Wilg, gewillige bomen

Wilg, gewillige bomen. Wie kent ze niet! Ook nu, in de winter is er geneeskrachtig met deze boom wat mee aan te vangen. Het oogsten van de schil. Het afpellen heb ik het lang geleden geleerd van mijn geit, die met haar tanden een stukje los knabbelde en met 1 ruk een meter lange sliert los trok. 

Over de schors van de schietwilg dus. Salix alba is de officiële naam van de boom en de schors is de originele bron van salicylzuur, een bekend Non Steroid Anti Inflammatory Drug (NSAID). Het wordt gebruikt om inflammatoire aandoeningen, koorts en pijn te verlichten. Hoewel salicylzuur pas sinds 1897 officieel op de markt is, bestaat dit middel al meer dan 3500 jaar. In een Egyptisch schrift, dat 877 medicijnrecepten bevat, staat namelijk een recept tegen reuma en rugpijn. We weten nu dat de werkzame substantie van dit recept vooral op salicylzuur berustte. 

Ongeveer duizend jaar later schreef Hippocrates over het sap van de wilgenbast, dat het zou helpen tegen koorts en pijn. Onderzoek geeft aan dat de anti-inflammatoire activiteit van Salix te danken is aan synergetische effecten van flavonoïden, tanninen en salicylalcoholen. Gezamenlijk zorgen deze voor enerzijds een remmend effect op de productie van vrije radicalen en anderzijds op het enzym cyclo-oxygenase hetgeen de omzetting van arachidonzuur naar prostaglandinen remt [1]. 

Anti-inflammatoir

 Er is een gerandomiseerd, placebo gecontroleerd onderzoek gedaan naar de effectiviteit van Salix alba bij oudere mensen met osteo-artritis. Het onderzoek is uitgevoerd in een ziekenhuis en de pijn is gemeten door zowel patiënt als arts. De effectiviteit van Salix alba werd aangetoond, maar kon niet verklaard worden door de gebruikte hoeveelheid salicine (240 mg p/d). Salicine is een salicylalcohol dat anti-inflammatoire en analgetische eigenschappen bezit nadat de lever het heeft omgezet in salicylzuur. Salix alba heeft behalve nog veel meer salicylalcoholen ook flavonoïden en tanninen die kunnen bijdragen aan de werking. Daarom werd er meer onderzoek gedaan om te kijken of er een ander mechanisme aan ten grondslag lag. COX-2 (een cyclo-oxygenase) en lipoxygenase werden geremd en het bleek dat het enzym COX-1 niet werd beïnvloed, terwijl dat het enzym is welke voor de vele, met name gastrointestinale bijwerkingen van aspirine verantwoordelijk is [5].

In een andere studie werden drie groepen patiënten (n=210) met niet specifieke lage rugpijn gedurende vier weken gevolgd. Zij kregen twee gestandaardiseerde doseringen van Salix alba: één met 120 mg of één met 240 mg salicine per dag. Het aantal pijnvrije patiënten voor tenminste vijf dagen in de vierde week van behandeling nam toe in de placebogroep naar 4, in de 120 mg - groep naar 15 en in de 240 mg - groep naar 27. Het aantal patiënten dat tramadol nodig had verminderde naar 33 in week 4 voor de placebogroep, naar 10 voor de 120 mg - groep en naar 3 voor de 240 mg - groep. De totale Arhus-index, pijnindex, invaliditeitsindex en fysieke beperkingsindex veranderden niet in de placebogroep, maar verbeterden wel in de 120 mg - en 240 mg - groep [6].

Referenties

1. Farinacci M, Colitti M, Sgorlon S; Immunomodulatory activity of plant residues on ovine neutrophils; Veterinary Immunology and Immunopathology 126 (2008) 54–63
2. Poblocka-Olech L, van Nederkassel A.M., Vander Heyden Y et al; Chromatographic analysis of salicylic compounds in different species of the genus Salix; J. Sep. Sci. 2007, 30, 2958 – 2966
3. Poblocka-Olech L, Krauze-Baranowska M; SPE-HPTLC of procyanidins from the barks of different species and clones of Salix; Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 48 (2008) 965–968
4. Sharpe, P.A.; Granner M.L., Conway J.M. et al; Availability of Weight-Loss Supplements: Results of an Audit of Retail Outlets in a Southeastern City; Journal of the American Dietetic Association December 2006 Volume 106 Number 12
5. Williamson E.M.; Synergy and other interactions in phytomedicines; Phytomedicine,Vol. 8(5), pp. 401–409
6. Gagnier,JJ; ND, van Tulder M.W; Berman B et al; Herbal Medicine for Low Back Pain, A Cochrane Review; Spine Volume 32, Number 1, pp 82–92

Wilgenschors oogsten

Nu het blad van de bomen verdwijnt, is het ook tijd om schors van de takken te oogsten. Vandaag is de wilg aan de beurt. Jonge schors van de schietwilg is gemakkelijk van de takken af te schillen. Zelfs de geit die ik vroeger had, kon al knabbelend de schil los maken en dan in één ruk heelder stroken afritsen.

Het gebruik van medicinale planten bij reumatische gewrichtsaandoeningen kent een lange traditie. Naast wilgenbast zijn duivelsklauw, echte guldenroede, moerasspirea, brandnetel, populier (bast en blad) en gewone es (bast) veel toegepaste planten bij reumatische aandoeningen. Daarvan is duivelsklauw het beste onderzocht. Het klinische onderzoek naar wilgenbast heeft ook sedert een tiental jaar een nieuw begin gemaakt met de hieronder beschreven studies. De resultaten hiervan zijn hoopgevend, maar meer onderzoek onder een groter aantal patiënten en van langere duur is noodzakelijk. Schmid et al. onderzochten onder 78 artrosepatiënten het analgetische effect van wilgenbastextract met 240 mg salicin per dag, in een gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde dubbelblinde studie van 2 weken Er werd een statistisch significant verschil gevonden tussen de verum- en de placebogroep. De pijnscore was in de verumgroep met 14% verminderd, terwijl deze in de placebogroep met 2% was gestegen.

In een ander onderzoek van Chrubasik onder 451 patiënten met acute lage rugpijn gedurende 4 weken, bleek wilgenbastextract met 240 mg salicin per dag superieur te zijn boven een gangbare behandeling en was het effect van een dosis met 120 mg per dag nagenoeg vergelijkbaar met de gangbare behandeling.

 De schors van de wilg is van oudsher het natuurlijk pijnstillend middel bij uitstek geweest. Na de isolatie van salicin en de synthese van acetylsalicylzuur is de

belangstelling voor de wilg verdwenen. Salicin in het wilgenbastextract is echter opgenomen in een complex van actieve componenten, dievia verschillende aangrijpingspunten leiden tot een gezamenlijk analgetisch en anti-inflammatoir effect. (Acetyl)salicylzuur, dat in aanzienlijk hogere doseringen toegepast moet worden dan de salicin uit de wilg, geeft ernstige bijwerkingen te zien, die niet zijn waargenomen bij gebruik van het wilgenbastextract. De lage frequentie van bijwerkingen en de milde bijwerkingen zijn duidelijke voordelen van wilgenbast ten opzichte van (acetyl)salicylzuur en andere NSAID's. Om deze reden kan het zinvol zijn eerst wilgenbast te proberen alvorens een NSAID toe te passen.

Phytother Res. 2015 Aug;29(8):1112-6. Efficacy and Safety of White Willow Bark (Salix alba) Extracts. Shara M1, Stohs SJ2.
Willow bark extract has been used for thousands of years as an anti-inflammatory, antipyretic, and analgesic. In spite of its long history of use, relatively few human and animal studies have been published that confirm anecdotal observations. A small number of clinical studies have been conducted that support the use of willow bark extracts in chronic lower back and joint pain and osteoarthritis. Willow bark extracts also are widely used in sports performance and weight loss products presumably because of anti-inflammatory and analgesic activities, although no human studies have been published that specifically and directly document beneficial effects. In recent years, various in vitro and animal studies have demonstrated that the anti-inflammatory activity of willow bark extract is associated with down regulation of the inflammatory mediators tumor necrosis factor-α and nuclear factor-kappa B. Although willow bark extracts are generally standardized to salicin, other ingredients in the extracts including other salicylates as well as polyphenols, and flavonoids may also play prominent roles in the therapeutic actions. Adverse effects appear to be minimal as compared to non-steroidal anti-inflammatory drugs including aspirin. The primary cause for concern may relate to allergic reactions in salicylate-sensitive individuals.

Wortels en schors oogsten

Salix / Wilg

Salix cortex

De vorst is uit de grond en dus kunnen we weer geneeskrachtige wortels oogsten. Echte valeriaan (Valeriana officinalis: sedativum), heemst (Althaea officinalis: heesheid)), adderwortel (Polygonum bistorta: looistofplant stoppend), paardebloem (Taraxacum: lever, diabetes) maar ook de vlezige en goed eetbare wortel van teunisbloem (Oenothera) en aardpeer (inuline).
Verder kunnen ook de schors van struiken zoals vuilboom (sterk laxerend) en vooral de wilg (Salix: pijnstillend, reuma) geschild worden. Snoei ongeveer 3 jaar oude wilgentakken en schil de verse schors, deze laten drogen of er met alcohol een tinctuur van maken (bvb 50 gram schors op 250 cc ethanol van 45°, 14 dagen laten trekken en dan onder druk uit zeven).

Meer info op https://sites.google.com/site/kruidwis/kruiden-a/salix-species-wilg
https://sites.google.com/site/kruidwis/planten-van-a-tot-z/helianthus-tuberosis-aardpeer
http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/natuurgeneeswijze/39848-teunisbloem-geschiedenis-en-gebruik.html