Posts tonen met het label tinctuur. Alle posts tonen
Posts tonen met het label tinctuur. Alle posts tonen

donderdag, maart 20, 2025

Nu daslookblad oogsten en tinctuur maken

Knoflook, daslook, kraailook.... Looksoorten werden reeds bij de Romeinen "allium" genoemd; maar ook "alium" of "aleum" was gebruikelijk. Mogelijk is allium van het Latijnse woord "olere", ruiken afgeleid. Het woord 'ursinum' is op het Latijnse ursinus (beer) terug te voeren. Reeds voor Linneaus werd deze aanduiding gebruikt; Plinius in zijn Historia Naturalis spreekt over een looksoort: "... silvestre (alium), quod ursinum volcano' . Ook Dodonaeus vermeld het derde geslacht van Look dat ' in Latijn Allium ursinum wordt genoemd. In Hoochduytsch Walt knobloch oder Knoblauch. In Neerduytsch Das Loock. In Franchois Aux d’ours/ ou Ail d;ours. Dit Loock schijnt wel te wesene dat loock dat Dioscorides Scorodoprassum heet/ oft als sommighe meynen dat Ampeloprasum. 

Daslook bevat net als knoflook en ui een aantal belangrijke werkzame stoffen, zoals zwavelhoudende verbindingen, flavonoïden (kaempferol en quercetine), vitaminen (vooral veel vitamine C), mineralen en chlorofyl.

De meest kenmerkende en belangrijke inhoudsstof is alliine, een zwavelhoudend aminozuurderivaat. Alline bevindt zich in intacte plantencellen. Op zichzelf is alliine geurloos en chemisch stabiel, maar zodra de plant wordt beschadigd (bijvoorbeeld door snijden, pletten of kauwen), komt het enzym alliinase vrij. Dit enzym zet alliine razendsnel om in allicine.  Allicine is de stof die verantwoordelijk is voor de kenmerkende geur en de bioactieve werking van daslook. Allicine is echter onstabiel. Wanneer allicine afbreekt door blootstelling aan zuurstof, warmte of oplosmiddelen zoals olie of alcohol, vormt het ajoenen (en andere stoffen), die ook biologische effecten hebben. Zowel allicine als ajoenen zijn interessante stoffen voor de gezondheid, met antimicrobiële, cardiovasculaire, neuroprotectieve en immuunversterkende effecten. 

Antimicrobiële werking

Allicine heeft een sterke antibacteriële, antivirale en schimmelwerende werking. Het kan pathogenen bestrijden zoals Staphylococcus aureus (waaronder MRSA), Escherichia coli en Candida-schimmels. De werking berust op de interactie van allicine met bacteriële enzymen, waardoor de stofwisseling van de ziekteverwekkers wordt verstoord.

Cardiovasculaire werking

Allicine bevordert de productie van stikstofmonoxide (NO), dat de bloedvaten ontspant en de bloeddruk verlaagt. Het remt het enzym (HMG-CoA-reductase) dat betrokken is bij de cholesterolproductie, waardoor het LDL-cholesterolgehalte daalt. Bovendien remt allicine trombocytenaggregatie en voorkomt zo bloedklonters, wat bescherming biedt tegen trombose en beroertes.

Immuunmodulerende en ontstekingsremmende werking

Allicine stimuleert macrofagen en T-cellen, wat de weerstand tegen virale en bacteriële infecties verhoogt. Het verlaagt ook ontstekingsmarkers, waardoor het ontstekingsremmend werkt bij chronische ontstekingen, artritis en auto-immuunziekten.

Neuroprotectieve werking

Allicine is een sterke antioxidant en beschermt zenuwcellen tegen schade door oxidatieve stress, wat mogelijk bijdraagt aan het verminderen van neurodegeneratieve aandoeningen zoals Alzheimer en Parkinson. Daarnaast ondersteunt het ontgifting in de lever, wat de hersenen indirect helpt door het verminderen van toxische belasting.

Allicine

Om optimaal van allicine te profiteren snijd of kneus je daslook en laat je het 10-15 minuten staan vóór inname. Zo wordt een maximale hoeveelheid allicine gevormd. Je eet het best rauw of voegt het toe aan het einde van de bereiding. Allicine is hittegevoelig en wordt bij hoge temperaturen afgebroken. Je kunt het combineren met gezonde vetten (zoals olijfolie), om de opname van vetoplosbare antioxidanten te verbeteren. Daslook kan ook gefermenteerd worden, wat de stabiliteit van zwavelverbindingen verlengt en probiotische voordelen heeft.

Allicine is matig oplosbaar in water (maar niet stabiel, omdat het snel degradeert) en matig oplosbaar in vetten (maar vormt zich snel om tot andere zwavelverbindingen zoals ajoenen). Het is wel goed oplosbaar (en stabiel) in alcohol, zoals ethanol. Om maximaal van de bioactieve stoffen en hun gezondheidsvoordelen te profiteren, kan je er dus een tinctuur van maken. Deze is ook nog eens lang houdbaar.

Deze daslooktinctuur ondersteunt de hartgezondheid en de immuniteit. Het is niet nodig maar wel interessant om aan de tinctuur nog twee andere planten toe te voegen, namelijk rode zonnehoed (Echinacea spp.) en gember (Zingiber officinale). Echinacea versterkt het immuunsysteem en helpt tegen infecties, wat de werking van daslook aanvult. Gember bevordert de circulatie en werkt ontstekingsremmend, wat de cardiovasculaire werking van de tinctuur ondersteunt. Bovendien bevordert gember de spijsvertering.

Wat heb je nodig?

  • ​handvol verse daslookblaadjes
  • 1 eetlepel gedroogde echinacea-wortel
  • 1 el gedroogde gemberwortel
  • 50 ml water
  • 50 ml pure ethanol van 96%
  • 1 eetlepel citroensap (verhoogt stabiliteit van allicine)

​Kneus de daslook en laat het 10 minuten rusten. Dit geeft het enzym alliinase de tijd om allicine te vormen. Meng de daslook met het water en laat 1 uur trekken om wateroplosbare stoffen (vitaminen, mineralen, flavonoïden) te extraheren. Voeg de gedroogde zonnehoed en gember toe aan de pot. Voeg daarna de alcohol en het citroensap toe. Sluit de pot goed af en zet deze op een donkere, koele plek gedurende 2-3 weken. Schud af en toe om de kruidenextractie te bevorderen. Zeef na 3 weken de tinctuur door een fijne doek, koffiefilter of fijne zeef. Bewaar in een donkere fles. Het is minstens 2 jaar houdbaar.

Je kan natuurlijk nu ook een goede tinctuur maken met alleen het blad van daslook of in de winter met de wortelbolletjes.

Doseringen:

  • Immuunversterkend: 15-20 druppels per dag, in een glas water, voor algemene weerstand.
  • Voor verkoudheden of infecties: 20 druppels, 3x per dag, in een glas water.
  • Ondersteuning voor de circulatie en hartgezondheid: 10 druppels per dag, in een glas water.
  • Spijsverteringsondersteuning: 15 druppels na een zware maaltijd.

maandag, september 30, 2013

Zagen, spitten, planten en tinctuur maken

Tussen het hout zagen door, even onze groentetuin spitten, verder wat jonge planten die her en der opkomen een plaatsje gegeven in onze nieuwe border. Een mooie afwisseling van zwaar, woest zaagwerk met verfijnd verzorgen van kwetsbare jonge planten. Zo moet het leven zijn!

Zaden van aartsengelwortel ontkiemen enthousiast in het najaar, liefst de zaden niet bewaren tot in het voorjaar, want dan ontkiemen ze nauwelijks nog. Ik plant er enkele over in potjes en enkele naar de nieuwe border. Verder scheur ik wilde marjolein, een roze bloeiende ooievaarsbek en valeriaan. Alle drie gemakkelijk te vermeerderen planten door het splitsen van de wortelstok. Veel wortels en wortelstokken kunnen nu niet alleen gebruikt worden om planten te vermeerderen maar ook om te drogen of een kruidentinctuur te maken.

