Guldenroede onderweg

Met een wagen volgeladen van Bellegarde-en-Diois naar De Haan aan Zee. Onderweg in de berm langs de autoweg zien we regelmatig Echte guldenroede in gele bloei. In mijn Bellegardetuin was de plant al volledig uitgebloeid, hier zou het nu het moment zijn om te plukken. Het zijn immers de bloeitoppen die geoogst worden, alleen langs de péage mag en kan ik niet stoppen en loodvrij zullen die planten hier ook wel niet zijn. Dus toch maar wachten tot in België.
Voor mij blijft deze Solidago nog altijd de basisplant voor nieren en urinewegen. Te gebruiken bij oedeem, blaasontsteking, niergruis en zelfs nuttig bij reuma, dan wel combineren met bvb moerasspirea en berkenblad.

Ook Dodoens in zijn Cruydboeck van 1554 is het met mij eens:  'gulden roede in wijn ghesoden ende ghedroncken es seer goet tseghen den steen sonderlinghe van den nieren/ ende doet den selven breken ende met dat water rijsen ende afgaen. Tselve doet oock dat water van dit cruyt met wijn ghedistilleert ende een tijt ghedroncken'.

Ernstige informatie over kruiden kan ik wel waarderen, alhoewel vreemde recepten blijven toch aanlokkelijk. Hier dan een kruidenmengsel uit 1681 tegen de 'lammigheit van de tong endie de spraak verloren hebben, neemt bladen van Bernagie, Gulde roede van elkx een goede hand vol'. Is dit een uitspraak van een  idioot of zit er toch een verborgen waarheid in zo'n recept?

Guldenroede, gewoon een wild plantje tussen Dijon en Beaune, en....een herborist op weg naar De Haan aan Zee.

Lees ook  http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/guldenroede-voor-gouden-urine.html

Vreugde en verdriet

Onze laatste dag in Bellegarde. Altijd wel wat vreemd. Huis, tuin en landschap verlaten voor vele maanden, maar 

toch ook verlangend naar... verder. Vreugde en verdriet verenigd. 

Net zoals de vele soorten zonnebloemen; in de tuin staan ze er nog vrolijk bij, terwijl ze op de akkers in de vallei van de Drôme al helemaal uitgebloeid zijn. Van opgewekte zonnevolgers zijn zij verworden tot sombere zaadleveranciers. Al moet ik zeggen dat die naar de grond starende boetedoeners mij ook kunnen bekoren. Zonnebloemen, symbool voor het leven

Leuzea / Maralroot / Anabole plant?

zaad Leuzea eigen oogst

kiemplantjes Leuzea

Vannacht heeft het hier in Bellegarde flink gedonderd, gebliksemd en gelukkig ook geregend. Het was al weer meer dan 3 weken geleden, nu komt de regen net op tijd om nog wat nieuwe zomerzaailingen te kunnen over planten, voor we naar België vertrekken. Vooral mijn Leuzea's zijn goed gelukt. Ik heb de meesten vandaag dan ook, onder een dreigende wolkenhemel, her en der in de tuin geplant. Op hoop van zegen, want vanaf zaterdag moeten ze voor zichzelf zorgen.
Deze Leuzea carthamoïdes heeft de reputatie van een anabole, spierversterkende werking te bezitten. Lees mijn artikel  leuzea-een-anabole-plant.

Merkwaardig is de vermelding bij Dodonaeus van een Leuzeasoort, namelijk Leuzea raphontica en de verwarring met rabarber. 'Rha heeft groote breede bladeren ghelijck die bladeren van wit Wollecruyt oft van grooten Clissen/ rontsomme ghelijck een saghe ghekerft'  daer op eenen schoonen liefelijcken bol voortcoemt met veel scelferen bedeckt/ die als hy open gaet een schoone purpure bloeme voortbringht'. de beschrijving en ook de afbeelding is duidelijk een Leuzeasoort. De beschrijving van de medicinale werking zou eerder verwijzen naar de rabarber.  'Die wortel van dat Rha Ponticum es goet als Dioscorides scrijft tseghen die opblasinghen/ walginghen ende weekicheyt van der maghen ende alle pijnen der selver. Ende dient seer wel den ghenen die eenich ledt vercrompen oft ghespannen hebben/ ghebrekelijk van lever oft van milte sijn/ die pijne ende weedom in den buyck nieren ende blase hebben. Item tot die ghebreken van der borsten/ van der moeder tseghen die pijne in de hope die men Sciatica heet/ tot dat bloetspouwen/ versuchten/ hicken/ roode melizoen/ buyck loop/ ende tseghen die cortsen ende alle beten ende steken van den fenijnnighen ghedierten.

