Bij oraal gebruik van een lage dosis (250 mg) van sint-janskruidextract kon een gunstig effect
op geheugenfuncties tot uiting komen, terwijl dit niet het geval was bij een hogere dosis. Dat laat een
Israëlische studie zien onder 82 gezonde twintigers.
In deze dubbelblinde, placebo-gecontroleerde studie werden de effecten van eenmalige orale doses van 250 en 500 mg met
elkaar vergeleken. Het gebruikte extract
bevatte 0,2% hypericine en was hyperforine-arm (< 1% hyperforine). De lage dosis
(250 mg, waarin 0,5 mg hypericine) resulteerde in een positief effect op het verbale kortetermijngeheugen. Verrassend
genoeg had de hogere dosis (500 mg, met 1
mg hypericine) hier een negatief effect op,
net als op het visueel-ruimtelijke werkgeheugen. Wel hadden beide doses een positief effect op het gemoed [1].
Sint-janskruid verhoogt de beschikbaarheid van de neurotransmitters serotonine, noradrenaline en dopamine in de
hersenen. Dit is niet alleen belangrijk
voor het anti-depressieve effect, maar
ook voor geheugenfuncties. Veel dierstudies en enkele humane studies laten
zien dat na een eenmalige dosis het
effect op neurotransmitters onmiddellijk
optreedt [1,2].
U-VORMIGE DOSIS-EFFECTRELATIE
In experimenten met diermodellen waarmee een anti-depressief effect van een middel onderzocht wordt, lieten zowel het
gebruikte totale sint-janskruidextract als
alle drie de werkzame fracties een U-vormige dosis-effectrelatie zien [3,4]. Zo vertoonde hyperforine bij muizen een antidepressief effect bij doseringen van 4 en 8
mg/kg lichaamsgewicht. Lagere en hogere
doses hadden echter geen effect [2]. Ook
de fracties met hypericine en pseudohypericine en een fractie met flavonoïden
lieten een U-vormige dosis-responscurve
zien [4].
ADHD
Sint-janskruid wordt kennelijk ook
vaak door ouders gegeven aan kinderen met ADHD als een alternatief
voor methylfenidaat, een veelgebruikt
geneesmiddel bij ADHD waardoor de
beschikbaarheid van noradrenaline en
dopamine in de hersenen toeneemt [1].
Humane studies hebben echter tot nu toe
geen duidelijk effect kunnen aantonen op
het geheugen en de aandachtsspanne bij
kinderen en adolescenten met ADHD. In
deze studies werden doses gebruikt van
meer dan 900 mg per dag [1]. De onderzoekers van de bovengenoemde Israëlische
studie benadrukken het belang van lage doses van sint-janskruid voor een stimulerend (noötropisch) effect op cognitieve
functies. Verder merken ze op dat hun
bevindingen stroken met de U-vormige
dosis-effectrelatie tussen stimulering van
het dopaminesysteem en geheugenprestaties [1].
REFERENTIES [1] Yechiam E. et al. The acute effect of
Hypericum perforatum on short-term memory in healthy
adults. Psychopharmacology (Berl). 2019;236(2):613-623.
[2] EMA. Final assessment report on Hypericum perforatum L., herba - Revision 1. First published: 22-02-2023.
Reference number: EMA/HMPC/244315/2016. ema.europa.
eu/en/documents/herbal-report/final-assessment-report-hypericum-perforatum-l-herba-revision-1_en.pdf.
Geraadpleegd: 08-03-2023. [3] Butterweck V. et al. Step
by step removal of hyperforin and hypericin: activity
profile of different Hypericum preparations in behavioral
models. Life Sci. 2003;73(5):627-639. [4] Butterweck V. et
al. Effects of the total extract and fractions of Hypericum
perforatum in animal assays for antidepressant activity.
Pharmacopsychiatry. 1997;30(Suppl 2):117-124.
