zaterdag, februari 27, 2010

Winterwandeling

Kruidenwandelen in de winter, het is contradictorisch misschien, toch is het één van de dingen die ik zeer graag doe. We vertrekken weer aan het tramstationnetje in De Haan. Gelukkig met een hele bende, want de opkomst wil in de winter wel eens tegen vallen. Bijna op de tramsporen, tussen het gras vinden we, heel exclusief, het gerimpeld roset van de Wouw. Geen verrassing voor mij. Ik kom er praktisch elke dag langs. Maar we wandelen verder, langs de Kraailook, die nu op zijn best te plukken is, al zijn zijn groeiplaatsen hier in de wegkanten ook de pisplaatsen van hondjes en andere kleine zoogdieren. Maar geen nood, verderop in het binnenduin, vinden we op propere plaatsen niet alleen Kraailook maar ook massa's Winterpostelein, genoeg om je bord te vullen, maar natuurlijk kun je het beter met beetjes in de witlofsla verwerken.

We ploeteren verder langs een paardenpad en vinden een afgebroken vliertak vol met glimmend Judasoor. Fris gewassen lijkt het wel. Iets verder steken we de koninklijke baan over en dan in het duin onder Duindoorn en Rozebottel stappen we recht richting zee. Altijd toch weer enige verwondering over die immense plas water die achter dat zand opduikt. Nu wordt het wat rustig wat plantjes betreft en drijft de groep langzaam uit mekaar. Alleen nog wat Blaaswier kan een beetje plantenaandacht trekken. We naderen de Haanse dijk, net als de dreigende wolken hun regenwater lossen en dus duiken wij, net op de middag, het café binnen.

Judasoor, ook een paddestoel | Mens en gezondheid: Gezonde voeding

zondag, februari 21, 2010

Kruidensoep

In de klassieke fytotherapie maken we nog steeds gebruik van de eveneens klassieke kruidenthee. En ik moet bekennen dat ik niet zo'n theedrinker ben, het smaakt mij te veel als warm water. In de Chinese geneeskunde heeft men daar wat op gevonden, men noemt een aftreksel van kruiden gewoon soep. En ja, wat is soep anders dan een pittige, zoute thee al wordt die soep in China soms ook wel zoet en koud gedronken.

De ingrediënten voor zo'n medicinale soep vind je hiernaast afgebeeld. Het ziet er zo al beeldig uit en als je dan weet wat er in zit, wordt je helemaal opgepept.
Die witte plakjes zijn niks anders dan Chinese Yam, Dioscorea villosa, de knol van een mooie klimplant met  hormonale werking. Die kleine stukjes zijn amandelsnippers zonder meer gezond, het gebreide pluche aan de bovenkant is de white fungus, een trilzwam met de officiële naam Tremella fuciformis en om de hele soep compleet te maken worden er ook nog rode ginsengworteltjes in verwerkt. Zou dit geen afrodisiake soep kunnen zijn? Zo maar te koop in de eerste de beste Chinese supermarkt. Ok! over de kwaliteit van die kruiden mogen en moeten we ons best wat vragen stellen.

Voor meer info
http://sites.google.com/site/kruidwis/

zaterdag, februari 20, 2010

Klein groen in een verleden tuin


Nog eens een van de vele tuinen uit mijn verleden bezocht. Nu het begijnhof van Breda met zijn zelfs in Februari al opgeharkte perkjes maar toch al het eerste groen tussen de nog beijzelde paadjes. En wat voor groen! De gevlekte scheerling waarmee mogelijk onze vriend Socrates zijn gifbeker heeft gedronken. Het speelse schermbloemige blad ziet er wel kervel en peterselieachtig uit maar is dus niet echt eetbaar. Ook een andere boeiende maar giftige plant met zijn tulpachtig blad de Herfsttijloos schiet al stevig de propere grond uit. Boeiend en giftig, hoort dat niet samen? En dan toch nog iets eetbaars zonder te hallucineren, het Lepelblad, die zijn naam niet gestolen heeft en ook nog veel vitamine C bevat. Een plantje dat scorbuut of scheurbuik moest voorkomen op de vroegere ontdekkingsreizen.

Het begijnhof in Breda. Een tuin uit mijn verleden waar ik zowat 40 jaar geleden met de hulp van de toenmalige tuinman mijn eerste kruidenkennis heb opgedaan.

dinsdag, februari 16, 2010

Tuinbonen tegen Alzheimer

Ik kan me het moment nog herinneren, dat ik als Vlaming lees Belg in Nederland ging wonen en ontdekte dat die binnenlanders zo'n rare groente als labbonen aten. Een nogal lompe, melige boon gehuld in een dikke, behaarde peul die samen met bonenkruid moest gegeten worden om dat goedje nog enigszins smakelijk en verteerbaar te houden.

Veel eet ik het nog steeds niet, maar ik ging het plantje de laatste jaren wel waarderen. Ten eerste omdat ik enkele oude soorten ontdekte, zoals de Duivenboon    die ik vorig jaar ook in mijn Franse jardin geteeld heb. Ten tweede,vooral ook waardering omdat ik ontdekte dat zo'n onnozel boontje een vrij grote hoeveelheid L-dopa bevat, een dopamine-achtige stof die voor Alzheimerpatiënten zeer belangrijk is. Zelfs door het regelmatig eten van enkele bonen of het slikken van extracten kan het ziekteproces vertraagd worden.
Ik moet er nu aan denken, omdat ik enkele van die wilde boontjes in mijn zaadoogst van vorig jaar ontdekte en, ondanks de vorst, voel ik toch al wat voorjaar en moet er ook gepland en zaad besteld worden om met een gerust gemoed de lente en zomer in te gaan.


Duivenboon of kleine veldboon.
Een oeroude boon, die mogelijk al in 6000 v. Chr. werd gegeten. We zouden ze dus gerust Adamsbonen kunnen noemen! De groente kwam in ons land door de Romeinen en heeft de hele Middeleeuwen op zowel mensen- als dierenmenulijsten gestaan. Het Cruydt-Boek van Dodoens (1644) noemt de “Kleyne Boonkens” of “Zeeuwsche Boonkens”. Dit kleinste familielid van de tuinboon is zo groot als bruine bonen en vrij rond van vorm. De variëteit die ik geteeld heb en door Vreeken's zaadhandel aangeboden wordt, is bruin van kleur, er bestaan ook witte, groene en zwarte rassen. De smaak is die van een verfijnde tuinboon, maar door de kleine afmeting is het mondgevoel uniek. Menig moderne tuinboon is jaloers op het aroma! Zaai ze flink vroeg: februari-maart, ze kunnen enkele graden vorst verdragen en kunnen i.v.m. vogelvraat (duiven zijn er gek op) het beste voorgezaaid worden of anders 5 cm diep zaaien. De oogst kan vers (veel werk maar erg lekker) of gedroogd plaatsvinden.

Meer over Vicia faba:
Tuinbonen, de bijbel en Alzheimer | Mens en gezondheid: Aandoeningen

zaterdag, februari 06, 2010

La Drôme, de Franse kruidenstreek

Wonen aan zee, en toch drôme(n) van andere oorden. Niet dat ik ontevreden ben, zelfs kille mist hier in De Haan aan zee heeft zo zijn eigen mystieke charme. Al moet je wel oppassen dat je het verschil blijft zien tussen lucht en water.
Maar toch, nu, met het langzaam lengen der dagen denk ik wel eens aan de komende lente en zomerdagen, die we samen met andere kruidenliefhebbers jaarlijks doorbrengen in onze Franse kruidenstreek. Een impressie of meerdere impressies vind je in de volgende artikels.


Drôme, de Franse kruidenstreek | Reizen en recreatie: Reisverhalen
Kruidenwandeling bij Jonchères | Reizen en recreatie: Reisverhalen
Wandeling naar Rochas, een verlaten nederzetting | Reizen en recreatie: Reisverhalen
Wandelen op water: L'Oule | Reizen en recreatie: Reisverhalen

dinsdag, februari 02, 2010

Drôme doet kruidig leven

Vakanties en stages voor herboristen en plantenliefhebbers


Al jaren organiseren we in samenwerking met de herboristenvereniging kruiden- en wandelvakanties in de DrômeDiois en de Drôme Provençale. In deze streek gelegen tussen Vercors en Mont Ventoux liggen verspreid over het landschap vriendelijke gebergtes en wezenloos stille valleitjes, gorges en dorpjes. Schuchter vers groen vermengt zich in het voorjaar met de kruidige kracht van tijm en lavendel, schijnbaar chaotische natuur wordt afgewisseld met geordende cultuur van olijfboomgaarden en lavendelvelden. Hier hebben mens en natuur een evenwicht gevonden. Niet alleen mensen en planten voelen zich hier thuis, maar ook gemzen en gieren zijn er volop te bewonderen.
De streek is door zijn gunstige ligging het hele jaar door goed te bewandelen. Massif de Saou en montagne d’Angèle, gelegen tussen 300 en 1600m, zijn de landschappen die we vooral in voor- en najaar bewandelen. Ook tijdens de zomervakantie gaan we die landschappen ontdekken, maar dan is er ook de mogelijkheid om het zuiderse gedeelte van de Verçors te bewandelen
We gaan naargelang de belangstelling natuurlijk ook bedrijfjes bezoeken. Mensen, herboristen die kruiden telen en verwerken tot siropen, etherische olie en andere smakelijke, gezonde en decoratieve producten. Bij Bernard, Claire, Marie-Claire, en anderen zijn we thuis en worden we op een persoonlijke manier ontvangen.
De zuiderse stadjes Nyons (met aromatuin en olijfmuseum) en Die (met kruidenverwerkende bedrijfjes en wijnkelders) zijn goed bereikbaar en kunnen eventueel bezocht worden.


Vanaf 2004 hebben we ook een eigen verblijf in de streek en kunnen nog intensiever contacten leggen, zowel professioneel als persoonlijk, met de mensen, die hier kruiden telen, verwerken en distilleren. Ook de natuur hebben we ondertussen volop verkend, wat ons de gelegenheid gaf om bijzondere planten te ontdekken (Wolfskers, Pioenroos..) en nieuwe wandelroutes te introduceren.
Heel bijzonder is ook dat we verblijven in een hotel-restaurant met een smakelijke biovegetarische keuken. De eigenaars wonen al zeer lang in de streek en kunnen ons zowel in het Frans, Nederlands als Duits te woord staan. http://www.hotel-prasada.com/
Maurice Godefridi, de begeleider van deze activiteiten, is ook verschillende maanden van het jaar in de streek aanwezig zijn. Hij kan dan ook voor privégroepen wandelingen of bezoeken organiseren.


Stages 2010: vakanties voor kruidenliefhebbers en herboristen
  • Kruidenteelt in Bellegarde: vermeerderen (scheuren, verplanten) van wortelgewassen zoals Heemst, Rozenwortel, Smeerwortel, Gele gentiaan, Sikkelgoudscherm en Indische ginseng.
  • Oogsten van medicinale planten en likeurplanten in de vrije natuur, info over hun biotopen: Gele gentiaan, Lavendel, Tijm, Vlier, Meidoorn, Sleedoorn, Duindoorn, Kweepeer, eventueel naar de Alpen op zoek naar Génépi, Rozenwortel, Meesterwortel en andere mythische planten.
  • Bereiden van kruidenextracten en siropen
  • Bezoeken van kruidenverwerkende bedrijfjes (siroperie, distillerie, Fytosan, Solaure...)
Seizoensgebonden stages van 1 week
  • Mei: hoofdactiviteit: oogsten en verwerken van Tijm / Thymus vulgaris chemotype geraniol (drogen, siroop maken), bezoek distillatie; verder mogelijk bladoogst Es en Beredruif , bloemenoogst Primula en Meidoorn en vele andere planten.
  • Juni: oogst van Sintjanskruid, maken van stjansolie, goudsbloem en andere bloemen oogsten
  • Juli: hoofdactiviteit: oogsten en verwerken van Lavandula angustifolia (wild en cultuur) en Lavandula intermedia (Lavandin), verder oogst Mentha longifolia, Alsem en Lindebloesem
  • Augustus: oogsten en verwerken wilde lavendel in de bergen en Lavandula latifolia (Spijk), verder oogst Bergbonekruid en vele anderen
  • September: op zoek naar de Rozenwortel, Gele gentiaan en Génépi
  • Oktober en November: oogst en verwerken van bessen en vruchten van Sleedoorn, Duindoorn, Meidoorn, Kweepeer, Walnoten. verplanten en scheuren van planten in combinatie met het oogsten van wortels. Oogst en verwerking als likeur van Gele gentiaan.
Algemene informatie


