Posts tonen met het label kippen. Alle posts tonen
Posts tonen met het label kippen. Alle posts tonen

maandag, oktober 03, 2016

Balsemwormkruid

Tijdens het op orde brengen van de grote border ruikt ik plots de muntige geur van balsemwormkruid. Deze toch wel makkelijke plant heeft dit jaar vreemd genoeg niet gebloeid. De gele bloemknopjes(alleen maar buisbloemen) lijken sterk op boerenwormkruid, niet verwonderlijk ze horen ook tot hetzelfde geslacht, de ene noemt Tanacetum balsamita en de andere Tanacetum vulgare. Verder lijken ze weinig op mekaar, het blad van de vrouwenmunt is niet ingesneden, veel lichter groen en ruikt muntachtig. In Engeland werd het vroeger gebruikt om bier te aromatiseren, vandaar de naam Ale-cost. Costmary zou komen van costus, oosters en Mary, van onze Heilige Maagd. Vooral in de Middeleeuwen was de plant blijkbaar sterk verbonden met Maria, ook de Franse naam Herbe Sainte-Marie en de Duitse Marienblatt geeft dit aan. Alhoewel deze namen ook kunnen samenhangen met het gebruik in de Middeleeuwen als vrouwenkruid.

De Engelse herborist Gerard schrijft  'The Conserve made with leaves of Costmaria and sugar dothwarm and dry the braine and openeth the stoppings of the same; stoppeth all catarrhes, rheumes anddistillations, taken in the quantitie of a beane.' En de beroemde Culpepper: ...It is an especial friend and help to evil, weak and cold livers. Theseed is familiarly given to children for the worms, and so is the infusion of the flowers in whitewine given them to the quantity of two ounces at a time. Walahfrid Strabo bezingt de laxerende werking van de vrouwenmunt: "... Kocht man die Wurzel, mit heilsamer Hilfe Fördert sie träge Verdauung und regelt glücklich den Stuhlgang. Duitse volksnamen waren 'Riechblättchen oder "Schmeckablaadl" , ze werden omwille van hun geur als bladwijzer gebruikt, vooral in kerkelijke gebedenboeken. De verfrissende geur moest ervoor zorgen dat de kerkgangers wakker bleven tijdens de saaie sermoenen van de pastoor.

Dodonaeus in zijn Cruydt boeck schrijft: Die bladeren van die groote Balseme alleen oft met den sade van wilden Pastinaken in wijn ghesoden ende ghedroncken ghenesen dat crimpsel des buycx ende stelpen dat root melizoen.
Die conserve van den bladeren met suycker ghemaeckt/ verwermt ende drooght die herssenen/ opent die verstoptheyt van der selver/ ende es seer goet tseghen den loop ende gheweldighen vloet van den catarren/ een boon groot inghenomen.
Dit selve cruyt wordt oock ghelijck Savie ende dyerghelijcke cruyden in die spijsen/ sonderlinghe in die eyercoecken ghebruyckt ende es daer seer dienstelijck ende smaeckelijk in.

Een onverwachte, moderne toepassing van deze Tanacetum vinden we terug in hedendaags Iraans onderzoek. Door het voedsel van leghennen gemengd zou het de prestaties van de kippen en de kwaliteit van de eieren verbeteren. The overall results showed that the use of 1.5% and 2% of costmary medicinal plant in the diets of laying hens had positive effects on their performance, egg traits, and bloodbiochemical parameters.


IJAS. 2013; 3(2): 307-312 The Effects of Different Levels of Costmary (Tanacetum balsamita) Medicinal Plant onPerformance, Egg Traits and Blood Biochemical Parametersof Laying Hens. A. Nobakht and M. Moghaddam.