 |
| Elytrigia repens / Kweekgras |
Niet dat ik een 'mooi' gazon wil aanleggen, maar toch maar eens bekeken wat er zoal standaard van grassen in gazon aanwezig moeten zijn. Lang niet alle grassoorten zijn blijkbaar geschikt voor de aanleg van een gazon. Sommige grassen verdragen geen veelvuldig maaien, andere grassen gaan kwijnen bij betreding en nog anderen stoelen niet uit tot een mooie mat, maar vormen bolle pollen.
Grassen die vaak worden teruggevonden in zaaimengsels voor het klassiek gazon zijn:
- Engels raaigras (Lollium perenne)
- Gewoon struisgras (Agrostis tenuis)
- Veldbeemdgras (Poa pratensis)
- Ruw beemdgras (Poa trivialis)
- Kamgras (Cynosurus cristatus)
- Gewoon roodzwenkgras (Festuca rubra)
Nicholas Culpeper schreef in zijn Complete Herbal uit 1653: een halve hectare kweekgras is meer waard dan vijf hectare wortelen. En Dodonaeus vermeldt 'De wortel van gras is zoet van smaak als water, doch heeft er wat scherpte of bitterheid bij en is goed om de bloedige wonden te helen en te genezen, een drank er van gekookt is de nieren en blaas nuttig en laat de spijzen tamelijk en gemakkelijk voortkomen, breekt het niergruis soms en laat het steenachtig gruis rijzen. Quintus Serenus Samonicus, mogelijk 3de eeuw v. Chr. die een medisch gedicht schreef waarin de ‘gramina septenis nodis’ of ‘gras met zeven knopen’ als middel tegen hoofdpijn gebruikt wordt. Betekenisvol is ook dat Marcellus Empiricus een gras met 27 (=3x7, dus twee heilige getallen) knopen als middel tegen blaasziektes gebruikt. Kweek geldt ook nu nog als werkzaam diureticum tegen blaasziektes. Overigens vermelden nog andere artsen als Galenus, Oribasius, Alexander Tralles en Aetios de urinedrijvende en steenlozende eigenschappen van gras.
Als voedsel
En volgens recentere verhalen zou men ooit van plan geweest zijn om kweekwortels te cultiveren in plaats van suikerbieten. Niet verwonderlijk want de witte wortels bevatten veel suikers en zelfs de nu zo gezond bevonden inuline (triticine) en andere FOS.
Russisch bier van kweekwortels heet Krest ‘yanskoye Pivo oftewel ‘Boerenbier.’ Een primitief recept niet zelf uitgeprobeerd: 80 gram fijngesneden kweekwortel op 1 liter water. Laat de wortel een nacht weken in het water. Kook ze dan, tot ze naar de bodem zakken. Het geheel wordt in een vat gegoten met stro op de bodem; het deksel wordt met stenen op zijn plek gehouden. Hop en gist wordt toegevoegd. Na enige tijd gisten wordt het in flessen gedaan met wat suiker om in de fles na te gisten.
Over de naam
Kweekgras wordt nog Agropyron repens genoemd, de naam die het kruid ook officieel tot een jaar of tien geleden nog droeg, en die het al kreeg ten tijde van Linnaeus. Dat woord is afgeleid van het Griekse Agros (veld) en Pyros (tarwe), veldtarwe dus. 'Repens' is Latijn voor kruipend, en verwijst naar de door tuinders gehate wortelstokken. Maar ook Triticum repens en Elymus repens vind je regelmatig terug en nu dus Elytrigia. Blijkbaar is de wetenschappelijke naam vreemd genoeg meer veranderd dan de Nederlandse naam.
In de Natural Medicine Comprehensive Database wordt een opsomming gegeven van de volkse gebruiken in het verleden. 'Orally, wheatgrass is primarily used as a concentrated source of nutrients. It is used therapeutically for increasing hemoglobin production, improving blood sugar disorders such as diabetes, preventing tooth decay, improving wound healing, and preventing bacterial infections. It is also used orally for removing deposits of drugs, heavy metals, and carcinogens from the body and neutralizing toxins, removing toxins from the liver and removing toxins from the blood stream. Additionally, wheatgrass is used orally for preventing gray hair, reducing high blood pressure, improving digestion, and blocking intestinal cholesterol absorption. It is used orally to treat cystitis, urethritis, prostatitis, benign prostatic hypertrophy (BPH), renal calculus (kidney stones), and in "irrigation therapy" (use of a mild diuretic and copious fluid intake to increase urine flow). It is also used orally for common cold, cough and bronchitis, fever and colds, inflammation of mouth and pharynx, tendency to infection, gout, liver disorders, ulcerative colitis, cancer, rheumatic pain, and chronic skin problems'. Wat niet wil zeggen dat zij zouden vinden dat kweekgras daar allemaal goed voor is.
Tinctuur van kweekgras
In de Franse Farmacopée French Pharmacopoeia 2008 Couch grass mother tincture is prepared with ethanol (65 per cent V/V), using fresh, underground
part of Elytrigia repens (L.) Desv. ex Nevski (Agropyrum repens (L.) Beauv.; Elymus repens (L.) Gould).
Nog even terug naar het gazon.
Wat etymologische info over het woord gazon. Zou ontleend zijn aan Frans gazon ‘grasveld’ [1690; Rey], eerder al ‘kort gras’ [eind 14e eeuw; Rey], ontstaan uit de oudere betekenis ‘graszode’: gason [1213] eerder al wason [1178; Rey], ontleend aan Frankisch waso ‘kluit grond met gras’,
Gazon : n.m est une réfection (fin XVIe s.) de gason (1213), aboutissement de wason (1178) , issu du francisque waso « motte de terre couverte d’herbe », restitué d’après l’ancien haut allemand waso et le moyen néerlandais wase (cf. allemand Rasen, Wasen « gazon »). Le mot a été introduit comme terme juridique dans la Gallo-Romanie : lors d’une investiture , les Francs offraient une paire de gants et une motte de terre, symbole de la remise d’une terre. Mooi toch, handschoenen en een klont grond als symbool voor bescherming van de aarde.
Meer info op https://sites.google.com/site/kruidwis/planten-van-a-tot-z/agropyron-repens-kweekgras