Om samenvattend de verwarring nog groter te maken, de Leuzea raphontica van Dodonaeus zou Rheum rhaponticum, de eetbare Stompe rabarber moeten zijn, alhoewel de farmacologische beschrijving (lever, laxerend, stoppend) verwijst naar de Rheum palmatum, de medicinale rabarber.  En de afbeelding en beschrijving van Leuzea rhapontica in het Cruijdeboeck 1554  van Dodoens zou ook niet onze anabole Maralroot, Leuzea rhapontica zijn of wel?

Lavendel oogsten in de montagne de Angele

Savonds toch naar Bernard onze lavendelsiroop ophalen. Zoals gewoonlijk een uitgebreid gesprek over lavendel, over zijn zwavelwaterbron op zijn land, over de geurkwaliteit van de etherische olie van Lavandin ‘Ayme’ en over het bouwen van zijn huis met het stro van lavendel.

We zijn op bezoek bij onze lavendelboer Bernard, morgenvroeg gaat hij voor de laatste keer dit jaar
langs de zuidkant (l’Adret) van montagne d'Angèle wilde lavendel oogsten op 1500 m, Mijn laatste
kans om mee te gaan, want we rijden overmorgen terug naar Belgie.

Dus 's anderendaags om 6 uur ben ik wakker om lavendel te plukken in de Montagne d’Angele. Ik rij eerst naar Villeperdrix, parkeer mijn auto naast Bernard zijn 4X4tje op de parking, aan de overkant van de vallei kijk ik op Bernard zijn lavendelvelden en op de plek waar zijn huis moet komen.

We wisselen hier van auto om de bergen in te trekken. Het dorp door richting Chaudebonne, eerst nog wat geasfalteerde weg die al snel overgaat in een kronkelend en steil grindpad, verderop bij de col is er gedeeltelijk weer verharde weg naar de laatste boerderij en bergerie, richting top van Montagne d’Angéle. Voorbij de boerderij, de boomgrens voorbij, vinden we eerst nog veel Brem en Buxus met een beetje Lavendel en andere kruiden ertussen. Het krakkemikkige 4x4tje van Bernard kreunt naar boven, naar 1100, 1200, 1300 meter, naar steeds meer Lavendel. We stoppen op 1500 meter bij de bergerie van de boer, ook de hoogtegrens van de wilde lavendel.

De plantengroei op het plateau bestaat voornamelijk uit wild grasland met kruiden en op de rand (crete) steeds meer alpenplanten Sedum en Sempervivumsoorten, Wilde tijm maar ook zuiderse Wollige teucrium en Rozenkransjes. Hier zou ik, op mijn manier, wel een gebedje willen doen. Bernard prevelt ondertussen verder. Over de schapen die aan de zuidkant L’Adret grazen en die zelfs een ‘appelation’ hebben, over de koeien, die beter aan de noordkant (l’Ubac) kunnen leven, met ander, sappiger groen voedsel. Over de boer, die eigenaar is van het hele plateau 200 hectares en in de winter met zijn zoon hier op konijnen komt jagen. Niet op everzwijnen, die wroeten zich iets lager door de eikenbosjes en worden vooral door de luxejagers uit Grenoble afgeschoten.

Maar wij (Bernard en ik) komen hier vooral om lavendel te plukken. De fameuze ‘lavande sauvage’ van boven de 1000 meter met zijn uniek aroma. Voor alle duidelijkheid, de klassieke lavendeloogst van beneden is natuurlijk al lang voorbij. Maar op 1500 m is de bloei veel later, en daarbij komt dat voor het distilleren de bijna uitgebloeide bloem toppen geoogst worden. Zeg maar de kelkblaadjes, waar de meeste etherische olie in zit.
Ondertussen heeft de zon de dauw van de lavendel gedampt en kunnen we er aan beginnen. Plukzak (een vierkant doek met vier linten) om, sikkel in de hand en dan in een straal van honderd meter rond de auto de helling afspeuren naar de mooiste lavendel. Busseltjes bloemtoppen met de linkerhand vastpakken, een korte draai geven en bijna tezelfdertijd met de sikkel de stelen doorsnijden. De bosjes met een achterwaartse beweging in de bilzak laten glijden en ondertussen weer verder speuren naar nog mooiere planten. Ritmische handelingen als een ritueel: kijken, snijden, de zon steeds sterker voelen, de lavendelgeur die in je lijf dringt, langzaam het gewicht van lavendel voelen.Het gewicht van lavendel! Dat kende ik nog niet!

Een volle zak wordt leeg geschud op een nog grotere schort, de bouras. Langzaam raakt de juteschort bedekt met blauwgrijze lavendelbloemen. Tegen de middag kunnen we met 2 bouras vol en een van geur verzadigde auto terug naar de bewoonde wereld.

Gynostemma pentaphyllum 绞股蓝

Omdat we vanaf volgende week terug in Vlaanderen wonen, moeten de planten in potten aan onze Franse voordeur nu de volle grond in. Zo ook onze Chinese "wonderplant' met vele namen maar zonder Nederlandse naam, Jiaogulan of  Gynostemma pentaphyllum. Een hele karwei om hem zonder kleerscheuren uit die grote aardewerken pot te wringen en dan in die harde tuingrond te deponeren. Ik heb bij dat overplanten toch altijd weer het gevoel alsof ik mijn huisplanten in de steek laat en aan de verschrikkelijke natuur over lever. Zo iets als je hond in het bos achterlaten als je op vakantie vertrekt. Maar ja, zo een stoere Jiaogulan, een adaptogeen, die mensen kan helpen om zich aan te passen, moet toch zelf kunnen overleven in de natuur. En dat kan hij ook. Een ander exemplaar heeft in België in een pot al verschillende strenge winters overleefd.

Adaptogenen? Dat zijn dus planten die de mens helpen om te overleven. We blijven, en terecht, op zoek naar een middel voor de eeuwige jeugd, maar toch word ik lichtjes geïrriteerd als ik zie hoe 'eerlijke' gezondheidsfirma's weer alle superlatieven uit de kast halen om de wonderbaarlijke werking van Jiaogulan aan te prijzen. Geef mij dan maar de nuchtere, soms, ja te nuchtere beoordeling van bijvoorbeeld http://www.drugs.com/npp/jiaogulan.html .  'Studies on Gynostemma have found that the plant is effective in regulating blood pressure, strengthening the immune system, lowering cholesterol, and in increasing stamina and endurance properties. Gynostemma has also been found to have hyperlipidemic, lipid peroxidation, adaptogenic, anticancer, cardio- and cerebrovascular effects'. En dat klinkt al fantastisch genoeg.

Nu niet allemaal mijn Bellegardetuin komen plunderen. De plantenrestjes in de winter zijn eerder voor de everzwijnen bedoeld. Niet verwonderlijk dat er hier super-sangliers rond dwalen.

Namen voor Gynostamma: 绞股蓝; pinyin: jiǎogǔlán, literally "twisting-vine-orchid", Jiao Gu Lan (China), Xiancao or Xianxao (China), Amachazuru (Japan), Dungkulcha' (Korea), Baan Ja Kahn (Thailand)

De biechtstoel van Bellegarde

Eens wat anders dan plantjes, maar toch natuur in het kerkje van Bellegarde. In de biechtstoel heeft zich, op de plaats van de zondaar, een groot spinnenweb genesteld. Zou het de toepasselijke Aranea diadema of de Kruisspin zijn, die zich hier heeft gevestigd. 

Dille

Eind augustus, het einde van de zomer is al merkbaar. Toch valt er juist nu veel te genieten in de tuin. In mijn droge en hete Bellegardetuin kunnen de planten nu weer op adem komen. Vooral 's morgens staan ze er uit geslapen en fris gewassen bij.

Dille, wat op zich al een fris, geurig en groen kruid is, toont zich in zijn twee gedaantes. Nog net geel bloeiend maar ook al bruin geurend zaad vormend. Ook dille heeft zoals vele andere kruiden een lange geschiedenis van geneeskracht maar ook van magie achter zich.  In Drayton's Nymphidia lezen we'

Therewith her Vervain and her Dill,

That hindereth Witches of their Will.'

