- Reddy VB, Iuga AO, Shimada SG et al. Door Mucuna veroorzaakte jeuk wordt veroorzaakt door een nieuw cysteïneprotease: een ligand van protease-geactiveerde receptoren. J Neurosci 2008; 28(17): 4331-4335
- Lampariello LR, Cortelazzo A, Guerranti R, et al. De magische fluweelboon van Mucuna pruriens. J Traditioneel Aanvulling Med 2012; 2(4): 331-339
- Latte KP. Mucuna pruriens. Portret van een medicinale plant. Tijdschrift voor Fytotherapie 2008; 29(4): 199-206
- Chopra AS De behandeling van de ziekte van Parkinson vanuit het perspectief van de Ayurvedische geneeskunde. Empirische geneeskunde 2021; 70(06): 322-327
zaterdag, mei 24, 2025
Mucuna tegen Alzheimer
maandag, mei 19, 2025
Heilig bosch, heidens heilig
woensdag, mei 14, 2025
Melganzevoet. Gewoon ongewoon.
De naam van de plant verwijst naar de vorm van het blad, dat lijkt op de pootafdruk van een gans. De kleine, groenachtige bloemen verschijnen van juli tot september en staan in dichte trossen. In de herfst ontwikkelen zich de ronde, zwarte zaden.
Al 7000 jaar geleden werd de witte ganzenvoet door boeren uit het neolithicum als wilde groente gebruikt. Geen enkel ander wild kruid is zo vaak aangetroffen bij archeologische opgravingen in prehistorische nederzettingen. De bladeren werden als groente gebruikt en de kleine zaden werden op een vergelijkbare manier gebruikt als granen. De melganzenvoet is een van de smakelijkste wilde groenten. Het behoort, net als spinazie, tot de ganzenvoetfamilie. De smaak van de jonge bladeren en scheuten is het smakelijkst tussen april en juni, dus vóór de bloei. De bladeren zijn niet alleen geschikt als vervanger van spinazie, maar verrijken ook salades, soepen, ovenschotels, quiches en smoothies. Zodra de bloei begint, vanaf juli, worden de bladeren enigszins bitter en hebben ze geen interessante smaak meer. Maar daarna rijpen de zwarte, zetmeelrijke zaden snel en die zijn ook eetbaar. Ze zijn vrij klein, maar omdat de ganzenvoet massaal groeit en enorm veel zaden produceert, is het toch de moeite waard om te oogsten. In India worden de zaden als graan gebruikt en gegeten als pap of fijngemalen tot meel voor pannenkoeken. Je moet echter wel de saponinen uit de zaden verwijderen vóór gebruik. Om dit te doen, laat u het 1 uur weken in warm water en spoelt u het daarna goed af. U kunt het direct gebruiken of in de oven drogen en vervolgens bewaren. Ook het zachtjes roosteren (bij 60-70 °C) komt de smaak ten goede. Overigens heeft ganzenvoetzaad een beroemde verwant, namelijk quinoa (Chenopodium quinoa). Dit pseudograan uit de Andes heeft de laatste jaren naam gemaakt als bron van plantaardige eiwitten.
Vanuit gezondheidsoogpunt kunnen ganzenvoetbladeren tot de superfoods gerekend worden. Ze bevatten een verbazingwekkende hoeveelheid eiwitten, kalium (995 mg/100 g), magnesium (230 mg/100 g), calcium (240 mg/100 g) en ijzer (3,9 mg/100 g). Daarnaast zijn ganzenvoetgroenten een uitstekende bron van provitamine A en vitamine C (135 mg/100 g). De kleine, zwarte zaadjes hebben een zeer hoog eiwitgehalte (16,6 g/100 g) met een uitgebalanceerde samenstelling van aminozuren.
Helaas bevatten de gezonde ganzenvoetbladeren, net als spinazie, veel oxaalzuur. Daarom moet u deze voedingsmiddelen niet te veel eten. Mensen met een nieraandoening moeten vooral voedsel vermijden dat oxaalzuur bevat. Een hoge consumptie kan leiden tot het ontstaan van nierstenen en niergruis en belemmert bovendien de opname van calcium en ijzer. Wanneer er echter ook veel calcium in de voeding zit, kunnen de oxalaten gebonden en uitgescheiden worden zonder dat dit de nieren belast. Daarom is een combinatie met calciumrijke voedingsmiddelen (zuivelproducten, sojaproducten) zeer zinvol. U kunt het oxaalzuur bijvoorbeeld binden door de ganzenvoetspinazie te verrijken met Parmezaanse kaas of tofu. Overigens is het oxaalzuurgehalte het laagst in de jonge bladeren vóór de bloei.
