dinsdag, november 01, 2011

Wortels oogsten

Halloween, Allerheiligen, Allerzielen! Magie alom! Toch was 1 november tot in de twintigste eeuw ook een belangrijke kalenderdag voor het nuchtere dagelijkse leven. Voor de boer was deze dag het begin van het winterseizoen en van de werkzaamheden binnenshuis (november is slachtmaand), de datum waarop de kachel werd aangestoken en de winterkleren van zolder gehaald.

Voor een herborist of andere kruidenliefhebbers is het nu ook het moment om wortels te oogsten en al is het niet meer levensnoodzakelijk om voorraden aan te leggen voor de winter, toch kan het plezierig en nuttig zijn om wat wortelige kruidenmiddeltjes te maken. Ook symbolisch en psychologisch gezien, is het nuttig om nu als een reel ritueel wortels uit de grond te halen en de geurige grond onder je handen te voelen.
Bijzondere wortels omwille van hun gebruikswaarde maar ook omwille van hun opvallende geur, hun smaak en hun uiterlijk zijn: smeerwortel, valeriaan, Griekse alant, heemst maar ook teunisbloem, look zonder look en nagelkruid kunnen geoogst worden.
Natuurlijk bestaan er meer mythische wortels zoals Mandragora, Ginseng en Rozenwortel, al moet ik daar expedities voor ondernemen om bij die wortels te geraken. dat maakt ze natuurlijk nog geheimzinniger.

Enkele eigen artikels over wortels
http://dier-en-natuur.infonu.nl/bloemen-en-planten/30569-ginseng-het-energiekruid.html
http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/leven/31396-rozenwortel-de-europese-ginseng.html
http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/mythologie/89242-mandragora-mythen-en-verhalen.html

zondag, oktober 30, 2011

Tredplanten en weegbree

We wandelen, alhoewel wandelen is een groot woord. Het is eerder mezelf en de cursisten 'luchten' langs de straat. We snuffelen wat rond op de braakliggende terreintjes tussen de huizen. Op zijn hondjes zou ik zeggen, we laten onszelf uit.
Wat onkruid betreft zijn er nog zekerheden. Je hoeft maar langs de eerste de beste straat te lopen en je komt duizendblad, brandnetel, bijvoet en ridderzuring tegen. Ridderzuring is voor mij de gelegenheid om iets over laxerende antrachinonen in de wortels te vertellen, bij bijvoet kan ik over de Artemisiafamilie en over de naam 'bij de voet' wat vertellen en die ordinaire brandnetel en zijn gele wortels zijn zo maar te gebruiken tegen prostaatklachten. Ook weegbree in niet weg te denken langs de wegranden, zijn jeukwerende werking is algemeen gekend. Op dezelfde plaats groeien ook andere zogenaamde tredplanten, vooral dan het varkensgras. Het zijn niet de mooiste planten, en ze zijn daarbij ook nog  bestoft en betreden. En toch zijn het onze betere geneeskruiden.

Over de weegbree
Een ordinair onkruid maar met naam en faam. Zo maar op de weg groeiend en met de voeten getreden, toch laat de Weegbree zich niet klein krijgen. Of zou hij juist leven omdat wij hem vertrappelen? Ich armes kraut am weg, ich steh hier ungebeten, muss auf mich lassen treten.
Bij deze dan wat deftige informatie over Plantago uit Hagers Handbuch: In Samen, Wurzeln und Blättern wurde Aucubin in Konzentrationen von bis zu 2,3 % gefunden, wobei der Aucubingehalt in den Blättern bei etwa 2 % und in den Stielen bei etwa 1 % lag. In den Blüten konnte kein Aucubin nachgewiesen werden. Die Wurzeln sollen einen relativ hohen Aucubingehalt aufweisen. Der Aucubingehalt in allen Organen ist vor der Blütezeit sehr gering und erreicht im Herbst sein Maximum. In Samen und Blättern findet man Schleimpolysaccharide unterschiedlicher Struktur: Galactose- rhamnose- und galacturonsäurehaltige Arabino-xylane in den Samen; Rhamnogalacturonane, Arabinogalactane und Glucomannane in den Blättern (Bräutigam M, Franz G (1985) Planta Med 51:293–297 [PubMed] ). Planten oogsten in oktober lijkt dus wel een goed moment.

Mijn artikels over weegbree: 
http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/53481-weegbree-geschiedenis-en-mythisch-gebruik.html
http://wetenschap.infonu.nl/scheikunde/46881-weegbree-wetenschappelijk-bekeken.html

vrijdag, oktober 28, 2011

Pompoen en de prostaat

Pompoenbloem
 Ik kan er niet onderuit, ik zie ze overal in winkels en aan deuren liggen: de pompoen. Dus bij deze ook mijn, wat vreemde maar wel serieuze bijdrage aan de pompoenhype.

Pompoenfamilie
De Pompoenfamilie met zijn meer dan 900 soorten en zijn immense veelvormigheid is voor mij een mooi voorbeeld van samenwerking tussen mens en plant. Een samenwerking in al zijn schoonheid maar ook in al zijn absurditeit. Kijk maar naar de pompoenmarkten, de wedstrijden voor de grootste, de zwaarste en de raarste. Pompoenen laten zich blijkbaar gemakkelijk en graag (?) manipuleren. Hebben zij daar zelf ook wat voordeel van? In elk geval, worden ze zolang ze de mens amuseren, tot voedsel dienen en als medicijn nuttig zijn, door de homo sapiens ijverig voort-geplant.

Geschiedenis van de pompoen
Op grond van archeologische vondsten lijkt het er op dat pompoenen al 5000 jaar voor onze jaartelling in Peru en Mexico gekend waren. De echte Cucurbita pepo, als Amerikaans gewas, is bij ons natuurlijk pas bekend geraakt na de ontdekking van Amerika. Maar voor die tijd zijn er wel Kalesbasachtigen in gebruik geweest in Europa. Reeds Dioscorides vermelde de fleskalebas als groente. Uitwendig adviseerde hij het vruchtvlees als compres om de koorts te verlagen, tegen gezwellen en tegen jicht. Walahfrid Strabo (808 – 849) bezong in zijn ‘Hortulus’ de vrucht van de kalebas als middel tegen nier- en blaasproblemen. Misschien de eerste aanwijzing voor ons hedendaags gebruik. En ook Hildegard (1098 – 1179) prees haar ‘Kurbesza’ aan als een gezond gewas. Platearius ‘Book of Simple Medicines", circa 1470 wordt geciteerd in Liber de natura rerum door Thomas van Cantimpré , ‘Cucurbita, ut dicit Platearius, frigida est et humida, sed satis in hiis qualitatibus temperata, is koud en vochtig, maar vrij gematigd in deze eigenschappen. Het is een kruid dat in het bijzonder in warme gebieden voorkomt......tegen verstopping van de lever, tegen abcessen van het ademhalingsapparaat in de borst en van andere ledematen helpt kalebas gekookt in scherpe stoffen of ook wel geroosterd.
Lees verder op http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/ziekten/25922-pompoen-en-de-prostaat.html

Hagers Handbuch der Pharmazeutischen Praxis
Hier ook wat degelijke Duitse info uit Hagers Handbuch over samenstelling en onderzoek naar de pompoenpitten bij prostaathypertrofie.
Die Samen enthalten ca. 1 % Sterole und Sterolglykoside, 35 bis 53 % fettes Öl, Fettsäuren, 6 bis 10 % Kohlenhydrate, 25 bis 42 % Proteine, 4 bis 6 % Rohfasern, 385 bis 483 mg β- und γ-Tocopherol pro kg Öl, 0,7 bis 0,9 % Phosphatid, trypsin-inhibierende Proteine, Diterpene, Squalen, Carbonsäuren, Cucurbitol, seltene Aminosäuren, Carotinoide wie β-Carotin, Lutein, Cryptoxanthin und Spurenelemente wie z. B. Mangan, Zink, Kupfer und besonders Selen (bis zu 0,5 μg/g Samen).

Benigne Prostatahyperplasie. In den 70er- und 80er-Jahren wurde in zahlreichen klinischen Studien die Wirksamkeit von Extrakten aus Cucurbita-pepo-Samen zur Behandlung der benignen Prostatahyperplasie untersucht. Die dabei gewonnenen Erkenntnisse beschränkten sich größtenteils auf traditionelle Anwendungen, offene Studien und Untersuchungen mit Kombinationspräparaten. Die z.T. widersprüchlichen Ergebnisse dieser Studien sind durch die Variabilität der Zusammensetzung und mangelnde Standardisierung der eingesetzten Phytopharmaka und häufig zu kurze Therapiedauer bedingt.

Nachfolgend werden klinische Studien besprochen, die nur mit Kürbissamen-Monopräparaten durchgeführt wurden. Die eingesetzten Extrakte stammten alle aus den Samem von Cucurbita pepo L. convar. citrullinina GREB. var. styriaca GREB. In einer placebokontrollierten, multizentrischen (65 urologische Praxen), randomisierten Doppelblindstudie wurde die Wirksamkeit eines Kürbissamen-Monopräparates zur Therapie von Miktionsbeschwerden bei Patienten mit einer benignen Prostatahyperplasie über einen Zeitraum von 12 Monaten (Juni 1996 bis Juli 1997) untersucht. Eingesetzt wurde ein alkoholischer Dicksaft aus Kürbissamen (DEV: 15-25:1; Auszugsmittel: 92 % Ethanol). In die Studie eingeschlossen wurden Patienten (Verum: 233 Männer, Durchschnittsalter 62,9 Jahre; Placebo: 243 Männer, Durchschnittalter 63,2 Jahre) mit einem Internationalen Prostata-Symptomen-Score (IPSS) von mindestens 13 Punkten. Die Verumdosis bestand aus 2 Kapseln/Tag (je 500 mg Extrakt entsprechend 7,5-12,5 mg Kürbissamen). Hauptzielparameter war die Miktionssymptomatik, die anhand des IPSS beurteilt wurde. Zusätzlich wurden Daten zur Miktionsfrequenz, Uroflow, Restharnvolumen und Prostatagröße erhoben sowie hämatologische und biochemische Parameter gemessen, Urinanalysen, körperliche Untersuchungen, Blutdruck- und Herzfrequenzmessungen durchgeführt. Die Datenerhebung erfolgte jeweils nach 1, 3, 6, 9 und 12 Monaten. Der Anteil der Responser (Reduktion des IPSS von mindestens 5 Punkten) betrug in der Verumgruppe 65 % und in der Placebogruppe 54 %. Ausgehend von einem IPSS von 17,6 (Verumgruppe) bzw. 17,7 Punkten (Placebogruppe) kam es bei den mit Verum behandelten Patienten zu einer Reduktion des Scorwertes um 6,6 Punkte auf 10,9 (Verbesserung: 38 %), während bei den mit Placebo therapierten Männern nur ein Rückgang um 5,5 Punkte auf 12,2 (Verbesserung: 31 %) beobachtet wurde. Nach Ablauf von 6 Monaten zeigte sich bei der Placebogruppe keine weitere Verbesserung des IPSS, hingegen reduzierte sich der IPSS-Wert bei der Verumgruppe bis zum 12 Monat kontinuierlich. Die Differenz der beiden Behandlungsgruppen war in der Intention-to-treat-Analyse signifikant. Die zwölfmonatige Behandlung mit dem Kürbissamenpräparat führte im Vergleich zur Placebotherapie zu einer statistisch signifikant niedrigeren Miktionsfrequenz bei Tag.


Referenties
Bach D (2000) Urologe (B) 40(B5):437
Koch H, Basch M (1984) Kooperation Phytopharmaka 52

Hagers Handbuch der Pharmazeutischen Praxis, vollst. (vierte) Neuausgabe. Hrsg. von P. H. List und L. Hörhammer in Gemeinsch. mit H. J. Roth und W. Schmid, Bd. 6, Chemikalien und Drogen, Teil C: T-Z. Springer-Verl. Berlin — Heidelberg — New York 1979

HagerROM 2006. Hagers Handbuch der Drogen und Arzneistoffe. Blaschek, W.; Ebel, S.; Hackenthal, E.; Holzgrabe, U.; Keller, K.; Reichling, J.; Schulz, V. (Hrsg.) Version 5.0, 2006, 19 S. CD-ROM.
CD-ROM, ISBN 978-3-540-28233-4

woensdag, oktober 26, 2011

Ik beken!

In het voorjaar heeft een natuurvereniging en anderen een stukje duinbos bij mij in de buurt, min of meer gekapt en omgewoeld om er een nieuw biotoop aan te leggen. Een vorm van natuurbeheer, waar ik gemengde gevoelens over heb. Ik bedoel echt gemengd, dus positief en negatief. Met bulldozers bomen en struiken (duindoorn, rozenbottel) omduwen en de grond omwoelen, ziet er niet direct milieuvriendelijk uit, maar tezelfdertijd wil mijn ecologisch verstand dit alles ook goed praten, want men wil een waardevoller biotoop creëren met zeldzame plantjes in plaats van de ooit ook aangeplante grove den en woekerende duindoorn. Dus?

Dus, dus, dus dacht ik, nu de grond toch omgewoeld is, zaaiklaar gemaakt, kan ik even goed, net zoals de vogels en de wind, wat meewerken aan de verspreiding van plantenzaad. Vooral omdat ik zeker nog 100 gram zelf verzameld gemengd zaad liggen had dat hoognodig gezaaid moest worden. Zo zaaide ik langs de rand van de nieuwe afsluiting van het 'natuurgebied' honderden zaadjes van gele hoornpapaver, zegekruid, klaprozen, bolderik, nigella's en nog veel meer.

Nu vele maanden later zie ik eindelijk enkele onooglijke hoornpapavertjes en wat zegekruidjes opkomen tussen de vele teunisbloemen. Teunisbloem was dat ook geen vreemdeling uit verre streken, die als verstekeling de verre reis van Amerika naar Europa heeft gemaakt?

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/natuurgeneeswijze/39848-teunisbloem-geschiedenis-en-gebruik.html
http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/natuurgeneeswijze/82879-teunisbloem-en-vetzuren.html

dinsdag, oktober 25, 2011

Robertskruid


Je vind het ook nu nog overvloedig aan de rand van de bossen. Het Roberstkruid, Geranium robertianum, een echte ooievaarsbek, je herkent het niet alleen aan zijn snavelvormige zaaddoos, zijn rood verkleurende ingesneden bladeren maar ook aan zijn vreemde geur. Het is geen gereputeerd geneeskruid, weinig wetenschappelijk onderzocht maar toch ook al weer van oudsher in gebruik. Of het, zoals Mellie Uyldert beweert, de radioactiviteit kan neutraliseren, lijkt mij nog al hoog gegrepen en moest dat zo zijn, dan zou robertskruid wel eens de plant van de eeuw kunnen worden. 
Wat nuchterder bekeken. Een bloedstelpende werking heeft het zeker wel, dat is ook eigen aan de hele familie van de ooievaarbekachtigen. Zo draagt de Amerikaanse soort, Geranium maculatum L. die in Europa als sierplant gebruikt wordt, de naam Aluinwortel. Ook Dodonaeus vermelde al de samentrekkende en wondgenezende werking:  'Trobrechts cruyt stelpt dat bloeyen van den verschen wonden/ ghestooten ende daer op gheleyt/ als Dioscorides schrijft. Tselve cruyt/ ghelijck nu ter tijt bevonden es/ es seer goet voor die sweeringhen van den borsten ende scamelijcke leden/ sonderlinghe vander manlijcheyt/ ghestooten ende daer op gheleyt oft het sap daer inne ghedaen. Dwater daer Robrechts cruyt in ghesoden es/ gheneest die vuyle sweerende en stinckende monden/ als zy daer mede ghespoelt worden'.

Aan  de bisschop Robert de Molesme of Ruprecht., de stichter van de Cistercienorde in de elfde eeuw (1098) zouden we de naam robertskruid te danken hebben. Dit omdat hij de bloedstelpende werking van de plant ontdekt zou hebben.

Herbe au Petit Robert
Hier volgt een Franse tekst over Herbe au Petit Robert, niet alleen bedoeld om Walloniers of Fransen aan te trekken maar vooral om een van de vele interessante Franse kruidenboeken onder de aandacht te brengen. In dit geval 'Remèdes populaires en Dauphiné', geschreven in 1943 als thesis voor het behalen van het apothekersdiploma en opnieuw uitgegeven in 1984.

Le Géranium Robert (Geranium Robertianum, Geraniacés) est appelé couramment, à cause de la forme de son fruit: Bec de grue, et plus souvent encore, sans que l'on sache pourquoi, l'Herbe au petit Robert ou l'Herbe à Robert.
C'est une plante herbacée que l'on trouve avec abondan­ce le long des chemins, au bord des haies, sur les vieux murs. Le Géranium Robert se reconnaît facilement à son as­pect rougeâtre. Pour la récolte, on cueille la plante entière dont on fait de petits paquets que l'on fait sécher en les sus­pendant.

Cette plante était employée dans l'antiquité, puisque, se­lon Pline, prise en breuvage, elle était bonne pour guérir les plaies, elle arrêtait le sang, et résolvait les caillots. On l'appli­quait en cataplasmes, on en faisait des fomentations, tandis qu'à l'intérieur on la prenait de préférence en décoctions, plus actives que la simple infusion. C'était un vulnéraire fort ap­précié, entrant dans toutes les préparations destinées à « dis­soudre le sang grummelé, et souder les bords des plaies ». On pilait la plante avec du sel et du vinaigre et on en faisait un cataplasme qui, appliqué à la plante des pieds, modérait la fièvre. Dans les anciennes pharmacopées on se contentait dans les cas d'œdèmes des membres inférieurs,d'y appliquer l'herbe pilée en guise de cataplasme. Dans toutes les chutes, la per­sonne tombée devait avaler promptement un grand verre d'une forte décoction d'herbe à Robert.

Rolland rapporte qu'en Belgique pour guérir le muguet des enfants, on cueille six feuilles de cette plante qu'on dispose deux à deux de façon à former trois croix qu'on coud en tri­angle à l'intérieur du petit bonnet blanc de l'enfant malade. En Wallonie, on l'emploie suivant la théorie de la signature pour guérir les taches rouges des yeux enflammés en se basant sur ce fait que les feuilles du Géranium Robert sont tachetées de rouge. Rolland rapporte encore que cette plante est considé­rée comme très efficace dans les dyssenteries les plus rebelles. Le Dr Leclerc affirme que sa décoction est bonne pour les angines sous forme de gargarisme.

En Dauphiné, l'Herbe au petit Robert est une panacée. On en fait des tisanes bonnes à guérir les bémorrhagies, les diarrhées. Elle passe pour guérir les dartres, les croûtes, les éruptions. On fait des décoctions qu'on emploie en compresses dans toutes les inflammations. On préconise aussi sa tisane dans le diabète. Quelle que soit son efficacité, de nombreuses familles, en Dauphiné, font chaque année une copieuse pro­vision d'Herbe au petit Robert qu'elles emploient indifférem­ment pour les malaises les plus divers.

http://www.herbsarespecial.com.au/free-herb-information/herb-robert.html
http://www.leeswerk.nl/artsenijgewassen/1/met_tekst/100.htm
http://leesmaar.nl/cruijdeboeck/deel1/capitel030.htm
http://www.florafmd.com/flora/home/Canada/HealthInformation/Encyclopedias/CranesbillTea.htm

geschreven door Maurice Godefridi

Uierzalf?

Uierzalf.... het lijkt een vriendelijk ouderwets middel, voor alles en nog wat goed. Tegen verkleuring van tatoeages, tegen zadelpijn, tegen baarduitslag, tegen wintervoeten, tegen wallen onder je ogen, tegen koude en het dient zelfs om de romp van boten in te smeren en zwart geblakerde pannen schoon te maken.

Uierzalf bevat; petrolatum (soort aardoliedestillaat), paraffinum liquidum(ook een aardoliedestillaat), lanolin olie(natuurlijke olie uit schapenvacht), triclosan(anti bacteriële chemische stof) en cymbopogon nardus(etherische olie).

Triclosan is een krachtige en veel gebruikt bacteriedodende en schimmelwerende stof. Het is een wit poeder met een lichte aromatische geur. Het is bijna niet oplosbaar in water, maar goed oplosbaar in ethanol. De toepassing van Triclosan staat onder druk vanwege de toenemende onderzoeksgegevens die aantonen dat de stof kankerverwekkend kan zijn.

Of die triclosan in alle uierzalven zit, is niet zeker en of de uierzalf van vroeger die van vandaag is, is al even twijfelachtig. Zo lees ik ook dat de samenstelling van een bepaald merk bestaat uit: Olus Hydrogenated Vegetable Oil, Candelilla Cera, Euphorbia, Cerifera Wax, Lanoline oil, Polyglyceryl-2 Dipolyhydroxy-stearate, Glycerin, Phenoxy-ethanol, Ethylhexylglycerin, Parfum, Sunflower, Lecithin, Ascorbyl palmitate, Tocopherol. Geen triclosan te bespeuren maar 100% natuurlijk lijkt mij toch wat anders.
Uier zit er zeker niet in, die naam komt van zijn gebruik in de diergeneeskunde om uiers van koeien mee in te smeren. Nu, lijkt de naam alleen maar gebruikt te worden om iets 'vertrouwds' of natuurlijks te suggereren. 

maandag, oktober 24, 2011

Zandraket houdt zijn adem in

stigma of stempel van zandraket
Planten hebben zuurstof nodig om energie te creëren. Wanneer ze tijdens een overstroming enige tijd onder water staan, kunnen ze niet ademen. Veel planten sterven dan. Maar er zijn planten die zich in zo’n situatie wel kunnen redden. Ze maken gewoon een tijdje energie zonder dat ze daarbij zuurstof nodig hebben. Ze houden als het ware hun adem in. Onderzoekers ontdekten dat de plant Arabidopsis thaliana zodra deze te weinig zuurstof heeft, een eiwit loslaat: RAP2.12. Dit eiwit zet de alcoholproductie van de plant in werking en zorgt er zo voor dat de plant tijdelijk geen zuurstof nodig heeft om energie te maken. Zodra er weer zuurstof voorhanden is (en het water dus zakt) worden de eiwitten afgebroken en gaat de plant weer ‘normaal’ functioneren.
 
roset van zandraket
Dat plantje Zandraket wordt blijkbaar wetenschappelijk veel gebruikt om allerlei onderzoekjes te doen. Dus op zijn manier zeer nuttig. Het wordt gebruikt in genetisch onderzoek als een modelorganisme omdat het o.a. een korte levenscyclus heeft (6 weken tot 3 maanden), een grote zaadproductie, het mogelijk is om het plantje op kleine oppervlakte te kweken en het heeft daarbij ook nog een simpele genetische samenstelling, die volledig in kaart is gebracht. Voor plantenwetenschappers is de zandraket, wat de muis is voor veel dieronderzoekers.
Het Deense biotechnologiebedrijf Aresa heeft zandraket zelfs genetisch gemodificeerd zodat het geschikt is om landmijnen mee op te sporen. Klinkt niet vriendelijk en lijkt wel science fiction maar red blijkbaar wel mensenlevens.

Zandraket, het laboratoriumplantje bij uitstek. Het is weer wat anders dan het te gebruiken als voedsel of als medicijn. Alhoewel het ook goed te eten is, het is niet voor niks familie van tuinkers en bevat dus ook scherpe mosterdolieglycosiden.

  • Nederlands: Zandraket
  • English: Thale Cress, Mouse-Ear Cress
  • Français: Arabette de Thalius
  • Deutsch: Acker-Schmalwand
  • Familie: Kruisbloemenfamilie, Brassicaceae (Cruciferae)
Chopra. R. N., Nayar. S. L. and Chopra. I. C. Glossary of Indian Medicinal Plants The plant is used to cure sores in the mouth.
ASPB Publications: The Arabidopsis Book. Over wetenschappelijk onderzoek met de zandraket.

zondag, oktober 23, 2011

Mariadistelzaad

Mariadistel met als botanische naam Silybum marianum, vroeger Carduus marianus, is een tweejarige plant, die vooral voorkomt in de landen rond de Middellandse Zee op droge en rotsachtige bodem, maar zich ook verspreid heeft naar West-Europa. De bloeiende plant kan makkelijk tot 150cm hoog worden, maar is soms niet hoger dan 30 cm. De bladeren hebben witte melkachtige vlekken langs de nerven, waar Mariadistel ook zijn naam aan te danken heeft. Het zijn ook de zaden, in feite vruchten die medicinaal gebruikt worden.

