donderdag, juni 25, 2015

In de bergen: Lac de l'Eychauda en col des Grangettes

 Na 2 uur klimmen tegen een natuurlijk stuwmuur op, komen we bij Lac de l'Eychauda. Een bergmeer op 2500 meter hoogte tussen toppen van 3000 meter. Het is middag en dus is dit de ideale plaats om te picknikken, gewoon brood en kaas in ons veel-sterren restaurant. De achtster, ook een plantje heeft ons de weg gewezen. Smeltende sneeuwvelden aan de overkant voeden het meer. In Juni zijn de bergen op hun mooist, veel water, witte sneeuw, bruine rotsen en blauw van water en lucht. Romantisch, lieflijk om naar te kijken en te fotograferen maar ruig en vermoeiend om in te wandelen en in te leven.

We kunnen vandaag een toer (boucle) maken. Voorbij het meer kunnen we naar de col des Grangettes 2684 meter . Altijd weer spannend.......hoe is de andere kant van de kam? En deze keer ziet het er echt spannend uit. Ruwe, gespleten, gekartelde rotsen gebarsten tot grind en gruis. Het pad onzichtbaar, verborgen onder sneeuw en gruis. Dat we naar beneden moeten is het enig zekere, al is recht naar beneden nooit het juiste spoor. Tussen de rotsen zigzaggend afdalend, proberen we het pad op te sporen of markeringen te vinden. Plantjes zijn hier niet veel te vinden en daarbij heb ik al genoeg werk met mezelf. Soms moeten we afklimmen in plaats van afwandelen. En daarbij ben ik ook nog de gids en moet ik dus zorgen dat ook de anderen heelhuids beneden geraken.

Speuren, enkele meters aangetrapt gruis....is dat een menselijk of een dierlijk spoor?  Mensensporen kan ik volgen, gemzensporen niet. Hoe gems ik ook wil zijn, knikkende knieën en krakende gewrichten verraden mijn mens zijn en mijn ouderdom. Leef-tijd is het hier anders wel en genieten doen we des te meer als we rotsen en glijdend gruis achter ons laten en gras en bergplantjes aan onze voeten voelen. Bergnagelkruid, zonneroosjes, rozenkransjes, alpenvrouwenmantel, de klassiekers die ik al honderen keren gezien heb maar die mij gelukkig nog altijd in vervoering kunnen brengen. Geneeskrachtig ook, maar dat ze er gewoon zijn is gezond genoeg voor mij.

Over achtster / Dryas octopetala
De Duitse naam Silberwürz, zilverwortel en de oude Nederlandse naam zilverkruid verwijzen naar de kleur van het blad. In de noordelijke landen werd de plant naar de sneeuwhoenders genoemd, omdat die zich met het blad en de vrucht voeden.
Drys is een oude naam voor eik, het blad maar dan vele maatjes kleiner, heeft de typische vorm van het eikenblad. Het tweede deel van de naam octopetala en de Nederlandse naam Achtster, verwijst naar de acht bloemblaadjes.
In de tuin is Dryas octopetala goed te kweken. De plantjes vragen een zonnige en goed gedraineerde grond. De bloei kan soms uitbundig zijn, maar er kunnen ook jaren zijn dat er weinig bloemen verschijnen. Je kan daar weinig aan doen; het is vooral een kwestie van de juiste temperatuur en regen op het juiste moment. Ook in de natuur zie je van jaar tot jaar grote verschillen in bloei. Vermeerderen kan door zaaien, maar als je eenmaal een plant in de tuin hebt, kun je gewortelde uitlopers af nemen of je kunt de planten vermeerderen door ze te stekken.
Het is niet echt een bekende medicinale plant, maar de naam Thé suisse, verwijst wel naar zijn sporadisch gebruik als drank. Er zijn ook looistoffen en flavonoïden in het blad gevonden, zoals er ook in de Chinese thee zitten. En waarschijnlijk hebben ze daardoor ook een anti-oxidantwerking en bij het drinken van grotere hoeveelheden ook een stoppende werking.

On commence par stationner devant Chambran, un superbe petit hameau de montagne entièrement en pierres et bois, flanqué de sa petite chapelle. Démarrage sur la piste qui sort du hameau et court dans le Vallon de Chambran. Après les parcs à brebis et une cascade à gauche on commence à apercevoir le verrou de Coste du Laou derrière lequel nous trouverons le lac de l'Eychauda.
La piste se termine à la cabane pour laisser place à un sentier qui se met à monter plus franchement dansles rochers du haut du Vallon de Chambran.
Pendant la montée vers le lac un petit coup d'oeil en arrière nous fait découvrir au loin les communes de Pelvoux et Vallouise.En regardant vers le bas on peut voir le sentier en lacets que nous venons de parcourir depuis le fond du vallon.
Nous arrivons enfin au verrou de Coste du Laou pour découvrir le Lac de l'Eychauda (2514 m) dans son écrin rocheux fermé au nord par la Crête des Grangettes (2844 m).
Nous contournons le lac par la droite pour monter au Col des Grangettes (2684 m) verrouillé à l'est par le Roc de la Montagnolle.
La vue depuis le Col des Grangettes est un superbe spectacle : sous nos pieds le Lac de l'Eychauda prolongé par la vallée de Pelvoux,à droite (donc à l'ouest) le glacier de Séguret Foran sous la Pointe des Arcas (3479 m) et le Dôme de Monêtier (3404 m).

donderdag, juni 18, 2015

Rozenblaadjeshoning

Rozenblaadjes hebben we allemaal al wel eens geroken, maar heb je ze al ooit gegeten? Stevige rozenblaadjes vooral van de rimpelroos getrokken in honing, zijn goed te eten als zoet, aromatisch broodbeleg, in muesli, in allerlei nagerechten of als geur- en smaakstof in koek of cake.

Rose Petal Honey 
Rosa rugosa / Rimpelroos bij Domaine du Bonsoy
What you’ll need… a small jar enough rose petals to fill the jar gently honey to fill the jar. Once your rose petals have been cleared of any insects, place them into your jar. Put in enough roses that you gently fill the jar but they aren’t completely crammed in there. (Unless they are dusty there is no need to wash the rose petals. In fact your honey will be stronger in flavor if you don’t rinse them.) Next fill the jar with honey.
 I like to gently warm the honey to make sure it has a syrup-like consistency. Being slightly warmed and more fluid helps it to better infuse the petals.  I often add the honey in two steps. First I fill the rose petal jar with honey and stir it well to release air bubbles. Then I add more honey to fill the jar again. I recommend waiting at least three days before you eat the honey. The honey will pull out the moisture from the roses, infusing it with their perfumed flavor. There is no need to strain the petals and we keep our rose petal honey on the counter. If you live in a warmer climate you may want to keep it in the fridge. This honey will keep for a long time.

Rozengelei of siroop
Een zeer eenvoudige rozensiroop kun je maken door een laagje bloemblaadjes van de rimpelroos om en om de bestrooien met suiker, ongeveer 1 week in een glazen bokaal op kamertemperatuur te laten trekken en dan uit te zeven. Je krijgt dan een zeer aromatische, wel nogal vloeibare siroop, die een licht ontsmettende en samentrekkende werking heeft en dus tegen keelpijn en heesheid werkzaam is. Maar natuurlijk kan hij ook als lekkernij op pannenkoeken of in nagerechten gebruikt worden.

Over rozen en rimpelroos Rosa rugosa
https://sites.google.com/site/kruidwis/kruiden-a/rosa-canina
http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/39984-rosa-is-een-roos.html


woensdag, juni 10, 2015

Prostaatverzachtende wilgenroosjes

Al enkele weken aan het wachten op de eerste bloeiende basterdwederikken of te wel kleinbloemige wilgenroosjes. Vandaag in de toontuinen van Hoegaarden de eerste bloeienden gezien en geoogst. En dus kunnen we opnieuw tinctuur en extract maken om gezwollen prostaatklieren te verzachten.


Epilobium hirsutum
Epilobium parviflorum Schreber  Small Flowered Willow Herb. Recent biological testing by Ducrey and Hartmann proved that the tannins Oenothein A and Oenothein B are extremely potent inhibitors of 5-a-reductase ( which metabolises testosterone into dihydrotestosterone ) and aromatase ( which converts testosterone into 17-B-estradiol ).In the case of Aromatase Oenothein A showed an inhibition of 70 % at 50 uM during in vitro testing. Against 5-a-reductase Oenothein A had a 50 % reduction at only 1.24 uM and Oenothein B a 50 % reduction at 0.44 uM. Finasteride shows the same result at 5 nM. This leads to the conclusion that Oenothein B is a potent 5-a-reductase inhibitor

 A German research study confirmed that epilobium contains the active beta-sistosterol, a plant hormone that is the active component in Saw Palmetto - a known and proven 5-AR inhibitor.

