vrijdag, januari 13, 2023

Olijf en olijfboom

Indrukwekkende olijfbomen in de Drôme provencale
Olijven zijn ondertussen algemeen bekende en veel gebruikte vruchten. Vruchten die ik vooral in mijn Franse periode bijna dagelijks at. Of ze lekker zijn? Ja zeker maar toch kan ik mij er nog wel eens over verwonderen dat we zo'n vreemde vrucht smakelijk zijn gaan vinden. Zou dat 'eetcultuur' zijn, dat we vieze natuurlijke producten zo bewerken dat we ze niet alleen eetbaar maar zelfs exquis gaan vinden?

Dat de boom en de olie al in de bijbel bekend waren zal niemand verbazen. Met de wijnstok en de vijgenboom streed de olijfboom om meest waardevolle plant. Olijf kan niet alleen lekker zijn maar ook gezond en dan heb ik het niet alleen over de olijven zelf of over de olijfolie, maar ook over de boom en zijn blad. Smakelijk zijn die geenszins, ik heb ze al eens geproefd.

Dodonaeus over de olijfboom
Het gebruik van het blad was in het verleden minder bekend toch werd het door Dodoens al geadviseerd in zijn Cruydeboeck uit 1554, maar dan vooral voor uitwendige toepassingen, en anders dan het hedendaags gebruik. Die bladeren van den Olijfboom, schrijft hij, sijn goet tot dat wildt vier/ quade voortsetende sweeringhen ende ulceratien/ ende tot andere hittighe swillinghen daer op gheleyt. Die selve bladeren met huenich vermenght/ maken die vuyle sweeringhen suyver ende reyn/ ende doen oock andere quade vergaderinghen sceyden ende vergaen.
Item die bladeren van Olijfboomen sijn goet tot die sweeringhen/ apostumatien/ puysten ende verhittinghen van den mont ende van dat tantvleesch/ sonderlinghe van den ionghen kinderen/ in water ghesoden ende daer mede die mont ghespoelt. 
Tselve sap es oock goet tot die roodicheyt verhitheyt ende sweeringhen van den ooghen/ ende tot die loopende ende draghende ooren/ met collyrien daer toe dienende vermenght.

Hedendaagse kennis. Bloeddruk.
Pas de laatste decennia is het blad bekend medisch bekend geraakt en wetenschappelijk onderzocht om zijn invloed op de bloedvaten en in het bijzonder op de bloeddruk. Het bevat als voornaamste werkzame stof oleuropeïne, een bittere stof die behoort tot de iridoïdglycosiden, waarvan de werking nog ondersteund wordt door polyfenolen zoals het bioflavenoïde luteoline.
Van olijfbladextract is een dosisafhankelijk bloeddrukverlagend effect aangetoond. In standaard dierenmodellen voor het testen van bloeddrukverlagende medicijnen blijkt olijfbladextract de chemisch opgewekte bloed drukverhoging te kunnen neutraliseren. In een klinische trial leidt een waterig extract van olijfblad tot een significante bloeddrukdaling en een klinisch onderzoek bij tweelingen toonde aan dat 1000
mg olijfbladextract na 6 weken leidde tot een significante daling van de systolische bloed druk met 13
mm kwikdruk (en van de diastolische bloeddruk met 5 mm kwikdruk).

Er zijn minstens twee verklaringen voor dit bloeddrukverlagend effect. Vooreerst zou olijfblad door het inhiberen, het remmen van het ACE (Angiotensine Converting Enzyme) de omzetting van angiotensine 1 tot het bloeddrukverhogende hormoon angiotensine 2 afremmen. 
Verder zou olijfbladextract door een anti-oxiderende werking de door het vaatwand geproduceerde stof stikstofmonoxide (NO) beschermen tegen afbraak door vrije radicalen, waardoor de natuurlijke bloedvatverwijdende werking van deze substantie wordt behouden.

Literatuur
  • Olive leafextract. Walker. Kessington Books 1997
  • Olive oil Miracle. Barilla. Keats Good Health Guide 1996
  • Olijfolie. 101 heilzame toepassingen. Frohn.

Geen opmerkingen: