Bèta-sitosterol behoort tot de groep van fytosterolen, waarvan de chemische structuur vergelijkbaar is met die van cholesterol. Sitosterol werd voor het eerst geïsoleerd uit tarwekiemolie in 1897.
In de kruidengeneeskunde / fytotherapie speelt bèta-sitosterol een rol als ingrediënt in geneeskrachtige planten tegen de symptomen van goedaardige prostaathyperplasie. De nadruk ligt vooral op brandnetelwortel, zaagpalmetto-vruchten, Hypoxis rooperi wortelstok en Pygeum africanum.
Concentraties bèta-sitosterol (in delen per miljoen):
- Cherimoya-zaden (Annona cherimola MILL.): 10000-14000 ppm
- Meidoornbloemen en meidoornbladeren (Crataegus laevigata (POIR.) DC): 6500 -7800 ppm in bloemen; 5100-6200 ppm in de bladeren
- Zwarte komijnzaad (Nigella sativa L.): 3218 ppm
- Gewone teunisbloemzaden (Oenothera biennis L.): 1186-2528 ppm
- Salieblad (Salvia officinalis L.): 5-2450 ppm
- Witte Moerbei (Morus alba L.): 2000 ppm in de bladeren
- Senna obtusifolia (L.) H.IRWIN & BARNEBY: 1000-2000 ppm in de zaden
- Boekweitzaden (Fagopyrum esculentum MOENCH.): 1880 ppm
- Basilicumbladeren (Ocimum basilicum L.): 896-1705 ppm
- Maïs (Zea mays L.) .): 1300 ppm in maïsstijl, in stigma/stylus (maïsstylus)
- Saliestengel (Salvia officinalis L.): 1214 ppm
- Basilicumbloem (Ocimum basilicum L.): 1051 ppm
- Duindoornzaden (Hippophae rhamnoides L.): 550-970 ppm
- Sojabonen (Glycine max (L.) MERR.): 900 ppm in de zaden
- Zoethoutwortel (Glycyrrhiza glabra L.): 500 ppm in Radix Liquiritiae
- Basilicumwortel (Ocimum basilicum L.): 408 ppm
- Maarts viooltje (Viola odorata L.): 330 ppm in de plant
- Basilicumspruiten (Ocimum basilicum L.): 230 ppm in de stengel van de zaailingen
- Ashwagandawortel (Withania somnifera (L.) DUNAL): 200 ppm
- Saw palmetto vruchten, Sabalpalm (Serenoa repens): 189 ppm
Over de farmacologische effecten van bèta-sitosterol
De normale inname van bèta-sitosterol via de voeding bedraagt ongeveer 250-300 mg per dag. Ongeveer 5% van de ingenomen bèta-sitosterol wordt geabsorbeerd in het maag-darmkanaal. Alleen of in combinatie met vergelijkbare fytosterolen kan bèta-sitosterol in hogere doses (1-3 g per dag) het cholesterolgehalte in het bloed verlagen en wordt daarom soms gebruikt als middel tegen hypercholesterolemie omdat het de cholesterolabsorptie vertraagt.
Bèta-sitosterol wordt in de kruidengeneeskunde in lagere doses gebruikt voor de symptomatische behandeling van vroege goedaardige prostaathyperplasie (BPH).
Het wordt ook gebruikt ter ondersteuning van de behandeling van prostaatkanker en borstkanker. De werkingsprincipes zijn nog grotendeels onbekend. Hormoonachtige effecten (oestrogeenachtig) en de remming van de prostaglandinesynthese zijn mogelijke werkingsnechanismen.