 But why is the Aromatase inhibiting function of Oenothein B so important? The inhibition of DHT increases the conversion of Testosterone into Estrogen with the help of Aromatase. . A decrease in DHT allows free testosterone to be converted to Estrogen because the DHT has been shut off. A 90 % block of DHT increases the free Testosterone by up to 30 %. Estrogen in men itself inhibits the production of gonadotropin-releasing hormone (GnRH), luteinizing hormone (LH) and follicle-stimulating hormone (FSH). As estrogen increases and testosterone decreases many men become prone to gynocomastia, increased body fat and body hair and much lower sex drive. The only way to avoid this is taking an aromatase inhibiter. Oenothein B does provide you with the best of both worlds. A very effective 5-AR and Aromatase inhibition in one product without any side effects.

 Aan Maria Treben komt de eer toe, ons bewust gemaakt te hebben van deze Epilobiumsoorten. Planten die lange tijd totaal in de vergetelheid geraakt waren. De basterdwederik soms ook kleinbloemig wilgenroosje genoemd telt wel een tiental verschillende soorten. Het onderscheid tussen deze soorten is moeilijk te maken en er zijn aanwijzingen, dat de kleinbloemige Epilobiumsoorten zoals Epilobium parviflorum, Epilobium montanum, Epilobium roseum en Epilobium palustre, medisch gezien het meest werkzaam zijn. Ondertussen blijken ook alle andere Epilobium en Chamaenerionsoorten werkzaam te zijn. Sinds het grote succes van de boeken van Treben werden de kruiden in vele gevallen puur empirisch gebruikt, hetgeen interessante successen heeft opgeleverd.
Ondertussen zijn er verschillende klinische onderzoeken gepubliceerd, die bevestigen dat Epilobium-thee of het in capsules geleverde totale extract van de plant, daadwerkelijk een werkzaam en beslist onschadelijk middel is, met een breed werkingsspectrum voor prostaatadenoom en ziekten, die eruit voortkomen.

https://sites.google.com/site/kruidwis/planten-van-a-tot-z/epilobium-basterdwederik





dinsdag, juni 09, 2015

Een mooie tuin met heermoes

Herboristjes in spé. Afsluiting van het eerste jaar in de mooie, volle tuin van Yves. Een Bacchusprieeltje met klimmende wijndruiven en geelbladige hop: bier en wijn broederlijk verenigd, een forsbloeiende Russische rabarber, pioenrozen, santolina met olijfgeur, waterdrieblad...... Een hellingtuin vol met een overvloed van stevige struiken en toch hadden de herboristen nog het meeste belangstelling voor een braakliggend stukje tuin overwoekerd met 'mooie' heermoes. Er werd ijverig geoogst en de eigenaar zag dat het goed was. Heermoes Equisetum arvensis vervelend voor de grond maar gezond voor onze gewrichten en voor de hele verpakking van ons lichaam. Morgen dus tinctuur maken, drogen en tot poeder vermalen, met honing mengen of verwerken met wat zout en andere kruiden om soep, rijst en ander voedsel te aromatiseren.

Heermoes, akkerpaardenstaart, Equisetum arvense
Dioscorides maakte reeds melding van heermoes als wondhelend, bloedstelpend en urinedrijvend middel. Galenus deed in de 2de eeuw voor Christus de uitspraak dat heermoes: 'pezen kan helen, zelfs als ze doormidden zijn gesneden'. In de middeleeuwen lijkt het gebruik weg te deemsteren, Hildegard von Bingen bevond het kruid onbruikbaar voor medische doeleinden. Culpeper beschrijft in de 17de eeuw de paardenstaart als middel tegen uit- en inwendige bloedingen, als heler van verse wonden en hulpmiddel bij huidproblemen. Kneipp, de grondlegger van de hydrothérapie, herontdekte de plant als veelzijdig geneeskruid, te gebruiken in zitbaden en als warme omslagen.

De plant Hippuris zou adstringerend werken, haar sap bloedvloeiingen van de baarmoeder stillen. Met wijn gedronken verdrijft ze de plas, eigenschappen die het volksmedicijn nog aan Equisetum toeschrijft. Daartegen is er niets meer te vinden van het gebruik als hoest- en wondmiddel wat Dioscorides van Hippuris opgeeft. Overigens gebruikt hij ook een hetera hippuris, een andere hippuris die ook als een Equisetum herkend is. Plinius noemt die door de Grieken genoemde plant equisaetum of paardenhaar. In een nieuwe aarden pot gekookt verteert (extinguit) het de milt van de hardlopers, haar kracht om bloed te stellen is zo groot dat het genoeg is om haar in de hand te houden. Wat hij verder over het gewas zegt komt niet overeen met de vermeldingen van Dioscorides.

Opvallend is dat ook Marcellus Empiricus de herba hippuris als middel voor miltziektes noemt.
In de 12de eeuw wordt het cauda equi genoemd door Albertus Magnus. Zijn bron schijnt het ‘Kanon’ van de Arabische arts Avicenna te zijn. Hij vermeldt ook de bloedstelpende eigenschappen.
H. Bock beschrijft vooral de kleine, klein Schaffthew of Katssenschwentz en beschrijft er twee vormen van, de steriele en bloeiende. Ook het gebruik om te poetsen was in zijn tijd gebruikelijk en verder zijn bloedstelpende eigenschappen. In latere tijden is ze dus vooral bij Kneipp bekend geworden. Die roemt haar bij plasmogelijkheden als enig en onvervangbaar, bij bloedingen verhaalt hij wat Dioscorides een 2000 jaar al zei. In de Pfalz werd het bij vingerzeer, panaritium, gebruikt.

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/ziekten/92520-heermoes-veelzijdig-geneeskrachtig.html
https://sites.google.com/site/kruidwis/kruiden-a/equisetum-arvense-heermoes

vrijdag, juni 05, 2015

Kamille levensverlengend?

Echte kamille bloeit langs wegen en velden. Bloemen plukken brengt me helemaal terug naar mijn jeugd. Naar de korenvelden, naar het Moriske van 60 jaar geleden. De geur van gisteren. 
Wie had ooit gedacht dat het vervelend onkruid van toen, een levensverlengende werking zou kunnen hebben.
Dat moet blijken uit de epidemiologische studie van Bret Howrey University of Texas. Howrey bestudeerde Mexicaanse Amerikanen, en ontdekte dat in ieder geval onder Mexicaanse vrouwen het gebruik van kamillethee een forse levensverlengende werking lijkt te hebben.

In kamille, wetenschappelijke namen: Matricaria chamomilla en Matricaria recutita zitten onder meer terpenoiden zoals alpha-bisabolol, maar ook apigenin-analogen en azulenes. Die mix van stoffen heeft een rustgevende werking, waardoor je beter kunt slapen. Bovendien gaan mensen die kamillethee drinken minder tobben en piekeren, [J Clin Psychopharmacol. 2009 Aug;29(4):378-82.] en verzacht kamille depressies. [Altern Ther Health Med. 2012 Sep-Oct;18(5):44-9.]
Tegelijkertijd hebben de bestanddelen van kamille in cel- en dierstudies ook een gezondheidsbevorderende werking. Alpha-bisabolol en de apigenin-analogen in kamille remmen bijvoorbeeld kankercellen. [Biochem Biophys Res Commun. 2004 Mar 12;315(3):589-94.] [Mol Cell Pharmacol. 2009 Jan 1;1(3):138.]
In een uitstekende overzichtsstudie noemde de voedingswetenschapper Janmejai Srivastava kamille "a herbal medicine of the past with bright future". [Mol Med Rep. 2010 Nov 1;3(6):895-901.]

Studie
In zijn onderzoek analyseerde Bret Howrey de gegevens van 1677 Mexicaanse 65-plussers, die allemaal woonden in Zuidelijke staten van de VS. Van hen dronk 14 procent wel eens kamillethee. De gegevens waren verzameld in de periode 2000-2007.

Resultaten
De sterftekans van de Mexicanen die kamillethee dronken was 29 procent lager dan die van de groep als geheel, ontdekte Howry. Onder de vrouwen verminderde het drinken van kamillethee de sterftekans met 33 procent, onder de mannen was het effect van kamille niet statistisch significant. Dat zou wel eens kunnen komen omdat de mannen beduidend minder kamillethee dronken dan de vrouwen, vermoedt Howrey.
"The question soliciting information on chamomile use asked about any use in the last 12 months but did not specifically request information regarding duration of use or frequency", schrijft de onderzoeker. "Thus, it is plausible that even if men reported use of chamomile they may have used it sporadically or at lower doses than women."

