vrijdag, augustus 30, 2019

Onder de eucalyptusboom

Onder de eucalyptusboom. Aromatherapie in het echt. Eucalyptusolie, net als menthol, 'ontstopt' het bovenste deel van de luchtwegen in geval van neusverkoudheid. Het gevoel van vrijer ademhalen na inademing van eucalyptusolie {maar ook van pepermunt en kamfer) ontstaat door prikkeling en stimulatie van de koude-receptoren in de neus. Deze koude sensatie geeft een gevoel van beter en vrijer te kunnen ademhalen (Burrow 1983).

eucalyptol of 1.8-cineol
Onder mijn eucalyptusboom
Rudansky (2000) gebruikte Eucalyptus globulus om het slijm op te lossen bij een patiënt met cysticfibrose (taaislijmziekte). De patiënt, een 36 jarige vrouw, had last van longontsteking en pleuraal oedeem en werd behandeld met intraveneuze antibiotica (6 weken en daarna 3 weken zonder de middelen). Zij was verder afhankelijk van een zuurstofmachine. Haar slijm was dik, dicht en er zat bloed in. In samenwerking met haar behandelend arts, was Rudansky in staat de longelasticiteit van de patiënt te verbeteren. Hierdoor had de vrouw minder zuurstof uit de machine nodig.  De dosering van de intraveneuze antibiotica werd verlaagd en na een tijd had de vrouw geen antibiotica meer nodig. 

Ontstekingsremmend effect bij astma. Het is de verdienste van de wetenschapper Juergens, die zich in de ontstekingsremmende werking van cineol, hoofdbestanddeel van eucalyptus, heeft verdiept. Juergens en zijn team ontdekten dat de inname van cineol ontstekingsremmende effecten vertoonden door remming van de ontstekingsstoffen die overmatige slijmvorming veroorzaken. Zo remt cineol bij bronchiale astma de arachidonzuurmetabolieten leukotriëne B4, prostaglandine E2 en tromboxanen, TNF-alpha en interleukinen. De proefpersonen namen 3 dagen lang 3 x daags 200 mg 1,8-cineol in. Het testen van de monocyten in het bloed gebeurde voor de therapie, na de behandeling van 3 dagen (dag 4) en 4 dagen na het stopzetten van de behandeling (dag 9). De productie van arachidonzuur metabolieten was significant geremd op dag 4. Long-term systemic therapy with 1.8-cineol has asignificant steroid-saving effect in steroid-depending asthma. This is the first evidence suggesting an anti-inflammatory activity of the monoterpene 1.8-cineol in asthma and a new rational for its use as mucolytic agent in upper and lower airway diseases.

zondag, augustus 25, 2019

Echte salie oogsten


Het blad van de saliestruiken staat er nu weer gezond bij. Het moment om te oogsten, de bladeren te drogen of om er tinctuur mee te maken. 

Salvia is een oeroude geneeskrachtige plant, waarover veel is geschreven [1]. Recent bleek maar weer eens hoe boeiend en belangrijk deze plant kan zijn. In een onderzoek met honderd vijf en zestig postmenopauzale vrouwen die een Salvia preparaat gebruikten hadden de vrouwen die Salvia innamen een beter vetspectrum in het bloed en minder aderverkalking: het preparaat:“improved the carotid intima thickness, lowered LDL and total cholesterol”.
Bij vrouwen in de overgang lijkt het inhaleren van de essentiële olie van Salie zelfs depressie te kunnen verminderen. [36 n] Ook opvliegers lijken positief op preparaten van de Salvia te reageren. [4][5][6] Zelfs de incontinentie problemen lijken positief beïnvloedbaar. [7]
Dierexperimenten laten zien dat Salvia de vaatwand beschermd. [8] Ook steunt Salvia de cognitieve functies. [9][10][11][12][13]

De essentiële olie van de Salie heeft ook duidelijke anti-bacteriële eigenschappen. [14][15][16][17] alsmede een anti-parasitaire werking. [18]. Ook beschermt de olie van Salvia tegen oxidatieve stress. [19] en heeft een extract van de plant een anti-ontstekingswerking. [20] Allemaal uiterst relevant gezien de hedendaagse problemen rond antibiotica-resistentie. Salie-olie kan zelfs de rotting van vis tegengaan [21].

Referenties

oliecellen van Salvia officinalis
[1] Gali-Muhtasib H1, Hilan C, Khater C. | Traditional uses of Salvia libanotica (East Mediterranean sage) and the effects of its essential oils. | J Ethnopharmacol. | 2000 Aug;71(3):513-20.
[2] Kwok T1, Leung PC2, Lam C3, Ho S4, Wong CK3, Cheng KF5, Chook P6. | A randomized placebo controlled trial of an innovative herbal formula in the prevention of atherosclerosis in postmenopausal women with borderline hypercholesterolemia. | Complement Ther Med. | 2014 Jun;22(3):473-80. doi: 10.1016/j.ctim.2014.03.010. Epub 2014 Apr 6.
[3] Lee KB1, Cho E, Kang YS. | Changes in 5-hydroxytryptamine and cortisol plasma levels in menopausal women after inhalation of clary sage oil. | Phytother Res. | 2014 Nov;28(11):1599-605. doi: 10.1002/ptr.5163. Epub 2014 May 7.
[4] Rahte S1, Evans R, Eugster PJ, Marcourt L, Wolfender JL, Kortenkamp A, Tasdemir D. | Salvia officinalis for hot flushes: towards determination of mechanism of activity and active principles. | Planta Med. | 2013 Jun;79(9):753-60. doi: 10.1055/s-0032-1328552. Epub 2013 May 13.
[5] Bommer S1, Klein P, Suter A. | First time proof of sage's tolerability and efficacy in menopausal women with hot flushes. | Adv Ther. | 2011 Jun;28(6):490-500. doi: 10.1007/s12325-011-0027-z. Epub 2011 May 16.
[6] De Leo V1, Lanzetta D, Cazzavacca R, Morgante G. | [Treatment of neurovegetative menopausal symptoms with a phytotherapeutic agent]. | Minerva Ginecol. | 1998 May;50(5):207-11.
[7] Seol GH1, Lee YH, Kang P, You JH, Park M, Min SS. | Randomized controlled trial for Salvia sclarea or Lavandula angustifolia: differential effects on blood pressure in female patients with urinary incontinence undergoing urodynamic examination. | J Altern Complement Med. | 2013 Jul;19(7):664-70. doi: 10.1089/acm.2012.0148. Epub 2013 Jan 29.
[8] Li CM1, Dong XL, Fan XD, Wu JH, Wang QH, Tian XL, Guo DJ, Wong MS, Qiu TQ, Chan SW. | Aqueous extract of danshen (Salvia miltiorrhiza Bunge) protects ovariectomized rats fed with high-fat diet from endothelial dysfunction. | Menopause. | 2013 Jan;20(1):100-9. doi: 10.1097/gme.0b013e31825b512d.
[9] Miroddi M1, Navarra M, Quattropani MC, Calapai F, Gangemi S, Calapai G. | Systematic review of clinical trials assessing pharmacological properties of Salvia species on memory, cognitive impairment and Alzheimer's disease. | CNS Neurosci Ther. | 2014 Jun;20(6):485-95. doi: 10.1111/cns.12270. Epub 2014 Apr 10.
[10] Perry NS1, Houghton PJ, Sampson J, Theobald AE, Hart S, Lis-Balchin M, Hoult JR, Evans P, Jenner P, Milligan S, Perry EK. | In-vitro activity of S. lavandulaefolia (Spanish sage) relevant to treatment of Alzheimer's disease. | J Pharm Pharmacol. | 2001 Oct;53(10):1347-56.

[11] Tildesley NT1, Kennedy DO, Perry EK, Ballard CG, Savelev S, Wesnes KA, Scholey AB. | Salvia lavandulaefolia (Spanish sage) enhances memory in healthy young volunteers. | Pharmacol Biochem Behav. | 2003 Jun;75(3):669-74.
[12] Perry NS1, Bollen C, Perry EK, Ballard C. | Salvia for dementia therapy: review of pharmacological activity and pilot tolerability clinical trial. | Pharmacol Biochem Behav. | 2003 Jun;75(3):651-9.
[13] Kennedy DO1, Dodd FL, Robertson BC, Okello EJ, Reay JL, Scholey AB, Haskell CF. | Monoterpenoid extract of sage (Salvia lavandulaefolia) with cholinesterase inhibiting properties improves cognitive performance and mood in healthy adults. | J Psychopharmacol. | 2011 Aug;25(8):1088-100. doi: 10.1177/0269881110385594. Epub 2010 Oct 11.
[14] Sienkiewicz M1, G?owacka A1, Pozna?ska-Kurowska K2, Kaszuba A2, Urbaniak A3, Kowalczyk E3. | The effect of clary sage oil on staphylococci responsible for wound infections. | Postepy Dermatol Alergol. | 2015 Feb;32(1):21-6. doi: 10.5114/pdia.2014.40957. Epub 2015 Feb 3.
[15] Akdemir Evrendilek G1. | Empirical prediction and validation of antibacterial inhibitory effects of various plant essential oils on common pathogenic bacteria. | Int J Food Microbiol. | 2015 Jun 2;202:35-41. doi: 10.1016/j.ijfoodmicro.2015.02.030. Epub 2015 Feb 28.
[16] Bozin B1, Mimica-Dukic N, Samojlik I, Jovin E. | Antimicrobial and antioxidant properties of rosemary and sage (Rosmarinus officinalis L. and Salvia officinalis L., Lamiaceae) essential oils. | J Agric Food Chem. | 2007 Sep 19;55(19):7879-85. Epub 2007 Aug 21.
[17] Jalsenjak V1, Peljnjak S, Kustrak D. | Microcapsules of sage oil: essential oils content and antimicrobial activity. | Pharmazie. | 1987 Jun;42(6):419-20.
[18] Mathew J1, Thoppil JE. | Chemical composition and mosquito larvicidal activities of Salvia essential oils. | Pharm Biol. | 2011 May;49(5):456-63. doi: 10.3109/13880209.2010.523427. Epub 2011 Feb 2.
[19] Porres-Mart�nez M1, Gonz�lez-Burgos E1, Carretero ME1, G�mez-Serranillos MP2. | Protective properties of Salvia lavandulifolia Vahl. essential oil against oxidative stress-induced neuronal injury. | Food Chem Toxicol. | 2015 Mar 14;80:154-162. doi: 10.1016/j.fct.2015.03.002. [Epub ahead of print]
[20] Abu-Darwish MS1, Cabral C, Ferreira IV, Gon�alves MJ, Cavaleiro C, Cruz MT, Al-bdour TH, Salgueiro L. | Essential oil of common sage (Salvia officinalis L.) from Jordan: assessment of safety in mammalian cells and its antifungal and anti-inflammatory potential. | Biomed Res Int. |2013;2013:538940. doi: 10.1155/2013/538940. Epub 2013 Oct 9.

