Klaprozen

Massaal klaprozen en echte kamille dit jaar bij Hastiere. Door het omwoelen van de grond voor de bouw van windmolens voelen de akkerkruiden zich in hun element en ook ik voel me extra uitgelaten. Geur, gevoel van vroeger. Plukken en ruiken. Fyto- en psychotherapie.

Klaproosbloemen zijn ook geneeskrachtig. Papaver rhoeas flores bevatten alkaloïden met mysterieuze namen zoals rhoeadine, rhoeagenine, narcotilline, protopine, sanguinarine, berberine, somniferine, coptisine, magnoflorine. Daarnaast zitten er nog anthocyaanglycosiden in, voornamelijk cyanidine, mecocyanine en cyanine. Ook de aanwezige slijmstoffen zijn interessant voor de medicinale werking.

In de fytotherapie behoort de klaproos tot een van de beste hoeststillers. De rhoeadine werkt als centrale onderdrukker van het hoestcentrum. De slijmstoffen vermijden de hoestprikkel door taai slijm in het ademhalingsstelsel los te maken en te verwijderen.

Het mecocyanine, als rood gekleurde flavonoïde geëvolueerd tot anthocyaan, draagt als spasmolyticum bij tot de hoestwerende werking van de klaproos. Het is tevens een anti-oxidant en helpt recidieven vermijden. 

Klaproos werkt verzachtend op de keel en luchtwegen, werkt goed als hoestbedarend middel door de rustgevende eigenschappen en is slijmoplossend en krampwerend, waardoor de hoestneiging verdwijnt. Milde gevallen van bronchitis, hoest en kramphoest kunnen met medicijnen op basis van klaproos verdreven worden. Daarnaast werkt het goed tegen kinkhoest, strottenhoofdontsteking met heesheid, keel- en amandelontsteking. Dat laatste gebeurt voornamelijk in combinatie met andere kruiden. 

Voor het gebruik van de geneeskracht van Papaver rhoeas worden de bloemblaadjes aangewend. De maximale dosering is ongeveer 1,5 gram per dag. Andere toepassingsmogelijkheden zijn moedertinctuur, fijngemalen poeder in capsules en een hoestsiroop. 

Recept hoestsiroop

Overgiet 250 gram verse gewassen bloemblaadjes met een halve liter kokend water in een propere fles of bokaal. Sluit deze goed af en laat ze een dag staan. Zeef het en voeg vervolgens 750 gram honing aan het geheel toe. Verwarm langzaam maar niet warmer dan 35 graden. Meng het geheel zorgvuldig tot er een homogeen geheel ontstaat. De maximale dosering is twee glaasjes siroop per dag.

Recept voor bloemen-borstthee 

Meng gelijke delen bloemen van toorts (Verbascum thapsus), echte heemst (Althea officinalis), groot kaasjeskruid (Malva sylvestris), driekleurig viooltje (Viola tricolora) en grote klaproos (Papaver rhoeas). Overgiet één eetlepel met één kop kokend water, laat tien minuten trekken, zeef en drink drie kopjes per dag.

Uit de verse bloembladeren wordt de klaprozensiroop, Sirupus Rhoeados, bereid die in de apotheek werd gebruikt om drankjes wat kleur of smaak te geven. Deze siroop wordt in de geneeskunde ook tegen borst- en keelaandoeningen gebruikt. De gedroogde bloembladeren vormen onder andere een bestanddeel van de Species pectorales of borstkruiden, een volksmiddel bij hoest. In de volksgeneeskunde dienen de bloembladeren van de klaproos als pijnstillend en prikkelverminderend middel bij hoest, keelpijn en longaandoeningen. Vroeger werden zij ook gebruikt ter bereiding van de echte klaproos-borstbonbons.

Recept hoestsiroop Sirupus rhoeados 

Laat 5 delen bloemblaadjes in 36 delen water een half uur trekken en bereid dan met 64 delen suiker 100 delen siroop.

Goudsbloemzalf

Er zijn veel goede redenen waarom het de moeite waard is om je eigen zalf van goudsbloemen te maken. Enerzijds weet je, als je de zalf zelf hebt gemaakt, precies welke ingrediënten erin zitten en kun je dus synthetische of onnodige stoffen uitsluiten.
Zelfgemaakte zalven zijn ook een prima manier om je huid op een natuurlijke en gezonde manier te verzorgen, zonder dat je je toevlucht hoeft te nemen tot dure producten uit winkel of apotheek. Door de zalf zelf te maken, kun je bovendien geld besparen en je huid op een natuurlijke manier verzorgen.
En misschien is olie of zalf maken een therapie op zich! Een ritueel. Het is ontspannend. Het is ook een fijne manier om bewust de tijd te nemen voor jezelf en je eigen gezondheid.

Het effect van goudsbloem
Goudsbloem ( Calendula officinalis ) is een van de bekendste geneeskrachtige planten in de natuurgeneeskunde. Het wordt al eeuwenlang gewaardeerd om zijn effectieve eigenschappen. Goudsbloembloemen bevatten tal van actieve ingrediënten die een positief effect hebben op de huid.
De belangrijkste actieve ingrediënten die uit het olie-extract kunnen worden gewonnen zijn de etherische olie, de triterpeenalcoholen en de carotenoïden [1]. Deze laatste zijn verantwoordelijk voor de kleur van de bloemen.
De ontstekingsremmende, antibacteriële en antioxiderende eigenschappen van deze ingrediënten maken calendula-olie (en de zalf) tot een ideaal huismiddeltje voor de huid [1]. Ook zou de zalf huidveroudering tegen kunnen gaan.

Wat zeggen Commissie E, ESCOP en HMPC over goudsbloem?
De goudsbloembloemen zijn beoordeeld door Commissie E, ESCOP en HMPC en worden aanbevolen voor uitwendig gebruik bij ontstekingsveranderingen in de slijmvliezen van mond en keel, evenals bij slecht genezende wonden.

Hoe calendulazalf op de juiste manier te bereiden: stapsgewijze instructies
Het is heel gemakkelijk om zelf goudsbloemzalf te maken en profiteer van de vele positieve eigenschappen van de geneeskrachtige plant. Met de volgende stap-voor-stap instructies kunt u uw eigen goudsbloemzalf bereiden.

Ingrediënten

• 100 ml biologische olijfolie
• 2 theelepels gedroogde goudsbloembloemen (van de apotheek of natuurvoedingswinkel)
• 12 g bijenwas van hoge kwaliteit

materiaal

• een pot en een glas dat in de pot past (voor een waterbad)
• een zeef om te filteren
• een houten of glazen stokje om te roeren
• een leeg, gesteriliseerd zalfpotje
• Etiket en pen om te schrijven

voorbereiding

• Stap 1: Doe de goudsbloembloemen en de biologische olijfolie in een glas en plaats dit in een waterbad op laag vuur. Zorg ervoor dat alle bloemen bedekt zijn met olie. Roer indien nodig met het houten of glazen staafje. 
• Stap 2: Laat de bloemen 1 uur weken in warme olie. Zorg ervoor dat het glas niet rammelt of danst in de pot, anders wordt de watertemperatuur te hoog.
• Stap 3 : Zet na 1 uur het vuur uit. Je kunt de bloemen een nacht in de olie laten trekken. Bedek het glas hiervoor met wat keukenrol of een stuk stof.
• Stap 4: Doe de volgende ochtend de olie in de zeef en knijp de bloemblaadjes goed uit. Ik gebruik een kleine lepel om de bloemen in de theezeef te drukken.
• Stap 5: Doe de gefilterde olie terug in het glas, plaats het terug in het waterbad en voeg 10 -12 g hoogwaardige bijenwas toe. Meer was maakt de zalf vaster.
• Stap 6: Smelt de bijenwas in de olie. Door steeds opnieuw te roeren, kun je dit proces een beetje versnellen.
• Stap 7 : Zodra de was is gesmolten, kunt u uw vloeibare zalf in het schone, gesteriliseerde zalfpotje gieten. Laat de zalf volledig afkoelen voordat u het deksel erop draait.
• Stap 8: Etiketteer het ten slotte en je goudsbloemzalf is klaar!

Het belang van bijenwas in calendulazalf
Bijenwas is een belangrijk bestanddeel in goudsbloemzalf en heeft tal van positieve eigenschappen voor de huid. Enerzijds zorgt het ervoor dat de zalf een stevige consistentie heeft en anderzijds versterkt de was de barrièrefunctie van de huid. Hierdoor wordt het binnendringen van vuil, bacteriën en andere ongewenste stoffen voorkomen.
Daarnaast verbetert bijenwas de celregeneratie, heeft het een antibiotische werking en verbetert het de elasticiteit van de huid, waardoor de huid zachter en soepeler wordt.

Gebruik voor goudsbloemzalf
De ontstekingsremmende en wondhelende effecten van goudsbloem maken de zalf tot een prachtig huismiddeltje voor in het medicijnkastje.

Mogelijke toepassingen

• Snij- en schaafwonden
• Zonnebrand en huidirritatie
• droge huid
• Insectenbeten
• Behandeling van littekens

Let op: Als u grote, diepe, pijnlijke en geïnfecteerde wonden of eczeem, allergische huidreacties en zonnebrand met blaren heeft, gebruik dan geen goudsbloemzalf zonder eerst een arts of alternatief arts te raadplegen. Als er enige verslechtering optreedt tijdens het gebruik van de zalf of als de symptomen de eerste 3 dagen na gebruik niet verbeteren, dient u ook een arts of alternatief arts te raadplegen.

Bewaren van uw zelfgemaakte goudsbloemzalf

• Schoon werken en aanbrengen en correcte opslag zorgen ervoor dat de goudsbloemzalf zo lang mogelijk meegaat.
• Bewaar de zalf op een donkere, koele, droge plaats, bijvoorbeeld in een kast in een gang of koele badkamer.
• Gebruik een schone, droge lepel om de zalf uit het potje te halen. Gebruik nooit je vingers om de zalf rechtstreeks uit het potje te halen; zo komen er ziektekiemen in de zalf!
• Zorg ervoor dat de zalf niet in contact komt met water of vocht om schimmelvorming te voorkomen.
• Gebruik de zalf niet als deze ranzig of onaangenaam ruikt of een ongebruikelijke kleur heeft. Dit kan een teken zijn dat het bedorven is. De zalf heeft meestal een rijke gele tot oranje kleur.

Koolkompressen tegen gewrichtspijn

Tot de jaren zeventig van de vorige eeuw werden allerlei kompressen beschouwd als een gebruikelijk onderdeel van de zorg. Daarna verdwenen ze bijna volledig en verloren ze hun belang. Gelukkig beleven ze een renaissance, want de genezende toepassingen van bijvoorbeeld koolkompressen zijn heilzaam en meestal gemakkelijk thuis te gebruiken.

Kool als voedsel en medicijn
Kool (Brassica) maakt al sinds de oudheid deel uit van ons dieet. Lange tijd gedevalueerd als een ruwe maaltijd voor de arme man, zijn recepten voor heerlijke koolgerechten nu vaker te vinden. Kool komt in veel verschillende varianten voor, bijvoorbeeld als bloemkool, savooiekool, witte kool, rapen en spruitjes. Ze zijn allemaal gezond omdat alle koolsoorten naast water veel vitamines bevatten - waaronder vitamine C en B-vitamines - maar ook calcium, magnesium, foliumzuur, zink en ijzer. Bovendien bevat kool sulforafanen, kankerbestrijdende effecten hebben, ontgiftende flavonoïden en mosterdolie die de bloedcirculatie bevorderen. Kool staat ook al heel lang bekend als medicinaal middel: kool werd in de oude Romeinse geneeskunde al voor medicinale doeleinden gebruikt. Vooral bij ontstekingsprocessen zou het schadelijke stoffen, zoals ontstekingsmediatoren aantrekken en ervoor zorgen dat deze via de huid kunnen worden uitgescheiden.

Koolkompressen praktisch gebruik
Studies hebben de effectiviteit van kompressen met koolbladeren aangetoond, vooral bij artrose, maar ook bij pijnlijke borsten of borstontstekingen. En, niet in de laatste plaats, bij flebitis of slecht genezende wonden kunnen koolkompressen een aanzienlijke verbetering geven.

Welke kool gebruik je bij gewrichtspijn?
Bladeren van savooiekool (Brassica oleracea var. sabauda) en witte kool (Brassica oleracea var. capitata) kunnen worden gebruikt voor koolkompressen tegen gewrichtspijn. Er wordt gezegd dat de twee koolsoorten verschillende specifieke effecten hebben. Savooikool wordt voornamelijk gebruikt bij gewrichtspijn; de indicaties zijn voornamelijk ontstekingen en stompe verwondingen aan de gewrichten, artritis en jicht. Witte kool heeft zijn belangrijkste effect op processen met congestie met vocht in de gewrichten. Toch kunnen beide koolsoorten bij alle beschreven klachten worden gebruikt en bevorderen ze het genezingsproces.

Contra-indicaties
Er zijn geen contra-indicaties bekend voor toepassingen met koolbladeren. Koolkompressen kunnen echter soms een zeer sterk effect hebben en de pijn kan gedurende korte tijd verergeren. 

Koolkompres voor pijnlijke gewrichten
Voor een kooltopping heb je nodig: 

• Biologische kool, indien mogelijk savooiekool
• Mes
• Snijplank en deegroller gemaakt van niet-absorberend materiaal zoals kunststof of roestvrij staal. Hout neemt het waardevolle plantensap op, wat je ook voor het kompres nodig hebt. Bovendien absorbeert het de geur permanent.
• Handdoek
• dunne katoenen of linnen doek - afhankelijk van de grootte van het kussen is een hoofddoek of een soortgelijk stuk stof geschikt voor kompressen
• Bindmiddel voor bevestiging
• Verbandclips of pleisters

Met een beetje vaardigheid kun je het kompres zelf aanbrengen. Het is wel gemakkelijker als je een tweede persoon hebt die je kan helpen.

• Verwijder de buitenste, grote en donkere bladeren van de kool, was ze grondig en droog ze af met een doek.
• Snij vervolgens met een mes de dikke centrale bladnerf en andere dikke bladnerven mooi vlak. Als de hoofdnerf erg hard is, knip deze dan uit. De bladnerven kunnen ongemakkelijk drukken als je ze laat zitten.
• Verdeel vervolgens de bladeren op de snijplank en rol de bladeren krachtig met de roller tot het sap eruit komt en het sterk naar kool ruikt.
• Plaats de handdoek op of rond het pijnlijke gewricht. Leg vervolgens de opgerolde koolbladeren als dakpannen op elkaar. Voor kleinere delen van het lichaam snijd je de koolbladeren in fijnere reepjes. Zet de koolbladeren vast met de dunne doek door deze erover uit te spreiden en op hun plaats te houden. Eventueel kan de kool ook rechtstreeks op de huid.
• Wikkel nu het verband om de koolbladeren en de doek, niet te strak, en zet het uiteinde vast met de verbandclips of pleister. Als je geen verband hebt, kan een panty of een sjaal ook werken, afhankelijk van de grootte van het gewricht. Indien mogelijk moeten deze gemaakt zijn van natuurlijke vezels, zodat de huid goed kan blijven ademen.

Dit kompres blijft nu minimaal één en maximaal 12 uur op het gewricht zitten. Je kunt dus zonder problemen een koolpad 's nachts gebruiken. Het is raadzaam om gedurende deze tijd het gewricht niet te belasten.

Na toepassing
Nadat je het kompres hebt verwijderd, moet je uw huid wassen en drogen. Breng daarna zalf aan op de huid en ook een massage met olijfolie of sintjansolie kan het genezingsproces bevorderen.
Let op: Als de kool na een tijdje gaat stinken en bruin wordt, kan dit een teken zijn dat de kool al veel gifstoffen uit het lichaam heeft verwijderd, dan moet je het kompres verwijderen en indien mogelijk vervangen. Dit komt vooral voor bij acute ziekten. Als de bladeren droog en geel worden, kan dit betekenen dat de uitscheiding van gifstoffen is gestopt en de behandeling kan worden voltooid, of dat de kooldressing niet werkt.

Hoe vaak kan een koolkompres gebruikt worden?
Een koolkompres kan 1-2 keer per dag worden aangebracht en herhaald totdat de symptomen zijn verdwenen. Als de symptomen na 2-3 dagen echter niet significant verbeteren, dient u een arts of een geschikte therapeut raadplegen!

Literatuur
[1] ND-spectrum. Kool. Op internet: https://www.spektrum.de/lexikon/biologie/kohl/36571; Vanaf: 4 oktober 2022
[2] Thüler M. Verzachtende pakkingen. 12e editie Worb: Thüler; 2019
[3] Lauche R, Gräf N, Cramer H et al. Werkzaamheid van koolbladverpakkingen bij de behandeling van symptomatische artrose van de knie: een gerandomiseerde gecontroleerde studie. Clin J Pijn 2016; 32 (11): 964–971. DOI: 10.1097/AJP.0000000000000352
[4] Stichting Hacke D. Carstens. Koolkompres voor de pijnlijke knie (31-03-2016). Op internet: https://www.carstens-stiftung.de/artikel/kohlwickel-fuer-das-schreide-knie.html
[5] Boi B, Koh S, Gail D. De effectiviteit van koolbladtoepassing (behandeling) op pijn en hardheid bij borstverstopping en het effect ervan op de duur van de borstvoeding. JBI Libr Systeem Rev 2012; 10(20): 1185–1213. DOI: 10.11124/01938924-201210200-00001

Onderzoek. In 2016 kon een onderzoeksgroep van de Universiteit-GHS Duisburg-Essen aantonen dat 4 weken therapie met dagelijkse koolwikkels de kniemobiliteit verbeterde van patiënten met symptomatische kniegewrichtartrose stadia II-III Kellgren, de score was net zo effectief als dagelijks gebruik van diclofenacgel (10 mg diclofenac/g pijngel). De intensiteit van de pijn werd ook in dezelfde mate verminderd. Na 12 weken was het gebruik van koolwikkels superieur aan de pijngel en bleef de kwaliteit van leven en mobiliteit verbeteren. 

https://sites.google.com/site/kruidwis/bereidingswijzen-receptuur/brassica-koolkompres

https://sites.google.com/site/kruidwis/kruidenmonografie-a-z/brassica-kool

Siropen uit het oude kruidenboekje van Dinand

Het is zowat 100 jaar geleden dat het kruidenboekje van A. Dinand in de Duitse taal werd uitgegeven.
Boek der geneeskruiden: een praktische raadgever voor zieken en gezonden: bevattende een beschrijving van meer dan honderd der meest gebruikelijke geneeskruiden, een nauwkeurige handleiding voor het verzamelen en drogen der planten en het bereiden van theeën, poeders,tincturen, extracten ...

Auteurs A. Dinand, Rinke Tolman/ Editie 5 Uitgever Schoonderbeek, 1977 135 pagina's

Siropen uit het boek der geneeskruiden  om met kritische zin te bekijken en te maken.

Malrovesiroop. Men maakt een sterke thee van malrove-bladen (100 gram op 1 liter water), voegt er een pond suiker aan toe en kookt het geheel tot siroopdikte in. Kookt men tot stijf wordens toe, dan krijgt men de malrovebonbons, die eveneens bij hoesten goede diensten bewijzen.

Heemstsiroop

2 delen gezuiverde fijn gesneden wortels laat men in een mengsel van 1 deel alcohol en 50 delen water 3 uur lang in de warmte staan, af en toe schudden, daarna zeven. Aan 40 delen van deze vloeistof voegt men 60 delen suiker toe.

Siroop van IJslands mos
15 gr IJslands mos worden kort in 250cl water gekookt; men laat de vloeistof op een warme plaats 2 uren staan filtreert daarna. Het restant van het mos wordt opnieuw met 250cl. water op dezelfde wijze behandeld; daarna worden beide vloeistoffen met elkaar vermengd; men kookt vervolgens in met kandijsuiker en honing.

Wegedoornsiroop. Het sap van 600 gram. verse, rijpe bessen wordt met 1 kg suiker tot siroopdikte ingekookt. Een uitstekend en beproefd middel tegen verstopping, vooral bij kleine kinderen. Kinderen tot 2 jaar geve men 1-2 maal per dag 2 theelepel, tot 2 jaren 2 x per dag 1 theelepel, tot 5 jaren dagelijks 3 maal 1 eetlepel.
Ook kan men de siroop bereiden door 7 delen fijn gestoten bessen uit te persen en met 12 delen suiker te vermengen.

Maagsiroop. Men vermengt gelijke delen van venkelzaad en ogentroost, voegt er een paar kruidnagels, wat kaneel en muskaatbloemen aan toe, mengt het goed door elkaar, stoot alles tot poeder en maakt hiervan met honing een siroop. Dagelijks 2-3 maal 1 koffielepel hiervan innemen.

Pepermuntsiroop: 2 delen middelmatig fijn gesneden pepermuntbladen worden met 1 deel alcohol en 12 delen water overgoten; men laat dit mengsel 1 dag lang in de "warmte staan (af en toe schudden) ; daarna filtreert men en elke 8 delen van de vloeistof vermengt men met 12 delen suiker.

Rabarbersiroop: 10 delen in schijven gesneden rabarberwortel en 1 deel kaliumcarbonaat laat men met 80 delen water 12 uur lang in de warmte staan (meermalen roeren!); daarna perst men uit; de op deze wijze verkregen vloeistof wordt door opkoken verhit en na het koud worden gefiltreerd; 60 delen van deze vloeistof met 20 delen kaneel-water en 120 delen suiker leveren de siroop op. Een goed, zacht purgeermiddel.

Viooltjessiroop: 50 gr. bloemen van 't Maarts viooltje (zonder kelken) worden met 100 gr. heet water overgoten; men laat een en ander 24 uur staan; daarna lost men in de gefiltreerde vloeistof 150 gr. suiker langzaam op en verwarmt nu het geheel ongeveer 20 minuten lang, waarna nogmaals met behulp van een linnen doek wordt gezeefd.

Marjoleinzalf : bereidingswijze gelijk aan die van gouds-bloemzalf (zie beneden). Pleister van gele honingklaver: 500 gr. gele was, 45 gr. olijfolie, 45 gr. sparrehars en 45 gr. schapevet, 20 gr. ammoniakgomhars, dat in 45 gr. terpentijn opgelost wordt, verder 125 gr. gepulveriseerd blad van honingklaver, 8 gr. gepulveriseerde absint-alsem, 8 gr. echte kamille en 8 gr. laurierbladen worden met elkaar vermengd en tot een zalf fijngewreven.

Populierenpommade is een mengsel van populierenknoppenzalf met wat talk, was en rozenolie. Wanneer ze wat te stijf mocht zijn geworden, dan voegt men er, de substantie voorzichtig verwarmend, wat kokosolie aan toe.

Populierenknoppenzalf : 1 deel vers gekneusde knoppen en 2 delen varkensreuzel worden met elkaar vermengd en zo lang gekookt, dat alle vochtigheid is verdwenen; daarna wordt de nog warme zalf gezeefd.

Goudsbloemzalf : 4-6 gr. goudsbloemsap wordt met 30 gr. verse, ongezouten boter vermengd; daarna zo lang roeren, tot een zalf ontstaat.

Rozemarijnzalf („zenuwzalf"). Men vermengt 1 deel varkensreuzel, 8 delen schapevet, 3 delen gele was en 2 delen muskaatboter. Aan dit mengsel voegt men 1 deel rozemarijnolie en 1 deel jeneverbesolie toe en kneedt alles ferm.

Wondbalsem. Gelijke delen van goudsbloem, wolverlei, Sint Janskruid en wijnruit drukke men fijn en vermenge het met varkensreuzel, zet dit op een matig warm vuur en voege er gele was aan toe tot zalfdikte.