De naam dille komt mogelijk van het oud-Saksisch woord «Dilarm» wat vrij vertaald 'in slaap wiegen, dommelen' betekent. Dommelen, een zeer mooi woord, en dille dan het dommelkruid? Dat zou verwijzen naar de slaapverwekkende werking, al lijken mij die rustgevende kwaliteiten eerder toe te schrijven aan het tegengaan van nachtelijk gerommel in de darmen.

Ik sleep er ons aller Dodoens maar weer eens bij. Hij schrijft 'Dit cruyt heet in Griecx Anethon. In Latijn ende in die Apoteke Anethum. In Hoochduytsch Dyllen ende Hochkraut. In Neerduytsch Dille. In Franchois Anet.
En de eerste indicaties die hij geeft zijn  'Die opperste soppekens van dille met den sade in water ghesoden ende ghedroncken doen die vrouwen veel sochs in die borsten crijghen. Dille doet oock die opblasinghe winden ende crimpsel van den buyck/ vergaen/ stilt dat overgheven ende den camerganck/ ende doet die urine lossen in manieren als voor ghebruyckt'. 

Zogvormend en gasverdijvend, dat zijn ook nu nog de 2 meeste vermelde en gebruikte indicaties voor het dillezaad (fructus Anethi)

En toch ook maar weer wat serieuze, wetenschappelijke links
http://www.rombio.eu/rbl2vol14/cnt/Lucr-18.pdf
http://www.biomedcentral.com/1471-2210/2/21/
http://botanical.com/botanical/mgmh/d/dill--13.html

Poussière de Lune

Maandagochtend in La Motte. Markt! 

Voor de eerste keer zijn het aantal kraampjes gehalveerd. een teken dat ook de toeristen naar huis zijn. Wij... wij zijn er nog even. We krijgen zelfs vaste gewoontes, alsof we hier thuis zijn.

Op de markt een geitenkaasje kopen, even binnen springen bij Joos en Bruno en 'un café' drinken bij Poussière de Lune. 

Het stof van eeuwen voor even.

Brandnetelzaad

Brandnetels vinden we hier in de Franse Drôme niet veel. Te droog? Minder voedselrijk? Minder afval? Ooit heb ik het meegemaakt dat een professionele kruidenverzamelaar helemaal met zijn vrachtwagen naar het plateau van de Verçors reed, om daar, bij een schapenbergerie, gezonde brandnetels te oogsten.
Bij mij in Bellegarde groeien er enkele bij de schuur van de buurman, net de plaats waar vroeger de beerput stond.
De verse, groene zaden zijn rauw goed eetbaar maar je kunt er ook een netelzaadwijn mee maken.
Dit middel wordt in de volksgeneeskunde al lange tijd als ouderdomstonicum gebruikt. Tegenwoordig kan men zelfs wetenschappelijke motieven voor de werking aanvoeren. In de groenachtige olie van het brandnetelzaad zit een hoog percentage vitamine E. Bovendien zitten er ook stoffen met een hormoonachtige werking in. Brandnetelwijn als plantaardig geriatricum? Nog verder te onderzoeken, maar dat zaadwijntje maken kan geen kwaad.

Het recept van wijn van brandnetelzaad, Vinum Urticae semen
Rijp brandnetelzaad, dat in de nazomer meestal overvloedig aan de grote brandnetels (Urtica dioica) te vinden is, moet u van de plant rissen. Ik zou aanraden daar wel handschoenen bij aan te trekken! Alhoewel het ook zonder kan, zelfs zonder masochist te zijn.Dit zaad stampt je in een vijzel fijn. U doet 50 gram zaad in een literfles en giet daar 3/4 liter witte wijn overheen. Dit mengsel 20 dagen laten staan. Zo nu en dan de fles goed schudden. Daarna zeeft u het mengsel en voegt u ongeveer 100 gram honing toe. De wijn is, wanneer u haar goed afgesloten in de koelkast bewaart, ongeveer een maand houdbaar. U moet er 1 tot 3 keer per dag een likeurglaasje vol van drinken.
Toch merkwaardig dat op dit moment de wetenschappelijk best onderbouwde werking van brandnetel juist bij prostaatklachten is, een echte oudere mannenkwaal, al is het dan wel de wortel die daarvoor meest gebruikt wordt.

