vrijdag, oktober 10, 2025

Midlifecrisis en testosteron

Miljoenen mannen wereldwijd worden jaarlijks door fenomeen midlifecrisis getroffen. Desondanks bestaat er nog steeds enige verwarring over wat de midlifecrisis precies inhoudt, om nog maar te zwijgen van de controverse rond de oorzaak ervan. Een aanzienlijk aantal artsen en wetenschappers vermoedt echter dat dalende testosteronspiegels een belangrijke rol spelen.

Wat opvalt aan de midlifecrisis is hoeveel aspecten en symptomen overeenkomen met de symptomen van een te lage testosteronspiegel. Testosteron is een hormoon dat voornamelijk in de testikels wordt aangemaakt (vandaar de naam, het Latijnse woord testis is testikel). Testosteron heeft een bijzonder sterk effect op bepaalde organen, zoals spieren, botten en de hersenen, omdat de dichtheid van testosteronreceptoren daar hoog is. Hoewel vrouwen en kinderen dit hormoon ook produceren (vooral in organen die bij de nieren liggen, de zogenaamde bijnieren, en bij vrouwen ook in de eierstokken), ligt de concentratie bij mannen 10-20 keer hoger.

De hoeveelheid testosteron varieert gedurende het leven:

  • Bij mannen neemt het rond de puberteit snel en sterk toe.
  • Het bereikt zijn piek halverwege de twintig: het totale testosterongehalte wordt gemeten op 300–1000 ng/dl of 10–35 nmol/l. (Deze waarden, die als normaal worden beschouwd, kunnen per land en zelfs per lokaal laboratorium enigszins variëren.)
  • Vanaf 30-jarige leeftijd begint het testosterongehalte geleidelijk af te nemen. Wetenschappers schatten dat de jaarlijkse daling ongeveer 1-2% bedraagt.
  • Bij mannen van 60 jaar oud is het testosteronniveau doorgaans nog maar de helft van wat het was op 30-jarige leeftijd.

Anti-verouderings- en pro-testosteronstrategieën

Testosteronniveaus kunnen worden beïnvloed door verschillende 'anti-agingstrategieën. De daling kan niet alleen worden vertraagd, maar in sommige gevallen zelfs drastisch worden teruggedraaid.
Ongeveer een kwart van alle mannen 'lijdt' blijkbaar aan hypogonadisme, een aandoening die gekenmerkt wordt door een lage testosteronspiegel. Dit vertoont al enige gelijkenis met de midlifecrisis, aangezien onderzoekers schatten dat ongeveer een kwart van de mannen er ook aan lijdt. Daarom vermoeden sommige artsen en therapeuten dat het ontstaan ​​van deze crisis te wijten is aan een daling van de testosteronspiegel.

Niet alleen door veroudering, maar ook door een suboptimale levensstijl, daalt de testosteronspiegel gestaag in de loop van het leven. Zodra het kritieke punt is bereikt waarop de testosteronspiegel onder een bepaalde drempelwaarde zakt, ontstaan ​​precies de symptomen die bekend staan ​​als de midlifecrisis, maar die ook bij mannen met een lage testosteronspiegel voorkomen: onzekerheid, vermoeidheid, een neiging tot negatieve en depressieve gedachten, stemmingswisselingen, angst, moeite met het accepteren van de eigen sterfelijkheid en twijfel aan zichzelf.
Het is ook veelzeggend dat veel van de activiteiten die een man onderneemt om deze midlifecrisis op te lossen, intuïtief de testosteronspiegel verhogen. Het is alsof het lichaam zich verzet tegen deze dalende hormoonspiegels en onbewust zelf de oplossing aandraagt. Want: de aankoop van een sportwagen verhoogt je testosteron. Sporten en actiever worden hebben ook hetzelfde effect. Nieuwe en risicovolle hobby's, roken of zelfs een affaire met een nieuwe partner, leiden ook tot een toename van testosteron. Het lichaam probeert zichzelf te herstellen?

Kruiden die het testosteron gunstig kunnen beïnvloeden

Planten kunnen een positief effect hebben op de testosteronspiegel en worden testosteronboosters genoemd. Sommigen zijn wetenschappelijk onderzocht. 

Mucuna pruriens / Fluweelboon
Deze tropische vlinderbloemige plant staat bekend als fluweelboom. De haartjes rond de peulen kunnen bij contact hevige jeuk veroorzaken. In poeder- en tabletvorm is de plant populairder onder sporters en staat bekend onder de botanische naam Mucuna pruriens. Uit onderzoek is gebleken dat Mucuna pruriens de lichaamseigen testosteronproductie kan stimuleren [ 2 ]. Het kan daarom zeker worden geprobeerd tijdens een midlifecrisis. Gebruik in dit geval alleen gestandaardiseerde preparaten, want de zaden kunnen een bedwelmende of zelfs giftige werking hebben als ze niet goed worden bereid.

Trigonella foenum graecum / Fenegriek
Oorspronkelijk komt deze vlinderbloemige plant uit het Middellandse Zeegebied, maar inmiddels heeft het zich wereldwijd verspreid. Het wordt al sinds de oudheid gebruikt om verschillende ziekten te behandelen. De zaden van deze plant kunnen het testosterongehalte verhogen, en het seksueel verlangen, potentie en spiermassa bevorderen[ 3 ]. Daarom is het populair als T-booster en kan het gebruik worden tijdens een midlifecrisis.

Lepidium meyeni / Maca
De macaplant staat botanisch bekend onder zijn twee belangrijkste subtypen, Lepidum meyenii en Lepidum peruvianum. Hij wordt al duizenden jaren gekweekt in de Zuid-Amerikaanse Andes. Maca staat daar bekend als medicinale plant in de inheemse geneeskunde. In bodybuildingkringen wordt hij gebruikt als testosteronbooster, waardoor hij de laatste tijd behoorlijk populair is geworden voor dit doel [ 4 ]. Hij kan ook worden beschouwd als een mogelijke behandeling voor een midlifecrisis.

Eurycoma longifolia / Tongkat Ali
Tongkat Ali komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië. De botanische naam is Eurycoma longifolia Jack. Afhankelijk van het land van herkomst staat de plant ook bekend als Pasak Bumi (Indonesië) of Cay Ba Bihn (Vietnam). Tongkat Ali staat al duizenden jaren in Azië bekend om zijn werking tegen diverse kwalen. Het wordt met succes gebruikt als afrodisiacum bij gebrek aan seksueel verlangen, maar ook bij onvruchtbaarheid of impotentie [ 5 ].  De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft geconcludeerd dat tongkat ali genotoxisch is. Dit betekent dat tongkat ali het genetische materiaal in een cel kan beschadigen en mutaties kan veroorzaken, wat mogelijk tot kanker leidt.

Tribulus terrestris
Tribulus terrestris is ook erg populair onder bodybuilders en atleten. De plant kreeg internationale erkenning in de jaren 70 toen leden van het Bulgaarse Olympische team Tribulus terrestris gebruikten en internationaal succes boekten. Sindsdien wordt Tribulus terrestris veel gebruikt als testosteronbooster. Uit onderzoek is gebleken dat Tribulus terrestris een zekere testosteronverhogende werking heeft [ 6 ]. Dit maakt het een interessant voedingssupplement bij hypogonadisme, maar ook voor mensen met een midlifecrisis.

Andere natuurlijke strategieën tegen testosterontekort
  • Afvallen: Omdat vetcellen hogere concentraties van het enzym aromatase bevatten, ook wel oestrogeensynthase genoemd, zetten ze testosteron om in het vrouwelijke estradiol-2. Met elke extra gram vet word je dus 'ontmand', dus overgewicht vermijden.
  • Sporten: Testosteronspiegels stijgen na het sporten, niet alleen op de korte termijn maar ook op de lange termijn.
  • Vermijd plastic verpakkingen: Plastic bevat diverse chemicaliën met oestrogeenachtige en anti-testosteroneffecten. Deze worden xeno-oestrogenen genoemd, maar ook omgevingshormonen of hormoonverstoorders. Bisfenol A en diverse ftalaatzuren zijn bijzonder bekende xeno-oestrogenen. Drink en eet zoveel mogelijk uit glazen en metalen verpakkingen.
Literatuur
  1. Lachman ME. Mind the Gap in the Middle: A Call to Study Midlife. Res Hum Dev 2015; https://doi.org/10.1080/15427609.2015.1068048
  2. Shukla KK et al. Mucuna pruriens verbetert de mannelijke vruchtbaarheid door zijn werking op de hypothalamus-hypofyse-geslachtsklieren. Fertil Steril 2009; https://doi.org/10.1016/j.fertnstert.2008.09.045
  3. Rao A et al. Testofen, een gespecialiseerd extract van Trigonella foenum-graecum-zaad, vermindert leeftijdsgerelateerde symptomen van androgeenafname, verhoogt de testosteronspiegel en verbetert de seksuele functie bij gezond ouder wordende mannen in een dubbelblinde gerandomiseerde klinische studie. Aging Male 2016; https://doi.org/10.3109/13685538.2015.1135323
  4. Peres N et al. Medicinale effecten van Peruaanse maca (Lepidium meyenii): een review. Food & Function 2020; https://doi.org/10.1039/C9FO02732G
  5. Thu HE et al. Eurycoma Longifolia als potentieel adoptogeen voor mannelijke seksuele gezondheid: een systematische review van klinische studies. Chin J Nat Med 2017; https://doi.org/10.1016/S1875-5364(17)30010-9
  6. Stefanescu R et al. Een uitgebreid overzicht van de fytochemische, farmacologische en toxicologische eigenschappen van Tribulus terrestris L. Biomolecules 2020; https://doi.org/10.3390/biom10050752
  7. AANGENOMEN: 27 oktober 2021doi: 10.2903/j.efsa.2021.6937Veiligheid van Eurycoma longifolia (Tongkat Ali) wortelextract als eennieuwe voedingsmiddelen overeenkomstig Verordening
  8. https://sites.google.com/site/kruidwis/kruiden-planten-van-a-tot-z/tribulus-terrestris-edelkruid
  9. https://sites.google.com/site/kruidwis/kruidenmonografie-a-z/trigonella-foenum-graecum-fenegriek
  10. https://sites.google.com/site/kruidwis/kruidenmonografie-a-z/lepidium-meyenii-maca

Geen opmerkingen: