Citroenverbena tegen slapeloosheid

Citroenverbena (Aloysia citrodora Paláu; voorheen Lippia citrodora Kunth), ook bekend onder de Franse naam verveine, is een kruid uit de ijzerhardfamilie. Er worden onder andere kalmerende effecten aan het gebruik van dit kruid toegeschreven. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door activatie van de GABA-A-receptor. Daarnaast stimuleert het de afgifte van brain-derived neurotrophic factor, serotonine, noradrenaline en dopamine.

Als belangrijke actieve stof in citroenverbena wordt het polyfenol verbascoside aangewezen, dat kan binden aan de GABA-A-receptor. Dit suggereert dat er wellicht eenzelfde onderliggend werkingsmechanisme betrokken kan zijn als bij benzodiazepines. In celcultuurstudies en dierstudies zijn al verschillende eigenschappen van citroenverbena aangetoond, zoals antioxidatieve, angstremmende, neuroprotectieve, verdovende, antimicrobiële en sedatieve effecten [7]. 

Studie met citroenverbena 

Het effect van citroenverbena op de slaapkwaliteit is vrij recent in verschillende kleinschalige klinische studies onderzocht. Zo toonde een gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde studie aan dat het nemen van citroenverbena in de avond de subjectieve slaapkwaliteit verbetert. Bij deze studie werden 100 patiënten met slapeloosheid gerandomiseerd verdeeld over het nemen van een placebo of een citroenverbena-extract. Dit extract was gestandaardiseerd op 1,66 mg essentiële olie per 10 ml en 3,22 mg quercetin per 10 ml. De slaapkwaliteit werd onderzocht met de Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) en de Insomnia Severity Index (ISI). Na twee weken was er al een significante verbetering zichtbaar in de scores voor slaapkwaliteit op beide vragenlijsten en ook de vier onderdelen slaaplatentie, slaapefficiëntie, problemen met functioneren overdag en subjectieve slaapkwaliteit verbeterden significant op de PSQI [8].

Citroenverbena bij angstige gevoelens. 

Angstige gevoelens zijn ook weer gelinkt aan slaapproblemen, bijvoorbeeld doordat deze gevoelens kunnen leiden tot piekeren, wat het slapen niet ten goede komt. Martínez-Rodríguez et al. keken naast slaapkwaliteit dan ook naar het effect van citroenverbena op angstige gevoelens bij gezonde vrijwilligers. De deelnemers ervaarden veel stress (een score op de Perceived Stress Scale (PSS) van 15 of hoger). Het nemen van 400 mg citroenverbena-extract 1 à 2 uur voor het slapengaan verbeterde niet alleen de subjectieve slaapkwaliteit, maar verminderde ook de zelfgerapporteerde stress bij de interventiegroep. Ook plasmacortisolspiegels daalden. Na een washout-periode van een maand waarin deelnemers het extract niet meer namen, waren beide parameters zelfs nog verder afgenomen in de interventiegroep [9]. 

 Citroenverbena beïnvloedt melatonine-gehalte

Melatonine is een belangrijk hormoon voor slaapregulatie. Het synchroniseert onder andere het circadiaanse ritme en verbetert het begin, de duur en de kwaliteit van slaap. Aan deze studie namen 71 gezonde vrijwilligers deel die last hadden van verstoorde slaap. Van hen namen 33 deelnemers gedurende 90 dagen 400 mg citroenverbena, 38 anderen namen placebo. De placebo bestond uit capsules gevuld met enkel cellulose en maltodextrine. Slaapkwaliteit en slaapefficiëntie verbeterden significant op de PSQI in de interventiegroep. Dit werd bevestigd door de geregistreerde data van een bewegingssensor die ’s nachts werd gedragen. De nachtelijke melatoninespiegels in het bloed namen ook significant toe bij de interventiegroep [6].

Referenties: [1] Pena-Orbea C. et al. Sleep disturbance severity and correlates in post-acute sequelae of COVID-19 (PASC). J Gen Intern Med. 2023;38:2015-2017. [2] Wang S. et al. Multidimensional sleep health prior to SARS-CoV-2 infection and risk of post-COVID-19 condition. JAMA Netw Open. 2023;6(5):e2315885. [3] Haack M. et al. Sleep deficiency and chronic pain: potential underlying mechanisms and clinical implications. Neuropsychopharmacol. 2020;45:205-216.  [6] Pérez-Piñero S. et al. Dietary supplementation with an extract of Aloysia citrodora (Lemon verbena) improves sleep quality in healthy subjects: A randomized doubleblind controlled study. Nutrients. 2024;16(10):1523. [7] Bahramsoltani R. et al. Aloysia citrodora Paláu (Lemon verbena): A review of phytochemistry and pharmacology. J Ethnopharmacol. 2018;222:34-51. [8] Afrasiabian F. et al. Aloysia citriodora Palau (lemon verbena) for insomnia patients: A randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial of efficacy and safety. Phytother Res. 2019;33(2):350-359. [9] Martínez-Rodríguez A. et al. Anxiolytic effect and improved sleep quality in individuals taking Lippia citriodora extract. Nutrients. 2022;14(1):218. [10] Naik H. et al. Psychiatric symptoms, treatment uptake, and barriers to mental health care among US adults with post-COVID-19 condition. JAMA Netw Open. 2024;7(4):e248481.