Griekse alant bloeit

Volgens de Griekse mythologie verscheen de alant voor het eerst op de plaats waar prinses Helen (vandaar de term Helenium), echtgenote van Menelaos, koning van Sparta, door de Trojaanse prins Paris werd ontvoerd, wat de aanzet gaf tot de beroemde Trojaanse oorlog. 

Deze geneeskrachtige plant wordt in de fytotherapie vooral voor zijn wortels maar ook wel voor zijn bloemen gebruikt. De bloemen bevatten sesquiterpeenlactonen, met name alantolacton en santamarin, moleculen met antibacteriële, schimmelwerende en ontgiftende eigenschappen.

Alantwortels bevatten ook inuline, een polysaccharide die het een tonische werking geeft. Bovendien helpen de bittere bestanddelen van deze plant om de eetlust op te wekken. Alant heeft ook diuretische, slijmoplossende en antitussieve eigenschappen. Daarom wordt deze plant aanbevolen in geval van chronische en irriterende hoest. De ontstekingsremmende werking bevordert een beter ademhaling, vooral in de bronchiën. De plant werkt ook anti-allergisch en krampstillend op de longen. 

Griekse alant stond bekend om zijn succesvolle gebruik als medicijn door de profeet Job, die chronische zere steenpuisten had.  Hippocrates beschreef het als een goede en effectieve remedie tegen chronische huiduitslag en jeuk. Alant stond er ook om bekend allerlei soorten pijn te verlichten, vooral die welke voortkomen uit koude rillingen en dierenbeten.  

En..... de alantplanten beginnen zich ook in de Belgische natuur te vestigen. Hebben wij ze nodig?

Wetenschappelijke onderzoeken en geschiedenis

Isoalantolactone relieves depression-like behaviors in mice after chronic social defeat stress via the gut-brain axis.
Wang S, Cai Q, Xu L, Sun Y, Wang M, Wang Y, Zhang L, Li K, Ni Z.Psychopharmacology (Berl). 2023 Aug;240(8):1775-1787. doi: 10.1007/s00213-023-06413-8. Epub 2023 Jul 3.PMID: 37400661 Free PMC article.

Herbal medicines are used in many cultures but lack stringent testing to understand their efficacy and mechanism of action. Isoalantolactone (LAT) from Elecampane (Inula helenium) improved the chronic social defeat stress (CSDS)-induced anhedonia-like phenotype in mice com …

From Monographs to Chromatograms: The Antimicrobial Potential of Inula helenium L. (Elecampane) Naturalised in Ireland.
Kenny CR, Stojakowska A, Furey A, Lucey B.Molecules. 2022 Feb 18;27(4):1406. doi: 10.3390/molecules27041406.PMID: 35209195 Free PMC article.
The pharmacological applications of plants in medicine can be guided by the attestation of traditional use, as demonstrated in this study. In Irish ethnomedical literature, Inula helenium L. (elecampane) is often indicated for respiratory and dermal ailments. This is the f …

Elecampane (Inula helenium) Root Extract and Its Major Sesquiterpene Lactone, Alantolactone, Inhibit Adipogenesis of 3T3-L1 Preadipocytes.
Jung YS, Jeong YJ, Kim JH, Jeon CH, Lee SO.Molecules. 2022 Jul 25;27(15):4765. doi: 10.3390/molecules27154765.PMID: 35897937 Free PMC article.
Recent studies have shown that Nur77 and AMPKalpha play an important role in regulating adipogenesis and isoalantolactone (ISO) dual-targeting AMPKalpha and Nur77 inhibits adipogenesis. In this study, we hypothesized that Inula helenium (elecampane) root extract (IHE), whi …

Elecampane as an Antiseptic.
[No authors listed]Halls J Health. 1885 Jun;32(6):16-19.PMID: 36490934 Free PMC article. No abstract available.

Griekse alant dringt zich op.

De grote, geel bloeiende Griekse alant heeft me, net zoals andere forse planten altijd aangesproken. Toch heb ik hem een tijdje uit het oog verloren, om niet te zeggen verwaarloosd, totdat de plant 2 jaar geleden plots opdook in Wallonie langs de wegkant tussen Hastiere en Blaimont en ik hem dit jaar ook langs de Maas ontdekte. En vandaag vind ik hem massaal terug tijdens onze kruidenstage in mijn verloren tuin van Bellegarde en Diois.  Opvallend toch voor een plant die in het verleden van belang was voor de luchtwegen en zich nu in deze helse Coronatijden manifesteert. Alsof hij wil zeggen, ik ben er, jullie hebben mij nodig.

Zoals vele medicinale plant werd ook Alant reeds van oudsher beschreven.We vinden hem al terug rond 500 voor in de Codex Constantinopolitanus. Ook Hippocrates vermeldde de plant als gunstig voor de luchtwegen, de baarmoeder en de urinewegen en zelfs een schrijver als Horatius verhaalt in zijn 'De Achtste Satire' over het maken van een saus met deze aromatische bittere wortel. Niet verwonderlijk want naast de forse bovengrondse groei is het toch de immense wortel met kamfergeur die vooral opvalt.

In het jaar 77 schreef Plinius over een zekere Julia Augustinus dat ze 'geen dag voorbij liet gaan zonder wat alantwortel te eten, dat ter bevordering van de spijsvertering en een aangenaam humeur.

In de 5de eeuw werd de plant 'inula campana' genoemd en in de middeleeuwen 'enula.' Hildegard von Bingen en Albertus Magnus raadden de plant aan voor de luchtwegen. 

Dodoens vermeldt  :'alant is een veel ghecocht ende wel bekend cruydt' . Die wortel met huenich vermenght ende gheleckt suyvert die borst/ doet die taeye fluymen rijpen ende rijsen/ ende es seer goet tot den hoest ende corticheyt van adem. Alantwortel ghepoedert es goet ghedroncken tseghen die beten ende steken van den fenijnnighen ghedierten/ ende tseghen die winden ende opblasinghen binnen tlichaems. Alantwortel gheconfijt es der maghen goet ende bequaem ende doet die spijse verteeren'.
Ook in de zogenaamde  signatuurleer, waarbij het uiterlijk van de plant aanwijzingen geeft over zijn medicinaal waarde, vind men dat de gele kleur, naar gal en spijsvertering verwijst en de harigheid naar zijn invloed op huid en slijmvliezen. Geschiedkundig vinden we dus vooral de werking op spijsvertering en op luchtwegen terug.

In de Chinese en Ayurvedische geneeskunde, staat de plant onder de naam Pushkaramula in hoog aanzien als longtonicum en als pijnstillend middel. Ook zigeuners maakten gebruik van de Griekse alant om hun paarden te temmen en huidaandoeningen bij schapen te genezen De wortels werden ook verwerkt in parfums en wierook en in Spanje gebruikten men de wortel als natuurlijke vliegenvanger.

In 1804 werd voor het eerst inuline uit de alantwortel geïsoleerd, deze nu bekende stof heeft haar naam dus te danken aan de plant 'inula'. Een stof die furore maakt om de darmflora te verbeteren.

Ook mythische verhalen en bereidingswijzen over alant zijn er genoeg. Alant samen  met ijzerhard en maretak in een hoofdkussen gestopt zou het dromen bevorderen en...liefdeskennis vergroten en als je de plant in het vuur liet verbranden kon je helder zien. Angelsaksische auteurs sloegen de plant hoog aan, vooral tegen ziekten die waren veroorzaakt 'door boosaardige elfen'.

Griekse alant, Inula helenium. De plant zou ontsproten zijn uit de tranen van Helena van Troje, vandaar helenium. Is het gloriemoment van deze reusachtige plant opnieuw aangebroken?

Gekonfijte alantwortel. Te proberen.

En ja, de wortel kan worden gekonfijt : hiertoe wordt de verse wortel op een zacht vuur in ruim water gaar gesudderd. Het nat afgieten in een schaal en hierin een even grote hoeveelheid suiker aan toevoegen. Vervolgens de wortel in deze stroop 24 uur lang laten staan, de volgende dag de wortel uit de stroop halen, deze indikken en daarna de wortel weer in de stroop 24 uur laten staan. Dit iedere dag herhalen: de stroop wordt steeds dikker en de wortel neemt steeds meer suiker op. Na een week de staat de wortel nog nauwelijks onder de stroop, dan de wortel op een vergiet laten uitlekken en door poedersuiker rollen. Opbergen in goed gesloten glazen pot.