Over de schors van de schietwilg dus. Salix alba is de officiële naam van de boom en de schors is de originele bron van salicylzuur, een bekend Non Steroid Anti Inflammatory Drug (NSAID). Het wordt gebruikt om inflammatoire aandoeningen, koorts en pijn te verlichten. Hoewel salicylzuur pas sinds 1897 officieel op de markt is, bestaat dit middel al meer dan 3500 jaar. In een Egyptisch schrift, dat 877 medicijnrecepten bevat, staat namelijk een recept tegen reuma en rugpijn. We weten nu dat de werkzame substantie van dit recept vooral op salicylzuur berustte.
Ongeveer duizend jaar later schreef Hippocrates over het sap van de wilgenbast, dat het zou helpen tegen koorts en pijn. Onderzoek geeft aan dat de anti-inflammatoire activiteit van Salix te danken is aan synergetische effecten van flavonoïden, tanninen en salicylalcoholen. Gezamenlijk zorgen deze voor enerzijds een remmend effect op de productie van vrije radicalen en anderzijds op het enzym cyclo-oxygenase hetgeen de omzetting van arachidonzuur naar prostaglandinen remt [1].
Anti-inflammatoir
Er is een gerandomiseerd, placebo gecontroleerd onderzoek gedaan naar de effectiviteit van Salix alba bij oudere mensen met osteo-artritis. Het onderzoek is uitgevoerd in een ziekenhuis en de pijn is gemeten door zowel patiënt als arts. De effectiviteit van Salix alba werd aangetoond, maar kon niet verklaard worden door de gebruikte hoeveelheid salicine (240 mg p/d). Salicine is een salicylalcohol dat anti-inflammatoire en analgetische eigenschappen bezit nadat de lever het heeft omgezet in salicylzuur. Salix alba heeft behalve nog veel meer salicylalcoholen ook flavonoïden en tanninen die kunnen bijdragen aan de werking. Daarom werd er meer onderzoek gedaan om te kijken of er een ander mechanisme aan ten grondslag lag. COX-2 (een cyclo-oxygenase) en lipoxygenase werden geremd en het bleek dat het enzym COX-1 niet werd beïnvloed, terwijl dat het enzym is welke voor de vele, met name gastrointestinale bijwerkingen van aspirine verantwoordelijk is [5].
In een andere studie werden drie groepen patiënten (n=210) met niet specifieke lage rugpijn gedurende vier weken gevolgd. Zij kregen twee gestandaardiseerde doseringen van Salix alba: één met 120 mg of één met 240 mg salicine per dag. Het aantal pijnvrije patiënten voor tenminste vijf dagen in de vierde week van behandeling nam toe in de placebogroep naar 4, in de 120 mg - groep naar 15 en in de 240 mg - groep naar 27. Het aantal patiënten dat tramadol nodig had verminderde naar 33 in week 4 voor de placebogroep, naar 10 voor de 120 mg - groep en naar 3 voor de 240 mg - groep. De totale Arhus-index, pijnindex, invaliditeitsindex en fysieke beperkingsindex veranderden niet in de placebogroep, maar verbeterden wel in de 120 mg - en 240 mg - groep [6].
Referenties
2. Poblocka-Olech L, van Nederkassel A.M., Vander Heyden Y et al; Chromatographic analysis of salicylic compounds in different species of the genus Salix; J. Sep. Sci. 2007, 30, 2958 – 2966
3. Poblocka-Olech L, Krauze-Baranowska M; SPE-HPTLC of procyanidins from the barks of different species and clones of Salix; Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 48 (2008) 965–968
4. Sharpe, P.A.; Granner M.L., Conway J.M. et al; Availability of Weight-Loss Supplements: Results of an Audit of Retail Outlets in a Southeastern City; Journal of the American Dietetic Association December 2006 Volume 106 Number 12
5. Williamson E.M.; Synergy and other interactions in phytomedicines; Phytomedicine,Vol. 8(5), pp. 401–409
6. Gagnier,JJ; ND, van Tulder M.W; Berman B et al; Herbal Medicine for Low Back Pain, A Cochrane Review; Spine Volume 32, Number 1, pp 82–92
