee keer per jaar gedurende drie weken drinken.

• 15 g vlierbloesem ( Flores Sambuci )
• 45 g brandnetelbladeren ( Folia Urticae )
• 40 g paardenbloemkruid ( Herba Taraxaci )
• 45 g duizendbladkruid ( Herba Millefolii )
• 50 g paardenbloemwortel ( Radix Taraxaci )
• 60 g vlierbessen ( Fructus Sambuci )

Voorbereiding

2-3 maal daags een afgestreken eetlepel van het mengsel bedekken met ¼ liter kokend water, 15 minuten laten trekken en ongezoet drinken vóór de maaltijden.

Gebruik en advies.

Zwangere vrouwen en mensen met nierschade, ernstige chronische ziekten of acute infecties mogen in principe alleen na overleg met een arts een detoxkuur ondergaan. Volgens de huidige kennis leidt de diuretische werking van geneeskrachtige planten niet tot een verstoring van de elektrolytenbalans. Mensen die diuretica of hartmedicatie gebruiken, moeten echter met hun arts bespreken of ze deze voorgeschreven medicijnen als behandelplan kunnen gebruiken.

Deze thee heeft een diuretisch effect, dus het is beter om de laatste kop niet te laat op de avond te drinken, zodat de nachtelijke aandrang om te plassen uw slaap niet verstoort. Het uitdrogende effect kan er ook voor zorgen dat u in de eerste 2 weken wat gewicht verliest. In het begin kunnen hoofdpijn en vermoeidheid optreden. Deze kunnen meestal worden verlicht door wat beweging in de frisse lucht.

En tenslotte

“Wie zet het vuilnis buiten?” In gezinnen, bij huishoudens is er niet altijd iemand direct beschikbaar om deze vraag te beantwoorden. In ons lichaam is dit duidelijk gord gereguleerd: organen als de lever, de nieren, de huid of de darmen voeren af ​​wat niet meer nodig is en wat een belasting voor het lichaam kan zijn. Volgens de natuurgeneeskundige visie is het zinvol om deze organen regelmatig te ondersteunen bij hun werk. Vooral als u zich moe of onrustig voelt of moeite heeft met slapen.

Nu daslookblad oogsten en tinctuur maken

Knoflook, daslook, kraailook.... Looksoorten werden reeds bij de Romeinen "allium" genoemd; maar ook "alium" of "aleum" was gebruikelijk. Mogelijk is allium van het Latijnse woord "olere", ruiken afgeleid. Het woord 'ursinum' is op het Latijnse ursinus (beer) terug te voeren. Reeds voor Linneaus werd deze aanduiding gebruikt; Plinius in zijn Historia Naturalis spreekt over een looksoort: "... silvestre (alium), quod ursinum volcano' . Ook Dodonaeus vermeld het derde geslacht van Look dat ' in Latijn Allium ursinum wordt genoemd. In Hoochduytsch Walt knobloch oder Knoblauch. In Neerduytsch Das Loock. In Franchois Aux d’ours/ ou Ail d;ours. Dit Loock schijnt wel te wesene dat loock dat Dioscorides Scorodoprassum heet/ oft als sommighe meynen dat Ampeloprasum. 

Daslook bevat net als knoflook en ui een aantal belangrijke werkzame stoffen, zoals zwavelhoudende verbindingen, flavonoïden (kaempferol en quercetine), vitaminen (vooral veel vitamine C), mineralen en chlorofyl.

De meest kenmerkende en belangrijke inhoudsstof is alliine, een zwavelhoudend aminozuurderivaat. Alline bevindt zich in intacte plantencellen. Op zichzelf is alliine geurloos en chemisch stabiel, maar zodra de plant wordt beschadigd (bijvoorbeeld door snijden, pletten of kauwen), komt het enzym alliinase vrij. Dit enzym zet alliine razendsnel om in allicine.  Allicine is de stof die verantwoordelijk is voor de kenmerkende geur en de bioactieve werking van daslook. Allicine is echter onstabiel. Wanneer allicine afbreekt door blootstelling aan zuurstof, warmte of oplosmiddelen zoals olie of alcohol, vormt het ajoenen (en andere stoffen), die ook biologische effecten hebben. Zowel allicine als ajoenen zijn interessante stoffen voor de gezondheid, met antimicrobiële, cardiovasculaire, neuroprotectieve en immuunversterkende effecten. 

Antimicrobiële werking

Allicine heeft een sterke antibacteriële, antivirale en schimmelwerende werking. Het kan pathogenen bestrijden zoals Staphylococcus aureus (waaronder MRSA), Escherichia coli en Candida-schimmels. De werking berust op de interactie van allicine met bacteriële enzymen, waardoor de stofwisseling van de ziekteverwekkers wordt verstoord.

Cardiovasculaire werking

Allicine bevordert de productie van stikstofmonoxide (NO), dat de bloedvaten ontspant en de bloeddruk verlaagt. Het remt het enzym (HMG-CoA-reductase) dat betrokken is bij de cholesterolproductie, waardoor het LDL-cholesterolgehalte daalt. Bovendien remt allicine trombocytenaggregatie en voorkomt zo bloedklonters, wat bescherming biedt tegen trombose en beroertes.

Immuunmodulerende en ontstekingsremmende werking

Allicine stimuleert macrofagen en T-cellen, wat de weerstand tegen virale en bacteriële infecties verhoogt. Het verlaagt ook ontstekingsmarkers, waardoor het ontstekingsremmend werkt bij chronische ontstekingen, artritis en auto-immuunziekten.

Neuroprotectieve werking

Allicine is een sterke antioxidant en beschermt zenuwcellen tegen schade door oxidatieve stress, wat mogelijk bijdraagt aan het verminderen van neurodegeneratieve aandoeningen zoals Alzheimer en Parkinson. Daarnaast ondersteunt het ontgifting in de lever, wat de hersenen indirect helpt door het verminderen van toxische belasting.

Allicine

Om optimaal van allicine te profiteren snijd of kneus je daslook en laat je het 10-15 minuten staan vóór inname. Zo wordt een maximale hoeveelheid allicine gevormd. Je eet het best rauw of voegt het toe aan het einde van de bereiding. Allicine is hittegevoelig en wordt bij hoge temperaturen afgebroken. Je kunt het combineren met gezonde vetten (zoals olijfolie), om de opname van vetoplosbare antioxidanten te verbeteren. Daslook kan ook gefermenteerd worden, wat de stabiliteit van zwavelverbindingen verlengt en probiotische voordelen heeft.

Allicine is matig oplosbaar in water (maar niet stabiel, omdat het snel degradeert) en matig oplosbaar in vetten (maar vormt zich snel om tot andere zwavelverbindingen zoals ajoenen). Het is wel goed oplosbaar (en stabiel) in alcohol, zoals ethanol. Om maximaal van de bioactieve stoffen en hun gezondheidsvoordelen te profiteren, kan je er dus een tinctuur van maken. Deze is ook nog eens lang houdbaar.

Deze daslooktinctuur ondersteunt de hartgezondheid en de immuniteit. Het is niet nodig maar wel interessant om aan de tinctuur nog twee andere planten toe te voegen, namelijk rode zonnehoed (Echinacea spp.) en gember (Zingiber officinale). Echinacea versterkt het immuunsysteem en helpt tegen infecties, wat de werking van daslook aanvult. Gember bevordert de circulatie en werkt ontstekingsremmend, wat de cardiovasculaire werking van de tinctuur ondersteunt. Bovendien bevordert gember de spijsvertering.

Wat heb je nodig?

• ​handvol verse daslookblaadjes
• 1 eetlepel gedroogde echinacea-wortel
• 1 el gedroogde gemberwortel
• 50 ml water
• 50 ml pure ethanol van 96%
• 1 eetlepel citroensap (verhoogt stabiliteit van allicine)

​Kneus de daslook en laat het 10 minuten rusten. Dit geeft het enzym alliinase de tijd om allicine te vormen. Meng de daslook met het water en laat 1 uur trekken om wateroplosbare stoffen (vitaminen, mineralen, flavonoïden) te extraheren. Voeg de gedroogde zonnehoed en gember toe aan de pot. Voeg daarna de alcohol en het citroensap toe. Sluit de pot goed af en zet deze op een donkere, koele plek gedurende 2-3 weken. Schud af en toe om de kruidenextractie te bevorderen. Zeef na 3 weken de tinctuur door een fijne doek, koffiefilter of fijne zeef. Bewaar in een donkere fles. Het is minstens 2 jaar houdbaar.

Je kan natuurlijk nu ook een goede tinctuur maken met alleen het blad van daslook of in de winter met de wortelbolletjes.

Doseringen:

• Immuunversterkend: 15-20 druppels per dag, in een glas water, voor algemene weerstand.
• Voor verkoudheden of infecties: 20 druppels, 3x per dag, in een glas water.
• Ondersteuning voor de circulatie en hartgezondheid: 10 druppels per dag, in een glas water.
• Spijsverteringsondersteuning: 15 druppels na een zware maaltijd.

Rustgevende passiebloem

Passiflora incarnata / P. edulis. Een passiebloem die met enige moeite in de tuin gehouden kan worden. Het is wel aan te raden om jonge planten nog even af te dekken met wat stro of een laagje bladeren, omdat deze nog wat kwetsbaar zijn. De bloemen variëren in kleur van bleekwit tot roze-achtig, paars. De passievruchten staan in de VS bekend als Maypop en zijn eetbaar. De plant groeit heel decoratief tegen een muur of schutting, het liefst zo veel mogelijk in de zon. 

Teelt

Zaden 24 uur weken in sinaasappelsap en vervolgens zaaien in zaai- en stekgrond. Grond constant vochtig houden, afdekken met huishoudfolie of glas en op een warme en lichte plaats binnenshuis laten kiemen. Kieming kan enkele weken tot maanden duren.  

Werkzame bestanddelen

Alkaloïden (0.025-0.032%) uit de harmaangroep als passiflorine, arbitine, yageine, loturine (harmaan), harmalol, harmine, harmaline en misschien harmol (discutabel); flavonoïden berekend als hyperoside (0.3-0.4%) met vitexine, isovitexine, kaempferol, quercetine en rutine; saponarine, oriëntine, iso-oriëntine, maltol, ethylmaltol, passicol, vetzuren, etherische oliën met meer dan 150 verschillende actieve componenten; alleen de wortel bevat cumarinen

Het werkzame alkaloïde dat men vroeger passiflorine noemde, heet tegenwoordig: 3-methyl-beta-carboline (harmaan). Het bezit een sedatieve en slaapbevorderende werking. De hoeveelheid alkaloïde aanwezig in de plant hangt sterk af van de grondsoort, de herkomst en de bereidingswijze van het product

Werkingsmechanisme

De passiebloem bezit sedatieve, hypnotische(slaapverwekkende), spasmolytische en pijnstillende eigenschappen. De ESCOP noemt als indicaties voor deze plant gespannenheid, rusteloosheid en geïrriteerdheid die vaak optreden samen met inslaapproblemen.

Dierstudies toonden een sedatieve werking op het centrale zenuwstelsel aan. In hoge doses ingenomen, hebben passiebloem extracten een anticonvulsieve werking, in lage doses treedt een afname van de spontane motorische activiteit op. Eveneens constateerden onderzoekers een verlengde slaapperiode. Wetenschappers schrijven deze eigenschappen toe aan maltol en ethylmaltol. Harmaan-alkaloïden staan er om bekend een stimulerende invloed uit te oefenen op het centrale zenuwstelsel via het proces van mono-amino-oxidase (M.A.O.) remming. Men neemt aan dat de sedatieve werking van mantol en ethylmaltol deze stimulerende werking van de alkaloïden blokkeert, maskeert, remt of opheft.  Inmiddels is duidelijk geworden dat het werkingsmechanisme tot stand komt door middel van modulatie van het GABA-systeem.

De alkaloïden hebben bovendien een spasmolytische invloed op het gladde spierweefsel en verlagen de bloeddruk. In Passiflora treft men tevens lage serotonineconcentraties aan hetgeen wellicht mede de ontspannende, kalmerende, stemmingsbevorderende en bloeddrukverlagende eigenschappen van de plant verklaart. Vervolgonderzoeken met droogextracten toonden naast genoemde eigenschappen ook een opvallende anxiolytische (angstremmende) werkzaamheid aan. In verschillende documenten wijzen auteurs op de fungicide en antibacteriële werkingen van de plant.

Praktijk

Passiflora wordt het meest gebruikt bij (in)slaapproblemen, spanning en onrust. Inname van gestandaardiseerde extracten (op 3.5-4% isovitexine flavonoïden) vergemakkelijkt het inslapen en verlengt de slaapperiode tot 40%.

Daarnaast is het extract te gebruiken bij nervositeit, onrust, geïrriteerdheid en klachten daaruit voortvloeiend (spierkrampen, astmatische krampen, Irritable Bowel Syndrom, nerveuze tachycardie en hypertensie). Bij een hormonale disbalans heeft gebruik van extracten een harmoniserend en ontspannende effect. Extract kunnen derhalve geïndiceerd zijn bij menstruatieklachten en overgangsklachten. Van Hellemont stelt een combinatie van Crataegus met Passiflora voor bij hartkloppingen en tachycardie. Mogelijk ook te gebruiken bij ADHD.

Contra-indicaties

Zowel de bestanddelen harman als harmaline versterken uteruscontracties. Gebruik tijdens zwangerschap en lactatieperiode is gecontra-indiceerd.

Bijwerkingen

De ESCOP waarschuwt dat bij inname van de plant of extracten daarvan sufheid kan optreden. De rijvaardigheid en het correct bedienen van machines kan beïnvloed worden. 

Meer info

• http://wetenschap.infonu.nl/onderzoek/58981-passiflora-wetenschappelijk-bekeken.html
• http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/78545-passiflora-geschiedenis-van-een-geneeskruid.html

Info over chronische stress

Chronische stress leidt op termijn onder andere tot een langdurige verhoging van het stresshormoon cortisol. Dit heeft naast lichamelijke effecten, waaronder hypertensie, insulineresistentie en verstoringen in de immuunreactie, ook psychische effecten die kunnen leiden tot angststoornissen, burn-out of depressie. De niet-medicamenteuze behandeling bij chronische stress berust op bewustzijnsvergroting en ontspanningstechnieken. Dit kan worden aangevuld met een medicamenteuze behandeling met benzodiazepines of barbituraten. Deze hebben als groot nadeel dat ze tot afhankelijkheid kunnen leiden, een effect dat al bij relatief kortdurend gebruik optreedt. 

Er zijn fytotherapeutische alternatieven, en passiebloem (Passiflora edulis Sims., voorheen P. incarnata L.) is veelbelovend. De passiebloem wordt volgens verschillende kruidenmonografieën gebruikt bij zenuwachtige rusteloosheid (Commission E), spanningen en slaapstoornissen (ESCOP), milde stresssymptomen en ter promotie van de slaap (EMA). Passiebloem heeft mogelijk vergelijkbare effecten bij een gegeneraliseerde angststoornis als 30 mg van de benzodiazepine oxazepam. Verder lijkt passiebloemextract pre-operatieve angstklachten te verminderen en heeft het een positief effect op kinderen met ADHD

Lavendel bij Post-Covid

Psychische klachten worden tegenwoordig vaak gerapporteerd als onderdeel van post-covidklachten. Ze kunnen bestaan uit cognitieve stoornissen, slaapproblemen, depressie, posttraumatische stressstoornis en middelenmisbruik. Een case-serie onderzocht de effectiviteit van een gestandaardiseerd preparaat van de vluchtige olie van lavendelbloemen bij deze klachten.

Er zijn aanwijzingen dat tot wel 90% van de patiënten die in het ziekenhuis opgenomen zijn geweest voor hun COVID-19-infectie en tot wel 25% van de patiënten die niet opgenomen hoefden worden, last hebben van ten minste één van de bovengenoemde psychische klachten [1]. Oraal gebruik van capsules met een gestandaardiseerd preparaat van vluchtige olie van lavendel (Lavandula angustifolia) verminderde in verschillende klinische studies effectief angst bij gespannenheid, gegeneraliseerde angststoornis en gemengde angst- en depressieve stoornis. Daarbij wordt het goed verdragen en heeft het geen ernstige bijwerkingen [2]. Omdat deze klachten in milde mate ook bij veel post-covidpatiënten voorkomen, besloten Bartova et al. het verloop van psychische klachten te volgen bij een drietal patiënten die deze lavendelolie namen na een milde, kortdurende COVID-19-infectie [3].

De eerste patiënt was een 38-jarige vrouw die last bleef houden van vermoeidheid, brain fog, innerlijke spanning, rusteloosheid en een sombere stemming met huilerigheid nadat ze was hersteld van een acute COVID-19-infectie*. Omdat deze klachten niet verbeterden met voortdurende psychotherapie (de duur van dit traject is niet omschreven), werd daarnaast ook 80 mg van de lavendelolie voorgeschreven. Dit werd goed getolereerd en binnen een maand herstelde ze volledig van haar klachten.

De tweede patiënt was een 27-jarige man die een gegeneraliseerde angststoornis ontwikkelde na een acute COVID-19-infectie. Hij had last van angstige gevoelens, innerlijke spanning, rusteloosheid, prikkelbaarheid, spierpijn, concentratieproblemen en moeite met het beheersen van gevoelens van bezorgdheid. Naar zijn voorkeur werd psychotherapie gecombineerd met 80 mg van de lavendelolie. Omdat dit niet tot een volledig herstel leidde werd de dosis van de lavendelolie na drie weken verhoogd tot tweemaal 80 mg per dag. Twee weken hierna kon hij weer genieten van dagelijkse activiteiten en voldoen aan zijn werkvereisten zonder daarbij relevante problemen te ervaren.

De derde en laatste patiënt was een 38-jarige vrouw die last had van post-covidklachten die bestonden uit vermoeidheid, angstige, hopeloze en depressieve gevoelens, tachycardie en piekeren. Voor de gemengde angst- en depressieve stoornis kreeg ze in eerste instantie 150 mg en vervolgens 300 mg bupropion (een antidepressivum) voorgeschreven met 25 mg hydroxyzine (een antihistaminicum met sederende en anxiolytische werking) op aanvraag. Hierdoor verbeterden haar symptomen, maar verergerden de subjectieve symptomen van tachycardie, waardoor ze met deze medicatie stopte. Met haar instemming werd vervolgens gestart met dagelijks 80 mg van de lavendelolie. Toen dit goed werd verdragen werd de dosis na twee weken verhoogd tot 160 mg per dag. Hierna kon ze steeds vaker deelnemen aan haar werk- en sociale activiteiten. Deze verbetering bleef stabiel gedurende de vier maanden waarin ze werd gevolgd door de onderzoekers.

In alle drie deze gevallen trad er dus verbetering op van psychologische symptomen na een COVID-19-infectie bij gebruik van dit lavendeloliepreparaat. Het aantal gevolgde patiënten is echter zeer minimaal en veel gegevens over bijvoorbeeld het specifieke verloop van de COVID-19-infectie ontbreken in de casusomschrijving. Deze case–serie biedt interessante aanwijzingen die kunnen dienen als een aanzet voor vervolgonderzoek, wat zeker de moeite waard is aangezien lavendelolie ook positieve effecten heeft laten zien bij verschillende psychische klachten waar geen COVID-19-infectie aan vooraf ging.

REFERENTIES | [1] Frontera JA. en Simon NM. Bridging knowledge gaps in the diagnosis and management of neuropsychiatric sequelae of COVID-19. JAMA Psychiatry. 2022;79(8):811-817. [2] Dold M. et al. Efficacy of Silexan in patients with anxiety disorders: a meta-analysis of randomized, placebo-controlled trials. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci. 2023;273(7):1615-1628. [3] Bartova L. et al. Silexan for treatment of psychiatric manifestations in the context of COVID-19: a case series. Eur Psychiatry. 2023;66(S1):S798-S799.

5 keer per week 30 minuten wandelen maakt je 7 jaar jonger

Als je wekelijks twee en een half uur of meer wandelt, ben je op moleculair niveau ongeveer 7 jaar jonger dan als je helemaal niet wandelt. Dat blijkt uit een Amerikaans onderzoek dat in 2020 verscheen in de Journal of Sports Sciences.

Studie

De auteur van de studie waarover dit bericht gaat is Larry Tucker, een onderzoeker die verbonden is aan de Amerikaanse Brigham Young University. In die studies bepaalde Tucker het effect van leefstijlfactoren op de telomeren. Dat zijn stukjes aan de uiteinden van de chromosomen in het DNA die korter worden naarmate een organisme ouder wordt. Het tempo van verkorting is hoger naarmate een organisme sneller veroudert.In de bovengenoemde studies kon Tucker aantonen dat de door hem bestudeerde leefstijlfactoren het tempo van veroudering vertraagden.

Het onderzoek waarover dit bericht gaat, heeft betrekking op wandelen. Tucker gebruikte gegevens van 7827 volwassen Amerikanen, die in 2000 - 2002 hadden meegedaan aan de National Health and Nutrition Examination Survey [NHANES]. De studiedeelnemers hadden bloedcellen afgestaan waarin een laboratorium de lengte van de telomeren had bepaald. Ze hadden ook vragenlijsten ingevuld, aan de hand waarvan Tucker kon inschatten hoeveel minuten de studiedeelnemers wekelijks wandelden.

Resultaten

Het verband bleef overeind nadat Tucker met statistiek het effect van alle mogelijke andere leefstijlfactoren had weggepoetst. Bij die andere factoren zaten ook andere vormen van lichaamsbeweging. Dat suggereert dat ook als je wekelijks een paar uur traint met gewichten, wandelen de slijtage van je telomeren afremt.

De studiedeelnemers die wekelijks meer dan 150 minuten wandelden, waren volgens hun telomeren 6.5 tot 7.6 jaar jonger dan studiedeelnemers die helemaal niet wandelden.

Conclusie

"Findings of the present study underscore the threat of accelerated ageing among adults who do not perform regular, moderate intensity activity each week", resumeert Tucker. "It appears that the simple, inexpensive activity of walking is associated with meaningful differences in the biological ageing of adults."

Bron: J Sports Sci. 2020 May;38(9):1026-35.

Info Telomeren 

Telomeren zijn beschermdopjes aan het einde van chromosomen. Vergelijk ze maar met het beschermlaagje om het uiteinde van je schoenveters. Ze beschermen je DNA tegen beschadigingen tijdens het celdelingsproces. Elke keer wanneer een cel deelt - om nieuwe huid, bloed of bot te vormen - wordt een klein stukje van de telomeren aan de uiteinden van de chromosomen afgeknipt. Een cel kan zich tijdens zijn levensduur wel vijftig tot zeventig keer delen en telkens wordt de telomeer korter en korter, totdat het punt wordt bereikt waar op de cel afsterft. Dat is onderdeel van het natuurlijke verouderingsproces.

Salvia, acetylcholine en geheugen

Ken je de avonturen van Odysseus? Dan herinnert u zich Circe, dochter van de zonnegod Helios en een waternimf  nog wel. Deze tovenares trakteerde enkele mannen van Odysseus op een uitgebreide maaltijd. Alleen had zij het voedsel gemengd met een plantengif, waardoor de mensen hun oriëntatievermogen en geheugen verloren. Ze vergaten wie ze waren en in hun waanzin renden ze als varkens rond op Circes landgoed.

In het oude Griekenland was het gebruikelijk om wijn te verdunnen met psychedelische kruiden uit de nachtschadefamilie, bijvoorbeeld met doornappel (Datura), wolfskers (Atropa), alruin (Mandragora) en bilzenkruid (Hyoscyamus). De alkaloïden uit deze planten hebben een anticholinergische werking, wat betekent dat ze de werking van acetylcholine, een van onze belangrijkste neurotransmitters, in het centrale zenuwstelsel remmen. Acetylcholine zorgt ervoor dat je dit artikel aandachtig en geconcentreerd kunt lezen en dat je de details later nog kunt onthouden.

Op basis van de symptomen die beschreven worden in de Odyssee – het boek over de omzwervingen van Odysseus – is het waarschijnlijk dat Circe ook haar toevlucht nam tot nachtschadeplanten [ 1 ]. De hedendaagse wetenschappers geven dieren nachtschade-alkaloïden om de effectiviteit van medicijnen tegen Alzheimer te testen.

Salie in Alzheimeronderzoek

Anticholinergica veroorzaken tijdelijke dementie, niet alleen bij de mannen uit de Odyssee, maar ook bij dieren. Deze techniek wordt gebruikt bij onderzoek naar Alzheimer. In onderzoeken verliezen proefdieren hun geheugen door anticholinerge nachtschade-alkaloïden zoals scopolamine. Vervolgens worden er testen uitgevoerd om te bepalen welke stof het geheugenverlies verbetert. Bijzonder veelbelovende stoffen worden vervolgens verder onderzocht in het Alzheimeronderzoek. Bij de ziekte van Alzheimer kunnen stoffen die de werking van acetylcholine versterken, behulpzaam zijn en geheugenverlies tegengaan. Het geheugen van gezonde mensen zou ook kunnen profiteren van een versterking van het acetylcholine-metabolisme. 

Veel natuurlijke stoffen en geneeskrachtige planten worden ook getest op proefdieren die lijden aan dementie veroorzaakt door nachtschade-alkaloïden. Hieronder vallen vele soorten salie, die al sinds de oudheid worden beschouwd als effectieve middelen voor een sterk geheugen. Van de saliesoorten presteerde echte salie (Salvia officinalis) het beste in onderzoeken. Het rozemarijnzuur remde het acetylcholine-afbrekende enzym acetylcholinesterase [ 2 ]. Door de remming hiervan komt er meer vrije acetylcholine beschikbaar in het centrale zenuwstelsel. Dit kan op zijn beurt de tijdelijke dementie bij proefdieren tegengaan en kan ons bovendien helpen bij het onthouden en concentreren. 

De antioxiderende eigenschappen van salie bevorderen waarschijnlijk ook onze cognitieve prestaties; bestanddelen zoals carnosol of cafeïnezuur binden vrije radicalen in het centrale zenuwstelsel [ 3 ]. Vrije radicalen ontstaan ​​bij intensieve geestelijke inspanning, bijvoorbeeld als je langdurig achter een beeldscherm zit. Ze verstoren de werking van zenuwcellen, waardoor we moe worden en ons geestelijk niet meer fit voelen. Ook ons ​​geheugen kan lijden onder blootstelling aan vrije radicalen. 

Hoe salie het geheugen kan versterken

Alle bovengenoemde bestanddelen van salie – carnosol, cafeïnezuur en rozemarijnzuur – hebben iets gemeen: ze zijn zeer goed oplosbaar in water. Dit betekent dat ze gemakkelijk oplossen bij het zetten van thee. Saliethee kan bijvoorbeeld nuttig zijn bij intensief intellectueel werk of bij het studeren.

Salie thee maken / Simpel infuus 

• Voeg 1 eetlepel gedroogde salie (Salviae herba) toe aan ¼ liter kokend water.
• Dek af en laat 15 minuten trekken.
• Je kunt deze thee 3 keer per dag drinken.

Officiële monografieën over Salvia 

De officiële monografieën van ESCOP, Commission E en HMPC bevelen salie aan om de spijsvertering te versterken en overmatig zweten te verlichten. Het geheugenverbeterende effect wordt daarin nog niet genoemd. Het gebruik van salie om het geheugen te versterken is daarom gebaseerd op bevindingen uit de empirische geneeskunde. Hoewel salie in fundamenteel onderzoek positieve effecten heeft laten zien, is het positieve effect op de ziekte van Alzheimer nog niet voldoende bewezen.

Contra-indicaties?

Er zijn momenteel geen interacties, bijwerkingen of contra-indicaties bekend waarmee rekening moet worden gehouden bij het gebruik van salie. Omdat salie de productie van moedermelk kan remmen, raad ik het gebruik ervan tijdens het geven van borstvoeding af. 

Literatuur

1. Plaitakis A, Duvoisin RC. De plant Moly uit Odysseus geïdentificeerd als Galanthus nivalis L.: fysiologisch tegengif tegen stramoniumvergiftiging. Kliniek Neuropharmacol 1983; 6(1): 1–5. 
2. Mervić M, Bival Štefan M, Kindl M et al. Vergelijkende antioxiderende, anti-acetylcholinesterase en anti-α-glucosidase-activiteiten van mediterrane salviasoorten. Planten 2022; 11(5): 625. 
3. Matsingou TC, Petrakis N, Kapsokefalou M et al. Antioxiderende werking van organische extracten uit waterige infusies van salie. J Landbouw Voedsel Chemie 2003; 51(23): 6696–701.