In Turkije zijn meerdere gevallen gedocumenteerd van fototoxische reacties van de huid na het eten van ganzenvoetgroenten en gelijktijdige blootstelling aan intens zonlicht, vermoedelijk als gevolg van de furanocoumarines die in deze groenten zitten. Mensen die hier gevoelig voor zijn, kunnen beter na het eten van ganzenvoet beter niet zonnebaden.
Ingrediënten
- 750 g jonge melganzenvoetbladeren
- 2 eetlepels boter of olie
- 2 teentjes knoflook
- 250 ml room of kokosmelk
- 1 tl bouillon/groentebouillon
- zout en peper
- 100 g kaas
- Verhit de boter en voeg de in reepjes gesneden ganzenvoetbladeren toe.
- Laat de blaadjes wat stoven, voeg de knoflookteentjes toe en blus af met room of kokosmelk.
- Laat 5-10 minuten op middelhoog vuur sudderen.
- Voeg vervolgens de kruiden toe en spatel de geraspte kaas erdoor.
Wetenschappelijke referentie
- Amrita Poonia, Ashutosh Upadhayay. Chenopodium album Linn: overzicht van voedingswaarde en biologische eigenschappen. Tijdschrift voor voedsel- en wetenschapstechnologie 2015; doi: 10.1007/s13197-014-1553-x
- https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/38725-ganzevoet-en-andere-meldes.html
zondag, mei 11, 2025
Ganzevoet en andere meldes
Met echte onkruiden zoals Herderstasje, Knopkruid en Melde of melganzevoet, heb ik een haat – liefde verhouding. Aan de ene kant bewonder ik hun overlevingsdrang maar tezelfdertijd vind ik het hinderlijk dat ze overdadig overal ontkiemen op plaatsen waar ik andere planten wil laten groeien. Maar als ze dan ook eetbaar blijken te zijn of nog meer andere kwaliteiten vertonen, gaat mijn bewondering toch overheersen.
Melganzevoet
Chenopodium album behoort tot een grote familie van de Ganzevoetachtigen. De bladeren hebben de vorm van een ganzevoet, vandaar ook de naam. Ook chenopodium komt van het griekse chen, gans en podos, voet of podion, voetje. Een oudere naam Pes anserinum verwijst ook naar de ganzevoet. Dodonaeus zegt het zo ' van sommighe soorten zijn die bladeren breet, rontsomme met diepe kerven gesneden, eenen voet van een gans schier ghelijck'.
Mel of melde, heeft mogelijk te maken met meel, de bladeren zien er wat wittig, als met meel bestoven uit. Of zou het verwijzen naar het vroegere gebruik van de zaden als meel om brood of pap te maken. In de grotwoningen van onze verre voorouders waren de meldes waarschijnlijk een belangrijke voedselbron. Mel betekent ook malen, wat weer verwijst naar de zaden als grondstof voor meel. Een dialectische naam is Luismelde, mensen zagen een luis in de vorm van het zaad. Ook een Duitse benaming Luusmell verwijst er naar.
Naast het gebruik van het zaad als meel, waren ook de bladeren als bladgroente in gebruik. Ten andere onze spinazie behoort tot dezelfde familie. Het meldeblad kun je dan ook op dezelfde manier gebruiken gestoofd als spinazie of rauw in een gemengde sla. In de tijd voor de populariteit van de spinazie zijn er zelfs cultivars van chenopodium album ontwikkeld met rood en lichtgroen blad. Het zijn snel groeiende gewassen waarvan de rode variëteit zelfs enige sierwaarde heeft.Brave Hendrik
Maar er zijn wel meer Ganzevoet-achtigen die bekend zijn. De minst opvallende maar vroeger toch veel in de omgeving van de mensen groeiend, noemt Brave Hendrik in feite Goede Hendrik naar het Latijnse bonus en naar een oude Duitse benaming 'guter Heinrich'. Is dat een vriendelijke of een onvriendelijk bedoelde naam? Chenopodium Bonus Henricus, in het Latijn klinkt het bijna heilig, maar toch groeit hij hoog in de bergen in de stront van de schapen. Goed eetbaar als groente, maar ik pluk hem toch liever in andere omgevingen.
Quinoa
De meest bekende Ganzevoet op dit moment is echter de Zuid-Amerikaanse Quinoa, het mythische Incagraan dat al duizenden jaren als een soort rijst gebruikt word en nu ook in Europa ingeburgerd is. Ook de jonge bladplanten zijn te gebruiken en nogal decoratief met hun hardrose gekleurde puntjes aan de uiteinden van de bladeren.
Apazote
En we zijn er nog niet, er is ook nog de Chenopodium ambrosoides of Apazote, nu vergeten maar vroeger in de apothekersboeken beroemd om zijn wormdrijvende eigenschappen. Ook weer een Zuid-Amerikaanse soort die in Brazilië een zeer algemeen onkruid is en zich hier in de tuin ook als zodanig gedraagt. Hij houdt ook de familietraditie in eer van plant met onopvallende groene bloemetjes, maar zijn vreemde geur geeft hem toch enige charme. Hij mag dus blijven in mijn tuin. In Belize en omstreken is het een geliefd huis- en keukenmiddel. Naast zijn officieel gebruikt als wormdrijvend medicijn wordt van de hele plant ook een kalmerend aftreksel gemaakt en de wortel van één plant 10 minuten gekookt in 2 kopjes water wordt als een uitstekende kuur tegen crudo of een kater beschouwd. Het kruid wordt verder ook als smaakmaker en gasverdrijver aan bonengerechten toegevoegd. Twee vliegen in één klap dus. Lekker en gezond.
woensdag, mei 07, 2025
Onooglijke planten met een verhaal. Breukkruid.
Volgens Weinmann (Weinmann, J.W., Phytanthoza iconographia) werd breukkruid voornamelijk gebruikt bij hernia's (zowel inwendig als uitwendig), als diureticum, bij blaas- en nierstenen, hydrops en geelzucht. Hij concludeert: "Daarom kan men de grote kracht die in zo'n klein kruid verborgen ligt, niet voldoende bewonderen." Volgens Kobert (Kobert, Beiträge zur Wissen der Saponinsubstanzen, 1904) voorkomen de saponinen in breukkruid de samenklontering van urinezand tot steenachtige concreties en bevorderen ze de uitscheiding ervan door de diurese te verhogen. Zeißl (Zeißl, geciteerd in Kroeber, Pharm. Ztrh. 1924, nr. 44, p. 606) schreef Herniaria bijna voor als een specifiek middel tegen blaasontsteking, met name als spasme-verlichter.
In het standaardwerk Lehrbuch der biologischen heilmittel uit 1938 schrijft Dr. Gerhard Madaus... Herniaria glabra heeft een sterk diuretisch effect en kan bijna beschouwd worden als een specifiek middel tegen chronische blaasontsteking. Het wordt ook gebruikt bij de vorming van urinestenen, nierkoliek, albuminurie, urineretentie, pyelitis, urethritis, gonorroe en hydrops. Gebruik ervan dient echter te worden vermeden bij galstenen en acute nefritis. Het is ook effectief gebleken bij tuberculose, bronchiale catarre en tertiaire syfilis. Uitwendig toegepast wordt het kruid beschouwd als een wondhelend middel en wordt het vaak gebruikt als kompres bij fracturen.
En zo kan ik nog een tijdje doorgaan. Bewondering en verwondering dus voor een onnozel, vuil plantje onder mijn voeten in een toeristisch Ardeens dorpje, sorry stadje. En dan heb ik het nog niet gehad over mijn persoonlijk leven met dat knarsend plantje. Maar... dat is een ander verhaal.
zaterdag, mei 03, 2025
Huidverzorging zonder poespas: shake-lotions
Een shakelotion is een (h)eerlijk ongecompliceerd verzorgingsproduct. Het bestaat uit een tweefasenmengsel met een waterige en een olieachtige component. Alleen door krachtig te schudden mengen de ingrediënten zich – vandaar de naam. In tegenstelling tot klassieke crèmes bevatten shake lotions geen emulgatoren en zijn daarom beter te verdragen, vooral door een zeer gevoelige, geïrriteerde of oververzorgde huid.
Shake lotions trekken snel in, laten geen vettig laagje achter en voorzien de huid toch van waardevolle, plantaardige, werkzame stoffen. Afhankelijk van de ingrediënten die je gebruikt, kun je specifiek inspelen op de behoeften van uw huid en ook op de seizoenen. Ik denk dat een lichte, maar evenwichtige verzorging cruciaal is, vooral voor de vette huid. Shake lotions doen precies dat: ze verzorgen zonder te veel te conditioneren. Ze zijn bovendien snel klaar, blijven enkele weken goed als je ze goed bewaart en bestaan vaak uit slechts een paar natuurlijke ingrediënten. Voor mij is dit echte huidverzorging, zonder poespas: effectief, huidvriendelijk en echt natuurlijk.
Jojoba-olie gecombineerd met rozemarijn en madeliefjes: de perfecte mix. Voor de verzorging van een vette huid is de combinatie van jojoba-olie, rozemarijn en madeliefje een goede mix.