[21] Emir �oban O1, Patir B2, Yilmaz O3. | Protective effect of essential oils on the shelf life of smoked and vacuum packed rainbow trout (Oncorhynchus mykiss W.1792) fillets. | J Food Sci Technol. | 2014 Oct;51(10):2741-7. doi: 10.1007/s13197-012-0795-8. Epub 2012 Aug 11.
[22] Lima CF1, Azevedo MF, Araujo R, Fernandes-Ferreira M, Pereira-Wilson C. | Metformin-like effect of Salvia officinalis (common sage): is it useful in diabetes prevention? | Br J Nutr. | 2006 Aug;96(2):326-33.

dinsdag, augustus 20, 2019

Oude glorie: Wilde bertram

Er zijn zo van die planten, die in vergetelheid een rustig leven leiden. Onopvallend, omdat ze niet gebruikt worden of omdat ze niet algemeen voorkomen of juist omgekeerd, omdat ze niet zeldzaam genoeg zijn, om eventueel beschermd te worden. Maar als je dan oude kruidenboeken bestudeerd, ontdek je dat zo'n plant een ongelooflijke reputatie gehad heeft. Zo'n een plant is de Wilde bertram.

Wie was Bertram en hoe wild was hij?
De naam is mogelijk afkomstig van de mythische figuur Perchta, leidster van het 'wilde heir', een groep van ongedoopte kinderzielen, die zij begeleidde op hun dooltochten. Alleen is het niet duidelijk wat deze wijze vrouw met de plant te maken  had.

Onze bertramnaam kan ook een verbastering zijn van de Middeleeuwse naam voor deze plant 'piretrum'.

Een derde mogelijkheid, dat het afkomstig is van het oudduitse woord 'berchtram', wat vuurwortel betekent. De wortel smaakt scherp zoals Jan Yperman in 1310 al vertelde 'die wortel is lanck, ende brandende op den tonghe'. Hij werd dan ook tegen tandpijn ingezet, als ontsmettend en pijnstillend middel maar ook om te gebruiken vooraleer je naar de tandarts gaat,'piretrum' in azijn getrokken, ende gestreken tussen de tanden ende het tandvlees, dit doet de tant so wankelen dat hi goet is uit te halen'. Dodoens zegt ' tegen de killende tanden, die van de te onmatighe kouwe veroorzaect zijn' Hij noemt het dan ook tantcruyt'.

Bertram oogsten langs de Aulne
Nieskruid.
Die bloemen van desen cruyde voor die nuese ghehouwen ende gheroken doen niesen ende daer om heet dit cruyt Ptarmice ende Sternutamentaria, dat es Niescruyt. En volgens Dodoens is Wilde bertram ook goed tegen blauwe plekken en kneuzingen. Hij zegt dat ' die bladeren gruen ghestooten verdrijven die blauw gheslaghen ghevallen oft ghestooten plecken ende doen dat gheronnen bloet sceyden/ op die plaetse die ghequetst es'. Dit heel cruyt es van smaecke scerp ende bytende/ den Bertram volnaer van smaecke gelijck ende daer omme worddet oock wilden Bertram gheheeten. 

Dodoens maakt dus een onderscheid tussen Bertram, Anacyclus pyrethrum en Wilde bertram Achillea ptarmica. Deze 2 planten worden blijkbaar wel eens verward, zo worden ze allebei door Zorn in Artsenijgewassen kwijlwortel genoemd, Hij schrijft ' Het verwekt zo het gekauwd word, kwijling en werd uit dien hoofde bij kiespijn voorgeschreven en van Boerhaven om die reden bij slijmerige keelziektes gebruikt'. De grote geneesheer Boerhave heeft het dus ook gebruikt..

De Latijnse naam Achillea ptarmica, van het Griekse ptarmusthai en van ptarmos, verwijst weer naar de niesverwekkende werking. Ook de Engelse naam Sneezewort, sneezeweed geeft hezelfde neusprikkeld effect aan en de Franse naam, Achillée sternutatoire verwijst naar zijn gebruik als snuifmiddel, als sternutatorium, zoals dat deftig in de apothekersboeken vermeld werd.

Uit de geschiedenis kennen we dus vooral 2 medicinale werkingen van Wilde bertram: pijnstillend, verdovend bij tandontstekingen en als snuifpoeder slijmoplossend en slijmuitscheidend.

Hedendaags
Wilde bertram wordt nu niet veel meer gebruikt, maar zijn prikkelend en verdovend effect is in de praktijk genoeg bewezen, deze werking doet mij sterk denken aan het effect van Rode zonnehoed bij tandontstekingen. Deze Echinacea purpurea is ook botanisch nauw verwant aan Achilleaptarmica. Zou onze Wilde bertram dezelfde ontstekingswerende en immuunversterkende werking kunnen hebben? En inderdaad in de plant werden alkylamides gedetecteerd, dezelfde stoffen die ook rode zonnehoed zijn werkzaamheid geven.

Lees ook https://sites.google.com/site/kruidwis/planten-van-a-tot-z/achillea-ptarmica

Oesterzwammen op oude populier in de tuin

De vorige winter is er weer een oude populier vol met maretakken omgewaaid. De gezaagde blokken liggen nu verspreid in de tuin en blijken een goede voedingsbron voor paddenstoelen te zijn. Vooral de smakelijke en geneeskrachtige oesterzwammen lijken hier goed te gedijen. De gewone oesterzwam (Pleurotus ostreatus), wordt over de hele wereld geteeld. De oesterzwam is erg populair, onder andere vanwege de hoge voedingswaarde en de hoeveelheid bioactieve stoffen met therapeutische effecten. Bioactieve metabolieten uit het vruchtlichaam van Pleurotus ostreatus zijn onder meer bepaalde vetzuren, fenolische verbindingen, nucleotiden en alkaloïden.

Immuunstimulerend en anti-infectieus
Zoals de meeste paddenstoelen zijn de oesterzwammen sterk immuunmodulerend en verhogen ze de immuunrespons door activeren van de macrofagen (Wasser & Weiss 1999, Zhou 2002).
De lipo-polysacchariden (LPS) uit deze paddenstoelen vertonen gelijkenis met de structuur van de celwand van bacteriën, waardoor ze ageren als nep-LPS. Hierdoor worden macrofagen geactiveerd en wordt het immuunsysteem getraind en alert (zonder de risico's van infectie) wat zorgt voor sterkere fagocytose en meer productie van interferon (Koch 2002).
Alle oesterzwammen, maar Pleurotus ostreatus het meest, vertonen een zeer breed -spectrum aan anti-microbiële activiteit (Krasnopolskaya 2001)

Voor hart en bloedvaten
Oesterzwammen hebben ook een sterk diuretische en anti-oedeem effect (Domondon 2000), ze verbeteren tevens de bloedcirculatie en het heet waterextract heeft bloeddrukverlagende eigenschappen (Suzuki 2001). Bovendien verbeteren ze via twee verschillende mechanismen het vetzuurprofiel in het bloed:

  • In 1995 toonde Gunde-Cimmerman aan dat de oesterzwammen lovastatine bevatten, dat de synthese van cholesterol in de lever inhibeert. De lovastatine bevindt zich tussen de lamellen: Twee maal per week oesterzwammen eten is al effectief om het cholesterolgehalte te verlagen. Overigens, hoe rijper, hoe meer lovastatin, maar hoe jonger de zwam, hoe fijner!
  • Bovendien absorbeert de chitine uit de paddenstoel het cholesterol (uit de gal) in de darm, waarna dit uitgescheiden wordt met de stoelgang als een chitosan-cholesterolcomplex (Gunde-Cimerman 2001).

Ook poeder van gedroogde oesterzwam verlaagt significant de lipiden en cholesterol in het bloed, dit tot 40 % (Wasser & Weiss 1999, Gerasimenia 2002, Hennebert 2005).

Alles bij mekaar, een overvloed aan interessante wetenschappelijke informatie. De vraag is wel of het af en toe eten van deze oesterzwammen voldoende is om ons te beschermen tegen aderverkalking en tegen bepaalde vormen van kanker. In elk geval is het een van de vele natuurproducten die thuis horen in een gezonde voeding.

Zie ook https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/118462-oesterzwam-geneeskracht.html




zondag, augustus 18, 2019

Zwarte bessensap


Een glas zwarte bessensap, ingenomen voor langdurige matig-intensieve lichaamsbeweging, maakt die beweging minder vermoeiend. En dat komt, ontdekten onderzoekers van het Nieuw-Zeelandse onderzoeksinstituut Plant & Food Research waarschijnlijk omdat de fenolen in zwarte bessen de concentratie dopamine in de hersenen verhogen.

Studie
De onderzoekers lieten 40 gezonde volwassenen wandelen zolang ze konden. De onderzoekers stelden geen limieten, maar stopten de trial nadat de proefpersonen de 2 uur hadden volgemaakt.
Een uur voordat de proefpersonen begonnen met wandelen had de helft van hen een placebo opgedronken, en de andere helft een glas met zwarte bessensap.
De onderzoekers gebruikten een geconcentreerd product van New Zealand Blackcurrants, dat overigens niet meebetaalde aan de studie. Het onderzoek werd uitgevoerd op kosten van de overheid van Nieuw-Zeeland.
De proefpersonen in de experimentele groep consumeerden per kilo lichaamsgewicht ongeveer 5 milligram fenolen uit zwarte bessen. Het sap dat ze dronken bevatte 17 milligram fenolen per milliliter.

Resultaten
De proefpersonen die het zwarte bessen-extract hadden ingenomen, wandelden 11 minuten langer en legden meer kilometers af dan de proefpersonen in de placebogroep, maar die verschillen waren niet significant.

De proefpersonen in de zwarte bessengroep hielden de stemming er beter in dan de proefpersonen in de controlegroep. Ook dat verschil was niet statistisch significant. Wel significant was het verschil tussen het gevoel van vermoeidheid dat de twee groepen rapporteerden. De vermoeidheid nam bij de proefpersonen in de experimentele groep meer toe dan bij de andere groep.
Zwarte bessen verminderen in de bloedplaatjes van de proefpersonen de activiteit van het enzym monoamine oxidase-B [MAO-B].
MAO-B breekt dopamine af. Remming van MAO-B zou wel eens de concentratie dopamine in de hersenen kunnen verhogen.

Conclusie
"Findings from this preliminary study provides evidence that timed consumption of a polyphenolic-rich juice made from New Zealand blackcurrants 1 hour prior to exercise supports positive affective responses during a low impact walking exercise in healthy sedentary adults", schrijven de onderzoekers.
"Future clinical studies extrapolating the link between blackcurrant-derived polyphenolic compounds, monoamine neurotransmission (via inhibition of MAO-B activity) and positive affective responses will enable the determination of potential ergogenic action for self-motived exercise adherence to be established."

Bron:
J Int Soc Sports Nutr. 2019 Aug 2;16(1):33.

zaterdag, augustus 17, 2019

Amaranthus, graan van de goden

Amarant en rode melde in
onze Bretoense tuin
De huautli, tzoalli of alegna (Amaranthus hypochondriacus, A. cruentus) is één van de oudste en meest belangrijke planten voor de precolumbiaanse leefwereld der Oud Mexicanen. Uit archeologische overblijfselen blijkt dat de amarant reeds 8.000 jaar geleden werd gebruikt, zowel als voedingsmiddel als in godsdienstige rituelen om de boze geesten te verdrijven of om de oogst gunstig te beïnvloeden. Met de zaden boetseerde men godenbeelden door ze te vermengen met bloed en honing. Op het einde van de plechtigheid werden deze godenbeelden dan door de gelovigen als gezamenlijke communie gegeten. Niet te verwonderen dat de Spaanse, kristelijke veroveraars deze ‘heiligschennende plechtigheden’ verboden. Maar sommige etnische groepen bleven in het geheim kleine akkertjes van hun heilige plant kweken, en vanaf de onafhankelijkheid van Mexico in 1810 verscheen de huautli en alegna weer in het openbaar.

Samen met de maïs en de boon is de amarant één van de vijf belastingbetaalmiddelen in het Aztekenrijk geweest, jaarlijks bracht het zowat 21 ton zaden op ! De amarant groeit goed, zelfs in open en winderige habitats, laat zich gemakkelijk kruisen en past zich snel aan andere ecologische leefmilieus aan. De domesticatie onder de Azteken bestond er vooral in planten te zoeken met een grotere opbrengst aan zaden, die werden vergaard en bijgehouden om in tijden van nood te worden verwerkt. Zo kwam het dat amaranten met hun zwarte zaden, die dienden als groente en als versiering, geleidelijk aan vervangen werden door planten met witte zaden, die een hogere voedingswaarde hebben. Door het veelvuldig selecteren vergrootte tevens de hoeveelheid rode kleurstof in sommige soorten.Rood had voor Oud Mexicanen een bijzondere rituele betekenis: rood was immer de kleur van bloed, van de duivel, het vuur, het gevaar...

Daarom ook werden nog andere wilde amarantsoorten gekweekt en verzameld, o.m. Amaranthuscruentus, die de rode kleurstof leverde; A. blitoides, A. dubius, A. fimbriatus, A. hybridus var. pseudoreflexus... Al deze amarantsoorten, en vooral A. hybridus, werden en worden als wilde groente gegeten. Deze Groene amarant of Bastardamarant groeit bij ons ook in het wild, vooral op open, droge, min of  meer voedselrijke, omgewerkte grond, vooral in i ndustriegebieden en op akkers. Het blad kan als spinazie gegeten worden. Het wordt ook wel Chinese spinazie genoemd.

Van Amaranthus cruentus of Paarse amarant kunnen de jonge blaadjes maar vooral ook de zaden gebruikt worden. Deze soort groeit hoog op (150cm) en bloeit met zware bloemtrossen.Als deze afrijpen kan het zaad worden geoogst, gepoft of geroosterd en bij de muesli of door het brooddeeg gemengd. De bloemen worden als kleurstof in traditioneel maisbrood gebruikt. De geïsoleerde kleurstof amarant wordt ook industrieel als voedingskleurstof gebruikt.

Voedingswaarde
De bladeren van de amarant hebben een hoge voedingswaarde en het zaad bevat een hoog percentage 16% aan eiwitten en essentiële aminozuren, ook lysine wat verder vnl in vlees aanwezig is. Amarantzaad bevat verder 59% olie. 77% hiervan zijn onverzadigde vetzuren en 5 tot 8% is squaleen, een belangrijk antioxidant dat momenteel uit haaienvinnen gewonnen wordt. En dat in de alternatieve kankertherapie gebruikt word.
De zaden worden tot bloem verwerkt om er beschuiten en marsepein mee te bereiden. Samen met honing en melasse van rietsuiker maakt men er ook turron mee, een zachte nougat, die zowat in alle straten van Mexico te koop wordt aangeboden. Wat nog van de plant overblijft, dient daarna als veevoeder.

In de zestiger jaren groeide weer de belangstelling voor de huautli, samen met de trend van het vegetarisch eten en het vlokken ontbijt. Nu is Amarant een veel gebruikt graan, maar dan vooral verborgen in allerlei koekjes, muesli en dergelijke. Merkwaardig is ook hoe zo’n plant zich plots zowel als voedsel, als sierplant en als wilde plant manifesteert.

zaterdag, augustus 10, 2019

Sint-janskruid bij psoriasis

Sint-janskruid zou bij milde tot matig ernstige psoriasis een effect kunnen hebben via een modulerende invloed op het immuunsysteem. In 2012 is in een studie een middel, bestaande uit 5% sint-janskruidextract in een vette zalfbasis, getest op tien patiënten met milde psoriasis. De onderzoekers vergeleken het effect met een placebo, dat bestond uit de zalfbasis zonder sint-janskruid. De patiënten kregen beide middelen, die zij elk op een andere kant van hun lichaam smeerden. Dit gebeurde twee keer per dag, gedurende een maand. Na vier weken was een duidelijke afname van de roodheid, schilfering en plaquedikte zichtbaar op de plekken waar sint-janskruid was toegepast. Geen patiënt was echter helemaal van alle plekken af. Er werden geen bijwerkingen gemeld.

In 2017 is deze studie herhaald met twaalf patiënten met milde tot matige psoriasis. Ze gebruikten hetzelfde middel als in de eerste studie. Het doel was om het effect van uitwendig gebruikt sint-janskruid te onderzoeken op TNFα-niveaus in psoriatische plaques, in vergelijking met een placebo. TNFα is een cytokine dat een belangrijke rol speelt bij ontstekingsprocessen. De conclusie van dit onderzoek was dat de resultaten overeen kwamen met die van het vorige onderzoek en dat de werking waarschijnlijk (deels) te maken heeft met een vermindering van de cytokineproductie, waaronder TNFα.

