Posts tonen met het label Pulmonaria. Alle posts tonen
Posts tonen met het label Pulmonaria. Alle posts tonen

donderdag, februari 28, 2013

Longkruid


Pulmonaria officinalis / Foto Maurice
In het vroege voorjaar heeft een herborist de neiging om de eerste bloemen uit de grond te staren. Op deze en andere blogs wordt een mens overstelpt met de eerste dit en de eerste dat. 
Ook nu weer zie ik het eerste schuchtere longkruidbloemetje gekruld uit de grond kruipen. Ze zien ook nog wat blauw van de kou en ik heb de neiging om er mijn eigen hete adem overheen te blazen. Het plantje dat ik nu beschrijf, groet niet in onze grote Bretoense bostuin maar onder de ligusterheg van ons klein Haanstuintje en ik heb het er zelf enkele jaren geleden geplant. Over enkele weken verhuist ook longkruid naar de royale bostuin in Bretagne. Een biotoop waar het thuis hoort en waar het zich hopelijk snel zal vermeerderen.

Longkruid gebruiken we medicinaal nog weinig. In de 16de een 17de eeuw werd het in Europa veel gebruikt bij aandoeningen van de luchtwegen. Het werd in die periode zelfs bij TBC gebruikt, wat echter wel wat teveel gevraagd was van deze plant. Het kruid  net zoals vele andere geneeskruiden is sterk in onbruik geraakt door de opkomst van antibiotica. Gevlekt Longkruid hoort bij de klassieke signatuurkruiden, men dacht een gelijkenis te zien tussen de gevlekte bladeren, de longen en zelfs de door TBC of emfyseem aangetaste longen.
Het gebruik heeft recenter helemaal een klap gekregen door de ontdekking in de plant van leverbeschadigende pyrrolizidine-alcaloïden. Stoffen die in de hele familie van de ruwbladigen te vinden zijn. Het gevaar is wel sterk overdreven om te beginnen zijn niet alle pyrrolizidines gevaarlijk voor de levercellen, er is ook geen gevaar op korte termijn en in longkruid zijn die stoffen in blad en bloem nauwelijks aanwezig.  Ik lees 'In leaves and inflorescenses, only trace amounts of PAs (below 0.4 ng/mg dry weight) could be detected' *. Een blaadje of bloemetje in een gemengde kruidenthee zal zeker wel gezond zijn voor nicotineverslaafden.

Longkruid groeit goed in iedere redelijk goede grondsoort, inclusief zware klei. Het plantje geeft de voorkeur aan een een schaduwrijke, humusrijke grond. De blaadjes verwelken als de plant teveel zonlicht krijgt. Het is een van de eerste nectarplanten voor bijen in het vroege voorjaar. Er zijn geweldig veel Pulmonariasoorten die onderling makkelijk kruisen. Gevlekt Longkruid kan men het beste in de lente zaaien in een kas, wanneer de plantjes groot genoeg zijn dan kan men ze oppotten in individuele potjes en verder laten groeien, zet ze pas in de late lente van het volgende jaar buiten op hun definitieve plek. Scheuren kan het beste in de lente (na de bloei) of de herfst. Kleinere plantjes kan men beter eerst oppotten en verder laten groeien in de koude kas tot ze groot genoeg zijn om in de late lente of vroege zomer uit te planten.
Mogelijk wel interessant is dat longkruid in de tuin kan gebruikt worden als anti-slakken plant. Het longkruid heeft aan de onderkant van de bladeren stijve haartjes en dat voelt ruw aan en daar houden de slakken niet zo van. Maar of dat genoeg is om ze weg te houden, betwijfel ik wel.

Gebruik samengevat uit een Canadese monografie http://www.hc-sc.gc.ca
Oral:
  • Traditionally used in Herbal Medicine as an expectorant to help relieve the symptoms of bronchitis and catarrhs of the upper respiratory tract (Wichtl 2004; Williamson 2003; BHP 1983; Remington et al. 1918)
  • Traditionally used in Herbal Medicine as a demulcent (Sayre 1917) to help relieve sore throat (Williamson 2003; Bisset and Wichtl 2001; BHP 1983).
  • Traditionally used in Herbal Medicine as an astringent and/or a demulcent (Sayre 1917) to help relieve diarrhoea (Wichtl 2004; Williamson 2003; BHP 1983; Lust 1974).
  • Traditionally used in Herbal Medicine as an astringent and/or a demulcent (Sayre 1917) to help relieve haemorrhoids (Williamson 2003; BHP 1983; Lust 1974).
  • Traditionally used in Herbal Medicine as a mild diuretic (Bisset and Wichtl 2001; Lust 1974).
Topical: Used in Herbal Medicine to aid in the healing of minor wounds and cuts (vulnerary) (Williamson 2003; BHP 1983; Lust 1974).
Dose(s): Preparations equivalent to 2-4 g dried leaves, 3 times per day (Williamson 2003; BHP 1983)

*Planta Med. 2002 May;68(5):480-2. Pyrrolizidine alkaloids in Pulmonaria obscura. Haberer W, Witte L, Hartmann T, Dobler S. Institut für Zoologie, Universität Freiburg, Freiburg, Germany.