Jojoba-olie (Simmondsia chinensis) kan de talgproductie reguleren zonder de poriën te verstoppen. Het trekt snel in en laat geen vettig laagje achter. Jojoba-olie heeft bovendien ontstekingsremmende en huidverzachtende eigenschappen. Daarom raad ik het graag aan bij een onzuivere of geïrriteerde huid. Het versterkt de huidbarrière, beschermt tegen vochtverlies en zorgt voor een matte teint – en dat allemaal zonder de huid te verzwaren!
Rozemarijn (Salvia rosmarinus) bevat voornamelijk tannines, bitterstoffen, flavonoïden en etherische olie. Het wordt door de HMPC en in de volksgeneeskunde aanbevolen voor uitwendig gebruik om de huidcirculatie te ondersteunen, waardoor de huid er fris en gerevitaliseerd uitziet. Volgens ESCOP heeft rozemarijn milde antiseptische en wondhelende eigenschappen. Dit voorkomt en verlicht ontstekingen. Uit ervaring weet ik dat rozemarijn helpt om grote poriën te verkleinen, de talgproductie te reguleren en daardoor oneffenheden van de huid te verminderen. Het brengt de huid in balans, reinigt op milde wijze zonder uit te drogen en ondersteunt op milde wijze de regeneratie van huidcellen.
Madeliefje (Bellis perennis) is een klassiek kruid in de volksgeneeskunde ter ondersteuning van de gezondheid van de huid. De belangrijkste werkzame stoffen zijn tannines, flavonoïden, slijmstoffen, triterpeensaponinen, bitterstoffen en etherische olie. De toepassing varieert van kleine huidbeschadigingen tot eczeem tot acne en huidvlekken. Het heeft samentrekkende, wondhelende en ontstekingsremmende eigenschappen, het is een geweldige combinatie voor een vette huid omdat het ontstoken, etterende poriën kan verkleinen en laten krimpen.
Recept: Schudlotion voor een vette huid
Het maken van een shake-lotion is eenvoudig. Je hebt slechts een paar ingrediënten en wat tijd nodig om je eigen huidverzorging te creëren. Hier is een eenvoudig recept dat je kan proberen:
Ingrediënten
- een 50 ml sprayflesje (bij voorkeur van glas)
- 25 ml jojoba-olie (Simmondsia chinensis)
- 15 ml rozemarijnhydrolaat (Salvia rosmarinus)
- 10 ml tinctuur van madeliefjes (Bellis perennis)
Instructies
- Voeg eerst het hydrolaat, dan de tinctuur en als laatste de olie toe aan de fles. Nu alleen nog een etiketje erop en uw gezichtslotion is klaar.
Gebruik is net zo eenvoudig als de productie.
- Begin met het grondig maar voorzichtig reinigen van uw huid om overtollig talg en vuil te verwijderen. Hiervoor is een gezichtszeep met ezelinnenmelk geschikt, of een Aleppozeep met laurierolie.
- Schud vervolgens de shakelotion krachtig zodat de ingrediënten goed gemengd worden. Doe 2 of 3 pompjes lotion op uw hand en verdeel het over een vochtige huid totdat het goed is opgenomen.
- Masseren bevordert de bloedsomloop en zorgt ervoor dat de huid de plantaardige ingrediënten nog beter kan opnemen. De lotion kan zowel 's ochtends als 's avonds gebruikt worden.
Bewaren en houdbaarheid: hoe u uw lotion vers en effectief houdt
- Je kunt shakelotion makkelijk zelf maken, maar het is wel belangrijk om het goed te bewaren, zodat het zo lang mogelijk vers en effectief blijft. De pompspraydop is ideaal om oxidatie te voorkomen. Daarnaast is het belangrijk dat je ze op een koele, donkere plaats bewaart. De houdbaarheid van een zelfgemaakte shakelotion is ongeveer 6-8 weken, mits deze goed wordt bewaard. Ik raad daarom aan om alleen kleine hoeveelheden te maken, die u binnen die tijd kunt opmaken.
Conclusie
Een vette huid heeft niet veel nodig. Met je zelfgemaakte shakelotion op basis van rozemarijn, madeliefjes en jojoba-olie geef je de vette huid precies dat wat nodig is: verzorging op plantenbasis die de huid zuivert, verzacht en reguleert. Probeer het eens, het is gemakkelijk, leuk en je weet precies wat erin zit.
Andere kruiden ter vervanging. Echte kamille en lavendel.
Referentie
https://sites.google.com/site/kruidwis/kruiden-planten-van-a-tot-z/bellis-perennis-madeliefje