Onze stages zijn eerder praktijkcursussen, waarbij je met verschillende aspecten van het herboristenberoep kan kennis maken (teelt, verzamelen, oogsten en verwerken).
Eventueel zorgen voor werkkleding, stevig schoeisel, werkhandschoenen, snoeischaar of sikkel en wat zakjes. Sommige zaken kunnen hier aangeschaft worden bvb alcohol in apotheek (zeer goedkoop) of tinctuur en siroopflesjes bij de vereniging.
De deelnamekosten voor de herboristische activiteiten (wandelingen, bedrijfsbezoeken, oogsten en bereidingen) zijn 110 euro per persoon per week. Voor groepen van minimum 6 personen 100 euro.
Voor de partners van deelnemers, die alleen een aantal wandelingen willen meedoen, zijn de deelnamekosten 30 euro.
Deelnemers die met openbaar vervoer komen, kunnen opgehaald worden in Luc en Diois en kunnen voor de bezoeken meerijden met de aanwezige auto’s mits deelname in de kosten (0,15 € per km)
De reis en het verblijf is voor eigen rekening. Verblijven kun je best in hotel 'La Prasada' in Bellegarde zelf, gemakkelijk en prettiger, omdat we dan samen zijn en ook tussendoor wandelingen en kleine activiteiten kunnen doen.
De stages zijn steeds met kleine groepen van 3 tot 10 personen. Elke dag is er 4 tot 5 uur stagebegeleiding, soms de hele dag vooral als we een bedrijf je gaan bezoeken.
  • Lentestage van zondag 9 tot zondag 16 mei 2010 (tijd van tijm)
  • Zomerstage van zondag 11 tot zondag 18 juli 2010 (lavendeltijd)
  • Wandelvakantie in de Franse Queyras. Op zoek naar de Rhodiola, Génépi, Maanvaren en Edelweiss Van 22 augustus tot 29 augustus 2010. Kosten 380 euro verblijf, halfpension in gîte en begeleiding inbegrepen. Andere data voor groepjes vanaf 4 personen is mogelijk.
  • Herfststage mogelijk in November (wortel en vruchtentijd)
Voor inschrijvingen
stort je het vereiste bedrag op rekeningnummer 001 0581884-57 van 'Herbarius' De Haan aan Zee.
Vermeld aantal personen en data van de activiteit. We hebben graag een informatief gesprek met de mogelijke deelnemers. Mail mij of kom eens langs.
Voor meer informatie:
Maurice Godefridi GSM O4877 56440
E-mail: vlaamseherboristen@gmail.com. Website: www.everyoneweb.com/herbarius

maandag, februari 01, 2010

Winterwandeling in mijn eigen Hoegaarden

Mijn 'kruiden'wandeling. Een winterse rit naar Hoegaarden voor een persoonlijke wandeling. Om geen risico te nemen met dit winterse weer ben ik vroeg vertrokken en dus een uur te vroeg ter plaatse. Dan maar even naar het wit besneeuwde kerkhof. Op familiebezoek. Helaas het graf van mijn ouders kon ik niet vinden onder de witte laag sneeuw, gelukkig vond ik wel de grote grafsteen van mijn tante en nonkel. Een ogenblik van bezinning over dood en leven, over verleden en heden.
En dan met het beetje mensen dat de winter wou trotseren een mooie wandeling in mijn verleden tijd. Door gebetonneerde holle wegen, nu gelukkig bedekt met een dun laagje sneeuw, naar het plateau van Hauthem. Langs de blote vlieren, essen, sleedoorns en meidoorns. Ze laten nu hun karakter zien in silhouet, schors en knop.

In het schijnbaar verlaten Hauthem wandel ik door mijn jeugd, langs het huis van de nonkel en de tante van het kerkhof, langs mijn geboortehuis bij de kabin.
 En dan naar de kapel van Sint-Katrien met de 2 oude lindebomen en verder het dorp uit naar de Marollenkapel, waar we weer vanuit de open vlakte de holle weg induiken. Plots flitsen er zes reeën over het pad de wijde witte vlakte in. Een bevreemdend moment, alsof  we in een oude kerstkaart verdwaald zijn. En het landschap was toch al een beetje Breugheliaans.







We naderen Hoegaarden, de Roccoco kerktoren steekt zijn spits, zelfs in de holle wegen boven de romantische met sneeuw bedekte zaadpluizen van de Bosrank uit. Clematis vitalba, Old mans beard, Traveller's Joy, namen die heilig klinken, alsof ik zelf de hogepriester van Hoegaarden ben.
Nog een laatste, diepe holle weg en dan ruiken we de geur van gistend bier. De Stoopkensstraat en Café De Kluis wachten ons op, maar wij drinken koffie en sluiten af met een uitgebreid gesprek.

In de Bach bloesemtherapie is de Clematitis een plant voor dagdromers en mensen die (te) veel in een fantasiewereld leven. Zou deze Old Man's beard mij, als grijze man wat willen vertellen?