In de zaden van Mariadistel zit silymarine, dat  is de verzamelnaam van een groep werkzame stoffen, die kan worden onderverdeeld in silybine, silycristine en silydianine. Silybine is het hoofdbestanddeel van de silymarine-groep. Naast silymarine vinden we in de zaden van Mariadistel ook tanninen (looistoffen), bitterstoffen, etherische olie, tyramine en histamine. Silymarine neutraliseert talrijke gifstoffen die de lever kunnen aantasten, zoals alcohol, drugs, medicijnen, gifstoffen uit paddestoelen o.a. alpha-amanitine uit de groene knolamaniet, tetrachloorkoolstoffen, chemicaliën uit het milieu in het algemeen en schadelijke restproducten van de stofwisseling. he

De werking van Mariadistel berust hoofdzakelijk op twee belangrijke eigenschappen:
  • Silymarine verandert de struktuur van de buitenste laag van de membraan van levercellen, zodanig dat gifstoffen niet meer de cel kunnen binnendringen. 
  • Silymarine stimuleert de aanmaak van RNA en een verbetert de eiwitsynthese. Daardoor wordt de vorming van nieuwe levercellen en dus het regenererend vermogen van de lever bevorderd.an 
Etymologie
In de oudste kruidenboeken noemde men de Silybum marianum aanvankelijk “mariadistel”, pas later ontstond de bijnaam “melkdistel” (Milk Thistle). Enkele oude Engelse benamingen voor de plant zijn (St.) Mary’s Thistle, Marian Thistle, Lady’s Thistle en Holy Thistle. In Duitsland kende men de plant eerst als Marienkörner, Frauendistel, Frauenkrone, Christkrone en Heilandsdistel. Later werd de naamgeving minder poëtisch: Stechkrone en Stechkraut, verwijzend naar de stekelige bladeren. De Fransen kennen de plant als “Chardon Marie”. De toevoeging “Maria” verwijst naar het volksgeloof uit het verleden. Men dacht dat gebruik van de plant bij zogende moeders de melkproductie zou stimuleren. Daarnaast leefde de legende dat de melkachtige nerven op de bladeren ontstaan zijn uit gemorste druppeltjes melk van de Maagd Maria.

Dioscorides
De Griekse geneesheer Dioscorides beschreef al 2000 jaar geleden de mariadistel. Hij gaf deze plant -en alle andere eetbare distels- de naam “Silybum”. Dioscorides schreef dat een thee bereid uit de zaden van de mariadistel de beet van een giftige slang kon neutraliseren. Plinius de oude die leefde van 23 tot 79 na Christus, zei dat het sap van de plant gemengd met honing een uitstekende remedie was om “de gal weg te dragen”. En de abdis Hildegard van Bingen (1098-1179) was in Duitsland de eerste die uitgebreid haar kennis en ervaring weergaf over de mariadistel. Omdat haar werken in de volkstaal verschenen en zij het Latijn niet beheerste, dicteerde zij haar boeken aan een monnik waardoor zeer veel kennis behouden bleef . Otto Brunfels experimenteerde in 1534 op grote schaal met de mariadistel bij patiënten met leveraandoeningen en Gerard noemde in 1596 de mariadistel “de beste remedie tegen melancholie of zwartgalligheid”.

Dodonaeus
Dodonaeus beschrijft vreemd genoeg vooral de wortel 'Die wortel van Onser vrouwen distel es drooch ende tsamen treckende. Dat saet es werm ende subtijl van substantien. Die wortel van Onser vrouwen distel es goet den ghenen die bloet spouwen/ die weeck van maghen sijn/ ende die dun in den buyck ende te licht van camerganck sijn/ alsmense met wijn drinckt.
Die selve wortel in der selver manieren ghebruyckt/ doet oock water maken/ ende die urine lossen ende rijsen. Item dese wortel verdrijft die coude morwe gheswillen als sy daer op ghestreken wordt.
Wijn daer dese wortel in ghesoden es versuet den tantsweer.
En dan als laatste advies dan toch over het zaad 'Tsaet es goet inghenomen den ionghen kinderen die in eenich ledt den cramp hebben/ item den ghenen die van slanghen oft ander fenijnnich ghedierte ghebeten sijn'. Opvallend is toch wel dat de specifieke werking op de lever en het gebruik van het zaad niet vermeld wordt.

Culpeper, Rademacher en anderen
Jardin des Simples Bellegarde-en-Diois
Ook Culpeper schreef in 1787  over de wortel dat “een drank gemaakt van de verse wortel en het zaad stuwingen van de lever en milt opheft, galstenen breekt en uitdrijft en een effectieve remedie is bij de behandeling van geelzucht”. 'it provoketh urine and breaketh and expelleth the stone and is good for the dropsy'.
De befaamde Duitse arts Gottfried Rademacher (1772-1850) gaf zijn patiënten bij lever- en miltaandoeningen een ethanol extract van de zaden. Het extract werd spoedig zeer populair en kreeg als naam “Rademacher’s Tinctuur”.
In Amerika erkende de autoriteiten de tinctuur van de hele plant als een officiële bereiding en plaatsten deze in de eerste homeopathische farmacopee van de Verenigde Staten(1878). De geneesheren Felter en Lloyd deden veel moeite de mariadistel opnieuw onder de aandacht te brengen, omdat deze oude remedie bij lever- en galklachten vergeten dreigde te raken. Zij herintroduceerden de plant en bedachten een nieuwe naam: “Carduus marianus”. Een naam die je nu nog terug vindt in veel kruidenboeken.
 In Duitsland verscheen in 1986 van de Kommission E een officiële monografie van de Silybum marianum.


Een kritische samenvatting van het medisch gebruik van mariadistel vlgs de Natural Standard http://naturalstandard.com/
  • Cirrhosis
Multiple studies from Europe suggest benefits of oral milk thistle for cirrhosis. In experiments up to five years long, milk thistle has improved liver function and decreased the number of deaths that occur in cirrhotic patients. Although these results are promising, most studies have been poorly designed. Better research is necessary before a strong recommendation can be made. B
  • Liver disease (chronic)
Several studies of oral milk thistle for hepatitis caused by viruses or alcohol report improvements in liver tests. However, most studies have been small and poorly designed. More research is needed before a strong recommendation can be made. B
Acute viral hepatitis
Research on milk thistle for acute viral hepatitis has not provided clear results, and milk thistle cannot be recommended for this potentially life-threatening condition. C
  • Amanita phalloides mushroom poisoning
Milk thistle has been used traditionally to treat Amanita phalloidesmushroom poisoning. However, there are not enough reliable studies in humans to support this use of milk thistle. C
  • Cancer
There are early reports from laboratory experiments that the chemicals silymarin and silibinin in milk thistle reduce the growth of human breast, cervical, and prostate cancer cells. There is also one report of a patient with liver cancer who improved following treatment with milk thistle. However, this research is too early to draw a firm conclusion, and effects have not been shown in high-quality human trials. C
  • Diabetes (in patients with cirrhosis)
A small number of studies suggest possible improvements of blood sugar control in cirrhotic patients with diabetes. However, there is not enough scientific evidence to recommend milk thistle for this use. C
  • Dyspepsia (indigestion)
An herbal preparation containing milk thistle may be effective in decreasing symptoms of functional dyspepsia. However, milk thistle alone has not been researched. C
  • High cholesterol
Although animal and laboratory research suggests cholesterol-lowering effects of milk thistle, human studies have provided unclear results. Further studies are necessary before a firm recommendation can be made. C
  • Liver damage from drugs or toxins
Several studies suggest possible benefits of milk thistle to treat or prevent liver damage caused by drugs or toxic chemicals. Results of this research are not clear, and most studies have been poorly designed. Therefore, there is not enough scientific evidence to recommend milk thistle for this use. C
  • Menopausal symptoms
An herbal preparation containing milk thistle may be effective in decreasing menopausal symptoms. However, milk thistle alone has not been researched. C

zaterdag, oktober 22, 2011

IJskruid, ook om op te eten



Misschien heb je het ijskruid al ja­renlang in je tuin, alleen weet je niet dat het eetbaar is. Het plantje met de tongbrekende Latijnse naam Mesembryanthemum wordt in veel tuinen als borderplant gebruikt. In mijn woonplaats wordt het onder de straatnaamborden, die hier in De Haan als bloembakjes fungeren, aangeplant.

De Mesembryanthemums zijn afkomstig uit Zuidelijk Afrika Ze werden in 1727 in Europa geïntroduceerd. De planten behoren tot de familie van de IJskruidachtigen of Aizoaceae. Aizoon betekent eeuwig leven, de planten zijn met hun dikke, vlezige bladeren tegen een uitermate droog klimaat be­stand is. Het zijn dan ook bewoners van woestijnen en steppen, maar ook de zoute zeewind kunnen ze aan. Bij het ijskruid vallen vooral de kristalachtige druppeltjes op, die als een soort rijp op de bladeren lig­gen. Ze voelen kleverig aan en lij­ken in je hand te smelten als je ze aanraakt. Vooral onder warme om­standigheden gaat de plant 'zweten' en krijgt ze een zoute smaak. Ze worden ook wel sodaplant genoemd.


Lees verder http://dier-en-natuur.infonu.nl/bloemen-en-planten/85132-ijskruid-ook-om-op-te-eten.html
Voor een recept zie ook http://thingsilike-dani.blogspot.com/2011/05/ijskruid.html
Tekst uit: Plantaardigheden.nl - Leeswerk.nl Plaat en beschrijving scans der artsenij-gewassen 1800 Deel 5

donderdag, oktober 20, 2011

Ochtendgeluk

Van morgen zoals gewoonlijk mijn krant gekocht, is ook een gelegenheid om buiten te komen. Niet dat ik krant of  hondje nodig heb om de zeelucht op te zoeken. Zeker vandaag niet, er is buiten zon en kilte samen en die combinatie scherpt al mijn zintuigen.

Ik wil ook wat planten plukken om mijn les van vanavond over inhoudsstoffen 'organoleptisch' te illustreren.

Ik vind: stinkende gouwe voor de gele alcaloïden in het sap, wilde rucola voor de vreemde geur van glucosinolaten, weegbree en kaasjeskruid voor de plakkerige slijmstoffen, duizendblad voor de bitterstoffen (sesquiterpeenlactonen), teunisbloemzaden voor de omega-vetzuren, zuring voor de oxaalzuren en ..... flavonoïden, die hangen nu overal in de geel wordende bomen.

Over slijmstoffen bijvoorbeeld
Slijmstoffen zijn koolhydraten met een hoog molecuulgewicht die opzwellen in water en daarbij een kleverige, lijmachtige stof vormen. Slijmstoffen zijn oplosbaar in water, maar niet in alcohol (dan vindt er neerslag plaats) en daardoor zijn ze hydrofiel. In koud water zwellen slijmstoffen op en vormen ze gelei. In warm water zwellen ze op tot lijmoplossingen die na afkoeling pas geleiachtig worden.

Slijmstoffen verminderen chemische en mechanische irritatie in het lichaam. De werking van slijmstoffen is vooral lokaal. Ze leggen een laagje slijm over de beschadigde slijmvliezen van onder andere de ademhalings- en verteringsorganen, zodat deze tot rust komen. Het beschermende laagje vertraagt de opname van andere stoffen en verhoogt de afweer tegen onder andere bacteriën. Slijmstoffen zijn bovendien rijk aan mineralen en sporenelementen die het immuunsysteem stimuleren.

Slijmstoffen worden onder andere gebruikt bij ontstekingen aan het darmkanaal, de keel en de borst. Daarnaast zorgen slijmstoffen voor de regulatie van slijmsecretie in onder andere het darmkanaal, ze hebben bij lage dosering een stoppende werking (ze maken de faeces vaster, gaan darmprikkeling tegen) maar bij darmstoornissen en bij een hoge dosering hebben ze een laxerende werking.

Planten met veel slijmstoffen zijn: lijnzaad (55% slijmstof), heemstwortel (Althaea off., 35% slijmstof) en IJslands mos (70% slijmstof).

woensdag, oktober 19, 2011

Een bos van 27 verdiepingen

In Milaan verrijst een verticaal bos. Het is een enorm flatgebouw dat – zodra het af is – aan de randen zal worden vol geplant met bomen. En dat zou heel wat voordelen voor de bewoners moeten opleveren.

Energiebesparing
Zo zorgen de bomen er in de zomer voor, dat de zon niet op de ramen schijnt. Hierdoor blijft het koel in de flat en hoeft de airco niet of nauwelijks aan. In de winter verliezen de bomen hun bladeren en kan zonlicht volop binnenkomen en de ruimte verwarmen. De bomen besparen dus hopelijk een hoop energie.

Schoner
Maar ook Milaan zelf zal bij het flatgebouw gebaat zijn. Milaan is één van de meest vervuilde steden van Europa. De planten kunnen stofdeeltjes uit de lucht halen en CO2 absorberen. En dat alles op een heel klein stukje aarde. Als al deze bomen een ‘gewoon’ bos moesten vormen, zouden ze maar liefst 10.000 vierkante meter in beslag nemen. De flat is overigens op nog veel meer punten duurzaam. Zo wekt deze middels zonnepanelen een groot deel van de benodigde energie op en wordt redelijk schoon afvalwater gebruikt om de planten en bomen indien nodig te beregenen.

Ik ben benieuwd naar dat nieuwe bos, maar blijf toch sceptisch. Zouden we onze geneeskrachtige blaadjes of bessen in de toekomst zo van uit ons raam kunnen plukken? Of zouden we ook verticaal kunnen wandelen? Klimmen?

zondag, oktober 16, 2011

Bitterzoet en boksdoorn

Dat de oranje bessen van de duindoorn eetbaar zijn, weet een beetje kruidenliefhebber wel, maar hoe is het gesteld met de boksdoorn, die in hetzelfde biotoop groeit? De rode bessen glimmen nu verleidelijk in de duinen bij De Haan aan Zee. Zelf heb jaren gedacht dat ze giftig waren. Niet verwonderlijk want de struik hoort bij een van de giftigste plantenfamilies, de Nachtschade-achtigen. en in de flora"s worden ze ook als giftig beschreven en gedeeltelijk ook terecht. Bijvoorbeeld in Elseviers gids voor giftige planten ... alle delen bevatten in geringe hoeveelheden hyoscyamine, waardoor vergiftigingen zoals bij bilzekruid kunnen optreden.
Toch worden het sap en de gedroogde bessen, wel afkomstig uit China, onder de naam Gojibes overal aangeboden als het nieuwe anti-oxidant wondermiddel. En het is zeker wel dezelfde plant, in elk geval hebben zowel de Aziatische als de Europese dezelfde wetenschappelijke naam Lycium barbarum, het is ten andere zo dat de Belgische boksdoorn ooit uit het Oosten geïmporteerd is.

van linksboven naar rechtssonder: duindoorn, bitterzoet, boksdoorn, boksdoorn
Posted by Picasa
Lycium barbarum wordt in België in het Koninklijk Besluit van 29 augustus 1997 betreffende de fabricage van en de handel in voedingsmiddelen die uit planten of uit plantenbereidingen samengesteld zijn, vermeld in lijst 1, dat zijn gevaarlijke planten die niet in voedingsmiddelen mogen gebruikt worden. Het gebruik van deze plant in voedingsmiddelen is bijgevolg niet toegelaten in België, behalve het gebruik van bessen en bast.

Voor sommigen is Lycium barbarum dus een gevaarlijke plant, voor anderen een super gezonde plant. Zelf eet ik af en toe wel eens eens een vers besje. Niet echt lekker maar wel boeiend van smaak, eerst iets zoetig daarna wat zurig en uiteindelijk redelijk bitter. Het doet mij dan ook denken aan een familielid, met de naam bitterzoet (Solanum dulcamara). Een plant die niet alleen een gelijkende smaak heeft, vandaar de naam bitterzoet of dulcamara maar ook een plant met bijna dezelfde bessen (zie de foto boven rechts). Spannend en verwarrend dus, wordt dan ook vervolgd!

Een recent onderzoek over Lycium barbarum.
Lycium barbarum polysaccharides: Protective effects against heat-induced damage of rat testes and H2O2
-induced DNA damage in mouse testicular cells and beneficial effect on sexual behavior and reproductive
function of hemicastrated rats http://www.rubygoji.com/download/pdf/library-030.pdf

Lycium barbarum, a famous Chinese medicinal herb, has a long history of use as a traditional remedy for male infertility. Polysaccharides are the most important functional constituent in L. barbarum fruits. We systematically investigated the effect of L. barbarum polysaccharides (LBP) on rat testis damage induced by a physical factor (43 °C heat exposure), on DNA damage of mouse testicular cells induced by a chemical factor (H2O2), and on sexual behavior and reproductive function of hemicastrated male rats. The results showed that LBP provided a protective effect against the testicular tissue damage induced by heat exposure. When compared with negative control, a suitable concentration of LBP significantly increased testis and epididymis weights, improved superoxide dismutase (SOD) activity, and raised sexual hormone levels in the damaged rat testes. LBP had a dose-dependent protective effect against DNA oxidative damage of mouse testicular cells induced by H2O2. LBP improved the copulatory performance and reproductive function of hemicastrated male rats, such as shortened penis erection latency and mount latency, regulated secretion of sexual hormones and increased hormone levels, raised accessory sexual organ weights, and improved sperm quantity and quality. The present findings support the folk reputation of L. barbarum fruits as an aphrodisiac and fertility-facilitating agent, and provide scientific evidence for a basis for the extensive use of L. barbarum fruits as a traditional remedy for male infertility in China.

vrijdag, oktober 14, 2011

Cider

In een verre opslagplaats van oude boeken, kruidenpreparaten, foto's, eindwerken en verslagen van mijn eerste herboristenopleidingen, vond ik ook een bestofte fles vlierbessenwijn uit 1989. En zo besef ik weer dat vruchten laten gisten een lekkere, ecologische en geneeskrachtige methode is om wild en ander fruit te verwerken en te bewaren.En omdat ik de laatste maanden door mijn reisjes naar Bretagne en Normandië wel eens wat cider heb gedronken. Bij deze een recept om zelf cider te maken.

18 kg appels, liefst veel verschillende soor­ten (zoete, zure en een paar bittere) gist en pecto-enzym Maak pulp van de appels, roer er pecto-enzym door en pers na 12 uur uit. Voeg gist toe aan het sap en laat dit in een fles onder een waterslot uitgisten. Pecto-enzym breekt de pectine af en de cider zal probleemloos helder worden. Bottel in champagneflessen en doe in elke fles 10 g suiker en wat gist. Zet de stoppen vast met een korfje en na een paar weken is de gisting op fles voltooid. Een goede appelcider wordt meestal van meerdere appelsoorten in een bepaalde verhouding gemaakt. Een mengverhouding van een Franse cidermaker is: 40% zoet, 10% scherp en 50% bitere appels.

Pecto-enzym (met als werkzame stof pectinase/pectase) wordt gebruikt om aan het fruit tijdens de pulpgisting extra sap te onttrekken. Het sap van het fruit wordt dunner waardoor het persen makkelijker gaat. Bovendien zorgt pecto-enzym er voor dat de in het fruit aanwezige pectine wordt afgebroken zodat er tijdens het gistingsproces geen methylalcohol (giftige alcohol) kan ontstaan en de wijn helder wordt.

dinsdag, oktober 11, 2011

Pocket Guide to Herbal Medicine






There is an herbal remedy for most ailments - and you will find the most important ones in this concise pocket guide. Co-authored by Karin Kraft, one of the members of the German Commission E, and Christopher Hobbs, a renowned North-American herbalist, this handy pocket guide gives you the decisive facts about important medicinal herbs, taking into consideration both major European monographs (Commission E and ESCOP) and up-to-date clinical trials. The book goes on to inform the reader on the usage of herbal remedies for a number of common indications. The book gives first-hand, easy to access information on the administration of herbal remedies for the medical practitioner and herbal therapist alike. Profit from the wealth of German tradition, extended by North American experience in the usage of herbal medicines.
Thieme, 2004 - 503 pages Karin Kraft, Christopher Hobbs

Contents
  • General Guidelines for Use of Herbal Medicines 21
  • Medical Plants from A to Z 33
  • Cardiovascular Diseases 132
  • Respiratory Diseases 147
  • Diseases and Dysfunctions of the Digestive Organs 161
  • Diseases of the Urogenital Tract 200
  • Debility Fatigue Adaptive and Functional Disorders 220 
  • Gynecological Diseases 236
  • Pediatric Diseases 241
  • Mouth and Throat Inflammations 247
  • Open Wounds and Blunt Traumas 276 
  • Gynecological Diseases 236
  • Pediatric Diseases 241
  • Mouth and Throat Inflammations 247
  • Herbal Hydrotherapy Balneotherapy 282
  • Standard Treatments for Cardiovascular Diseases 290
  • Standard Treatments for Gastrointestinal Disorders 299
  • Standard Treatments for Urinary Diseases 303
  • Herbal Oils for Musculoskeletal Diseases 324
  • Dosages 337
  • Addresses 453
  • References and Resources 477
Een voorbeeld van een compacte monografie uit Herbal Medicine: Salvia officinalis

General comments: In folk medicine, sage is used to treat a variety of diseases. The leaves of the plant are used in herbal medicine.
Pharmacology
– Herb: Sage leaf (Salviae folium). The herb consists of the fresh or dried foliage leaves of Salvia officinalis L. and preparations of the same.
– Important constituents: Essential oil (1.5–3.5 %) consisting mainly of α- and β-thujone (20–60 %), 1,8-cineole (6–16 %), and camphor (14–37 %). Caffeic acid derivatives (3–6 %) consisting mainly of rosmarinic acid and chlorogenic acid. Diterpenes (carnosolic acid, 0.2–0.4 %), flavonoids (apigenin- and luteolin-7-O-glucosides), and triterpenes (ursolic acid, 5 %) are also present.
– Pharmacological properties: The thujone-rich essential oil and the diterpenoid substance carnosol have antimicrobial, antimycotic, and antiviral effects. Flavonoids are spasmolytic and choleretic. In animals, carnosolic acid and carnosol act in the central nervous system. The tannins (rosmarinic acid) have anti-inflammatory, astringent, and antihydrotic effects.
Indications
– Lack of appetite
– Excessive perspiration
– Inflammations of the mouth and throat
Contraindications: Pure sage oil should be avoided during pregnancy. Highdose or prolonged internal use of sage is not recommended.
Dosage and duration of use
– Internal use: Steep 1–2 g of the herb in 150 mL of hot water for 15 minutes. Sweeten with honey or sugar.
• Dosage: One cup, several times a day.
• For gastrointestinal complaints, drink 1 cup of the warm tea 30 minutes before meals.
• For excessive perspiration, allow the tea to cool before drinking.
– External use: For mouthwash or gargle, steep 2.5 g of the herb in 100 mL of hot water for 15 minutes. Use several times a day.
Adverse effects: There are no known health hazards or side effects in conjunction with proper administration of the designated therapeutic doses of the herb. 
Herb–drug interactions: None known. 
Warning: Heat sensations, tachycardia, vertigo, and epileptiform convulsions can occur after prolonged use (of ethanolic sage extracts or sage oil) or overdose (>15 g sage leaf).
Summary assessment: Sage is a well-known herbal medicament that is generally regarded as safe for short-term use.

✿ Literature
– Monographs: DAB 1998; ESCOP; Commission E
– Scientific publications: see p. 478; Paris A, Strukelj B, Renko M et al: Inhibitory effects of carnosolic acid on HIV-1 protease in cell free assays. J Nat Prod 56 (1993), 1426–1430; Tada M et al: Antiviral diterpenes from Salvia officinalis. Phytochemistry 35 (1994), 539

Witte abeel / Populus albus

Ze dwarrelen overal neer nu.... de glimmend grijze herfstbladeren van de witte abeel. Deze boom is oorspronkelijk niet inheems in Vlaanderen, maar wordt in de kuststreek vaak aangeplant omdat hij blijkbaar goed bestand is tegen de zoute zeelucht. De bladeren zijn omwille van hun kleur en stevigheid geliefd bij het bloemschikken.

De vreemde naam Abeel is ontleend aan het Oud-Frans aubel, albel, abel ‘abeel’; Latijn albellus, een afleiding van het bn. albulus ‘witachtig’. De boom is dus naar de kleur van de bladeren genoemd.
Medicinaal wordt de abeel niet gebruikt, al zijn z'n soortgenoten de zwarte populier (Populus nigra) en de ratelpopulier (Populus tremula) klassieke reumamiddelen in de fytotherapie.

Ook knotpopulieren vinden we volop in onze straat. Het zijn niet de mooiste bomen van de wereld, ook hun herfstblad is niet echt decoratief, toch kan ik deze bomen in oktober wel waarderen omdat het afgevallen blad een echte herfstgeur verspreid. Een geur van heimwee waar ik wel van hou, tenminste als het juist gedoseerd is. Drie maal daags een snuifje? Aromatherapie in de laan.

zondag, oktober 09, 2011

Herboristen in spé


Altijd weer boeiend en ook een beetje spannend om met een nieuwe herboristenopleiding te beginnen. Al die nieuwe gezichten. Verwachtingen. Hoop, geloof en hopelijk ook liefde.
Welke kruidjes zitten rond de tafel? De pittige rozemarijn? De wilde bijvoet? De gevaarlijke doornappel? De lieflijke kamille? De zoete stevia? Het vergeet-me-nietje of de ogentroost?

donderdag, oktober 06, 2011

Garlic and respiratory infections

Knoflook is de laatste jaren vooral bekend voor zijn cholesterolverlagende werking, daarbij zouden we vergeten dat deze Allium sativum al duizenden jaren tegen epidemies en infecties gebruikt wordt. Wat recentere onderzoekjes bewijzen dat ook nog eens.

This trial reminds us not to forget garlic (Allium sativum). Capsules of Allicor brand garlic preparation equivalent to 300 mg day of dry garlic powder were administered in a dou ble blind placebo-controlled trial for five months to 42 chil dren (41pla cebo) aged 10-12 years old. At the end of the study, the treated chil dren had 70% fewer re spi ra tory in fections. An index of overall health showed the treated children scored 50% higher (Adrianova et al.)

An earlier trial also showed effetiveness at prevention of respiratory infections. An allicin-containing garlic capsule was given to volunteers for a 12 week period between November and February at the height of cold and flu sea son. Compared to placebo the garlic group had a highly significant 63% fewer respiratory infections, with a 70% shorter duration of symptoms (Josling)
Garlic may act to prevent viral infections by increasing the number and or activity of T-killer cells, a primary defense against virus-infected cells (Abdullah et al; Ishikawa et al) and may also promote the lymphocytes and antigen-presenting cells of the specific immunesystem (Lau et al).
  • Abdullah TH, Kirkpatrick DV, Carter J. En hance ment ofnat u ral killer ac tiv ity in AIDS with gar lic. J On col ogy.1989;21:52–3.Andrianova IV, Sobenin IA, Sereda EV, Borodina LI,
  • Studenikin MI. Ef fect of long-act ing gar lic tab lets “allicor”on the in ci dence of acute re spi ra tory vi ral in fec tions in children. Ter Arkh. 2003;75(3):53-6.
  • Josling P Preventing the common cold with a garlic supplement: a double-blind, placebo-controlled study

woensdag, oktober 05, 2011

Normandie: Varengeville-sur-Mer

We zijn in Varengeville sur Mer. Dit chique dorp in Normandië ligt hoog op een krijtrots en biedt een grandioos panorama, dat met één blik de hele Côté d’Albâtre van Saint-Valery-en-Caux tot Le Tréport omvat. Een landchap vol van impressies.
Niet verwonderlijk dus dat de impressionisten zoals Claude Monet werden aangetrokken door deze magische plek, met in hun kielzog talloze andere kunstenaars, zoals Braque, Picasso, Miró en Cocteau. Braque was zo gefascineerd door Varengeville, dat hij zelfs besloot er de helft van het jaar te gaan wonen.

Bois des Moutiers
Hier in Varengeville ligt ook, het bij tuinliefhebbers bekende park van Moutiers. Het werd gecreëerd tussen 1900 en 1940.
De tuinen werden door de legendarische Gertrude Jekyll ontworpen. Samen met architect Luytjens heeft zij het concept ontworpen, waarin de tuinen als een verlenging van het huis fungeren, omringd door haagmuren en op die manier tuinkamers vormen. Verderop loopt het groen over in het 12 ha grote park, waar je eigenlijk het gevoel hebt gewoon in de natuur te wandelen.

Kerk van Varengeville

Vanaf de tuin wandelen we verder naar de kerk, vreemd genoeg helemaal buiten het dorp gelegen op de rand van de krijtrotsen. Het lijkt alsof de kerk in zee dreigt te vallen. De kerk van St. Valery dateert al uit de dertiende eeuw. Het kerkhof wordt gedomineerd door een zestiende-eeuwse zandstenen kruis, er liggen hier ook enkele bekende Fransen begraven, Ze liggen hier met zicht op zee: Porto-Riche, Albert Roussel, Georges Braque en Paul Nelson. De kubistische kunstenaar, Braque, creëerde een glasraam voor de kerk, dat de boom van Jesse uitbeeld. Wij wandelen terug richting dorp. Onderweg stoppen we bij 'L'Auberge du Relais', het restaurant van Varengeville, wij drinken er een kleintje koffie en eten er de bekende kleine, maar fijne Franse mosselen .

In de omgeving
In de buurt is er ook het park van Vasterival van Prinses Sturdza en de Shamrock tuinen, de grootste verzameling hortensias ter wereld met meer dan 1000 variëteiten. Ook de Manoir d'Ango is een bezoekje waard, het kasteel-huis van Jehan Ango, een piraat en één van Dieppe's meest historische en flamboyante figuren. Wat verderop bevindt zich het kasteel van Miromesnil waar Guy de Maupassant zijn jeugd doorbracht. De kust is bezaaid met pittoreske dorpjes (Veules-les Roses, Saint-Valery-en-Caux, Etretat,...). Wij rijden langs de kust via Pourville-sur-Mer en Dieppe terug naar Vlaanderen.

Bloei en kleur in het Bois des Moutiers
Naast de vaste plantenborders zijn het toch vooral bomen en struiken die door de seizoenen heen kleur en structuur geven aan het park.
  • Maart en April: Magnolias, Rhododendrons, Azaleas, Heide, Andromedas, Camélias.
  • Mei : Rhododendrons, Azaleas, Viburnum, Clématites
  • Juni: Rosen, Rhododendrons, Azaléas
  • Juli : Iris, Cistus, Heide, Rozen, Astilben, Rhododendrons
  • Augustus: Hortensias, Rozen, Eucryphias, Crocosmias, Astilbes
  • September : Hortensias, Rosen, Clématites, Asters
  • October : Veel herfstkleuren, Hortensias, Rozen late
  • November: Herfstkleuren, Japanse esdoorns, Liquidambar
De zuurhoudende grond, een uitzondering in dit deel van Normandië, was perfect om bijzondere uitheemse planten en bomen te laten komen. Rhododendrons uit de Himalaya, azalea's uit China, eucryphias uit Chili en de indrukwekkende hoge esdoorns uit Japan zijn in opmerkelijk contrast met de lokale plantengroei.

Tuinen te bezoeken vanaf 15 maart tot 15 november van 10 tot 12u en van 14u tot 18uur. Bezoekers die om 11 binnen komen, kunnen tijdens de middagpauze rustig verder wandelen, men wordt dus niet om 12u uit de tuin gezet . Inkom 7€

Andere tuinen
  • Jardins de Vasterival 76119 - Sainte -Marguerite-sur-Mer Tel: ++33 (0)2 35 85 12 05 contact: jardinvasterival@orange.fr. Deze tuin te is het hele jaar te bezoeken maar enkel op afspraak Deze tuin van 12 ha is het levenswerk van Prinses Greta Sturdza, die op 30 november 2009 op 94 jarige leeftijd overleed. Zij zorgde meer dan 50 jaar voor deze unieke tuin.
  • Manoir d'Anjo Varengeville sur Mer tuin met de grootste Hydrangea collectie ter wereld. De tuin wordt de 'Shamrock collection' genoemd als eerbetoon aan Ierland, het hortensialand bij uitstek..Tel : 02 35 85 14 64. Fax : 02 35 85 30 20. In het theehuis kun je genieten van 'Thé du Bouddha': kruidenthee gemaakt met de bladeren van de zoete hydrangea.





dinsdag, oktober 04, 2011

Normandie: Saint-Saëns, Vascoeuil en tulpenboom


We zijn in Normandië. Cider drinken is hier vanzelfsprekend. In een cafeetje bij het kerkplein van Saint-Saens wordt hij zelfs in biokwaliteit aangeboden. We overnachten hier in onze motorhome

's Morgens na een week warm weer, is het grijs en miezerig. Wij rijden naar Lyons la Foret, niet de eerste keer dat we dit mooie stadje bij de Andelle en het woud van Lyons bezoeken. Het landschap onderweg, van Saint Saens naar Lyons valt ons erg mee. Golvend, een afwisseling van weilanden en hellingbossen.
We stoppen bij Vascoeuil, een sfeervol klein plaatsje met een groot kasteel. Het kasteel is helaas gesloten, achter de poort zien we de indrukwekkende bakstenen duiventoren en verschillende beeldhouwwerken. Het was ook in dit kasteel dat de Franse historicus Jules Michelet zijn 'Histoire de France' schreef. De Fransen en hun geschiedenis, dat is wel een verhaal apart.
Het kasteel is vandaag een bekend kunstcentrum dat drie keer per jaar tentoonstellingen organiseert . Op dit moment loopt er een tentoonstelling van Corneille, de Cobraschilder die vorig jaar overleed.

Mij, als herborist, valt ook de mooie tulpenboom bij de poort van het kasteel op. Inheems is de tulpenboom in oostelijk Noord-Amerika en China. Hij werd in 1783 in Europa ingevoerd. In de valleien van de Chio-rivier staan de mooiste exemplaren met 30-40 m hoge takloze stammen en daarboven tot een hoogte van 60 meter een dicht bebladerde kroon. De Nederlandse naam kreeg hij omwille van de blad en bloemvorm, die enigzins op een tulp lijkt. De officiële naam liriodendron is samengesteld uit de Griekse woorden lirion wat lelie en dendron wat boom betekent. De bloem van deze boom lijkt dus ook op een lelie.
Een medicinale werking verwachten we niet direct van de tulpenboom, toch is hij ooit als malariamiddel in gebruik geweest en heel recent wetenschappelijk onderzoek lijkt dat ook te bevestigen.

Graziose R, Rathinasabapathy T, Lategan C, Poulev A, Smith PJ, Grace M, Lila MA, Raskin I  Antiplasmodial activity of aporphine alkaloids and sesquiterpene lactones from Liriodendron tulipifera L. [Journal Article, Research Support, N.I.H., Extramural, Research Support, Non-U.S. Gov't] J Ethnopharmacol 2011 Jan 7; 133(1):26-30.

Lyons-la-fôret
We rijden verder door het bos tot in Lyons-la-fôret. Een sfeervol, dorps stadje, bijzonder geschikt om rustig rond te kijken, de omgeving heeft iets fijnzinnigs en rustgevend: mooie vakwerkhuizen, oude overdekte marktplaats, het vroegere huis van de componist Ravel en voor een herborist sierlijke plantsoenen met fijnbladige alsem, kattesnor en geurtabak.
Lyons-la-Forêt is gebouwd langs drie zijden van een heuvel, waar­op ooit een kasteel lag van ko­ning Hendrik I van Engeland (hertog van Normandie). In het centrum van het stadje valt vooral de houten markthal op uit 1780. Deze vind je aan de place Benserade, waar je tussen huizen uit de 16e en 17e eeuw, ook het geboortehuis kan zien van Benserade, hofpoëet van Lodewijk XIV. Ook langs de rue du Bout-de-Bas staan nog veel oude, gerestaureerde hui­zen met echt Normandische vakwerkgevels. Uitzicht heb je op het boven het dal gelegen oude Benedictij­ner klooster met zijn ommuring van afwisselend baksteen en kleurige natuursteen. Net buiten Lyons aan de overkant van de rivier zie je een bijzonder kerkje uit de 15e-16e eeuw met houten klokkentoren.

Maislandschap
We zijn nu in de vallei van de Andelle, rijden door het dal naar Fleury en via Vascoeuil naar Buchy. Dan terug richting kust eerst naar Montville, Pavilly en Yerville in een nogal deprimerend vlakte met veel maisvelden en veel verkeer. We rijden toch nog tot in een dorpje Prétot-Vicquemare waar een vakwerkhuis te koop zou zijn, maar we vluchten snel verder, weg uit dit onaangename landschap.
Onaangenaam? Je zou het ook landelijk kunnen noemen. Er wonen ook hier overal mensen en het is hier zeker aangenamer wonen dan in een of andere vervallen wijk in een grote stad. Maar wij, wij zijn op zoek naar een nieuwe woonomgeving en om dan 300 kilometer van Vlaanderen verwijderd in hetzelfde soort drukke en landschappelijk lelijke omgeving te gaan wonen, dat zou toch iets te masochistisch zijn. Dus niet doen.

Sotteville-sur-mer
Maar we naderen de zee, vanaf Fontaine-le-Dun wordt het landschap weer mooier. We komen in de vallei van de Dun en dalen tot aan zee bij St Aubin-sur-mer, waar we stoppen op een grote, verlaten parking achter de betonnen zeedijk met links en rechts van ons witte krijtkliffen. Mooi om te overnachten, toch rijden we nog even verder om boodschappen te doen en zo komen we in Sotteville-sur-Mer terecht. Op een mooi plein met kerk, bakker, mini market en café parkeren we voor de nacht. 's Morgens wandelen we tot aan zee, tot aan de krijtrotsen. Een smalle doorgang met een steile trap voert naar beneden. De trap ooit aangelegd voor de vissers van Sotteville, in de oorlog vernietigd en nu terug bereikbaar voor de ruigere toerist. Het smalle keistrand ligt bezaaid met grillige kleiklompen, die regelmatig uit de witte krijtkliffen eroderen . Dus zeker geen strand voor zachte zonaanbidders. Wel indrukwekkend wild, landschap om te over leven.

Info Sotteville
Sotteville-sur-Mer is een kleine gemeente van zowat 400 inwoners gelegen in het Franse departement Seine-Maritime (regio Haute-Normandie). Van Saint-Aubin-sur-Mer over Sotteville naar Veules-les-Roses loopt door de weilanden en langs de krijtrotsen het wandelpad GR21.
Bronnen en referenties

maandag, oktober 03, 2011

Thee tegen angsten?

Thee is na water de meest gedronken drank ter wereld. Heeft thee naast de eigenschap dat het lekker kan smaken ook nog effect op onze stemming of stress? Het molecuul in thee, L-theanine, lijkt enig biologisch effect op lichaam en geest te hebben.
Voorlopig is er maar 1 kleine studie gedaan naar angst en het effect van L-theanine. In een dubbelblinde gecontroleerde crossover studie zijn de stoffen L-theanine (200mg) en alprazolam (1mg) bij 16 gezonde vrijwilligers onderzocht. Alprazolam is een benzodiazepine, een ontspanner en slaapmiddel. Uit deze studie bleek dat alleen L-theanine effect had op ontspanning voordat angst werd opgewekt. Alprazolam had geen enkel effect op de angst of stress.[1] L-theanine heeft effect op de hersenactiviteit. In een studie met gezonde vrijwilligers blijkt L-theanine de hersenen in een relaxerende staat te brengen (meer alfa-golven)[2]. De gezonde vrijwilligers kregen 50 mg L-theanine (equivalent aan 2½ kop zwarte thee) of placebo.
Op dit moment is geen uitspraak te doen of L-theanine een angstverminderend effect heeft, aangezien hiernaar geen klinische studies gedaan zijn. Uit de paar studies die gedaan zijn, lijkt L-theanine mogelijk effect te hebben op stress. Het drinken van thee en dus 20 mg theanine innemen is veilig. Hopelijk zullen in de toekomst meer studies gedaan worden of L-theanine duidelijk een ontspannende werking heeft of niet.

Monografie L-theanine

Referenties
[1]: Lu K, Gray MA, Oliver C, Liley DT, Harrison BJ, Bartholomeusz CF, Phan KL, Nathan PJ. | The acute effects of L-theanine in comparison with alprazolam on anticipatory anxiety in humans. |Hum Psychopharmacol. | 2004 Oct;19(7):457-65.
[2]: Nobre AC, Rao A, Owen GN. | L-theanine, a natural constituent in tea, and its effect on mental state. | Asia Pac J Clin Nutr. | 2008;17 Suppl 1:167-8.