Referenties

  • Mansouri P, Mirafzal S, Najafizadeh P, Safaei-Naraghi Z, Salehi-Surmaghi MH, Hashemian F. The impact of topical Saint John’s Wort (Hypericum perforatum) treatment on tissue tumor necrosis factor-alpha levels in plaque-type psoriasis: A pilot study. J Postgrad Med 2017;63(4):215-220. 
  • Najafizadeh P, Hashemian F, Mansouri P, Farshi S, Surmaghi MS, Chalangari R. The evaluation of the clinical effect of topical St Johns wort (Hypericum perforatum L.) in plaque type psoriasis vulgaris: a pilot study. Australas J Dermatol 2012;53:131-135. 

woensdag, augustus 07, 2019

Houttuynia ook geneeskrachtig

In 1783 beschreef Carl Peter Thunberg het geslacht Houttuynia aan de hand van H. cordata. Deze plant is inheems in een groot aantal provincies van China. Ook in andere Zuidoost-Aziatische landen zoals Vietnam, Laos, Zuid-Korea, India, Nepal, Thailand en Japan, komt de moerasanemoon van nature voor.
De geslachtsnaam Houttuynia is een eerbetoon aan Maarten Houttuyn, een negentiende eeuwse arts en bioloog in Amsterdam. De soortnaam cordata verwijst naar de hartvormige bladeren. Deze vaste plant wordt 30-40 cm hoog en bloeit in juni-augustus met bloemen in eindstandige 1-2 cm lange aren met daaronder een kraag van vier witte schutbladen. Naast de botanische soort H. cordata zijn er de cultivars ‘Chameleon’, een bontbladige selectie met groene, gele en rode strepen, en ‘Plena’ met gevulde bloemen.

De moerasanemoon doet het goed op een vochtige, halfbeschaduwde plaats op venige of kleiachtige grond. Geplant langs de oever van een natuurlijke vijver of in een moerassig deel van de tuin doet de moerasanemoon z’n naam eer aan. Op een zonnige standplaats zijn de rode bladkleuren van H. cordata ‘Chameleon’ overigens het sterkst. In de tropen is de moerasanemoon een lastig onkruid; in Nederland en België  is het wel een krachtige groeier die door de ondergrondse uitlopers kan gaan woekeren, maar die ’s winters ook wel terrein verliest. Omdat de plant zich snel kan uitbreiden, is hij ook geschikt als bodembedekker. Naast het gebruik als geneeskruid of sierplant, is het ook een voedingsgewas, in Vietnam wordt de plant als groente gekweekt en worden de bladeren verwerkt in salades. Het blad heeft ook een korianderachtige geur en smaak.
  • Nederlandse naam : moerasanemoon
  • Engels: Chinese lizard tail, Fishwort, Heartleaf, Chameleon Plant, Fish mint, Himalayan spinach, Vietnamese fish plant
  • Frans: Hottonie, Houttuynie.
  • Duits: Buntblatt, Chinesischer Eidechsenschwanz.
  • Familie : Saururaceae
  • Herkomst: oostelijk Azië
Het waterextract van Houttuynia cordata (HCWE) in een concentratie van 100 g lucht gedroogd plantenmateriaal op 400 ml water, wordt bijvoorbeeld in Korea gebruikt bij de behandeling van herpes simplex, chronische sinusitis en neuspoliepen. Ook heeft het anti-leukemische, anti-carcinogene en/of anti-oxidatieve activiteit. Daarnaast wordt het beschouwd als een immunologische hulpstof. Houttuynia wordt al tientallen jaren in China gebruikt voor de behandeling van onder andere hoest, witte vloed en ontsteking van de urineleider.

Houttuynia bij SARS


Chinese wetenschappers vestigden in 2002/2003 bij gebrek aan westerse therapeutica hun hoop op H. cordata om SARS te lijf te gaan, omdat deze plant al traditioneel werd gebruikt bij longaandoeningen. H. cordata is bekend uit de traditionele Chinese geneeskunde (TCG) en wordt al honderden jaren gebruikt bij longgerelateerde problemen, zoals longabcessen, slijmproblemen, hoest en kortademigheid. Het traditionele waterextract (gedroogd kruid, tweemaal een uur gekookt) is antiviraal effectief tegen het SARS-virus bij onder andere longontsteking en heeft ook een ontstekingsremmende werking.

De onderzoekers richtten zich op het effect van HCWE op het mechanisme van SARS-preventie op basis van immunologische en antivirale parameters. H. cordata zorgt bij muizen voor een sterke aanmaak/groei van lymfocyten in de milt. Ook vergrootte het extract de groei van T-celpopulaties significant. Daarnaast heeft H. cordata in klinisch onderzoek een remmende werking laten zien op het SARS-coronavirus: vanaf 200 µg/ml is er een significant effect (p < 0,05). Dit effect is gebaseerd op een vertraging van de replicatie van het RNA van het SARS-coronavirus, waardoor het virus minder schade kan aanrichten. De werking van HCWE bij SARS verloopt dus waarschijnlijk langs twee wegen: een activering van de immuniteit voorafgaand aan de infectie, waardoor een infectie mogelijk wordt voorkomen en een vertraging van de virusgroei wanneer een infectie toch heeft plaatsgevonden.

Zelfs bij een dosis van 16 g/kg lichaamsgewicht was er geen acuut toxisch effect merkbaar na orale toediening aan de gebruikte proefdieren (muizen).

Referenties
| [1] Li GZ, Chai OH, Lee MS, Han EH, Kim HT, Song CH. Inhibitory effects of Houttuynia cordata water extracts on anaphylactic reaction and mast cell activation. Biol Pharm Bull 2005;28(10):1864-1868. [2] Lu H, Wu X, Liang Y, Zhang J. Variation in chemical composition and antibacterial activities of essential oils from two species of Houttuynia Thunb. Chem Pharm Bull 2006;54(7):936-940. [3] www.theplantlist.org, geraadpleegd 15 maart 2017.[4] Lau KM, Lee KM, Koon CM, Cheung CSF, Lau CP, Ho HM, Lee MYH, Au WNS, Cheng CHK, Lau CB, Tsui KWS, Wan CCD, Waye MYM, Wong KB, Wong CK, Lam WKC, Leung PC, Fung KP. Immunomodulatory and anti-SARS activities of Houttuynia cordata. J Ethnopharmacol 2008;118(1):79-85. [5] Fung KP, Leung PC, Tsui KWS, Wan CCD, Wong KB, Waye MYM, Au WNS, Wong CK, Lam WKC, Lau CB. Immunomodulatory activities of the herbal formula Kwan Du Bu Fei Dang in healthy subjects: a randomised, double-blind, placebo-controlled study. Hong Kong Med J 2011;17(Suppl 2):s41-s43.

donderdag, augustus 01, 2019

Centella, Aziatische waternavel

Het bescheiden waterplantje Centella asiatica (L.) Urb., beter bekend als Gotu Kola, wordt in Nederland ook wel Aziatische waternavel genoemd. Het is een meerjarige moerasplant uit de schermbloemenfamilie die in tropische gebieden voorkomt. In tegenstelling tot wat gebruikelijk is bij veel andere schermbloemen zoals venkel, anijs en koriander, worden geen aromatische zaden toegepast. De bladeren worden in de keuken gebruikt; het blad of de hele plant wordt medicinaal gebruikt, vooral in wondzalven.

Gotu Kola wordt in Oost-Azië al drieduizend jaar toegepast bij vrijwel alle huidaandoeningen, van psoriasis tot jeugdpuistjes. Daarnaast gold en geldt het kruid ook voor inwendig gebruik als een panacee, onder meer bij astma, bronchitis, geheugenverlies, angst, maagzweren en stress. Het wordt tevens in veel landen als groente gegeten. In de zeventiende eeuw werd in de Nederlandse koloniën de verkoop van het kruid voor medicinaal gebruik opgetekend en in de negentiende eeuw werd het opgenomen in de Indiase farmacopee. Vanaf 1884 staat het kruid beschreven in de Franse farmacopee en het werd ook in het Duitse Homöopathisches Arzneibuch (1898) opgenomen. Rationeel en algemeen bekend werd in de twintigste eeuw het gebruik ter bevordering van de wondgenezing en de toepassing tegen striae, chronische veneuze insufficiëntie (CVI) en spataderen.

Enkele onderzoeken
Vrijwel alle klinische studies voor inwendig gebruik betreffen CVI. Zes studies gaven een positieve uitkomst zonder noemenswaardige bijwerkingen. Al deze studies zijn gedaan met de geïsoleerde saponinen. Een klinische studie naar uitwendig gebruik van het totaalextract (1:5, waterbasis) bij zeven psoriasispatiënten gaf een enorme verbetering te zien. Deze studie was echter klein en zonder controlegroep

Een dubbelblinde, gerandomiseerde klinische studie (RCT) met 28 vrijwilligers die twee maanden een totaalextract slikten (250, 500 of 750 g) liet bij gebruik van de hoogste dosis verbetering zien van het werkgeheugen en de stemming (gemeten met respectievelijk computertesten en een visueel analoge schaal) na 1 en 2 maanden behandeling. Delbo M. 2010. EMA-HMPC Assessment report on Centella asiatica (L.) Urban, herba.

 Brinkhaus B, Lindner M, Schuppan D, Hahn EG. Chemical, pharmacological and clinical profile of the East Asian medical plant Centella asiatica. Phytomed 2000;7(5):427-48