maandag, oktober 07, 2024

Paddenstoelen op pad

 


Geheimzinnig en spannend zijn ze altijd wel geweest. Denk maar aan de vele onheilspellende volksnamen die aan heel wat paddenstoelen werden gegeven: heksenboleet, duivelsei, duivelsbroed, stinkzwam, om de fameuze heksenkringen niet te vergeten. Kijk ook maar naar de schilderijen van Jeroen Bosch waar satanboleten worden afgebeeld bij de hellepoort.

Verwonderlijk is dit allemaal niet, als je kijkt naar de merkwaardige groeiwijze, het plots verschijnen en even snel weer verdwijnen van de vruchtlichamen in de donkere bossen, de lijkengeur van de Phallus impudicus, de giftigheid van bijvoorbeeld de groene knolamaniet en de hallucinerende effecten van kaalkopjes en konsoorten. Je zou voor minder bang worden en, tezelfdertijd bewondering opbrengen.

De laatste jaren krijgen we zowel in de voeding, in de geneeskunde als in de spirituele sfeer een heroplevende belangstelling voor de paddenstoel. De voornaamste redenen zijn:

We kunnen de paddenstoelen beter kweken, hun geneeskrachtige en hallucinerende werkingen wetenschappelijk beter onderbouwen waardoor we er meer vat op krijgen en ze dus gemakkelijker kunnen gebruiken.

Voor de voeding, worden er naast de brave champignons ook andere soorten zoals oesterzwammen en shiitakes gekweekt en gegeten.

In de spirituele bewegingen zie je een sterk toegenomen en geaccepteerd gebruik van bijvoorbeeld kaalkopjes als geestverruimend genotmiddel. Ze horen bij de zogenaamde “ecodrugs” en krijgen koosnaampjes als psylo’s en paddo’s.

En in de geneeskunde leren we van de Japanners hoe we de Shiitake en de Reishi als medicijn kunnen gebruiken.

https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/alternatief/22912-shiitake-reishi-en-andere-zwammen-voor-een-zevende-hemel.html

donderdag, oktober 03, 2024

Rhodiola ook bij chronische vermoeidheid en burnout

Rhodiola verbetert uithoudingsvermogen 

Uit een onderzoek uit 2004 bleek dat het extract van rhodiola rosea radix een ontstekingsremmend effect had op gezonde, ongetrainde vrijwilligers, voor en na periodes van uitputtende inspanning.  Het beschermde ook het spierweefsel tijdens het sporten.  Volgens de samenvatting: “Professionele atleten gebruiken effectief het extract van rhodiola rosea (rozenwortel) als een veilig niet-steroïde voedingsadditief dat het uithoudingsvermogen en het snelle herstel van de spieren gedurende tientallen jaren verbetert. Het gebruik van adaptogenen, waaronder R. rosea, verbeterde het fysieke uithoudingsvermogen van mannelijke atleten, verlaagde het lactaatgehalte in het bloed en versnelde het herstel na uitputtende inspanning.”   

Uit andere onderzoeken is eveneens gebleken dat rhodiola de tijd tot uitputting tijdens inspanning aanzienlijk kan verlengen, de C-reactieve proteïneniveaus kan verlagen en de neuromotorische conditie kan verbeteren.  Uit een dierstudie uit 2003 bleek bijvoorbeeld dat ratten die 50 milligram per kilo (mg/kg) rhodiola rosea-extract kregen samen met dezelfde hoeveelheid rhodiola crenulata-wortel, de duur van het zwemmen, met bijna 25% verlengden.   Deze verbetering bleek te wijten te zijn aan het vermogen van de extracten om de synthese of hersynthese van ATP in de mitochondriën te activeren. Er werd vastgesteld dat Rhodiola rosea het meest effectieve van de twee extracten was voor het verbeteren van de fysieke werkcapaciteit.   

Antivirale effecten van Rhodiola 

Er is ook aangetoond dat Rhodiola-extract atleten beschermt tegen virale infecties.  In één onderzoek ontvingen 48 marathonlopers willekeurig 600 mg rhodiola rosea of ​​een placebo gedurende vier weken voorafgaand aan een race.   Bloedmonsters werden met drie tussenpozen verzameld: vóór de start van de race en 15 minuten en 1,5 uur na het einde van de race.  Vervolgstudies met in vitro testen concludeerden dat rhodiola in staat was cellen te beschermen tegen het vesiculaire stomatitisvirus gedurende 12 uur na fysieke inspanning. David Nieman, directeur van het Human Performance Laboratory van de Appalachian State University, ontdekte dat marathonlopers na een wedstrijd bijzonder vatbaar zijn voor virale ziekten, vooral aandoeningen van de bovenste luchtwegen.  Rhodiola, zo ontdekte hij, zou hierbij kunnen helpen – naast het bieden van verbeterde prestaties en herstelvoordelen aan atleten.

Rhodiola bestrijdt veilig chronische vermoeidheid 

De energie- en vitaliteitsverhogende effecten van Rhodiola kunnen duidelijke voordelen hebben voor mensen die worstelen met chronische vermoeidheid.  Uit een vorig jaar gepubliceerd onderzoek in meerdere centra bleek dat patiënten die kampten met langdurige vermoeidheid of het chronisch vermoeidheidssyndroom en die acht weken lang 400 mg droog ethanol-rhodiola-extract per dag kregen, binnen de eerste week significante verbeteringen ervoeren. Over het geheel genomen trad de meest significante verbetering op voor de klacht van  ‘algemene vermoeidheid’, maar de scores voor ‘problemen op het werk’, ‘problemen in het sociale leven’ en ‘problemen in het gezinsleven’ verbeterden aan het eind van de twee maanden ook aanzienlijk.  In totaal ervoeren de patiënten een vermindering van 42% in de totale stress en een vermindering van 39% in vermoeidheid.  Drieëntachtig procent van hen meldde dat ze zich in week acht ‘heel erg’ of ‘veel’ verbeterd voelden.  

Zoals gerapporteerd door de American Botanical Council: “Bijna alle uitkomstmaten verbeterden aanzienlijk in de loop van de tijd en bleven afnemen tot week acht, en de behandeling was veilig en werd goed verdragen.  Alles bij elkaar genomen concluderen de auteurs dat de significante verbetering in metingen van niet alleen de kernvermoeidheidssymptomen, maar ook van een breed scala aan symptomen en gevolgen van vermoeidheid, een goed potentieel voor rhodiola suggereert om de kwaliteit van leven bij chronische vermoeidheid te verbeteren.”   

Er wordt aangenomen dat het mechanisme achter deze effecten verband houdt met het vermogen van rhodiola om de afgifte van catecholamine en cAMP-niveaus in uw hartspier te moduleren tijdens stress.22 Het helpt ook het stresshormoon cortisol te verminderen.  Zoals opgemerkt door Mental Health Daily: “Andere voorgestelde mechanismen omvatten interacties met proteïnekinasen p-JNK, stikstofmonoxide, verdedigingsmechanisme-eiwitten (bijvoorbeeld heat shock-eiwitten) en regulering van bèta-endorfines en opioïde peptiden.”

Rhodiola verlaagt de impact van dagelijkse stress 

Belangrijk is dat rhodiola bijzonder gunstig is gebleken voor uw zenuwstelsel.  Werkstress kan een burn-out veroorzaken, en uit onderzoek uit 2000 en 2017 blijkt dat rhodiola aanzienlijke bescherming kan bieden tegen dit soort stress.  Zoals opgemerkt in Life Extension Magazine “Een aantal onderzoeken hebben aangetoond dat rhodiola de mentale en fysieke vermoeidheid onder stressvolle omstandigheden dramatisch kan verminderen, door het energieniveau van het lichaam te verhogen.  In één onderzoek werd een lage dosis (170 mg/dag) van een R. rosea-extract gegeven aan 56 jonge artsen die 's nachts werkten, wanneer er sprake was van een opmerkelijke afname van de fysieke en mentale prestaties.   Met behulp van metingen van de cognitieve en geheugenfunctie, zoals associatief denken, korte termijngeheugen, rekenen en de snelheid van audiovisuele waarneming, vonden de onderzoekers een statistisch significante vermindering van door stress veroorzaakte vermoeidheid na slechts twee weken suppletie met rhodiola.  Er zijn geen bijwerkingen van rhodiola gemeld.”   

In een vorig jaar gepubliceerd vervolgonderzoek kregen 118 mannen en vrouwen met symptomen van burn-out gedurende 12 weken 400 mg rhodiola rosea-extract.  In de loop van het onderzoek verbeterden de niveaus van emotionele uitputting, vermoeidheid, uitputting, gebrek aan vreugde, verlies van levenslust en symptomen van depersonalisatie aanzienlijk. Verbeterd seksueel functioneren werd ook opgemerkt.  Volgens de auteurs suggereren de bevindingen dat het rhodiola rosea-extract “een belangrijke eerste stap zou kunnen zijn in de richting van een voortdurende verlichting van burn-outsymptomen, waardoor de verergering van het syndroom wordt geremd en de van  ontwikkeling van daaropvolgende stoornissen zoals depressie of lichamelijke ziekten wordt voorkomen.”

maandag, september 30, 2024

Melisse tegen verdriet.

Melisse is een geneeskrachtig kruid voor het zachte, bezorgde type' schrijft Jaap Huibers. De citroenmelisse heeft zowel een opwekkende als kalmerende werking. Dat komt van pas bij mensen met een nerveuze depressie. Voor een schuw en wat angstig mens. die zich al gauw zorgen maakt, is de melisse dan ook geknipt.

Melissegebruik in het verleden

Avicenna: "... Citroenmelisse maakt het hart tevreden en vreugdevol en versterkt de levenskrachten - drijft slechte gedachten en melancholie uit de geest - is goed om bij indigestie te helpen en verstoppingen in de hersenen op te heffen - het is goed voor lever en milt."

Hildegard von Bingen: "Men heeft de neiging te lachten als men er van eet. Melisse maakt vrolijk. Melisse verenigt in zich de krachten van 15 andere kruiden!"

Griekse en Romeinse geneesheren waren vele eeuwen geleden al bekend met de geneeskrachtige werking van citroenmelisse. Dioscorides en Plinius de Oudere hebben destijds veel werk verzet om de bestaande kennis over geneeskrachtige planten terug te brengen naar het gewone volk. In de in volkstaal geschreven boeken gaven zij duidelijk aan hoe men de plant op eenvoudige wijze kon toepassen bij allerlei aandoeningen. Eén van hun adviezen was de melisseblaadjes in wijn te dopen en deze vervolgens als verband  aan te brengen bij de behandeling van (geïnfecteerde) wonden, steekwonden en bijtwonden. Over citroenmelisse zijn in de loop der tijd vele uitspraken gedaan die allen wellicht een kern van waarheid bevatten. John Gerard schreef dat het kruid “het hart troost en alle droefheid verdrijft”

In de Middeleeuwen was het een geliefd bestanddeel van “jeugdelixers”. De alchemist Paracelsius maakte er een kruidenmengsel van dat hij “primum ens melissae” noemde en tot in de 18de eeuw geloofde men dat dit mengsel “de jeugd verlengde”. John Evelyn schreef in 1679 over de plant “melisse is onovertroffen voor de hersenen omdat zij het geheugen versterkt en de melancholie krachtdadig verjaagt”. Eind vorige eeuw heeft een onderzoeksgroep deze geclaimde geheugenversterkende werking bevestigd na klinische studies met bladextracten (Perry, 1998). Perry stelt dat hierbij sprake is van een cholinergische werking, dus wanneer acetylcholine de prikkeloverdracht in het zenuwstelsel veroorzaakt en deze plaats heeft bij de motorische zenuwen en de parasympathicus.

Traditionele toepassingen en wetenschappelijk onderzoek

Traditionele toepassingen van M. officinalis zijn voornamelijk geregistreerd in Europese landen, het Middellandse Zeegebied en landen in het Midden-Oosten. Fytochemische onderzoeken hebben aangetoond dat deze plant vluchtige verbindingen, triterpenoïden, fenolzuren en flavonoïden bevat. Ruwe extracten en zuivere verbindingen geïsoleerd uit Melisse officinalis vertoonden talrijke farmacologische effecten, waarvan de anxiolytische, antivirale en krampstillende activiteiten van deze plant, maar ook de effecten op stemming, cognitie en geheugen zijn aangetoond in klinische onderzoeken. AChE-remmende activiteit, stimulatie van de acetylcholine- en GABA-A-receptoren, evenals remming van matrixmetalloproteïnase-2 zijn de belangrijkste voorgestelde mechanismen voor de veelbesproken neurologische effecten van deze plant. 

Moderne farmacologische studies hebben nu veel traditionele toepassingen van M. officinalis gevalideerd. De onderzoeken hebben aangetoond dat Melissa officinalis een potentiële bron is voor de behandeling van een breed scala aan ziekten, met name angst en enkele andere CNS-stoornissen.

Melisse is bij uitstek geschikt voor al die aandoeningen die we kunnen samenvatten onder het begrip 'vegetatieve dystonie': nerveuze hartklachten, neiging tot maag- en darmstoornissen, geestelijke vermoeidheid en neiging tot flauwvallen. Ook door zenuwachtigheid veroorzaakte en op migraine gelijkenis hoofdpijnen en vele vormen van astma, alsmede krampachtige menstruatiepijnen kunnen met melisse worden bestreden. Dat is een breed beeld van ziekten en symptomen, waarbij het wel gaat om een gemeenschappelijke achter- grond: een angstig-nerveuze spanning en/of de zogenaamde vegetatieve dystonie. Men zou kunnen zeggen dat melisse juist iets is voor de al te gevoeligen onder ons.


zondag, september 29, 2024

Heimweewandeling in de bossen van Breda

Met mijn kleinzoon en mijn dochter wandelen in de bossen van Breda. Herinneringen aan 50 jaar geleden. Illegaal wonen op een zolderkamer boven de slagerij. Heelder dagen dolen door de straten. Boekhandel in, boekhandel uit. Hippies en kabouters. Oranje vrijstaat. Leren leven. 

En over kabouters gesproken. Vandaag wandelen we met mijn kleinzoon langs kabouterhuisjes. Mijn kleinzoon, een echte kabouter met te veel verstand. We vinden een overvloed aan aardappelboleten, zwavelzwammen, elfenbankjes, tonderzwam en, en ... de grote stinkzwam. Niet allemaal eetbaar maar dan vinden we eindelijk eens het smakelijke eekhoorntjesbrood. We laten ze wel staan.

Over het eekhoorntjesbrood dan maar.

Ze zijn rijk aan voedingsvezels en bevatten weinig vet. Een portie van 100 gram verse B. edulis of porcini-paddenstoelen bevat bijvoorbeeld: 81,8 calorieën, 1,7 gram vet, 7,39 gram eiwit,  9,23 gram koolhydraten, 7,39 milligram ijzer,  11,95 milligram calcium. Het bevat ook vitamines B1, B2, B3, B5, B6, B9, C en E, evenals antioxidanten zoals bètacaroteen, lycopeen en andere flavonoïden. Ze zijn rijk aan mineralen zoals ijzer, calcium, magnesium, koper, fosfor, kalium, zink en selenium. 

Gezondheidsvoordelen van eekhoorntjesbrood

Boletus edulis / Eekhoorntjesbrood
Antioxiderende effecten.  Boletus edulis bevat veel polyfenolen of flavonoïden zoals lycopeen, bètacaroteen en tocoferol of vitamine E. Deze antioxidanten helpen schadelijke vrije radicalen te vernietigen, reactieve moleculen die uw cellen beschadigen en uw risico op chronische ziekten vergroten. Antioxidanten helpen schade door vrije radicalen te voorkomen en uw lichaam te beschermen tegen ziekten.

 Mogelijke antikankereffecten. Onderzoek toont aan dat Boletus edulis-extracten de groei van menselijke borstkankercellen kunnen verminderen. De antioxiderende effecten van bolete-paddenstoelen helpen cellen te beschermen tegen kanker en voorkomen dat kanker groeit. 

Preventie van constipatie. Bolete-paddenstoelen hebben een hoog vezelgehalte. Het eten van paddenstoelen kan helpen uw darmen gezond te houden en constipatie te voorkomen. 

Leverbescherming. Met antioxiderende eigenschappen hebben bolete-paddenstoelen ontstekingsremmende eigenschappen die uw lever beschermen tegen schade en ziekte. Een onderzoek bij muizen met door alcohol veroorzaakte leverschade toont aan dat de paddenstoel B. cereus leverbeschermende effecten heeft. De antioxidanten in de bolete-paddenstoel beschermen levercellen tegen oxidatieve schade.  De paddenstoel vermindert de niveaus van ontstekingsmoleculen en voorkomt ontstekingen in levercellen. 

Antimicrobiële activiteit. Bolete-paddenstoelen hebben verschillende bioactieve verbindingen die antibacteriële en antivirale eigenschappen vertonen. Fenolische verbindingen zoals homogentisinezuur, galluszuur, p-catechine en andere die aanwezig zijn in bolete-paddenstoelen vertonen antimicrobiële effecten. 

Bloeddrukregeling. Het lage natrium- en hoge kaliumgehalte zijn ideaal voor het controleren van de bloeddruk en het voorkomen van hartproblemen. Ook zijn boleten rijk aan vezels en antioxidanten, die helpen ontstekingen te voorkomen en uw hart gezond te houden.

Zie ook https://sites.google.com/site/kruidwis/zwammen-fungi

vrijdag, september 27, 2024

Over de Japanse duizendknoop. Een beetje geschiedenis.

De Japanse duizendknoop komt oorspronkelijk uit Oost Azië en werd voor het eerst beschreven in West-Europa in 1777 door de Nederlandse arts en bioloog Maarten Houttuyn in zijn 37-delige boekenreeks: Natuurlijke Historie of uitvoerige Beschrijving der Dieren, Planten en Mineraalen, volgens het Samenstel van der Heer Linnaeus, wat in navolging was van het werk van Carolus Linnaeus, de bedenker van de nomenclatuur.

Het eerste exemplaar werd in 1825 door de Horticultural society of London geïntroduceerd. dit was onder een andere Latijnse naam, dan zoals we hem nu kennen. de plant Houttuyania cordata was geplant in een moeras, wat op grondgebied van de Londense sociëteit lag. (Bailey & Connoly, 2000 p.96). Het was in 1848 de duitse kweker Phillip von siebold, specialist in de Japanse flora en fauna, die de plant begon te kweken en verkopen bij een kwekerij aan de Lage Rijndijk in Leiden onder de naam Polygonum sieboldii (de Groot & Oldenburger, 2011). Poly betekent veel en gonum betekent knopen. de plant stond dus bekend om zijn vele knopen, vandaar de Nederlandse naam Japanse duizendknoop. Von siebold prees de plant aan als echte sierplant en deze werd dan ook gauw massaal verkocht in Europa.

De plant deed in Groot-Brittannië zijn intrede in 1850, doordat Von Siebold materiaal verkocht aan Kew Gardens in Engeland. Vanuit hier is de plant wereldwijd verspreid. Zo werd hij in de Verenigde staten gebruikt voor landschappelijke sierplant, voedsel voor het vee, en bodemstabiliteit rond oude mijnen en spoorwegen (Dobrowolski & Stannard, 2004). In Nederland werd de plant vooral aangeplant in de particuliere tuinen.

Voor het eerst werd deze plant in 1886 aangetroffen in het wild. Halverwege de 20ste eeuw werd de plant in grote schaal aangetroffen in het wild. Het dumpen van tuinafval is vermoedelijk de oorzaak van deze extreme verwildering (Beeringen, 2012).

In Japan heet de plant Itadori, wat vrij vertaald ‘Pijntrekker‘ of ‘neemt de pijn weg‘ betekent. Hij komt aan deze naam door het gebruik. In Japan, Korea en China wordt hij van oudsher in vele medicijnen verwerkt tegen allerlei kwalen en ziektes. Hij zou ontstekingsremmend werken, laxerend, maar ook tegen hoge cholesterol en nierstenen (Nakazora; 2011). daarnaast zou hij ook een positieve uitwerking hebben op de bestrijding van de ziekte van Lyme. dit komt omdat de plant een hoog gehalte resveratrol bevat. Resveratrol is een natuurlijke verbinding die ontstaat in planten als reactie op schimmelinfecties, beschadigingen en UV-straling. Het kan dan ook wel gezien worden als een natuurlijke 'afweermechanisme'. Deze stoffen maken planten aan om hun gevoelige weefsel te beschermen tegen ziektes. In de natuurgeneeswijze wordt deze stof dan ook veelvuldig gebruikt tegen eerder genoemde ziektes en kwalen.  Resveratrol heeft naast het bevorderen van het immuunsysteem, ook de mogelijkheid de menselijke stofwisseling te veranderen, zodat er minder calorieën worden opgenomen. deze stof zit o.a. ook in pinda’s en rode wijn. (Harmans;2011).

maandag, september 23, 2024

Adaptogenen, planten voor harmonie

Vooral in China werden van oudsher plantenextracten gebruikt om de vitaliteit en weerstand tegen omgevingsfactoren te vergroten, maar er is in China weinig bijgedragen aan een theoretische farmacologische basis waarop de werking van deze extracten gebaseerd zou kunnen zijn. Russische onderzoekers, o.a. Lazarev et al., hebben enig pionierswerk verricht op dit gebied.

Lazarev definieerde de term adaptogenen als stoffen die in staat zijn het aanpassingsvermogen van een organisme tegen nieuwe belastingen, ongeacht welke, te verhogen. Dit is van belang, omdat wanneer een organisme niet geheel in staat is zich tegen bepaalde invloeden te beschermen, bijvoorbeeld stress kan ontstaan en dit tot de ongewenste gevolgen kan leiden zoals stress-ulcera, ontregelingen van het afweersysteem en depressies. De toestand waarin het lichaam door adaptogenen wordt gebracht werd omschreven als een staat van niet-specifieke verhoogde weerstand (SNIR = State of Non-Specifically Increased Resistance). 

Breckman formuleerde de volgende eigenschappen van adaptogenen: 

  • a) Niet toxisch; 
  • b) De werking moet niet-specifiek zijn. D.w.z. dat een adaptogeen de aspecifieke reactiemechanismen van het organisme beïnvloedt, die veroorzaakt worden door invloeden van fysische, chemische of biologische aard; 
  • c) Een adaptogeen kan zowel stimulerend als remmend werken, afhankelijk van de uitgangssituatie van het organisme, m.a.w. de werking is amfitroop. 

In de literatuur wordt aan extracten van vele plantensoorten een adaptogene werking toegeschreven.

Plantensoorten met mogelijk adaptogene eigenschappen. 

  • Eleutherococcus senticosus – Eleuthero, Siberische ginseng 
  • Eleutherococcus obovatus / Aralia elata / 
  • Bryophyllum pinnatum Celastrus paniculatus 
  • Echinacea-soorten – Rode zonnehoed 
  • Glycyrrhiza glabra - Zoethout 
  • Rhodiola rosea - Rozenwortel
  • Ocimum sanctum – Heilige basilicum 
  • Panax ginseng - Ginseng 
  • Panax pseudoginseng 
  • Schisandra chinensis 
  • Withania somnifera – Withania, Ashwaganda, Indische ginseng 

Helaas zijn in de westerse literatuur van lang niet alle plantensoorten onderzoeksresultaten bekend. Over de plaats van adaptogenen in de westerse medische wetenschap kan gezegd worden dat middelen ter verhoging van de aspecifieke weerstand nog relatief weinig aandacht hebben gekregen. Men verwacht in het algemeen dat een middel onderzocht en gebruikt moet worden bij één aandoening of enige verwante aandoeningen, terwijl adaptogenen altijd een niet specifiek, algemeen en preventief doel hebben. 

Adaptogenen zijn dus per definitie niet effectief tegen al aanwezige aandoeningen. Men moet voor de activiteit van adaptogenen relatief gezond zijn. Normaal gesproken worden geneesmiddelen in laboratoria onderzocht op hun specifieke farmacologische activiteiten in vitro en later in vivo. Aangezien adaptogenen alleen werkzaam zijn op systemen in intacte organismen wijken de onderzoeksresultaten af van de geijkte. Bij onderzoek naar de activiteit van adaptogenen worden gezonde organismen blootgesteld aan situaties waaraan ze zich moeten aanpassen. De inhoudsstoffen van mogelijk adaptogene extracten van verschillende planten kunnen sterk verschillen. 

Ondanks dat wordt toch verondersteld dat adaptogenen, indien gebruikt bij stress, toch allemaal invloed hebben op het AAS, algemeen adaptatiesysteem. Men kan zich afvragen hoe het mogelijk is, dat stoffen met zeer uiteenlopende structuurformules eenzelfde effect kunnen veroorzaken. Een verklaring hiervoor ligt mogelijk in het complexe karakter van het AAS. Alle processen binnen het AAS hebben onderling positieve en negatieve feedback. Het is dus voor de activiteit misschien niet zozeer belangrijk waar een adaptogeen aangrijpt binnen het AAS, maar wel dat het zorgt voor het evenwicht tussen de onderlinge processen. Als de theoretische onderbouwing voor adaptogenen klopt, zou je kunnen zeggen, dat het planten zijn die het midden houden tussen een geneesmiddel en een voedingsmiddel en lichaam en geest helpen om zo optimaal mogelijk te functioneren. In de kruidengeschiedenis zijn het ook altijd planten geweest die een grote reputatie hadden als versterkend middel, voor de gezondheid, om prestaties te leveren of als langleefkruid.

STRESS en AAS algemeen adaptatiesyndroom.

 Stress is een bepaalde conditie waarin een organisme kan verkeren. Deze conditie is getypeerd door de drang naar heraanpassing, oftewel adaptatie. Die drang wordt veroorzaakt door situaties (stressoren of stimuli) waarop het organisme zich nog niet heeft ingesteld en die daardoor een uitdaging vormen voor het welzijn van het organisme. Er is pas sprake van stress als de heraanpassing niet voldoet en systemen binnen het lichaam door overbelasting ontregeld raken. Hierbij speelt het principe van homeostase een belangrijke rol. Wanneer het hoeveelheid glucocorticoïden waarbij de balans tussen productie en afgifte van glucocorticoïden wordt verstoord. Bij langdurige stress is deze balans blijvend verstoord en worden glucocorticoïden geproduceerd en onmiddellijk afgegeven; 2) Bij de neurale controle is sprake van stimulatie door nerveuze stimuli die onder andere in het bijniermerg de produktie van catecholamines, waaronder adrenaline, veroorzaken. Adrenaline wordt afgegeven aan de circulatie en veroorzaakt allerlei effecten, zoals bloeddrukstijging en beïnvloeding van het immuunsysteem. Het immuunsysteem wordt niet alleen neuronaal beïnvloed (door het autonoom systeem) maar er is ook neuro-endocriene modulatie. Cellen van het immuunsysteem bezitten receptoren voor neurotransmitters, neuropeptiden en hormonen zoals bijvoorbeeld glucocorticoïden, substance P, ACTH, opioïde peptiden, groeihormoon en prolactine. Al deze stoffen kunnen dus het immuunsysteem beïnvloeden, wat de complexiteit van immuunmodulatie weergeeft. Het gehele complexe systeem, dat bij stress wordt geactiveerd, leidt tot een aantal effecten binnen het lichaam. Deze effecten worden "algemeen adaptatie syndroom" genoemd, omdat ze onafhankelijk zijn van de aard van de stressor. Maar naast deze aspecifieke respons kan iedere (fysische) stimulus ook een specifieke reactie oproepen. Zo'n specifieke reactie kan bijvoorbeeld zijn dat bij verblijf in het hooggebergte door de geringere zuurstof concentratie het hemoglobinegehalte en het aantal erythrocyten (witte bloedcellen) in het bloed stijgt. 

AAS  het algemene adaptatie syndroom. 

De gedachte dat stress, als niet-specifieke conditie, gekarakteriseerd kan worden door bepaalde fysiologische processen zijn we vooral te weten gekomen door het werk van Selye. Hij suggereerde het bestaan van een constant patroon van fysiologische responsen bij stress, onafhankelijk van de stressor. Deze veranderingen zouden gezamenlijk en niet los van elkaar optreden. Selye nam als gevolg van stress de volgende verschijnselen waar bij proefdieren: Vergroting van de bijnierschors; Atrofie van thymus, milt en andere lymfatische structuren in het lichaam; Ulcera (zweren) van maag en duodenum; Later werden door andere onderzoekers ook andere verschijnselen waargenomen: Verlies van lichaamsgewicht; Ontregeling van lichaamstemperatuur; Veranderingen in bloeddruk, ademhaling, spijsvertering, gehalte aan witte en rode bloedcellen en stollingsfactoren in het bloed. Al deze verschijnselen, de algemene niet-specifieke respons, worden aangeduid met de term "algemeen adaptatie syndroom" of AAS. Zogenaamde adaptogenen zouden aangrijpen binnen het AAS.

https://sites.google.com/site/kruidwis/fytotherapie/adaptogenen

vrijdag, september 20, 2024

Over duindoorn, nu te plukken in de duinen

De duindoorn is een winterharde struik die gele tot oranje kleine bessen vormt, van 6-8mm. Hij wordt 2 tot 5 meter hoog. De bladeren van de duindoorn zijn smal en zilverachtig tot grijs gekleurd. De kleine gele bloemen verschijnen in de lente, vóór de bladeren. De naam seabuckthorn heeft betrekking op de doornige struiken en bomen (het hangt van de grond en het klimaat af) die op zandduinen en langs de zee en stranden in Engeland groeien. Op dezelfde manier vind je de aanduiding in de Duitse naam Sanddorn terug en in het Nederlands de duindoorn. Allemaal verwijzingen naar de locatie waar je het kunt vinden. 

In de geschiedenis van de duindoorn komt zijn grote geneeskrachtige werking, maar ook zijn voedingswaarde steeds terug, vooral in Europa en Azië. De verklaring van zijn wetenschappelijke naam vindt zijn oorsprong in Griekenland. De plant en vruchten werden in het oude Griekenland gebruikt als voeding voor de paarden; het zou hun gezondheid verbeteren en glans geven aan hun vacht. Het laatste woord verwijst daar ook naar, en verklaart hiermee de betekenis van deze unieke plant: Hippophae rhamnoides: 'Glanzend Paard'.
 
Deze oude Griekse teksten worden toegeschreven aan Theophrastus en Dioskorides. Hoewel de Latijnse naam Hippophae rhamnoides is, staat de plant toch bekend als seabuckthorn. Deze benaming staat weer haaks op het feit dat de plant ook op 7000 meter hoogte gevonden wordt, o.a. namelijk in het Himalayagebergte. De Tibetanen die in het Himalayagebied leven, hebben van generatie op generatie de seabuckthorn gebruikt voor zijn ongelooflijke voedings- en versterkende krachten. In de Sibu Yidian, een klassiek Tibetaans medisch boek uit de achtste eeuw, worden maar liefst dertig hoofdstukken gewijd aan de geneeskrachtige werking en de voedingswaarde van seabuckthorn. De essentie uit deze hoofdstukken geeft duidelijk aan dat de seabuckthorn 'yin en yang' versterkt. Je zou het in deze moderne tijd ook kunnen vertalen als dat het ons lichaam volledig harmoniseert.

Ook andere culturen hebben de seabuckthorn gevonden, al dan niet met een uitgebreid werkingsgebied. In India wordt het wel gebruikt, maar is het niet echt een belangrijk deel van de traditionele Ayurveda. Ayurveda is het Vedische systeem van gezondheidszorg dat zich in India meer dan 5000 jaar geleden ontwikkelde. De plant wordt kort aangehaald als een fruit dat goed is bij longziekten, wat werd vastgelegd door de arts Charaka Samhita. In de Chinese farmacopee staat het daarentegen uitvoerig beschreven. De Chinese kruidengeneeskunde heeft een uitgebreide farmacopee die uitvoerig het gebruik en de toepassingen van de duindoorn beschrijft.

zaterdag, september 14, 2024

Leven met planten

Planten zijn voor mij meer dan sierlijke decoratie in de tuin of voedsel om op te eten. Het zijn levende wezens waar ik een persoonlijke relatie mee heb. Zoek daar geen esoterische of magische verhalen achter, het zijn eerder praktische ervaringen die mij in persoonlijk contact brengen met een plant. Een mooi voorbeeld daarvan is mijn kennismaking met de rozenwortel.

Mijn eerste theoretische kennismaking met de rozenwortel dateert van 1982. Ik las in het Duitse tijdschrift voor fytotherapie een artikel over adaptogenen. Adaptogenen zijn planten die zorgen dat een mens zich zowel geestelijk als lichamelijk beter kan aanpassen aan allerlei omstandigheden. Naast de klassieke ‘aanpassers' zoals Ginseng en Eleutherococcus (Siberische ginseng) werd in dat artikel ook Rhodiola of rozenwortel vermeld. Mijn nieuwsgierigheid was dan ook gewekt en ik wilde zo snel mogelijk weten hoe die plant er in levende lijve uitziet en of hij ook in Europa of nog liever bij mij in de buurt kon groeien. Door het snuffelen in plantenboeken kwam ik tot de conclusie dat de plant vooral in koudere noordelijke landen voorkomt, maar dat de plant boven de 2000 meter ook in de Alpen moest groeien. Dat stelde mij enigszins gerust, want zo kon ik hopen hem ooit eens in mijn geliefde bergen te ontmoeten. Toch kon ik hem de eerstvolgende jaren niet vinden, ook geneeskrachtige preparaten waren niet voorradig. Dus kon ik de rozenwortel niet levend zien en ook niet in tinctuurvorm gebruiken, daardoor begon ik hem wel wat te vergeten. Uit het oog is nu eenmaal ook uit het hart!

Totdat ik twee jaar later toch enkele hooggeprijsde Rhodiola-extracten ontdekte in een Nederlandse herboristerie en tezelfdertijd een heel boekje over Rhodiola vond bij boekhandel De Slegte. Toen was het hek natuurlijk van de dam en omdat de plant vroeger bij de Sedumfamilie werd gerekend en Sedum roseum werd genoemd, gingen we op zoek in de tuincentra om de levende rozenwortel te vinden. Ook dàt lukte niet zo direct, gelukkig maar, want om zo'n mythische plant zo maar in een plastic potje in een tuincentrum te vinden, zou toch maar een afgang geweest zijn. Gelukkig dus, want in het jaar 2001 op 29 augustus om dertien uur in de Italiaanse Gran Paradiso vond ik eindelijk de rozenwortel van mijn dromen en was mijn zoektocht naar deze mythische plant op de ideale manier afgerond.

Elk jaar trek ik nu enkele dagen te bergen in, om als een soort bedevaart, nieuwe Rhodiolaplekjes te zoeken. Zo een krachtplant zorgt er voor, dat ik geestelijk en lichamelijk gezond blijft, zelfs zonder dat ik hem op moet eten.

Een uittreksel uit mijn dagboek van dat moment: 29 augustus 2001

De ontdekking van de dag deed ik echter bij een verlaten refugio, gelegen aan de achterkant van het Lago S.. Deze onbemande hut ligt vastgeklemd tegen de rotswand en op de padkant boven de afgrond groeide volop een soort Hemelsleutel. De planten waren gedeeltelijk vertrapt, waardoor de wortels bloot lagen en sommigen zelfs helemaal afgebroken. Door de letterlijk luchtige, licht beangstigende omgeving was ik meer met mijn wandelpartners bezig dan met planten, totdat Nadine opmerkte dat het naar rozen rook. Nogal absurd op deze hoogte. Eerst dacht ik dat haar geurgewaarwording gestoord was door de angst, totdat ik aan al die gekneusde Sedums dacht. Dat ..... dat moesten mijn fameuze rozenwortels zijn! En inderdaad, de wortels roken duidelijk naar rozenwater. 

Als een relikwie stopte ik voorzichtig wat losliggende wortels in mijn rugzak. Terug in onze refuge rook mijn rugzak niet naar zweet maar aangenaam naar rozenwater. De wereld was weer even een gelukkig mens rijker.




vrijdag, september 13, 2024

Jiaogulan, kruid van onsterfelijkheid

Jiaogulan of Gynostemma pentaphyllum. De vroegste gegevens over deze plant dateren uit China rond 1400 na Christus. Een infusie van de zoetzure smakende bladeren wordt in de bergachtige streken van Zuid-China al eeuwenlang gebruikt als een verkwikkende, verjongende, dagelijkse thee. De algemene naam in dit gebied, ‘Xiancao’, betekent ‘kruid van onsterfelijkheid’, en de mensen daar zeggen: ‘Het werkt als ginseng, maar beter dan ginseng!’

In de provincie Guizhou wordt het bovengemiddelde aandeel mensen ouder dan 100 jaar toegeschreven aan de wijdverbreide consumptie van Jiaogulan-thee daar. In Japan heet de plant ‘Amachazuru’, wat ‘zoete theerank’ betekent, en staat daar ook wel bekend als thee- en groenteplant. Pas in 1976 – eigenlijk puur toeval – werden tijdens wetenschappelijk onderzoek dezelfde stoffen ontdekt waar ginseng beroemd om is geworden als kandidaat voor een nieuwe caloriearme zoetstof in Jiaogulan: de ginsenosiden.

De laatste jaren is dit kruid steeds populairder geworden als goedkoop alternatief voor ginseng, niet alleen in China en Japan maar ook in de VS. De ingrediënten zijn eigenlijk deels identiek aan die van ginseng. En Jiaogulan bevat zelfs een eigen klasse saponinen, de zogenaamde gypenosiden, die vooral verantwoordelijk zijn voor de gunstige effecten.

Jiaogulan (uitgesproken als “Dschiau-gu-lan”) is een makkelijk te kweken klimplant uit de pompoenfamilie. In goede grond groeit de plant snel en al na enkele weken kun je oogsten. Het trekt in de herfst naar binnen en ontspruit het volgende voorjaar opnieuw uit wortelstokken. Onze planten komen uit een plaats waar ze winterhard zijn tot minimaal -18°C. Maar binnen overwinteren kan ook, dan groeit hij het hele jaar door.
De thee die van de bladeren wordt gemaakt is lekker en kan zowel van gedroogde als van verse bladeren worden bereid, al smaken de verse bladeren gewoon lekkerder. Met de jonge, knapperige scheutpunten kun je salades verrijken met een aangename, exotische component. Als je de smaak van echte ginseng kent, zul je een zeer vergelijkbare, zoethoutachtige smaak op je tong hebben als je snoept van de verse scheutpunten van de plant, deze smaak komt voornamelijk uit de actieve componenten van de plant, de gypenosiden en de ginsenosiden. 

Als een echt adaptogeen heeft Jiaogulan bij gebruik geen bijwerkingen en heeft het altijd een balancerende werking. Het wordt ook wel vrouwenginseng genoemd omdat Jiaogulan beter verdragen wordt door vrouwen. Terwijl ginseng slechts ongeveer 20 saponinen bevat, kunnen er in Gynostemma meer dan 80 saponinen worden gedetecteerd. Deze saponinen zijn natuurlijke organische verbindingen die onder meer betrokken zijn bij de hormoonsynthese.

Hier is de indrukwekkende lijst met min of meer bewezen effecten:

1. Adaptogeen: Jiaogulan heeft een aantal balancerende saponinen, waarvan sommige chemisch identiek zijn aan die van ginseng (Panax ginseng), en waarvan sommige hun eigen klasse vormen, de gypenosiden. Voorkomt stressgerelateerde ziekten.

2. Antioxidant: Het is bewezen dat het het lichaamseigen enzym superoxide dismutase (SOD) stimuleert, wat een uiterst effectieve antioxidant is.

3. Harttonicum: Verbetert de pompprestaties van het hart en daarmee ook de algemene bloedcirculatie.

4. Tegen hoge bloeddruk: Net als bij ginseng wordt de bloeddruk binnen het normale bereik gehouden; een te lage bloeddruk wordt verhoogd.

5. Tegen te veel cholesterol: Jiaogulan verlaagt vooral het LDL-niveau en ook de triglyceriden. 

6. Tegen beroerte en hartaanval: Jiaogulan voorkomt dat bloedplaatjes samenklonteren, waardoor het risico op levensbedreigende bloedstolsels aanzienlijk wordt verminderd. Ook effectief als preventieve maatregel tegen trombose.

7. Versterkt het immuunsysteem: de activiteit van de lymfocyten wordt versterkt bij zowel zieke als gezonde mensen.

8. Bloedvorming: de vorming van witte bloedcellen wordt ondersteund. Nuttig voor herstel na chemotherapie of radiologische behandeling.

9. Tegen diabetes: Verlaagt de bloedsuikerspiegel en bloedvetten.

10. Antikanker: Ginsenoside Rh2 is een bijzonder tumorremmend glycoside dat in ginseng (Panax Ginseng) wordt aangetroffen in een hoeveelheid van 0,001%. Gynostemma pentaphyllum bevat precies dit glycoside, maar in een veel grotere concentratie.

11. Stressverminderend: Balancerende werking op het zenuwstelsel: Overspannen zenuwen worden gekalmeerd, zwakke zenuwen worden weer gestimuleerd. Het geheel van de effecten resulteert in een betere stresstolerantie van het organisme en, belangrijk voor atleten, een toename van de uithoudingsprestaties.

Jiaogulan werkt ook bij dieren. Dit is bewezen door klinische tests op ratten, konijnen en honden. Jiaogulan is daardoor eenvoudig toe te voegen aan het veevoer en is een makkelijk te kweken klimplant uit de pompoenfamilie. Je kunt ze bijvoorbeeld tegen schuttingen laten klimmen of als bodembedekker gebruiken. Het heeft kleine bessen die tijdens het rijpen van kleur veranderen van groen naar bijna zwart. In goede (voedselrijke) grond groeit de plant snel en al na enkele weken kun je oogsten. Hun ideale locatie is gedeeltelijk in de schaduw en beschermd tegen de wind. Voortplanting vindt plaats via zaden, stekken en wortelstokken. Binnen gehouden of in de herfst in huis gebracht, blijft hij groen en groeit hij het hele jaar door.

Recept: Jiaogulan mousserende wijn

Neem een ​​handvol of meerdere handenvol Jiaogulan bladranken, wring ze zo hard mogelijk uit, plaats de verfrommelde Jiaogulan in een glazen pot, vul aan met een fles goed gekoelde mousserende wijn en kneus de jiaogulan met een lepel. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk blad- en stamcellen open te breken. Zet  het geheel 1-2 uur in de koelkast, pureer en giet het groene brouwsel door een fijne zeef in een karaf - klaar! Jiaogulan mousserende wijn heeft een zeer unieke smaak.

donderdag, augustus 29, 2024

Griekse alant bloeit

Volgens de Griekse mythologie verscheen de alant voor het eerst op de plaats waar prinses Helen (vandaar de term Helenium), echtgenote van Menelaos, koning van Sparta, door de Trojaanse prins Paris werd ontvoerd, wat de aanzet gaf tot de beroemde Trojaanse oorlog. 

Deze geneeskrachtige plant wordt in de fytotherapie vooral voor zijn wortels maar ook wel voor zijn bloemen gebruikt. De bloemen bevatten sesquiterpeenlactonen, met name alantolacton en santamarin, moleculen met antibacteriële, schimmelwerende en ontgiftende eigenschappen.

Alantwortels bevatten ook inuline, een polysaccharide die het een tonische werking geeft. Bovendien helpen de bittere bestanddelen van deze plant om de eetlust op te wekken. Alant heeft ook diuretische, slijmoplossende en antitussieve eigenschappen. Daarom wordt deze plant aanbevolen in geval van chronische en irriterende hoest. De ontstekingsremmende werking bevordert een beter ademhaling, vooral in de bronchiën. De plant werkt ook anti-allergisch en krampstillend op de longen. 

Griekse alant stond bekend om zijn succesvolle gebruik als medicijn door de profeet Job, die chronische zere steenpuisten had.  Hippocrates beschreef het als een goede en effectieve remedie tegen chronische huiduitslag en jeuk. Alant stond er ook om bekend allerlei soorten pijn te verlichten, vooral die welke voortkomen uit koude rillingen en dierenbeten.  

En..... de alantplanten beginnen zich ook in de Belgische natuur te vestigen. Hebben wij ze nodig?

Wetenschappelijke onderzoeken en geschiedenis

Isoalantolactone relieves depression-like behaviors in mice after chronic social defeat stress via the gut-brain axis.
Wang S, Cai Q, Xu L, Sun Y, Wang M, Wang Y, Zhang L, Li K, Ni Z.Psychopharmacology (Berl). 2023 Aug;240(8):1775-1787. doi: 10.1007/s00213-023-06413-8. Epub 2023 Jul 3.PMID: 37400661 Free PMC article.
Herbal medicines are used in many cultures but lack stringent testing to understand their efficacy and mechanism of action. Isoalantolactone (LAT) from Elecampane (Inula helenium) improved the chronic social defeat stress (CSDS)-induced anhedonia-like phenotype in mice com …

From Monographs to Chromatograms: The Antimicrobial Potential of Inula helenium L. (Elecampane) Naturalised in Ireland.
Kenny CR, Stojakowska A, Furey A, Lucey B.Molecules. 2022 Feb 18;27(4):1406. doi: 10.3390/molecules27041406.PMID: 35209195 Free PMC article.
The pharmacological applications of plants in medicine can be guided by the attestation of traditional use, as demonstrated in this study. In Irish ethnomedical literature, Inula helenium L. (elecampane) is often indicated for respiratory and dermal ailments. This is the f …

Elecampane (Inula helenium) Root Extract and Its Major Sesquiterpene Lactone, Alantolactone, Inhibit Adipogenesis of 3T3-L1 Preadipocytes.
Jung YS, Jeong YJ, Kim JH, Jeon CH, Lee SO.Molecules. 2022 Jul 25;27(15):4765. doi: 10.3390/molecules27154765.PMID: 35897937 Free PMC article.
Recent studies have shown that Nur77 and AMPKalpha play an important role in regulating adipogenesis and isoalantolactone (ISO) dual-targeting AMPKalpha and Nur77 inhibits adipogenesis. In this study, we hypothesized that Inula helenium (elecampane) root extract (IHE), whi …

Elecampane as an Antiseptic.
[No authors listed]Halls J Health. 1885 Jun;32(6):16-19.PMID: 36490934 Free PMC article. No abstract available.

Voedsel en drank van elke dag. Een farmacologische werking?

Ik ontmoet regelmatig intelligente mensen, gelukkig maar, mensen die zich afzetten tegen dat gedoe over kruiden. Een beetje gelijk hebben ze wel, de kortzichtige fanatiekelingen in mijn kringen zijn niet te tellen. Dat ‘natuurlijk’ altijd beter is, wil ik liever ook niet te veel beweren, maar dat de werking van kruiden niet wetenschappelijk onderbouwd zou zijn, wil ik toch wel betwisten. Zijn wij niet allemaal, ook de meest sceptische rationalist, elke dag met gezondheid en geneeskracht van planten bezig? Ik dacht van wel. 

Uit louter nieuwsgierigheid een inventarisatie van een gewone dag contact met voeding en de geneeskracht ervan.

Ontbijt: brood en koffie

Het begint al 's morgens vroeg met een kopje koffie met een duidelijke farmacologische werking:, de cafeïne verhoogt de lichamelijke en geestelijke alertheid en heeft zelfs een diuretische werking. De mensen die er niet zonder kunnen lopen in de miljoenen. Het veelgranenbrood, dat ik bij die koffie eet, bevat allerlei zaadjes zoals lijnzaad met een licht laxerende werking en met veel enkelvoudige onverzadigde vetzuren goed voor hart en bloedvaten.

Tandpasta met munt

En daarna heb ik natuurlijk mijn tanden gepoetst met een pasta vol frisse pepermunt. De etherische olie uit deze plant bevat veel menthol, een stof die verkoelend en bacteriedodend werkt en dus ideaal is om zowel objectief als subjectief de mondholte ‘proper’ te maken.

Chocolade en Provençaalse kruiden

In de supermarkt kopen we 2 repen chocolade, een met citroen en een met lavendel en er wordt zelfs vermeld dat de lavendelchocolade kalmerend is. Mag dat wettelijk wel?. De chocolade op zich heeft ook al verschillende medische werkingen: anti-oxidant, rustgevend en misschien zelfs wel euforiserend. En zijn we niet allemaal tegen het gebruik van drugs? Wat Provençaalse kruiden voor de pizza hebben we ook nodig, een mengsel met tijm, oregano en bonenkruid, allemaal kruiden met etherische olie, vol met fenolen die een ontsmettende, stimulerende en spijsverteringbevorderende werking hebben.

Olijven en gekiemde zaadjes

Bij het dekken van de tafel laat ik een plastic bakje met olijven uit mijn handen vallen. Ook al een kruid met enkelvoudig onverzadigde vetzuren en dus goed voor de bloedvaten maar ook een vrucht met een cholagoge werking en een licht laxerend effect. Gekiemde zaadjes op de boterham zal wel niet iedereen regelmatig eten. Maar in het betere restaurant zul je zeker al, geweten of ongeweten gekiemde zaadjes in je sla gevonden en gegeten hebben. Ook ik heb dus vandaag kiemen gegeten, meer bepaald fenegriek, een heel bijzondere vlinderbloemige met een waslijst aan medicinale werkingen: bloedsuiker- verlagend, eetlustopwekkend, aansterkend, cholesterolverlagend en waarschijnlijk ook nog hartversterkend. En dit is zeker geen overdreven opsomming van een gek geworden kruidenliefhebber maar is gewoon terug te vinden in bijvoorbeeld ‘Teedrogen’ Ein Handbuch fur die Praxis auf wissenschaftlicher Grundlage van Prof. Max Wichtl en consoorten.

Tussendoor een groen theetje mét ginkgo gedronken. Een super anti-oxidantmengsel dat de veroudering en het geheugenverlies moet tegengaan.

Avondmaal: preisoep en gebakken zalm

Savonds een lekker warme preisoep gegeten en gedronken. Een volksmiddeltje als vochtafdrijver waren de wortels van de prei, die zitten meestal niet in de soep, maar je zou ze in plaats van weg te gooien op alcohol kunnen zetten. Maar dan zijn we al ‘medicijnen’ aan het maken zeker? Het hoofdgerecht van deze dag is gebakken zalm met groene broccoli. En over broccoli en zijn ordinaire koolvrienden zijn honderden wetenschappelijke onderzoeken gepubliceerd.

En wij maar denken dat geneeskunde alleen maar iets des dokters is! En wij maar wetten maken waarin staat dat medicijnen alleen maar door apothekers mogen verkocht worden en door dokters voorgeschreven! En ik maar denken, hoe kan ik nog ooit dood gaan met zoveel geneeskracht in mij! In elk geval, of je nu wilt of niet, geneeskunde beoefent iedereen, elke dag.



maandag, augustus 26, 2024

Over oud worden en..... de schrijver Herman Hesse

Over oud worden en..... de schrijver Herman Hesse. Ik ken hem vooral van zijn eerder spirituele boeken zoals Siddharta, Reis naar morgenland en Demian. Boeken die al rond 1930 geschreven zijn en in de jaren 70 van de vorige eeuw onder alternatieve mensen populair werden. Een minder bekend boekje van Hesse is 'De kunst van het ouder worden' eerder een anthologie van teksten en gedichten, gedeeltelijk overgenomen uit zijn vroegere werk. Teksten die zoals de titel ook zegt, handelen over het ouder worden.

Hermann Hesse behoort tot de schrijvers die het geluk hadden oud te worden, zodat hij alle levensfasen op zijn karakteristieke manier kon ervaren en beschrijven. Tot de mooiste beschrijvingen behoren zijn overpeinzingen over het ouder worden, over de levensjaren, waarin de werkelijkheid en de ons omringende wereld op een speelse wijze boven de realiteit worden uitgetild, waarin de herinnering aan het verleden realistisch wordt in het heden. De schat aan beelden, die je na een lang leven in je geheugen met je mee draagt en die je, naarmate de lichamelijke activiteiten afnemen, op een heel andere manier bezighouden dan voordien.

Als tuin- en plantenliefhebber sprak mij ook Hesse's idee aan om boeken die in je weg liggen, gewoon te gebruiken om je tuinpad te plaveien. Misschien niet erg praktisch, maar 'cultuur in de natuur te laten vergaan, te laten opgaan' vind ik een grandioze gedachte.

Bladeren door het boek

Af en toe blader ik nog eens door het boekje en lees dan een wijs of weemoedig stukje: 'En nu, vandaag, terwijl ik bij zacht windstil weer bij mijn vuurtje stond en hout klein maakte, zag ik het gebeuren: er kwam een heel zacht windje, een zuchtje slechts en bij honderden en duizenden waaiden de zo lang gespaard gebleven bladeren weg, geluidloos, licht, gewillig, moe van het volhouden, moe van hun koppigheid en dapperheid. Wat vijf, zes maanden was vastgehouden en zich had verzet, zwichtte nu in een paar minuten voor niets, voor een zuchtje, omdat de tijd was gekomen, omdat het bittere volhouden niet meer nodig was. Weg vloog en dwarrelde het, met een glimlach, rijp en zonder strijd. Het windje was veel te zwak om de zo licht en dun geworden blaadjes ver weg te blazen, als een zachte regen ruisten ze neer en bedekten de weg en het gras aan de voet van het boompje, waarvan sommige knoppen al opengesprongen en groen waren.

Wat was mij nu in dit verrassende en ontroerende schouwspel geopenbaard? Was het de dood, het zachte en bereidwillige sterven van het winterloof? Was het het leven, de jeugd van de knoppen, die staat te dringen en te juichen, die plotseling ontwaakt plaats wilde maken? Was het treurig, was het vrolijk? Was het een waarschuwing aan mij, de oude man...... En nu, door het verongelukken van mijn Minou, mijn kat krijgen de woorden van Hesse nog meer betekenis.


zaterdag, augustus 24, 2024

Mellie Uyldert en de bramen

Er is in onze tijd een groeiend terugverlangen naar het natuurlijk leven. Men wil niet langer gevangen zitten in steriele flats....Dit citaat lijkt vandaag geschreven maar dateert van 1970, en staat te lezen op de achterflap van een boek van Mellie Uyldert. Ondertussen is dat dus 54 jaren geleden en ook toen wou men weer romantisch terug naar de natuur. 
Er is in die 54 jaar technisch gezien onvoorstelbaar veel verandert, maar toch lijkt er, gelukkig, in de mens een natuurgevoel te blijven bestaan.

Dat boek van Mellie Uyldert, waar ik het nu over heb, noemt Plantenzielen, het was zowat 20 jaar geleden dat ik het nog echt gelezen had, maar in melancholische momenten heb ik de neiging om dat soort spirituele kruidenboeken nog eens, wel met gemengde gevoelens, ter hand te nemen en te lezen. Als nuchter mens lijken mij de feiten die er beschreven worden nogal twijfelachtig maar de fantastische, sprookjesachtige sfeer, die uit het boek zweeft, wil ik af en toe wel graag ondergaan.
In haar 'nieuwe' boek schrijft de achterflap, behandelt Uyldert tal van onderwerpen, die U tevergeefs in andere kruidenboeken zoekt. En dat is waar, zij beschrijft het geheime leven van de hondsdraf, de wijnruit en de klimop. Heeft het over het zieleleven van de planten, over boomgeesten, over vriendschap en vijandschap in de moestuin en over planten die vuurvast maken. Even straf als onze hedendaagse Harry Potter.
Zelf lees ik zulke boeken om de mooie historische en folkloristische gegevens over planten, die je zeker bij ons in andere boeken weinig terugvindt en die bij Mellie Uyldert op een doorleefde manier beschreven worden. Maar het lezen van deze filosofische kruidenboeken, zal ik ze maar noemen, zorgt ook voor evenwicht met de vele wetenschappelijke, rationele literatuur die ik moet en graag wil lezen.

Een aangepast citaat: Braamstruik spiritueel bekeken
Langs bosranden, op de hei en in de duinen staan wilde braamstruiken. Hun blad is nu bruin en hun lage, in de wind zwaaiende loten, schuren met de harde kanten over elkaar. Wenn die Brombeeren rasseln im Winde, zeggen de Duitsers, dan wordt de winter streng. Pas op, als je er langs gaat, dat hun scherpe, iets gebogen en omlaag gerichte stekels zich niet vasthaken in je kleren of je hand open scheuren! Een braamhaag is de beste bescherming voor een plek die men ontoegankelijk wil houden.
Daarom heeft men er vanouds heilige plaatsen mee omringd. Maria im Dornhag heet vaak een oude heilige plek, waar men later een Mariabeeld op heeft geplaatst.
Maar niet alleen als wapen dienen die stekels: zie hun rode gloed! Zij geleiden de vuurkracht, die de op aarde neerdalende levensgeest met zich voert. Zo staan de braamstruiken als vurige ridders om hun vorst heen en geven zijn kracht door. Het brandende braambos! Waar bramen groeien, daar is een plaats van kracht.

De braamstruik (Rubus fructicosus) behoort bij de mens op aarde, die de ontvangen kracht gebruikt in de menselijke daad. Het menselijke blijkt uit de vijftallige bloemen, zoals die van de wilde roos, de appel en andere familieleden: vijf is het getal van de mens. De vijfpuntige ster die naar boven wijst, is het teken van de opstrevende mens, die in de vijfhoek past, wanneer hij met de armen schuin omhoog en wijdbeens staat. In oude inwijdingsgrotten vindt men een vijfhoek in de rotswand uitgehouwen, waarin de mens bij zijn inwijding moest gaan staan. De mens heeft ook twee maal vijf tenen en twee maal vijf vingers, waarmee hij de aarde grijpt en de ruimte. Vijf is het getal van de wil. Het blad van de braam is soms drie-, soms vijf- soms zeven-tallig. Een vijftallig samengesteld blad is als een hand: de macht van de mens over de stof. Elke zomer maakt de braamstruik nieuwe lange loten, die letterlijk om zich heen grijpen. Vindt een jonge loot een
hoog aangrijpingspunt in heg of boom, dan groeit zij opwaarts, maar raakt zij de aarde, dan ontwikkelt zij op die plek wortels, die in de aardbodem dringen en zo een nieuwe plant doen ontstaan. Zo stemt de braamstruik met die mens overeen, die zowel in het geestelijke als in het aardse leven actief is.

Van die jonge loten kan men thee trekken tegen huiduitslag. Van de verse loten, bladen en bloemen trekt men met kokend water een goed spoel- en gorgelwater voor gevallen van keel- en mondpijn, amandelontsteking, gezwollen tandvlees en aften. De vuurkracht doodt ziektekiemen en het looizuur trekt slijmvliezen en tandvlees samen. (Mars en Saturnus). Dit looizuur verbindt de denkpool en de levenspool van de min of meer gespleten mens en maakt hem weer uit één stuk!
Het versterkt de zenuwen, o.a. die van de spijsvertering, het droogt het al te waterige (lymfatische, vegetatieve, maan-achtige) op, en daarom in de braambladthee ook goed tegen diarree, witte vloed en slijmhoest. In de laatste maand van de zwangerschap gedronken, versterkt de braambladthee de spieren die straks het kind moeten uitdrijven en zal daardoor de bevalling verlichten en versnellen.
Het verse braamblad kan men met de witte onderkant op huiduitslag leggen teneinde het kwaad eruit te trekken.
De vruchten, dus de bramen, zijn rijk aan vitaminen en mineralen een heerlijk voedsel. Het sap versterkt de vaatwanden. Zo kan de mens de krachten van de braam overnemen om zichzelf en anderen te versterken. Maar luister ook naar haar ritselend verhaal van oude tijden die gaan terugkomen, van braamhagen of heilige plaatsen van kracht. Ga over het veld en luister. Die Bromheeren rasseln im Winde.

Mellie Uyldert wist nog niks van anthocyanen en anti-oxidanten, maar ze wist dus wel dat braamsap én begeestering goed is voor hart, bloedvaten en voor nog veel meer. En ja, de braamstruiken groeien steeds forser, opdringerig of... willen ze ons wat vertellen? Gebruik ons, mensen, jullie hebben ons nodig.


woensdag, augustus 21, 2024

Hop in de menopauze

De menopauze wordt best omschreven als de periode, waarin een vrouw, omwille van een verminderde productie van oestrogenen en progesteron door de eierstokken, overgaat van een vruchtbare naar een onvruchtbare toestand. Gemiddeld worden vrouwen hiermee geconfronteerd rond hun 50ste levensjaar. De zogeheten 'overgang' - die geen ziekte is, doch een natuurlijk verschijnsel - duurt een aantal jaren. De menopauze kan ingedeeld worden in twee stadia, de peri-menopauze en de post-menopauze. In de peri-menopauze voelt de vrouw de eerste menopauzale symptomen, o.a. warmte-opwellingen, die veroorzaakt worden door ongewone schommelingen in de hormoonspiegels en gepaard gaan met zeer onregelmatige menstruatiecycli. De post-menopauze begint zodra er 12 maanden verlopen zijn sinds de laatste menstruatie. Het overgangsproces gaat bij vele vrouwen gepaard met een reeks symptomen en ongemakken: warmte-opwellingen en zweetopstoten ('vapeurs'), slaapstoornissen, structurele veranderingen in blaas en vagina, sterk verminderde libido, stijgende risico's op hart- en vaatziekten, vermindering van botdensiteit (osteoporose of botontkalking) met een verhoogde kans op breuken van heupen, benen en armen.

Hormonale suppletietherapie ter discussie
Medicalisering van de menopauze is een 'hot' item. Een vrouw kan verwachten dat ze gemiddeld zowat 30 jaar na de menopauze zal doorbrengen. Voor een gezond, actief en volwaardig post-menopauzaal leven dient de vrouw inspanningen te leveren, hetzij door aanpassing van de levenswijze, waaronder voeding, hetzij door inname van extra-voedingssupplementen en/of behandeling met geneesmiddelen. Een adequaat middel voor bestrijding van de symptomen, die gepaard gaan met de menopauze, is de welbekende hormonale suppletietherapie (HST), waarbij vrouwen, meestal via orale weg, een lage dosis semi-synthetische hormonen innemen. Echter, op 9 juli 2002 werd, door het Amerikaanse Women's Health Initiative (WHI), een grootscheepse, lange termijn-studie (8,5 jaar) over de vóór- en nadelen van HST, waarbij 16.608 menopauzale vrouwen (50-79 jaar) betrokken waren, na 5,2 jaar stopgezet (1). Immers, de risico's op invasieve borstkanker, hartslagaderbreuk, beroerte en longembolie waren significant verhoogd. De voordelen met betrekking tot een geringere kans op heupfracturen en kankers van de dikke darm en de baarmoeder wogen hiertegen niet op (2). Bovendien publiceerde de federale regering van de Verenigde Staten op 11 december 2002 haar tweejaarlijks Report on Carcinogens, waarbij de steroïdale oestrogenen, gebruikt in HST en in orale contraceptiva, als groep bij de officiële lijst van 'bekende menselijke carcinogenen' gevoegd werden (3). In het rapport worden de verhoogde risico's op kankers, vooral borstkanker, uitgebreid besproken

De resultaten van de Britse Million Women Study, waarbij 1 miljoen menopauzale vrouwen betrokken waren, werden zeer recent gepubliceerd in het toptijdschrift Lancet (4). Het besluit van deze grootste studie ooit naar het verband tussen HST en borstkanker was dat HST (combinatie van oestrogenen en progestagenen) de kans op borstkanker verdubbelde, tegenover een 30%-stijging voor HST met enkel oestrogenen. Gedurende de jongste 10 jaar werden 20.000 extra-gevallen van borstkanker vastgesteld bij Britse vrouwen tussen 50 en 64 jaar, te wijten aan langdurige toepassing van HST. Er wordt aan dokters aangeraden jaarlijks met hun patiënten HST te bespreken en het verhoogd risico op borstkanker, dat reeds optreedt na 2 jaar therapie, af te wegen tegen het verlaagd risico op baarmoederkanker. De huidige strategie van dokters kan eveneens beïnvloed worden door een Amerikaanse studie, die pas gepubliceerd werd in het hoogst gewaardeerde medisch vakblad in de wereld, New England Journal of Medicine (5). Een significante stijging van het risico op hartziekten werd genoteerd tijdens het 1ste jaar van combinatie-HST. Voorheen werd geoordeeld dat HST vrouwen zou beschermen tegen hartziekten.

Deze recente vaststellingen hebben, niet enkel in de Verenigde Staten, doch wereldwijd (ook in ons land) zowel dokters, als patiënten ongewoon sterk aangegrepen. De markt voor HST-producten is in de Verenigde Staten en Engeland ineengestort en er kan gesteld worden dat HST momenteel enkel nog kan ondersteund worden in zeer ernstige gevallen van menopauzale klachten en osteoporose bij vrouwen met een beperkt kankerrisico. Voor langdurig gebruik van HST is er geen plaats meer, zeker niet wanneer de behandeling als preventie bedoeld is.

Beheersing van menopauzale symptomen met oestrogene planten
In deze ernstige gezondheidsproblematiek kan de natuur bijzonder goede diensten bewijzen. Vele planten bevatten namelijk zogenoemde fyto-oestrogenen ('fyto' betekent 'plant-afgeleid'), dit zijn niet-steroïdale inhoudsstoffen, die structurele gelijkenis vertonen met endogene oestrogenen en die de werking ervan nabootsen. Fyto-oestrogenen kunnen op natuurlijke wijze het hormonentekort in menopauzale vrouwen aanvullen en de menopauzale symptomen helpen verlichten (6). Belangrijk bijkomend voordeel is dat, gezien de hormonale activiteit van fyto-oestrogenen veel zwakker is dan die van lichaamseigen hormonen, de invloed op hormoon-afhankelijke kankers, zoals borst- en baarmoederkankers, afgezwakt wordt.

Planten, die rijk zijn aan oestrogenen, komen normaal niet als dusdanig voor in onze voeding, zodat ze enkel kunnen opgenomen worden onder vorm van afgeleide producten of voedingssupplementen. Het blijkt duidelijk dat menopauzale vrouwen massaal overschakelen van HST op alternatieve preparaten op basis van natuurlijke fyto-oestrogenen met een geschikt veiligheidsprofiel. Tal van klinische studies ondersteunen de werkzaamheid van fyto-oestrogenen met betrekking tot symptomen van de menopauze, terwijl er ook sterke epidemiologische aanwijzingen zijn over een oorzakelijk verband tussen een typisch Aziatisch voedingspatroon, waarin oestrogeen-rijke soja een belangrijke rol speelt, en de geringe incidentie van hormoon-afhankelijke kankers en menopauzale klachten bij Aziatische vrouwen.

Er zijn slechts een beperkt aantal oestrogene planten, die regelmatig gebruikt worden bij behandeling van menopauzale symptomen. In België zouden een 20-tal fyto-oestrogene preparaten commercieel beschikbaar zijn, afgeleid van soja (Glycine max L., isoflavonen, zoals genisteïne en daïdzeïne), rode klaver (Trifolium pratense L., coumestrol als actief fyto-oestrogeen), zwarte zilverkaars (Cimicifuga racemosa L.), kuisboom of monnikspeper (Vitex agnus-castus L.) en yam (Dioscorea villosa L.)

Hop (Humulus lupulus L.)
In 1999 publiceerde de onderzoeksgroep van prof. dr. Denis De Keukeleire van de Faculteit Farmaceutische Wetenschappen, Universiteit Gent, voor het eerst dat hop het sterkste fyto-oestrogeen in de natuur bevat, namelijk 8-prenylnaringenine, ook hopeïne genoemd, behorend tot de klasse van de polyfenolen, meer specifiek tot de subklasse van de prenylflavonoïden (7). Deze revelerende en intrigerende vinding werd inmiddels door 5 onafhankelijke onderzoeksgroepen uit Duitsland, Engeland en Japan bevestigd (8). Bovendien heeft een Japanse onderzoeksgroep gevonden dat hopeïne een krachtige werking bezit tegen botontkalking (9), terwijl aan een Frans onderzoekscentrum aangetoond werd dat hop warmte-opwellingen sterk reduceert (10). Hopeïne lijkt dus wel een 'wondermolecule' te zijn voor menopauzale vrouwen. Bovendien is er in hop nog een ander bestanddeel aanwezig, xanthohumol, dat, zoals hopeïne, behoort tot de groep van de prenylflavonoïden, doch, in tegenstelling tot hopeïne, geen oestrogene activiteit vertoont. Aan het Duitse Centrum voor Kankeronderzoek te Heidelberg werd de anti-kankerwerking van xanthohumol in detail bestudeerd in het kader van een omvangrijke studie, waarbij meer dan 2.000 plantaardige verbindingen onderzocht werden aan de hand van een 20-tal anti-kankertesten. Enkel xanthohumol was actief in alle testen, wat de uitzonderlijke waarde van deze hopverbinding illustreert. Xanthohumol vertoont een opmerkelijk breed spectrum van inhibitiemechanismen bij initiatie, promotie en progressie van kankers (11).


De voedingssupplementen vervaardigd uit hop, die thans op de markt zijn, richten zich op de kalmerende (sedatieve) werking van de plant. Meestal gaat het om combinaties met andere planten, zoals valeriaan en citroenmelisse. Zowat 1% van de wereldproductie aan hop (99% is bestemd voor de brouwerijen) wordt als zodanig gebruikt ofwel onder vorm van een eenvoudig waterig-alcoholisch extract. Er is slechts één registratie van hop als fytotherapeuticum bekend, namelijk in de Duitse Farmacopee. De indicaties worden in de monografie Lupuli strobulus beschreven als rustgevend en slaapbevorderend.

Originele toepassingen van hop bij bestrijding van menopauzale symptomen
In het licht van de huidige kennis lijkt exploitatie van de bijzonder sterke oestrogene eigenschappen van hop als voedingssupplement en, op iets langere termijn, als fytotherapeuticum, aangewezen. In eerste instantie kunnen menopauzale symptomen en klachten verholpen worden, terwijl de mogelijke proliferatieve werking van hopeïne opgeheven wordt door de anti-proliferatieve activiteit van xanthohumol. Hiertoe dienden bepaalde hopcultivars geselecteerd, die bijzonder rijk zijn aan prenylflavonoïden. Een hoogtechnologische extractiemethode werd geoptimaliseerd, teneinde maximale oestrogene kracht en anti-kankerwerking te bekomen. Het proces van de hopplant tot het voedingssupplement wordt gevolgd via hoogwaardige analytische procedures, terwijl de kwaliteit gegarandeerd wordt door het inschakelen van zeer selectieve en gevoelige bioassays, die enerzijds de oestrogene activiteit exact bepalen, anderzijds de kanker-chemopreventieve werking bekrachtigen.

Referenties
1. Writing Group for the Women's Health Initiative Investigators. Risks and benefits of estrogen plus progestin in healthy postmenopausal women. Journal of the American Medical Association 288:321-333 (2002). S. Ramsay. Trial of HRT to prevent CHD halted early because of increased harm. Lancet 360:146-146 (2002).
2. The American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG; www.acog.org), zie: http://www.acog.org/from_home/publications/press_releases/nr08-30-02.cfm.
3. The Report on Carcinogens, 10th Edition, zie: http://ntp-server.niehs.nih.gov/.
4. The American College of Obstetricians and Gynecologists. Use of botanicals for management of menopausal symptoms, zie: http://www.acog.org/from_home/publications/misc/pb028.htm.
5. V. Beral and the Million Women Study collaborators. Breast cancer and hormone replacement therapy in the Million Women Study. Lancet 362:419-427 (2003).
6. H. N. Hodis et al. Hormone therapy and the progression of coronary-artery atherosclerosis in postmenopausal women. New England Journal of Medicine 349:535-545 (2003).
7. S. R. Milligan, J. C. Kalita, A. Heyerick, H. Rong, L. De Cooman, D. De Keukeleire. Identification of a potent phytoestrogen in hops (Humulus lupulus L.) and beer. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism 84:2249-2252 (1999). Vervolgpublicaties: R. S. Milligan, J. C. Kalita, V. Pocock, V. Van de Kauter, J. F. Stevens, M. L. Deinzer, H. Rong, D. De Keukeleire. The endocrine activities of 8-prenylnaringenin and related hop (Humulus lupulus L.) flavonoids. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism 85:4912-4915 (2000). S. R. Milligan, J. C. Kalita, V. Pocock, A. Heyerick, L. De Cooman, H. Rong, D. De Keukeleire. Oestrogenic activity of the hop phyto-oestrogen, 8- prenylnaringenin. Reproduction 123: 235-242 (2002).
8. N. G. Coldham, M. J. Sauer. Food and Chemical Toxicology 39:1211-1224 (2001). S. Gester et al. Tetrahedron 57:1015-1018 (2001). O. Zierau et al. Planta Medica 68:449-451 (2002). O. Schaefer et al. Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology 84:359-360 (2003). T. Takamura-Enya et al. Food and Chemical Toxicology 41:543-550 (2003).
9. M. Miyamoto, Y. Matsushita, A. Kikokawa, C. Fukuda, Y. Iijima, M. Sugano, T. Akiyama. Estrogenic effects of 8-isopentenylnaringenin on bone metabolism, Planta Medica 64: 769-769 (1998).
10. P. Goetz, Traitement des bouffées de chaleur par insuffisance ovarienne par l'extrait de houblon (Humulus lupulus). Revue de Phytothérapie Pratique (4):13-15 (1990).
11. C. Gerhauser, A. Alt, E. Heiss, A. Gamal-Eldeen, K. Klimo, J. Knauft, I. Neumann, H. R. Scherf, N. Frank, H. Bartsch, H. Becker. Cancer chemopreventive activity of xanthohumol, a natural product derived from hop. Molecular Cancer Therapeutics 1: 959-969 (2002).


Prof. dr. Denis De Keukeleire

Universiteit Gent, Faculteit Farmaceutische Wetenschappen, Vakgroep Geneesmiddelenleer , Laboratorium voor Farmacognosie en Fytochemie



 


   

dinsdag, augustus 20, 2024

Minou

 

Een dag na de dood van mijn Minou. Mijn kat dus. Verwondering bij mezelf over het verdriet dat blijft vreten. Ik zoek troost bij mijn vriendin, bij lieve buren, bij facebook en bij niets vermoedende on-kruiden. Haagwinde de plant die nooit opgeeft en klein kaasjeskruid het broodje uit mijn jeugd. Niet dat dit soort planten wonderen verrichten tegen verdriet, ze zijn eerder bezigheidstherapie. Dus kijken, fotograferen en schrijven maar.

Dus over haagwinde, niet direct de lievelingsplant van tuinmensen maar de witte wortels weten wel wat overleven is en de bijna doorzichtige bloemen zijn witte wonderlijke schoonheden. Als geneeskruid wordt de plant niet veel meer gebruikt maar de wortels zijn in het verleden wel als laxeermiddel in gebruikt geweest. En in winden en binden zijn ze ook meesters.

Kaasjeskruiden daarentegen voelen over het algemeen zacht aan, het zijn dan ook echte slijmstofplanten. Planten die verzachtend zijn voor de luchtwegen en.... wat zachtheid, troost kan ik nu goed gebruiken. Zijn katten juist niet populair om hun aaiende troostkwaliteiten. Minou, mijn kat, misschien tot ooit ergens anders.


woensdag, augustus 14, 2024

Bijvoet wetenschappelijk bekeken

Artemisia vulgaris, een plant die een belangrijke rol speelde in de geschiedenis van de Europese geneeskunde, werd in de Middeleeuwen de ‘moeder van de kruiden’ genoemd en onder meer gebruikt bij de behandeling van gynaecologische en urologische aandoeningen en ziekten van het maag-darmkanaal. De plant neemt een belangrijke plaats in, zowel in Europa als in Aziatische landen, voornamelijk China en India.

Momenteel is A. vulgaris het onderwerp van talrijke fytochemische en farmacologische onderzoeken. Fytochemische studies hebben de rijke samenstelling van de bovengrondse delen van deze plant bewezen, die bestaat uit sesquiterpenoïde lactonen, flavonoïden en coumarines, en een essentiële olie gemaakt van kwalitatief variabele componenten. Op hun beurt hebben farmacologische onderzoeken het bewijs geleverd van zeer waardevolle, voorheen onbekende biologische activiteiten van A. vulgaris, waaronder antioxiderende, hypolipemische, hepatoprotectieve, krampstillende, pijnstillende, bloeddrukverlagende, oestrogene, cytotoxische, antibacteriële en antischimmeleffecten. Vanwege de grote variabiliteit in de chemische samenstelling is deze soort ook onderworpen aan biotechnologisch onderzoek.

Een groot deel van dit onderzoek wordt uitgevoerd door niet-Europese onderzoekscentra. Dit komt omdat de soort wijd verspreid is over maar liefst vier continenten – Europa, Azië, Noord-Amerika en Zuid-Amerika – en er buiten Europa een grotere belangstelling voor deze soort bestaat. In Oost-Aziatische landen, voornamelijk China en Japan, maar ook in Europa staat deze soort bekend als specerij. In Europa is de huidige belangstelling voor de soort als specerij beslist niet zo groot als in Azië; het wordt echter steeds vaker gebruikt in de cosmetica-industrie. De tot nu toe bewezen biologische activiteiten van de A. vulgaris hebben de hoop doen rijzen op een heropleving voor deze middeleeuwse ‘kruidenmoeder’.

Antioxidant Effect

In 2008, scientists from Cairo (Egypt) evaluated for the first time the antioxidant activity of A. vulgaris. They found that the aqueous extract of the herb was able to scavenge 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl (DPPH) radicals at IC50 = 11.4 μg/mL and nitric oxide (NO) radicals at IC50 = 125 mg/mL in the first part of the experiment. They also estimated total phenols, flavonoids, and flavonols as 19 ± 0.16 mg/g gallic acid equivalents and 7.96 ± 0.76 and 3.4 ± 0.0 mg/g rutoside equivalents, respectively. In the second part of the experiment, they observed a significant increase in the levels of ascorbic acid and glutathione, and an increase in the activity of superoxide dismutase in the blood of rats administered with the extract at a dose of 100 mg/kg body weight (BW). The results of the study showed that A. vulgaris exhibits antioxidant activity and can thus be helpful to treat oxidative stress-related diseases [8].

Some newer investigations documented the antioxidant activity of the whole plant [101], its aerial parts [102] and leaf extracts [59], and its essential oil [120].

Various modern techniques have been applied in the above studies. Oyedemi and Coopoosamy proved the strong antioxidant potential of the extracts of A. vulgaris obtained from South Africa based on lipid peroxidation, protein glycation, xanthine oxidase, and the sTable DPPH radical scavenging assays [101]. Ben Nasr et al. investigated the antioxidant potential of the aqueous extracts of Tunisian A. vulgaris using the following in vitro techniques: ABTS (2,2′-azino-bis(3-ethylbenzothiazoline-6-sulfonic acid assay), DPPH, hydroxyl, superoxide, and NO scavenging assays, ferric reducing power activity assay (for determining total antioxidant capacity), and thiobarbituric acid reactive species assay (for determining the inhibition of lipid peroxidation) [103].

Hypolipemic Effect

An extract obtained from the root of A. vulgaris was tested by a Hindu team. They analyzed the rats in which hyperlipidemia had been caused by the administration of a high-fat diet for a period of 30 days. In the following month, the rodents received a standard diet. The team found that the A. vulgaris root extract showed a significant lipid profile-normalizing activity. Total cholesterol (TC) was reduced to 180 mg/dL, triglycerides (TG) to 147.2 mg/dL, low-density lipoprotein (LDL) cholesterol to 126.3 mg/dL, and very low-density lipoprotein (VLDL) cholesterol to 28.2 mg/dL, while the level of high-density lipoprotein (HDL) cholesterol and atherogenicity indicator (AI) increased to 68 and 2.63 mg/dL, respectively, compared to the control group (TC = 282.23 mg/dL, TG = 243.2 mg/dL, LDL cholesterol = 209.16 mg/dL, VLDL cholesterol = 47.56 mg/dL, HDL cholesterol = 34.17 mg/dL, and AI = 8.2 mg/dL) [9].

The hypolipidemic and anti-inflammatory effects of the A. vulgaris extract were studied in hypercholesterolemic rats by a Chinese team. They induced hypercholesterolemia in rats by feeding them with a high-fat diet containing 3% cholesterol in olein oil, for 8 weeks. This led to a significant increase in the serum levels of triglycerides, TC, LDL cholesterol, malondialdehyde, NO, and tumor necrosis factor-α and a significant decrease in the serum level of HDL cholesterol, activity of hydroxymethylglutaryl-CoA reductase in the liver, and activity of paraoxonase-1 as compared to the normal control group. Treatment of rats with A. vulgaris extract at a dose of 100 mg/kg per day for 4 weeks normalized the serum lipid profile, significantly increased the paraoxonase-1 activity, and decreased the serum levels of malondialdehyde, NO, and tumor necrosis factor-α as compared to the high-fat diet-treated animals. Moreover, the extract caused a decrease in the activity of hydroxymethylglutaryl-CoA reductase as compared to both high-fat diet-treated animals and control ones [104].

Hepatoprotective Effect

In 2005, two teams from Pakistani universities in Karachi investigated the hepatoprotective properties of A. vulgaris herb extracts in in vivo studies on mice. They divided the test rodents into five groups and conducted an experiment. The first and second groups were administered with a saline solution; two hours later, the second group received an additional 700 mg/kg d-galactosamine and 1 μg/kg lipopolysaccharide, which caused liver inflammation as confirmed by elevated levels of hepatic function indicators—alanine aminotransferase (ALAT) and aspartate aminotransferase (ASPAT). The third, fourth, and fifth groups were given different, prophylactic, doses (from 150 to 600 mg/kg BW) of a crude hydromethanolic extract prepared from the aerial parts of A. vulgaris, and an hour later, received d-galactosamine and lipopolysaccharide. A significant reduction was noted in ASPAT and ALAT activities in plasma in all the three groups. The results observed in these groups were confirmed by a histopathological examination of the liver, which showed a decrease in cellular edema and apoptotic cell count, and no hyperemia of the hepatic parenchyma, relative to the second group [105].

Antispasmodic Effect

A group of researchers in Cardiff (UK) tested the extracts prepared from the herb of A. vulgaris for their activity toward biogenic amine receptors in the smooth muscles of the gastrointestinal tract and respiratory tract of guinea pigs. The antagonistic effects of chloroform and methanol extracts were determined using concentration–response curves for contractions of the trachea and the small intestine under the influence of 5-hydroxytryptamine, methacholine, histamine, and phenylethylamine. The team found that both extracts had an antagonistic effect on the H1 receptors and caused the relaxation of smooth muscles. Two main compounds were isolated from the chloroform fraction—yomogin and 1,2,3,4-diepoxy-11(13)-eudesmen-12,8-olide—of which the former showed significant antagonism toward the H1 receptor in the ileum [10].

Researchers in São Paulo (Brazil) studied the antinociceptive activity of A. vulgaris herb extracts and observed their antispasmodic effects. They demonstrated that in mice treated with 500 or 1000 mg/kg hydroethanolic extract, a 48% or 59% inhibition of abdominal contractions was caused by the acetic acid solution, respectively [11].

Bronchodilatory Effect

Khan and Gilani tested the antispasmodic, bronchodilatory, tracheorelaxant, and antidiarrheal activities of the crude extract of A. vulgaris in the isolated tissue preparations of rabbit jejunum and guinea pig trachea, and also analyzed the in vivo castor oil-induced bronchodilation. They found that the A. vulgaris extract exhibited a combination of anticholinergic and Ca2+ antagonist mechanisms, which seemed pharmacologically promising for the treatment of airways disorders. The authors supposed that alkaloids, coumarins, flavonoids, saponins, sterols, tannins, and terpenes are the compounds responsible for the concentration-dependent (0.03–10 mg/mL) broncholytic effect of the A. vulgaris extract [106].

Natividad et al. proved that the Philippines A. vulgaris medicinal plant exhibited antagonistic activity at selected biogenic amine receptors in the smooth muscles of the airways and gastrointestinal tract. The chloroform and methanol extracts of the plant showed histamine H1 antagonism in the ileum and trachea. The researchers indicated that yomogin (sesquiterpenoid lactone) was the compound responsible for these activities [10].

Analgesic Effect

The team from São Paulo (Brazil) also investigated the antinociceptive properties of a hydroalcoholic extract prepared from the aerial parts of A. vulgaris using a mice model. Two tests were performed by the researchers: a hot plate test to measure the central analgesic effect and a writhing test to measure the peripheral analgesic effect. In the hot plate test, the control group was given only water, while the test group received 500 or 1000 mg/kg of A. vulgaris extract. Mice given 20 mg/kg BW morphine were adopted as the positive control. The response time (response latency) was determined after placing the rodents on a plate heated to 55 °C. The time taken by the mice to respond was not found to decrease after the administration of the A. vulgaris extract. In the writhing test, the mice were divided into groups and were given water, 20 g/kg BW morphine, and the hydroalcoholic extract of A. vulgaris at doses of 100, 250, 500, and 1000 mg/kg BW. After 30 min, the rodents were administered with a 0.8% acetic acid solution and writhing episodes were determined for the next 10 min. No decrease in the number of episodes was observed with the extract administered at the doses of 100 and 250 mg/kg BW; however, a decrease was observed with the higher doses of the extract (i.e., 500 and 1000 mg/kg BW). The results proved that the tested extracts of the A. vulgaris herb had a moderate peripheral antinociceptive effect but not a central effect [11].

MAO Inhibitory Effect

Lee et al. (South Korea) isolated flavonoids (jaceosidine, eupafolin, luteolin, quercetin, apigenine) and coumarins (esculetin, esculetin-6-methylether, scopoletin) from 80% aqueous ethanol extracts of whole A. vulgaris plants, and indicated that these compounds are good inhibitors of mouse brain monoamine oxidase (MAO) enzyme. The compounds showed MAO inhibitory effects at the IC50 values of 19.0, 25.0, 18.5, 12.5, 1.0, 31.1, 32.2, and 45.0 µmol, respectively [107].

Antihypertensive Effect

The aqueous and chloroform extracts of the aerial parts of A. vulgaris were tested by two teams from the Philippines to determine the hemodynamic potential of the plant. They found that the administration of a 10% solution of the aqueous extract into the isolated perfused mesentery of rats effectively reversed the hypertensive effect induced by noradrenaline; however, the baseline blood pressure values and heart rate remained unaltered [12].

The Chinese team performed a systematic review of randomized controlled trials based on a review of articles published from 1980 to 2013 in databases (CENTRAL, Pubmed, CBM, CNKI, VIP, and online clinical trial registry websites). They exhibit that in randomized controlled trials, moxibustion (a traditional Chinese method that uses the heat generated by burning herbal preparations containing A. vulgaris to stimulate acupuncture points) showed lowering of the blood pressure compared to antihypertensive drugs by stimulation of acupoint KI 1. Meta-analysis showed superior effects of moxibustion plus antihypertensive drugs (like: Metoprolol, Nifedipine, Enalapril) on systolic blood pressure (WMD (weighted mean difference): −4.91 [−7.54, −2.28]) but no superior effects on diastolic blood pressure (WMD: −6.38 [−17.17, 4.41]) [108].

Estrogenic Effect

The flavonoids present in the aerial parts of A. vulgaris were evaluated for estrogenic activity by three scientific institutions from USA and South Korea in cooperation. Saccharomyces cerevisiae fungi containing an expression plasmid with the cDNA of the human estrogen receptor and a reporter plasmid with the α-galactosidase gene was used in the experiment. The estrogenic effect, 5% relative to 17-β-estradiol, was observed in the polar extract (extraction with ethyl acetate), whereas the less polar ethanolic extract showed no activity. After testing the individual flavonoids of the plant, it was observed that the transcription of the reporter gene was significantly induced by eriodictyol and apigenin. The activity was also found to be concentration-dependent [12].

Shaik et al. (India) confirmed the strong anti-implantation and estrogenic activities of the leaf extracts from A. vulgaris on female Wistar rats [109].

Cytotoxic Effect

A methanolic extract prepared from the aerial parts of A. vulgaris was tested by Turkish teams to analyze its cytotoxic effects on human cancer cell lines (MCF7—estrogen-dependent breast adenocarcinoma cell line, A549—non-small cell lung cancer cell line, HeLa—cervical cancer cell line), and normal cell lines (A7R5—vascular smooth muscle cell line, 293T—human embryonic kidney cell line transformed with SV40 large T antigen). Cytotoxic activity was assessed by real-time electrical impedance measurements. A statistically significant inhibitory effect was observed against MCF7 (IC50 = 190 ng/mL), HeLa (IC50 = 284 ng/mL), A7R5 (IC50 = 382 ng/mL), and 293T (IC50 = 317 ng/mL), whereas a weak influence was found on A549 (IC50 = 778 ng/mL) cells [14]. Saleh et al. from Saudi Arabia evaluated the toxicity of the essential oil extracted from the buds and leaves of the A. vulgaris plant, and characterized its growth inhibitory effects on cancer cells. The results demonstrated that the essential oil-induced apoptosis in HL-60 leukemic cell line was mediated by caspase-dependent pathways, involving caspase-3, -9, and -8, which were initiated by Bcl-2/Bax/Bid-dependent loss of mitochondrial membrane potential, leading to the release of cytochrome c to the cytoplasm to activate the caspase cascade. The results showed that the studied essential oils were more efficient in inducing apoptosis in different cancer cell lines than noncancerous cells. Based on these observations, the authors suggested that A. vulgaris might be a promising source of new anticancer agents [111].

The latest study from 2020 was performed by a Serbian team on methanolic extracts of the A. vulgaris plant. The researchers proved the genotoxic and cytotoxic activities of the extracts, both separately and in co-treatment with a known mutagen (mitomycin C). They used the cytokinesis-block micronucleus assay for measuring the micronucleus frequency in human peripheral blood lymphocytes and MTT assay as the proliferation test in SW-480 human colon cancer cells and human periodontal ligament stem cells used as control. The results of the cytokinesis-block micronucleus assay showed that both extracts significantly increased the micronucleus frequency in the peripheral blood lymphocytes treated with the A. vulgaris extract at all the tested concentrations (10, 50, 100, and 250 μg/mL), except the lowest one (10 μg/mL). The extracts induced cytotoxic activity only in co-treatment with mitomycin C after long-term exposure and did not significantly affect the viability of the human periodontal ligament stem cells. The researchers indicated that these activities were induced by the flavonoids and other phenolic compounds present in the plant [110].

Antifungal and Antibacterial Activities


Researchers from Romania investigated the antifungal activity of a commercial preparation of the essential oil extracted from the A. vulgaris herb against Candida albicans. The disk-diffusion method was used in the in vitro experiment. The observed inhibition zone measured 12.5 mm. The zone of the positive control, carried out with nystatin, measured 15.0 mm, while that of the negative control, carried out with an empty paper disc, measured 6.0 mm. The results thus confirmed the antifungal activity of the essential oil of the herb against C. albicans [15].

In 2006, Blagojević et al. from Serbia and Montenegro also studied the effects of A. vulgaris essential oil on various microorganisms. The oil was isolated from the aerial and underground parts of the plant by steam distillation. After 10- and 30-fold dilutions, the zone of inhibition of pathogen growth on paper filters was examined. The oil extracted from the aerial parts exhibited inhibitory activity against various bacteria (Escherichia coli, Salmonella enteritidis, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae, and Staphylococcus aureus) and fungi (C. albicans and Aspergillus niger), which was attributed to its high levels of 1,8-cineole and β-thujone. On the other hand, the oil extracted from the underground parts of the plant exhibited only a low activity against the listed pathogens, due to the low level of 1,8-cineole and the lack of β-thujone in the roots [16].

In another experiment, an aqueous leaf extract of A. vulgaris was found to exhibit antibacterial activity against the C and D serotypes of Streptococcus mutans [3].

Some recent studies also documented the antimicrobial activity of the whole plant and leaf extracts [102,113,121] as well as the essential oil of A. vulgaris [67,112].

Anti-Inflammatory Activity

El-Tantawy from Pakistan tested the anti-inflammatory and hypolipidemic effects of A. vulgaris extract in hypercholesterolemic rats. Hypercholesterolemia was induced in the rats by feeding them with a high-fat diet containing 3% cholesterol in olein oil, for 8 weeks. Treatment of these rats with A. vulgaris extract at a dose of 100 mg/kg per day for 4 weeks normalized the serum lipid profile, significantly increased the paraoxonase-1 activity, and decreased the serum levels of malondialdehyde, NO, and tumor necrosis factor-α as compared to the animals that received only high-fat diet. Moreover, the extract caused a significant decrease in the activity of hydroxymethylglutaryl-CoA reductase as compared to both high-fat diet-treated animals and control ones [104].

Afsar et al. from India studied the anti-inflammatory activity of a methanolic extract of A. vulgaris leaves using the cotton pellet granuloma method. The A. vulgaris extract was administered to rats (150–250 g BW) at doses of 200 and 400 mg/kg BW, respectively, after surgical insertion of cotton pellets into their groin region. The study was conducted following the guidelines of the “cotton pellet granuloma method.” The extract showed anti-inflammatory activity at both 200 and 400 mg/kg, whereas the results were more significant at 400 mg/kg compared with the control [115].

The latest study performed on the extracts of Tunisian A. vulgaris plants proved their moderate anti-inflammatory activity based on lipoxygenase inhibition assay [103].

Antiallergenic Effect

Olsen et al. from Denmark studied the specificity and efficacy of immunotherapy with A. vulgaris extracts on 25 patients having seasonal rhinoconjunctivitis for more than two years and only two clinically important allergies—either to A. vulgaris and Betula verrucosa or to A. vulgaris and Phleum pratense. Twenty patients completed two years of specific immunotherapy. Nine patients were treated with the extracts of A. vulgaris and 11 with the extracts of either B. verrucosa or P. pratense. Treatment with A. vulgaris was followed by a significant decrease in skin and eye sensitivity to A. vulgaris but not to B. verrucosa or P. pratense. No significant decrease was observed in medicine consumption or symptom scores. The patients treated with B. verrucosa or P. pratense experienced a significant decrease in skin and eye sensitivity to these organisms, but not to A. vulgaris, and showed a significant decrease in medicine consumption and symptom scores in the B. verrucosa or P. pratense season but not in the A. vulgaris season. The treatment was both effective and specific, with one unexplained exception that both patient groups (A. vulgaris and B. verrucosa or P. pratense) experienced decreased skin sensitivity to A. vulgaris [116].

Antimalarial Activity

Kodippili et al. from Sri Lanka investigated the antimalarial (both antiparasitic and antidisease) activity of the A. vulgaris extract. They assessed the antiparasitic activity of the extract at three doses (250, 500, and 1000 mg/kg) in vivo in the Plasmodium yoelii rodent malaria model, using distilled water as the negative control and Coartem as the positive control. In the 4-day suppressive assay, the oral administration of the extract at 500 and 1000 mg/kg significantly inhibited parasitemia by 65.16% and 51.46%, respectively. The antinociceptive activity of the extract was analyzed using the hot plate test, which indicated a central, supraspinally mediated response in relieving pain. The antidisease activity of the extract was further corroborated by the increased survival of the infected mice treated with the 500 mg/kg dose. The A. vulgaris extract was well tolerated by the mice over a period of 14 days (assay of subchronic toxicity), with no overt signs of toxicity or stress. Hepatotoxicity (evaluated in terms of the serum levels of glutamic–oxaloacetic transaminase and serum glutamic–pyruvic transaminase), renotoxicity (in terms of serum urea and creatinine), and hematotoxicity (in terms of total RBC, WBC, and differential leukocyte counts) were also ruled out. Based on these findings, the authors concluded that A. vulgaris leaf extract is orally active and nontoxic, and that A. vulgaris is a weed with the potential to act as a cheap source of the antimalarial plant [117].

Another team from the same center from Sri Lanka studied the ethanolic leaf extract of A. vulgaris for antiparasitic activity in Plasmodium berghei ANKA murine malaria model that elicits similar pathogenesis as falciparum malaria. The extract at doses of 500, 750, and 1000 mg/kg significantly inhibited parasitemia by 79.3%, 79.6%, and 87.3% respectively, in the 4-day suppressive assay. Chronic administration of the extract at high dose ruled out the overt signs of toxicity and stress as well as hepatotoxicity, renotoxicity, and hematotoxicity. Therefore, the authors claimed that the oral administration of a crude extract of A. vulgaris is nontoxic and induces antimalarial (antiparasitic) effects [118].

Anthelmintic Activity

Caner et al. from Turkey proved that the extracts of A. vulgaris and A. absinthium induce anthelmintic effects against trichinellosis (Trichinella spiralis) in rats. The results of trichinoscopy and artificial digestion showed that during the enteral (adult) phase of the illness, 300 mg/kg of methanol extracts prepared from the aerial parts of A. vulgaris and A. absinthium reduced the larval rate by 75.6% and 63.5% in the tongue, 53.4% and 37.7% in the diaphragm, 67.8% and 46.2% in the quadriceps, and 66.7% and 60.5% in the biceps–triceps muscles of rats, respectively. Furthermore, during the parenteral (encapsulated larvae) phase, 600 mg/kg dose of both the plant extracts decreased the larval rate by 66.4% and 59.9% in the tongue, 57.4% and 50.0% in the diaphragm, 47.6% and 43.7% in the quadriceps, and 60.2% and 46.4% in the biceps–triceps muscles of rats, respectively. In addition, antibody analysis showed that A. vulgaris extract can significantly reduce the antibody response [119].

Insecticidal Activity


The insecticidal activity of A. vulgaris was studied by a Hindu team from Tiruchirappalli in India. They exposed the larvae of Aedes aegypti (Egyptian mosquito, dengue virus vector) to various concentrations of the essential oil extracted from the A. vulgaris herb. Even at a low concentration of 10 ppm, insecticidal activity was observed after 24 h, while the best results were seen at a concentration of 500 ppm, where after 8 h of exposure to the oil solution, the larvae mortality rate was 100%. Thus, the study showed that the essential oil of A. vulgaris might serve as a potential insecticide [17].

The activity of essential oil obtained from the leaves and nanoparticles prepared with leaf extracts was evaluated by Lavor et al. from Brazil and Balasubramani et al. from India [122,123].

Furthermore, other teams have documented the effect of different raw materials against another insect species—Culex quinquefasciatus [124] and some stored product insects [125]

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7583039/