Valeriaantinctuur
De sterk verstrengelde wortels van valeriaan moeten wel goed schoon gemaakt worden. Ze enkele keren kort in een emmer water soppen. Verse wortels fijn hakken en snel met ethanol overgieten. Best is een gewichtsverhouding van 1 op 5 aan te houden, dat betekent 10 gr wortel laten trekken in 50 cc ethanol van 45°, op kamertemperatuur afgedekt 3 weken laten trekken. Dan zeven en uitpersen. Afvullen in donkere flesjes. Te gebruiken bij stress en slapeloosheid.

http://wetenschap.infonu.nl/diversen/37426-valeriaan-botanisch-en-farmacologisch.html
http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/mythologie/27853-valeriaan-vreemde-namen-en-verhalen.html

vrijdag, mei 13, 2011

Oogsten en distilleren


We oogsten in mijn jardin de simples smeerwortel, alant en heemst, de wortels wel te verstaan. Griekse alantwortel met zijn kamferachtige geur groeit hier uitbundig en dus hou ik mij wat meer bezig met deze oude geneeskrachtige plant. 'Gebruik mij' zegt de Griekse alant, Inula helenium. 
Twee bereidingswijzen van alantwortel, die ik interessant vind en die ook al bij Dodoens in 1554 vermeld worden, zijn gemakkelijk te maken: 'Die selve wortel met huenich vermenght ende gheleckt suyvert die borst/ doet die taeye fluymen rijpen ende rijsen/ ende es seer goet tot den hoest ende corticheyt van adem. Alantwortel gheconfijt es der maghen goet ende bequaem ende doet die spijse verteeren'.


Ook bloeitakken van meidoorn, bloem met beetje blad, wordt geoogst en in een gewichtsverhouding van 200 gram plant met 1000cc ethanol van 45% gemengd (1:5) en laten we de eerstvolgende 14 dagen op kamertemperatuur trekken. Deze maceraten zullen nog wel een autorit van 1000 kilometers, helemaal naar België moeten doorstaan. Zou het schokken de kwaliteit verbeteren of verslechteren?

In de namiddag hebben we een afspraak om een mini-distillatie te doen bij Marie Odile in La Motte.


We gebruiken gedroogde lavendel van vorig jaar, ongeveer 1 kilo die we in een koperen distillatieketel stoppen met zowat 1,3 liter water en laten dit  3 kwartier distilleren om iets van een 10 cc etherische olie te verkrijgen.
http://www.accueilpaysandrome.com/?Ferme-Saint-Aries


vrijdag, januari 08, 2010

Smeerworteltinctuur


Op 10 oktober, een lesdag van de herboristenopleiding hebben we ook wat kleine proefjes gedaan met het maken van tincturen. Op de foto's kun je enkele aftreksel in alcohol 'bewonderen" van smeerwortel gedroogd, vers, geschild, fijn gesneden en dwars gesneden. Bij de uitgezeefde extracten op de foto rechts kun je duidelijk verschillen in kleur zien tussen de linkse tinctuur gemaakt met gedroogde wortels, de middelste gemaakt met verse in fijne stukken gesneden wortel en de rechtse gemaakt van verse, in de lengte doorgesneden grotere stukken. Deze laatste donkere tinctuur lijkt, vreemd genoeg, het beste uitgetrokken. Hij is donkerder van kleur en voelt ook iets slijmeriger aan. En slijmstoffen zijn toch samen met allantoïne de voornaamste verzachtende en wondgenezende stoffen in de wortel van Symphytum.

Over de etymologie van Smeerwortel vind je meer op herborist.infoteur.nl: In de naam van... Smeerwortel | Kunst en cultuur: Taal
Over slijmstoffen, vooral voor de luchtwegen vind je meer in mijn artikel op herborist.infoteur.nl: Slijm is fijn, genezende stoffen in de plant | Wetenschap: Scheikunde