Brandnetelroede en brandnetelwijn | Mens en gezondheid
http://www.ryandrum.com/threeherbs1.htm
http://apps.who.int/medicinedocs/en/d/Js4927e/31.html

Bloemen als medicijn

Vandaag dan toch nog wat tinctuur van verschillende bloemen gemaakt. De klassiekers goudsbloem en rode zonnehoed en, voor de eerste keer, ook wat korenbloemtinctuur ingezet. Normaal gezien zijn de wilde korenbloemen in de korenvelden al lang uitgebloeid, maar omdat wij in de Bellegardetuin pas in juni gezaaid hadden, bloeien er nu bleublauwe bloemen. Aan de schandelijke verleiding om er wat te plukken en ze dan ook nog op alcohol te laten trekken, heb ik niet kunnen weerstaan. Dus over enkele weken hebben we Centaurea cyanus moedertinctuur.

Een andere bloem die nu geplukt moet worden, is Solidago virgaurea, de Echte guldenroede, al zijn het eerder de bloeitoppen, die bij het begin van de bloei geoogst worden, dus zowel bloemen, bloemknoppen, wat steel en blad. Niet te laat in de bloei want dan krijg je veel verwelkte bloemen en zelfs zaadpluis, niet dat die giftig zijn maar de kwaliteit wordt dan wel veel minder. Waarschijnlijk zijn er dan minder flavonoïden, de werkzame bestanddelen, in het geoogste mengsel aanwezig. Ook andere Solidagosoorten, zoals de S. canadensis mag men gebruiken. Zelf heb ik een onbekende soort staan, die op de S. canadensis lijkt maar veel lager blijft en nu mooi bloeit. Deze niet op naam gebrachte soort heeft dezelfde diuretische en onstekingswerende werking als de Echte guldenroede.

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/alternatief/23261-guldenroede-voor-gouden-urine.html
http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/24775-goudsbloem-in-oude-kruidenboeken.html
http://wetenschap.infonu.nl/onderzoek/55864-goudsbloem-wetenschappelijk-bekeken.html

Kastanjes in de Ardeche

Désaignes

Net terug van enkele dagen Ardeche. De bergen zijn hier net als in de Drômestreek tot 1000 meter hoog, toch is de plantengroei in de Ardeche totaal anders. De boom die bij Désaignes en omstreken het bosbeeld bepaald is zonder twijfel de tamme kastanje. Zo tam blijkt hij dus toch niet te zijn, deze Castanea sativa. Omdat hij hier veel voorkomt, hebben de mensen uit de streek de vruchten ook altijd veel gebruikt. Gekookt, gepoft, geglaceerd en als meel om brood te bakken.

De tamme kastanje bevat achtmaal minder vetten dan de meeste oliehoudende bolstervruchten, daarom smaakt hij zeker ook zo droog. De koolhydraten in de vrucht bestaan hoofdzakelijk uit zetmeel zonder gluten. Ze bevatten ook veel mineralen: grote hoeveelheden kalium en fosfor, kleinere hoeveelheden zwavel, magnesium, calcium en natrium. Verder zitten er in de tamme kastanje vitamines B1 en B2.

Medicinaal is de kastanjeboom weinig gebruikt geweest. Toch werd Castanea sativa in de Materia Medica van Culbreth uit 1927 geadviseerd als 'Tonic, mild sedative, astringent; whooping cough, controlling paroxysms, dysentery, ook bij Felter in zijn Eclectic Materia Medica uit 1922 wordt de goede werking bij hoest vermeld. The freshly prepared infusion of the leaves is a remedy for paroxysmal or convulsive cough. For some unexplained reason it is sometimes one of the most effective medicines for whooping cough. In many cases it acts remarkedly well, while in others its effects are not so apparent. It is seldom, however, that it does not do some good. The infusion (which is by far the best preparation) may be sweetened if desired, and given freely to the patient several times a day.
Recent zijn er in de bladeren ook sterk werkende anti-oxydantia ontdekt.

De tamme kastanje is zeker geen veel gebruikt product, toch wordt in Frankrijk 11.000 ton kastanjes per jaar geproduceerd, voornamelijk in de Ardèche, de Dordogne, Lozère en Corsica. De wereldproductie bedraagt zowat 500.000 ton met Italië als grootste producent (70.000 ton).

Mijn reisverhaal over de Ardeche kun je lezen op
Drôme en Ardeche, tussen droom en werkelijkheid |

Wetenschappelijke informatie:
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jsfa.4016/abstract

Mary Ann Liebert, Inc. - Journal of Medicinal Food - 0(0)

Zo ziet een morgenster de avond.

witte schorseneer, gele morgenster, jack go to bed at noun, boksbaard, haverwortel, salsefis, barbae hircis, haferwurzel, habermark, austernpflanze, bocksbaert, josephsbloemen, morghensterre, coma, gauchbrot,


En zo ziet Dodonaeus de morgenster: Bocxbaert heeft eenen ronden rechten knoopachtighen steel/ met lange ende smalle bladeren becleet/ den bladeren van Loock schier ghelijck. Op dopperste van den stelen wassen schoone ghevulde dobbele bloemen van coluere som persch met gout geele stipkens in dmiddel/ som geel. Die tsmorghens met der sonnen opganck open gaen ende huer tot der sonnen buyghen ende ontrent middach wederom toegaen ende sluyten. Ende als dese bloemen vergaen zoo wast in dat bolleken daer die bloeme uut voortghecomen es lanck saet dat boven hayrachtich es. Ende als dit saet rijp es/ zoo opent hem dat knoppeken ende wordt een ront wolachtich bolleken ghelijck aen Papencruyt/ dat met den winde wech stuyft. Die wortel es wit/ vinghers dick/ ende suet van smaecke. 

http://huis-en-tuin.infonu.nl/tuin/44108-haverwortel-en-schorseneer.html

shinrin-yoku, de adem van het woud

Chêne carrée

Tweeling-eik

Dat in de natuur wandelen gezond is, hebben we altijd als vanzelfsprekend aangenomen. Dat wetenschappers dat willen bewijzen ... of tegen spreken kun je grappig of onnozel vinden, en dat is het ook, maar toch ben ik blij dat men ook dat probeert te onderzoeken.

Zo hebben ze in Japan een studie gedaan onder 280 gezonde mensen. De ene dag lieten ze de helft van de groep enkele uren in het bos lopen, de andere helft van de onderzoeksgroep liep in de stad. De volgende dag draaiden ze de groepen om. Verrassend was het effect van enkele uren groen per dag: lagere bloeddruk, lagere hartslag, lagere concentraties van het hormoon cortisol.

Het effect is zo groot dat ze er in Japan een term voor bedacht hebben: Shinrin-Yoku. Shinrin-Yoku, te vertalen als een bad in het groen, boszwemmen of adem van het woud. Dat zal zeker een nieuwe therapie worden, alhoewel, dat is al een nieuwe therapie.

Pinellia / Ban Xia

In mijn Jardin de Simples heb ik ook wat vreemde Chinese planten staan. Sommigen zoals de Chinese bijvoet doen het bijzonder goed, anderen zoals Pinellia ternata zeer slecht. Elk jaar denk ik weer dat hij het opgegeven heeft om hier te groeien, totdat ik hem dan met de moed der wanhoop uit de harde grond zie klauwen. Dit jaar kon ik het niet langer aan zien en heb hem met een stevige kluit uit de grond gehaald, hem goed doordrenkt met water en, dicht bij huis, in een grote pot geplaatst. Vandaag lijkt hij er al veel gezonder uit te zien. Of is dat inbeelding?

Ik heb enkele dagen gewacht om dit bericht te publiceren. En ja, ondertussen is mijn Pinellia gewoon aan de groei. Deze plant bevat net zoals Ephedra efedrine, een symphaticomimetische stof met een bronchiënverwijdende, stimulerende en vetverbrandende werking. Deze stof is al eeuwen  in gebruik bij astma, in vermageringskuren en als, nu verboden doping in de sport.

Pinellia ternata, een schaduwplant uit China en Korea, bloeit vrij laat in augustus september met een merkwaardige paars-groene kolf, die als een tong uit de groene bloemmond steekt. De bloem ken ik helaas alleen van afbeeldingen, mijn exemplaar is nu wel aan de groei maar bloei voor dit jaar is toch wel wat veel gevraagd. Al blijf ik daar stiekem wel op hopen.

Mijn plant is afkomstig van Ruhlemann's Krauter und Duftpflanzen, voor mij dé kwekerij van etnobotanische gebruiksplanten. 
Rühlemann's

Zon der bloemen

Tussen Die en Luc bloeien de zonnebloemen volop tot vreugde van boer en toerist. Over de stoppels van geoogst graan wandel ik naar de zon der bloemen. In de achtergrond glinsteren glorieus de machtige kalkrotsen van de Glandasse. In druk wekkend en toch dwalen mijn ogen en mijn geest naar de krakende en stekende stoppels onder mijn voeten. Herinnering aan mijn jeugd en mijn geboortedorp Hauthem bij Hoegaarden en hoe we als kind tussen hooi en strooi ons leventje leidden. Hier en nu in dit overweldigende, mij dierbare landschap is het toch Hoegaarden dat in mij leeft.
En onder de zonnebloemen zie ik nog een andere plant, de schrik van Frankrijk, de weinig opvallende, maar wel sterk allergiserende Alsemambrosia. Onopvallend is hij Frankrijk en de rest van Europa binnen geslopen, zijn geheime wapen, allergie veroorzaken, zou hem wel eens zuur kunnen opbreken. De hooikoortsreactie die de pollen veroorzaken is veel sterker dan die van de grassen, en door de late bloei zou, volgens officiële gegevens het hooikoortsseizoen met 2 maanden verlengd kunnen worden. En ik die bij de lieflijke naam Ambrosia, alleen maar aan het mooi ritmische gedicht van Paul Van Ostayen kan denken...


Ambrosia, wat vloeit mij aan?
uw schedelveld is koeler maan
en alle appels blozen.

De klankgazelle die ik vond
hoe zoete zoele kindermond
van zeeschuim en van rozen...

Geneeskrachtige kleur, geneeskrachtige kleding?

Geneeskrachtige planten als kleurstof. Zou de kleding die gemaakt wordt met die wol ook een genezende werking hebben? In elk geval, op de foto zien de gekleurde wolstrengen er bijzonder energetisch uit.

Dus van links naar rechts: Wedeblauw voor gewrichten , Kamillegeel kalmerend , Sintjanskruidrood antistress en Alsembeige voor een betere vertering.

Die wol ziet er al even stralend uit als deze Hopi-zonnebloem in mijn Jardin de Simples. Dat deze zaden ook kleurstoffen en... energie bevatten is duidelijk te zien op de foto.

Prickly-ash

花椒 [huā jiāo]

Over die moeilijke tuin in Bellegarde is ook veel goeds te vertellen. Er groeit bijvoorbeeld zomaar een Szechuanpeper. Een struik, met glimmend blad  en opvallende, mooie doornen, die nu stevig aan de groei is en hier al enkele winters de strenge vorst overleefd heeft. Misschien kunnen we van deze Zanthoxylum in de nabije toekomst wel vreemde peper oogsten.
Gebloeid heeft hij nog niet in Bellegarde maar het zou me niet verwonderen als dat er dit of volgend jaar van komt. In de Jardin des aromes van Nyons heb ik hem al wel zien bloeien, donkerrode bloemen komen er aan en daarna kleine, rode ronde besjes tussen de glanzend groene bladeren.  Deze bladeren en de schors werden door de Indianen gebruikt tegen  kiespijn! In  Amerika word hij ook Toothache tree of American prickly ash genoemd, dat is wel een andere soort, nl  Zanthoxylum americanum maar ze zouden allebei dezelfde werking hebben.

Namen: Zanthoxylum simulans, Chinese Prickly-ash or Flatspine Prickly-ash, Kiespijnboom,  Gelbholz, Zahnwehstrauch, Täuschende Stachelesche

Szechuanpeper in mijn Jardin de Simples

De ongewone, prikkelende sensatie van de Szechuanpeper (een bestanddeel van Chinees vijfkruidenpoeder) ontstaat doordat in de mond zenuwen geprikkeld worden die gewoonlijk reageren op een trilling of lichte aanraking. Naast kruiden die een heet (rode peper), koud (pepermunt) of schrijnend (wasabi) gevoel geven, is er dus ook een specerij die eerder kietelt ... Deze kietelende en licht verdovende werking is mogelijk te danken aan een alkamide, herculine genaamd, stoffen die we ook in Rode zonnehoed terugvinden met dezelfde tintelende en verdovende werking. Rode zonnehoed waarvan ik uit eigen ervaring weet, dat die plant een snelle, pijnstillende werking heeft bij ontstoken tandvlees.


Zanthoxylum simulans - Plants For A Future database report
Spice Pages: Sichuan Pepper (Zanthoxylum, Szechwan peppercorn, fagara, hua jiao, sansho 山椒, timur, andaliman, tirphal
Bridgeport - Natural Medicine Database - Alternative Medicine (CAM)
Natural Source

Eindelijk regen!

Eindelijk heet, eindelijk koel, eindelijk regen! Altijd weer dat verlangen naar wat er niet is. Of is het toch zoeken naar evenwicht? De harmonie van deze wereld en het evenwicht in tuin en natuur is toch afhankelijk van de juiste dosis zon, de juiste dosis regen, licht en donker, rust en activiteit.

Nu dus eindelijk regen, na 3 warme, droge weken. De planten zuigen zich vol met energie. Dit is meer dan zomaar wat water.

Cupidone

De laatste dag van de kruidenstage doen we het rustig aan. Al beginnen we wel vroeg met een ochtenwandeling in Bellegarde zelf. We starten om 6.30 in de vallei van Marmione, rustig naar omhoog richting Combe Libert. Langs het voetpad groeit en bloeit uitbundig de blauwe Strobloem Catananche caerulea, ook de Echte lavendel bloeit nu op zijn best. Wij wandelen rustig omhoog; we zijn wel uitgeslapen maar sommigen toch nog niet goed wakker of mogelijk onder de indruk van de poëtische natuur.

De naam Blauwe strobloem is maar ordinair in vergelijking met de romantische Engelse en Franse namen.
De Engelse benaming is Love Plant of Cupid's Dart, deze verwijzing naar Cupido, de god van de liefde vinden we ook in de Franse naam Cupidone bleue terug. En zelfs de officiële naam Catananche, zou van het Griekse katanankhê komen, incantation, bezwering om iemand aan zich te binden in de liefde. Het zou dus, volgens Dioscorides, gebruikt geweest zijn om de pijlen van Cupido tegen te houden.

Dodonaeus laat zich ook niet onbetuigd. Hij noemt de plant Condrilla, al is er weer verwarring. Er zijn voor hem twee condrilla's. Groot ende cleyne. Dat ierste gheslacht van desen cruyden heet in Griecx Condrille. In Latijn Condrilla/ van Plinius Condrillon ende Condrillis/ van sommighen oock Cichorion ende Seris/ nu ter tijt Condrilla maior/ hier te lande Condrilla.
Tsap van die groote Condrilla alleen oft met wijn inghenomen stelpt den loop des buycx/ sonderlinghe die van hitte van der lever oorspronck neempt. Tselve cruyt met sijnen bladeren ende wortelen ghestooten ende inghenomen/ es seer goet tseghen die beten van den fenijnnighen serpenten. Die groote Condrilla sterckt oock die maghe ende doet die spijse verteeren als Dorotheus scrijft.

Medicinaal  zal ik er maar niet verder op in gaan, maar magisch en poëtisch is de Cupidone zeker wel.

Doorzichtig glinsterend in de ochtendzon, 

wiegend op de warme wind,
tsjirpend als een cicade.
Cupidone

Griekse alant, tuinwachter

De kruidenstage is nu in volle gang. Tussen de bezoekjes en de wandelingen door kom ik deze week maar af en toe in de tuin. Een plant die altijd imponeert maar nu zijn eerste bloemen vertoont is de Griekse alant. Hij doet het hier zo goed dat ik er wel meer belangstelling voor moet krijgen. Oude glorie, al bekend bij Dioscorides en Plinius. Nu de stoere wachter in mijn Bellegardetuin.

Ellecompane strengthens each inward part,

A little loosenesse is thereby provoken,

It swayeth grief of minde, it cheeres the heart,

Allaieth wrath, and makes a man faire spoken:

And drunk with Rew in wine, it doth impart

Great help to those that have their bellies broken.