donderdag, november 16, 2023

Aroniabes

De aroniabes (Aronia melanocarpo) komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika. Omdat de bes veel vitamines bevat, werden ze door de Indianen als vitaminerijk voedsel gebruikt voor de winter. Ze vonden tevens gretig aftrek bij vroege kolonisten. Deze gebruikten de bessen als voeding, maar ook als kleurstof voor textiel. Rond 1900 belandde de plant in Sovjet-Unie. De botanicus Ivan Mitsjoerin was direct geïnteresseerd in de gezondheidsvoordelen van de plant en sloeg ermee aan het experimenteren. Hij was ook degene die plant vanuit de Verenigde Staten in zijn eigen land introduceerde. Inmiddels wordt de bes op duizenden hectaren grond in Oost-Europa gekweekt om er sap van te maken. Pas sinds de afgelopen twintig jaar neemt de algemene en wetenschappelijke belangstelling voor de zwarte appelbes in de Verenigde Staten en de rest van Europa toe en wordt deze steeds vaker commercieel verbouwd.

Aroniabessen bevatten een grote hoeveelheid anthocyanen, net als veenbessen, bosbessen, zwarte bessen en bramen. Anthocyanen behoren tot de groep van fenolen. Deze stoffen komen veelvuldig voor in fruit, groente en bloemen. Het woord ‘anthocyaan’ stamt uit het Grieks. ‘Anthos’ betekent ‘bloem’ en ‘kyanos’ staat voor ‘blauw’. Samen met chlorofyl (bladgroen) behoren anthocyanen tot de belangrijkste groep plantaardige kleurstoffen. Ze staan bekend als natuurlijke anti-aging stoffen. Anthocyanen worden uitgebreid onderzocht, maar de consensus is inmiddels dat de antioxiderende eigenschappen van anthocyanen vijftig (!) keer hoger zijn dan vitamine E en tweemaal hoger dan vitamine C. Een onderzoek dat in 2005 in het tijdschrift European Food Research and Technology werd gepubliceerd, stelt dat hele zwarte appelbessen meer antioxidante werking hebben dan appelbessensap. Alle rood-donkerpaars-blauw gekleurde groente en fruit bevat superveel anthocyanen. Aroniabessen bevatten driemaal meer van deze kleurstoffen dan bosbessen. Gedroogde appelbessen zitten bovendien vol vezels.

Aroniathee.
Hiervoor kunt u zowel de bessen als de bladeren gebruiken. Gebruik een paar eetlepels fruit of een mengsel van fruit en bladeren en giet er water over. Laat tien minuten tot een half uur trekken! U kunt ook zelf sap van de zwarte appelbes maken. Was hiervoor de vruchten, doe ze in een pan met wat water en laat ongeveer een half uur op laag vuur stoven. Naar smaak kunt u honing of suiker toevoegen. Bewaar het sap in een schone, droge fles.
Appelbessen zijn eveneens geschikt om wijn of sterke drank van te maken. Vaak worden ze hiervoor gecombineerd met andere gezonde bessen. Het sap is perfect om wild vlees mee te marineren. Direct van de struik zijn de bessen trouwens wat zuur en wrang en niet echt lekker. Verwerkt smaken ze een stuk beter. De bessen worden overigens wel zoeter naarmate ze langer hebben gerijpt. 

Recept smoothie met aroniabessen
Net als blauwe bessen kunnen aroniabessen in brood, taarten, cakes en ander gebak worden verwerkt. Wij houden het lekker makkelijk met dit recept voor een gezonde en heerlijk verfrissende smoothie met aroniabessen.
  • 1 kopje yoghurt
  • 1 kopje (bevroren) aroniabessen
  • 1,5 kopje zwarte bessen, frambozen of blauwe bessen
  • 1 banaan, gepeld en in schijfjes
  • 1 eetlepel honing
Voeg alle ingrediënten samen in een blender en mix tot een glad geheel.

Wetenschappelijk onderzoek
Banjari et al. beschreven de werking van gebruik van de appelbes (Aronia melanocarpa [Michx.] Elliott, fructus) op diabetes-gerelateerde problematiek. Appelbessap is een product met een hoog gehalte aan
antioxidanten en blijkt de stijging van de bloedsuikerspiegel na een maaltijd te kunnen tegengaan, zo bleek uit onderzoek met gezonde proefpersonen. Ook werkt het als remmer van angiotensine-converterend enzym (ACE-remmer). Het remt eveneens de enzymen dipeptidyl-peptidase IV en α-glucosidase, die belangrijk zijn bij de afbraak van eiwitten en koolhydraten. Voor klinische studies verwijzen de auteurs naar
een eerder overzichtsartikel van Chrubasik et al. In dertien onderzoeken, doorgaans van matige kwaliteit, werden significante verbeteringen gezien in de klinische parameters die werden gebruikt voor diabetes type 2, hypercholesterolemie en andere symptomen van het metabool syndroom.
Hierbij zijn echter heel verschillende handelsproducten gebruikt, zodat het combineren van de verkregen data niet goed mogelijk was.
  • Banjari I. et al. Antidiabetic effects of Aronia melanocarpa and its other therapeutic properties. Front Nutr. 2017;4:53. 
  • Chrubasik C. et al. The clinical effectiveness of chokeberry: a systematic review. Phytother Res. 2010;24(8):1107-1114.
Aronia melanocarpa, native to eastern North America, has become popular in Eastern Europe and Russia. Aronia melanocarpa fruits are one of the richest plant sources of phenolic substances, mainly anthocyanins--glycosides of cyanidin. Anthocyanins are water soluble pigments accounting for the dark blue and even black color of the fruits. Administered orally they can be absorbed as intact glycosides. Aronia melanocarpa fruit juice and anthocyanins derived from the fruits have been studied intensively for the last 15 years. Most of the effects of Aronia melanocarpa anthocyanins are due to their high antioxidative activity. Our investigations have demonstrated a remarkable hepatoprotective, a very good gastroprotective and a pronounced anti-inflammatory effect of Aronia melanocarpa fruit juice in rats as well as a bacteriostatic activity in vitro against Staphylococcus aureus and Escherichia coli and an antiviral activity against type A influenza virus. Research of other authors has demonstrated that Aronia melanocarpa anthocyanins can normalize the carbohydrate metabolism in diabetic patients and in streptozotocin-diabetic rats, have an in vitro antimutagenic activity and exhibit a distinct immunomodulatory activity in human lymphocyte cultures and in patients with breast cancer, suppress the growth of human HT-29 colon cancer cells, inhibit the N-nitrosamine formation in rats and decrease the toxicity and cumulation of cadmium in liver and kidneys. Currently, there are no data in literature about any unwanted and toxic effects of Aronia melanocarpa fruits, juice and extracts.

Geen opmerkingen: