Al in de Romeinse tijd zei men van bernagie dat het de melancholie verdreef zelfs wanneer het op de grond werd gestrooid. 'lila ego borago gaudi semper ago', of zoals dat in de zestiende eeuw werd gezegd: 'ick die men noemt bernagie, gheef 't hert altijdt coragie'. Johan van Beverwijck haalde dit ook aan in zijn werk en schreef: 'en verweckt Blijschap des herten'. 'Bernagye ende Buglosse (ossetong) zijn goet voor de gene, die Flauw werden, verheugen de Swaarmoedige, en verquicken die uyt een langdurige sieckten komen'.Ook Dodoens verwijst naar de verfrissende, opwekkende en ontspannende werking. Van desen cruyde/ en van zijnen bloemen schrijftmen/ dat zy in wijn gheleyt/ ende daer af ghedroncken/ den mensche vrolijck ende blijde maecken/ende alle droefheyt/ swaermoedicheyt/ ende melancholie verdrijven. Al houdt hij wel een slag onder de arm door dat 'schrijft men'. Toch is juist deze ontspannende werking van Borago de laatste jaren wat wetenschappelijk onderbouwd. Dioscorides en Dodoens waren ook niet gek!
De meest gebruikte naam is nu wel 'komkommerkruid', volgens sommigen omwille van de vorm van het zaad, maar meer waarschijnlijk om de koele, frisse smaak. In het Duits zegt men 'Gurkenkraut'. De blaadjes en de bloemen kunnen in de sla verwerkt worden.
Wat ook opvallend is, zijn de mooie bloemen die ietwat naar beneden hangen. Deze gekrulde bloemstengels, die men botanisch schichten noemt, zijn typisch voor de familie van de Ruwbladigen. In Vlaanderen werd de bernagie dan ook 'beschaamd meisje' genoemd.
In 1681 beschreef men een middel tegen de 'lammigheit, endie de spraak verloren hebben'. Men moest een handvol bernagie en guldenroede nemen, die in melk koken, een scheut oud bier toevoegen en daar een vol glas nuchter vandrinken. Tegen lammigheit en tegen melancholie wordt het nu niet meer gebruikt. Het is zelfs zo dat de plant de laatste jaren eerder negatief in het nieuws kwam, omdat het zoals vele andere ruwbladigen pyrrolizidine-alcaloïden bevat, stoffen die na langdurig gebruik de levercellen kunnen beschadigen.
Positief is dan weer dat de vette olie uit de zaden veel gammalinoleenzuur (GLA) bevat. Deze olie wordt zowel tegen eczeem, overgangsklachten, allergie en reuma gebruikt en bevat weinig of geen alkaloïden. Bernagie is zo, op een hele andere manier, aan een nieuw geneeskrachtig leven begonnen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten