Duindoornvruchten: Superfood uit het Noorden

Duindoorn (Hippophae rhamnoides) staat al lang bekend als een vitaminebom. Vooral in de voormalige DDR werd de doornige struik gekweekt vanwege zijn vitamine C-gehalte en citruszuur. Tropische vruchten waren destijds schaars door een gebrek aan buitenlandse valuta. Tegenwoordig zijn China en Rusland de grootste producenten ter wereld.

Duindoorn is een van de beste wilde vruchten qua voedingsstoffen. De zure vruchten bevatten vitamine C, veel bètacaroteen, vitamine E en de essentiële vitamine B12, die zelden in planten voorkomt. De vruchten bevatten bijvoorbeeld gemiddeld 450-500 mg vitamine C per 100 gram, bijna tien keer meer dan een citroen. Duindoornvruchten worden meestal gebruikt om sap te maken, dat vervolgens kan worden gebruikt voor bijvoorbeeld gelei. Duindoorn kan ook worden gebruikt om smoothies, mixdrankjes, limonades, kwark- en yoghurtgerechten op smaak te brengen. Vanwege de zuurtegraad is het het beste om duindoorn te combineren met zoeter fruit (bijvoorbeeld appels, peren) of met zoetstoffen (suiker, honing).    

Duindoornvruchten in de fytogeneeskunde

Duindoorn is niet alleen een waardevol voedingsmiddel, maar ook een bekend middel in de traditionele en volksgeneeskunde vanwege de secundaire plantaardige stoffen (flavonoïden, carotenoïden en vruchtvleesolie). Duindoorn wordt echter zelden genoemd in farmacopeeën en monografieën, ondanks het feit dat talrijke studies veelbelovende resultaten hebben opgeleverd.

Duindoornsap wordt voornamelijk gebruikt om het immuunsysteem te versterken en verkoudheid te voorkomen. Een bijzonderheid is de vette olie in het vruchtvlees, die rijk is aan onverzadigde vetzuren en op de markt wordt gebracht als duindoornolie. Deze waardevolle olie wordt verdund (2-5%) gebruikt door deze toe te voegen aan een basisolie of -zalf. De oranje duindoornolie heeft huidverzorgende, wondhelende en pijnstillende eigenschappen. Het is zeer nuttig bij de verzorging van littekens en striae. Het wordt ook uitwendig gebruikt bij de behandeling van brandwonden en zonnebrand, evenals neurodermitis en psoriasis. Patiënten hebben zeer positieve resultaten gemeld met deze huidregenererende olie bij chemotherapie en radiotherapie. Als de slijmvliezen in mond en keel beschadigd zijn, kan de olie ook gemengd wordennmet een beetje honing en per theelepel worden ingenomen. De olie wordt ook profylactisch gebruikt wanneer de huid gestrest kan geraken. [ 1 ][ 2 ]

Duindoorn, eveneens afkomstig uit Rusland, wordt al eeuwenlang gebruikt in de volksgeneeskunde in Rusland, Siberië en Mongolië. Veel toepassingen van de vruchtvleesolie bij stralingsschade, als adjuvans bij kankerbehandelingen of bij vaatziekten vinden dan ook hun oorsprong in deze cultuur. Duindoornvleesolie bevordert aantoonbaar de wondgenezing, werkt als antioxidant en beschermt tegen tumoren. Een positief effect op het cardiovasculaire systeem is eveneens aangetoond. [ 3 ]

Duindoornpitten (zaden) bevatten ook een vette olie die rijk is aan omega-3-vetzuren. Deze kleurloze duindoornpitolie wordt veel gebruikt in cosmetica. Het kan de celvernieuwing bevorderen en huidveroudering vertragen. [ 4 ]

Maak je eigen duindoornolie

Met dit proces kun je de waardevolle olie uit het vruchtvlees en de zaden extraheren. Je kunt het verse persresidu van het persen gebruiken of gedroogde duindoornbessen verwerken.

• 30 g persresten van verse duindoornvruchten of 20 g gedroogde duindoornvruchten
• 100 ml amandelolie (kookolie)

Het versgeperste residu wordt 2 uur in een oven gedroogd bij ongeveer 40 °C. Vervolgens wordt het mengsel met de amandelolie in een blender gemengd. Verwarm het mengsel 2 uur in een waterbad tot 50 °C. Pers het door een zeer fijne zeef. Op een koele plaats is de olie 2-3 maanden houdbaar.De olie kan onverdund inwendig worden gebruikt, 15-20 druppels tweemaal daags, of uitwendig. 

Literatuur

1. Zielińska A, Nowak I. Overvloed aan actieve ingrediënten in duindoornolie. Lipiden in gezondheid en ziekte. 2017; 16: 95. DOI: 10.1186/s12944-017-0469-7
2. Kallio H, Yang B. Gezondheidseffecten van duindoornbessen; onderzoek en strategieën aan de universiteit van Turku, Finland. Acta Horticulturae 2014; 1017: 343-349. DOI: 10.17660/ActaHortic.2014.1017.42
3. Ciesarová Z, Murkovic M, Cejpek K et al. Waarom is duindoorn (Hippophae rhamnoides L.) zo uitzonderlijk? Een overzicht. Food Res Int. 2020; 133: 109170. DOI: 10.1016/j.foodres.2020.109170
4. Khan BA, Akhtar N, Mahmood T. Een uitgebreide review van een magische plant, Hippophae rhamnoides. Afdeling Farmacie, Faculteit Farmacie en Alternatieve Geneeskunde, Islamia Universiteit van Bahawalpur, Bahawalpur, Pakistan 2013. DOI: 10.1016/S0975-3575(10)80053-7