Heesheid. Deze kruidenthee kan je helpen.

Verkoudheid veroorzaakt vaak heesheid en stemverlies. Geneeskrachtige planten kunnen ons helpen door een beschermend slijm achter te laten op de geïrriteerde slijmvliezen. Een thee gemaakt van geneeskrachtige planten kan het slijmvlies bevochtigen en beschermen.

Als heesheid het gevolg is van een infectie, kunnen geneeskrachtige planten zoals heemst ( Althaea officinalis ), smalle weegbree ( Plantago lanceolata ) en kaasjeskruid ( Malva sylvestris ) helpen. Wanneer je thee drinkt, laat het slijm een ​​fijn laagje achter in de keel dat het slijmvlies beschermt en bevochtigt. Het slijm kan ook een positief effect hebben op keelpijn en droge hoest, die vaak optreden als onderdeel van een griepachtige infectie.

De officiële monografieën van ESCOP en Commissie E pleiten voor het gebruik van smalle weegbree voor catarre van de luchtwegen en ontstekingsveranderingen in de slijmvliezen van mond en keel. ESCOP, HPMC en Commissie E beschouwen ook het gebruik van kaasjeskruidbloemen en heemstwortel voor irritaties in het mond- en keelgebied als positief.

Theerecept tegen heesheid

• 20 g kaasjeskruidbloemen (Malvae sylvestris flos)
• 20 g weegbreebladeren (Plantaginis lanceolatae folium)
• 60 g heemstwortel (Althaeae radix)

Overgiet 1 afgestreken eetlepel van het mengsel met ¼ liter warm water en laat het 15 minuten trekken. Spoel je mond met het laatste slokje thee en gorgel kort. De thee kan gezoet worden met een beetje honing.

• nota 1. de thee moet slijmerig worden
• nota 2. heemstwortel in kleine stukjes snijden, eventueel apart laten trekken in water op kamertemperatuur totdat het slijmerig wordt
• nota 3. slijmstoffen lossen het best op in water, koken kan de slijmstoffen kapot maken

Wat is er nog belangrijk bij heesheid. De volgende tips zijn nuttig gebleken bij heesheid:

• Schraap je keel niet te veel! Het schrapen van uw keel belast de stemplooien en kan het ongemak vergroten. Ook fluisteren is geen goede optie, omdat dit de stemplooien zwaar belast.
• Het is raadzaam om door uw neus te ademen. Hierdoor wordt de lucht die u inademt bevochtigd.
• Drink voldoende en zuig op snoep. Pastilles met de geneeskrachtige plant IJslands mos ( Cetraria islandica ) zijn bijzonder aan te raden. Deze plant is ook rijk aan slijm. Uit onderzoek is gebleken dat het vochtinbrengend effect heeft op het slijmvlies van de keel (zie ref.) 
• Heesheid hoeft niet altijd veroorzaakt te worden door een infectie. Hormonale veranderingen of psychologische stress kunnen ook de oorzaak zijn van heesheid. Ga daarom naar uw huisarts als de heesheid langer dan 5 dagen aanhoudt.

Waarom je stem soms verandert als je een infectie hebt. 

De stemplooien bevinden zich in ons strottenhoofd. We kunnen ze ons voorstellen als de snaren van een harp. Net als de snaren van een harp moeten de stemplooien trillen om geluid voortbrengen. Dit geluid wordt veroorzaakt door onze ademlucht, die bij het uitademen tegen de stemplooien blaast. Bij een harp zijn verschillende snaren strak gespannen om verschillende geluiden te produceren. Onze stemplooien worden indien nodig gespannen: de spier ( musculus vocalis ) in de stemplooien verandert van lengte en spanning zodat ze verschillende tonen produceren. Het slijmvlies beschermt de spier. Net als alle andere slijmvliezen in ons lichaam zwelt het op als het ontstoken raakt. Virussen kunnen hiervoor verantwoordelijk zijn. Als de slijmvliezen opgezwollen zijn, heeft dit invloed op de stemproductie: onze stem klinkt hees, ruw of valt helemaal weg. 

Referenties

• Kempe C, Grüning H, Staschen N et al. Zuigtabletten van IJslands mos ter preventie of behandeling van irritatie van het mondslijmvlies en uitgedroogd keelslijmvlies]. Laryngorhinotologie. 1997; 76:186-8. DOI: 10,1055/s-2007-99740
• https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/alternatief/22584-de-tuin-als-huisapotheek-heemst-en-kaasjeskruid.html
• https://wetenschap.infonu.nl/scheikunde/24632-slijm-is-fijn-genezende-stoffen-in-de-plant.html
  

Verzachtende kaasjeskruiden

Echte heemst / Althea officinalis

Ook de kaasjeskruiden staan in volle bloei. Groot-, vijfdelig-, Mauritaans kaasjeskruid en echte heemst. De wit, roze tot paarse bloemen kunnen nu geoogst worden, interessant om een mooie, smakelijke en werkzame bloementhee te fabriceren eventueel samen met echte kamille, koningskaars en korenbloem. Echte slijmstofplanten en dus vooral goed voor de luchtwegen.

Het slijm in planten zit daar niet voor niks. Het houdt vocht vast, geeft bescherming en is reservevoedsel voor de plant. In de mens kunnen deze plantenslijmen ons eigen slijm een beetje vervangen. Ze beschermen onze huid en slijmvliezen tegen uitwendige prikkels en zijn daardoor ontstekingswerend en hoestdempend.

Naast hun werking op de luchtwegen, worden ze vooral voor maag en darmen gebruikt. Enerzijds absorberen ze vocht en gifstoffen waardoor ze zuiverend zijn en diarree kunnen genezen, anderzijds zijn het zachte laxativa. Slijmstofplanten hebben dus een regulerend effect op de darmmotiliteit. Ook op de geïrriteerde huid kunnen deze planten verzachtend werken, vooral voor de rijping van abcessen zijn warme cataplasma, van lijnzaad bijvoorbeeld, bijzonder geschikt.

Naast hun farmacologische werking hebben mucilaginosa ook een technische functie bij het bereiden van theemengsels. Het zijn smaakcorrigentia, ze hebben het vermogen een zure smaak te verzachten of de scherpte van etherische oliën en bitterstoffen te verdoezelen. Daarbij remmen ze de opname van o.a. bitterstoffen, waardoor deze minder agressief zijn en langer werkzaam blijven.
Chemisch gezien zijn plantenslijmen vooral polysacchariden met een hydrofiel, watervriendelijk karakter. Het zijn verbindingen die in water oplossen of opzwellen en zo viskeus worden met als gevolg een volumevermeerdering. Het zwelvermogen is dan ook een kwaliteitsmaat voor de verschillende slijmstofplanten.
Om de viscositeit te behouden, worden deze planten het liefst bij lage temperaturen gedroogd en verwerkt. Dit betekent dat vooral maceraten (koude aftreksels) gebruikt worden als thee.

Maar er is meer. Sommige slijmstoffen hebben blijkbaar ook specifieke immuunmodulerende werking.  Polysaccharides obtained from certain plants have been reported to have immunomodulatory properties. As a consequence of these reports the aim of this study was to investigate some immunomodulatory properties of water extracts of Alcea rosea L. (ARE), Malva sylvestris L. (MSE) and Salvia libanotica L.  ARE appeared to boost the antibody response to EA, but had no effect on IL-4 and gamma-interferon gene transcription. MSE and SLE appeared to have no effect on anti-EA antibody production, but enhanced IL-12 and gamma-interferon gene transcription. MSE appeared to switch off, and SLE had no effect on, IL-4 transcription.In conclusion, it appears that ARE is a B-lymphocyte polyclonal activator, and MSE and SLE are macrophage and T helper-1 (Th-1) activators.
Phytother Res. 2008 Dec;22(12):1599-604.  The effects of Alcea rosea L., Malva sylvestris L. and Salvia libanotica L. water extracts on the production of anti-egg albumin antibodies, interleukin-4, gamma interferon and interleukin-12 in BALB/c mice

Meer info. https://wetenschap.infonu.nl/scheikunde/24632-slijm-is-fijn-genezende-stoffen-in-de-plant.html en https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/alternatief/22584-de-tuin-als-huisapotheek-heemst-en-kaasjeskruid.html

Ochtendgeluk

Van morgen zoals gewoonlijk mijn krant gekocht, is ook een gelegenheid om buiten te komen. Niet dat ik krant of  hondje nodig heb om de zeelucht op te zoeken. Zeker vandaag niet, er is buiten zon en kilte samen en die combinatie scherpt al mijn zintuigen.

Ik wil ook wat planten plukken om mijn les van vanavond over inhoudsstoffen 'organoleptisch' te illustreren.

Ik vind: stinkende gouwe voor de gele alcaloïden in het sap, wilde rucola voor de vreemde geur van glucosinolaten, weegbree en kaasjeskruid voor de plakkerige slijmstoffen, duizendblad voor de bitterstoffen (sesquiterpeenlactonen), teunisbloemzaden voor de omega-vetzuren, zuring voor de oxaalzuren en ..... flavonoïden, die hangen nu overal in de geel wordende bomen.

Over slijmstoffen bijvoorbeeld
Slijmstoffen zijn koolhydraten met een hoog molecuulgewicht die opzwellen in water en daarbij een kleverige, lijmachtige stof vormen. Slijmstoffen zijn oplosbaar in water, maar niet in alcohol (dan vindt er neerslag plaats) en daardoor zijn ze hydrofiel. In koud water zwellen slijmstoffen op en vormen ze gelei. In warm water zwellen ze op tot lijmoplossingen die na afkoeling pas geleiachtig worden.

Slijmstoffen verminderen chemische en mechanische irritatie in het lichaam. De werking van slijmstoffen is vooral lokaal. Ze leggen een laagje slijm over de beschadigde slijmvliezen van onder andere de ademhalings- en verteringsorganen, zodat deze tot rust komen. Het beschermende laagje vertraagt de opname van andere stoffen en verhoogt de afweer tegen onder andere bacteriën. Slijmstoffen zijn bovendien rijk aan mineralen en sporenelementen die het immuunsysteem stimuleren.

Slijmstoffen worden onder andere gebruikt bij ontstekingen aan het darmkanaal, de keel en de borst. Daarnaast zorgen slijmstoffen voor de regulatie van slijmsecretie in onder andere het darmkanaal, ze hebben bij lage dosering een stoppende werking (ze maken de faeces vaster, gaan darmprikkeling tegen) maar bij darmstoornissen en bij een hoge dosering hebben ze een laxerende werking.

Planten met veel slijmstoffen zijn: lijnzaad (55% slijmstof), heemstwortel (Althaea off., 35% slijmstof) en IJslands mos (70% slijmstof).