Conclusie
"Chamomile use among Mexican Americans was associated with a reduction in all-cause mortality", concludeert Howrey. "The exact pathway for a reduction in mortality is unknown and represents an important area for future research. Studies with improved granularity in the measure of chamomile use in dosage and duration will lead to a better understanding of the role of chamomile in reduced mortality."
Bron:Gerontologist. 2015 Apr 29. pii: gnv051.

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/natuurgeneeswijze/60342-kamille-recepten-van-vroeger.html
http://dier-en-natuur.infonu.nl/natuur/74002-kamille-botanisch-en-farmacologisch-bekeken.html

Genitaliëngeur?

Soms hebben heel gewone struiken of bomen zo hun geheime kantjes. Oude gebruiken, medicinale toepassingen, magische krachten of vreemde geuren. De Viburnums zijn zo'n plantengeslacht die, als brave sierstruiken onze tuinen bevolken, maar waarvan de bloemen heel verschillende, intrigerende geuren verspreiden. Geuren met een geschiedenis.
Er zijn soorten met een zwaar zoete, tropische geur, anderen verspreiden een vluchtig fris, bijna citroenachtig aroma en verder zijn er ook Viburnums die ons neusorgaan met een stinkende zwavelgeur teisteren.

Nog merkwaardiger was mijn ontdekking dat sommige van die geuren, van zoet tot zuur, in verband gebracht werden met de geur van de genitaliën. En dan ook genitaliënbloem genoemd werden. Bloemen die een vaginale geur verspreiden en dan ook nog bij menstruatieklachten gebruikt worden. Is dat geen ouderwetse signatuurleer!

In de randen van bossen, maar ook in zelfstandige struwelen en hagen vind je nu de  bloeiende Gelderse roos, Viburnum opulus, zijn platte bloeiwijzen bestaan uit twee typen witte bloemen. De bloeiwijzen zijn tuilen. De grote bloemen aan de buitenrand zijn geslachtsloos en dienen om  hele bloeiwijze meer aantrekkelijk te maken voor bestuivers. Mijn moment om net zoals vliegjes even te snuffelen aan de grote steriele en aan de zeer kleine fertiele bloemen. De grote bloemen zijn geurloos alleen de kleine lijken een subtiele zoetzure geur te verspreiden, maar om daar vaginale geur in te herkennen moet een mens wel veel fantasie hebben. Of moeten de bloemen ouder zijn? Of verwelkt zijn?

In een klassiek boek over seksuele voorlichting uit 1929, Het volkomen huwelijk van Dr. Th. van de Velde, het standaard voorlichtingsboek uit die tijd. Het enige boek ook dat mijn ouders bezaten en dat ik als kind zowat 60 jaar geleden ontdekte in de linnenkast, diep verborgen onder een stapel dekens. In dat zedige boek schrijft Van de Velde over het clitoraal smegma, een zachte vetmassa, die door de daar aanwezige smeerklieren wordt bereid. Hij beschrijft de geur die van aangenaam naar zeer onaangenaam kan overgaan. En... vergelijkt de geur met viburnumbloesem in zijn tuin. 'Zijne pas ontloken bloesems hebben een reuk, die aan dien van vrouwelijke genitalia herinnert. Het valt mij telkens op dat mannen met blijkbare voorliefde aan deze bloesem ruiken....’. En hij schrijft er bij dat zelf zeer onervaren mannen, het graag ruiken.Worden deze bloesems ouder, zegt hij, dan verandert hun reuk meer en meer, om ten slotte het zeer onaangename ranzig-scherp-zoutige kenmerk aan te nemen, dat ons gynaecologen maar al te zeer bekend is.

Ja, planten en wat mensen, herboristen of anderen er van maken, blijft me verbazen.

http://dier-en-natuur.infonu.nl/bloemen-en-planten/58256-viburnum-met-vaginale-geur.html

Recept:
In de fytotherapie wordt voornamelijk de schors gebruikt in de vorm van tinctuur als krampwerend en pijnstillend middel bij menstruatieklachten. Tinctuur Viburnum opulus: verse geschilde schors 50 gram 3 tot 6 weken laten trekken in 250cc ethanol van 60°. Uitzeven, in bruine flesjes en donker bewaren. Dosering 3 maal daags 10 tot 20 druppels als pijnstillend middel gebruiken, niet langer dan enkele dagen.