Saffraan tegen ADHD

Saffraan is een specerij die gewonnen wordt uit de stamper van de Saffraankrokus of Crocus sativus. De bioactieve stoffen in saffraan, zoals crocine en safranal, hebben antioxidatieve, ontstekingsremmende en immunomodulerende eigenschappen. Saffraan wordt de laatste tijd vooral ingezet bij angst, depressie en alzheimer omdat het even goed werkt als antidepressiva (imipramine, fluoxetine) en alzheimermedicatie (donepezil).

Saffraan is ook een doeltreffend en veilig alternatief voor methylfenidaat. In een recente dubbelblinde studie werd suppletie met saffraan vergeleken met medicatie met methylfenidaat. Kinderen van 6 tot 17 jaar werden ingedeeld in twee groepen. De ene groep kreeg zes weken lang elke dag methylfenidaat, de andere groep saffraancapsules. De dosis werd aangepast aan hun gewicht. Kinderen onder de dertig kilogram kregen 20 mg, kinderen boven de dertig kilogram kregen 30 mg per dag van de medicatie of het saffraansupplement.
De symptomen van de kinderen werden door hun ouders en leerkrachten geëvalueerd. Saffraan werkte even goed als methylfenidaat (Baziar S, 2019).

Het grote voordeel van saffraan is dat het nog veel andere gunstige effecten heeft en op lange termijn verschillende onderliggende oorzaken van ADHD kan verminderen. Het moduleert de immuniteit, remt inflammatie, vermindert insulineresistentie, beschermt de zenuwcellen tegen schade, herstelt zenuwschade, verbetert het geheugen en het leervermogen, heeft een antidepressieve werking en beschermt de lever tegen toxische stoffen.

De dosis is 30 mg saffraanextract per dag. Kies voor gestandaardiseerde extracten (met minstens 2% crocine en 2% safranal). Saffraan is heel duur. Daardoor zijn er veel minderwaardige producten (met heel lage concentraties saffraan) of vervalsingen (met kurkuma, saffloer, goudsbloem) op de markt.

Referenties
1. Baziar S, Aqamolaei A, Khadem E, et al. Crocus sativus L. Versus Methylphenidate in Treatment of Children with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Randomized, Double-Blind Pilot Study. J Child Adolesc Psychopharmacol. 2019 Feb 11.
2. Urban KR, Gao WJ. Methylphenidate and the juvenile brain: enhancement of attention at the expense of cortical plasticity? Med Hypotheses. 2013 Dec;81(6):988-94.
3. Urban KR, Gao WJ. Performance enhancement at the cost of potential brain plasticity: neural ramifications of nootropic drugs in the healthy developing brain. Front Syst Neurosci. 2014 May 13;8:38.
4. Zuloaga DG, Jacobskind JS, Raber J. Methamphetamine and the hypothalamic-pituitary-adrenal axis. Front Neurosci. 2015 May 27;9:178.

Saffron
Saffron has several useful pharmacological effects, such as antidepressant, anti-inflammatory, antitumor, and radical scavenging capability. Evidence has proven that saffron can be useful in disorders involving the memory and learning disorders like Alzheimer’s disease (Akhondzadeh et al. 2009; Moshiri et al. 2015). Different animal studies have also shown that saffron and its products can improve sexual activity, reduce blood pressure, and enhance learning and memory in addition to their anticonvulsant, anti-Alzheimer, antidepressant, antischizophrenia, anti-Parkinson, and neuroprotective effects (Khazdair et al. 2015). It is generally a safe medication but there are some reports of some adverse effects, such as nausea, vomiting, diarrhea, and bleeding after high-dose saffron use (Schmidt et al. 2007; Modaghegh et al. 2008).

In recent decades, several nonstimulant strategies have been developed for treatment of ADHD. Among these medications, antidepressants are used and have been reported to be effective in improving ADHD symptoms (Banaschewski et al. 2004; Zarinara et al. 2010; Elaheh et al. 2016). Similarly, saffron constituents have also been shown to exert “potential” antidepressant activities in several clinical trials and experimental models. In addition, saffron was more effective than placebo therapy and could be compared with conventional antidepressants like fluoxetine and imipramine (Akhondzadeh et al. 2004, 2005; Akhondzadeh Basti et al. 2007). Thus, we hypothesized that saffron intake would be of benefit in ADHD patients to alleviate symptoms. In addition, having an effect on monoaminergic and glutamatergic systems and a satisfactory safety profile also qualifies saffron as a possible candidate for ADHD treatment (Sarris 2007; Curatolo et al. 2009).

https://www.genengnews.com/insights/could-crocus-sativus-saffron-be-as-effective-as-stimulant-medicines-in-treating-adhd/

Opleidng op zijn Mauriciaans: geurgenoegens

Vanuit Bretagne, voorbij de Mont St Michel in stormachtig weer naar België om kruidencursusjes te geven aan mogelijk toekomstige herboristen. Wat is het leven vreemd mooi om te beleven. Ik beland met motorhome in het propere en licht golvende landschap van Limburg. Vreemde contrasten vind je hier. Vlakbij het brave, propere Sint Truiden stikt het van de hoerenvitrines op de Chaussée d'Amour, maar ik overnacht in mijn kuise camper onder de kerktoren van Mechelen-Bovelingen.

S'anderdaags dus voor een kleine groep getrouwen uitleg geven over kruiden voor de luchtwegen, over slijmstofplanten zoals kaasjeskruid, heemst en weegbree. En natuurlijk wandelen we ook in het verrassend mooie landschap. Menselijk landschap, boomgaarden maar ook holle wegen en we vinden kleine planten die zich nog wat verstoppen voor ruige wind en water. Ereprijs, maarts viooltje, wilde marjolein en de stinkende ballote. Zoete, zware tot muffe geuren, geuren die volgens mijn theorie kalmerend en koesterend werkzaam zijn.

Passend in dat geur-rijtje zijn de overrijpe bessen van de Gelderse roos. In een klassiek boek over seksuele voorlichting uit 1929, Het volkomen huwelijk van Dr. Th. van de Velde, het standaard voorlichtingsboek uit die tijd. Het enige boek ook dat mijn ouders bezaten en dat ik 60 jaar geleden ontdekte in de linnenkast, diep verborgen onder een stapel dekens. In dat zedige boek schrijft Van de Velde over het clitoraal smegma, een zachte vetmassa, die door de daar aanwezige smeerklieren wordt bereid. Hij beschrijft de geur die van aangenaam naar zeer onaangenaam kan overgaan. En... vergelijkt de geur met viburnumbloesem in zijn tuin. 'Zijne pas ontloken bloesems hebben een reuk, die aan dien van vrouwelijke genitalia herinnert. Het valt mij telkens op dat mannen met blijkbare voorliefde aan deze bloesem ruiken....’. En hij schrijft er bij dat zelf zeer onervaren mannen, het graag ruiken.Worden deze bloesems ouder, zegt hij, dan verandert hun reuk meer en meer, om ten slotte het zeer onaangename ranzig-scherp-zoutige kenmerk aan te nemen, dat ons gynaecologen maar al te zeer bekend is.

Vreemd verhaal inderdaad en daarmee loop ik als serieuze herborist het risico verkeerd herinnerd te worden.

Meer over https://dier-en-natuur.infonu.nl/bloemen-en-planten/58256-viburnum-met-vaginale-geur.html
Over maarts viooltje https://dier-en-natuur.infonu.nl/natuur/31199-lentekruiden-speenkruid-sleutelbloem-en-maarts-viooltje.html

Maretak, leven en dood

Voor er bladeren aan de bomen komen toch nog maar eens over de maretak. 's Winters triomfeert deze goudgroene plant doorheen de bladerloze takken van populieren, appelbomen en anderen en toont hij zijn mooie. doorzichtige bessen. Dit verschijnsel zal vermoedelijk wel indruk hebben gemaakt op de oude volkeren. Feit is dat de maretak bij de Kelten en de Germanen zwaar beladen was met een symboliek van overwinning van het leven op de dood, van levenskracht en wedergeboorte. Zo beschreef de Romeinse encyclopedist Plinius de Oudere in zijn encyclopedie Naturalis Historia (77 n.o.j.) een ceremonie rond het afhakken van een maretak die op een eik groeit op de zesde dag van de maand. Die maretak mocht de grond niet raken, want dan zou hij al zijn krachten verliezen, en om die reden werd hij plechtig opgevangen op een wit laken.

In de Scandinavische en Germaanse mythologie was de maretak gewijd aan Balders moeder, Frigg. en aan de god Donar of Thor. De maretak speelt een cruciale rol in de Baldermythe. Frigg, Odins vrouw. wou op zeker ogenblik haar zoon Balder. de hulpvaardige, welbespraakte en stralende lichtgod beschermen door alle elementen. dieren en planten te doen zweren dal ze hem nooit pijn zouden doen. Maar in haar ijver vergat Frigg dit te vragen aan een klein maretakscheutje dat hoog in de kruin van een boom groeide. Loki, Balders jaloerse broer. speelde zijn moeders vergetelheid subtiel uit. Hij maakte een pijl uit maretakhout en gaf die aan zijn blinde broer Hödr met het verzoek de pijl naar Balder af te schieten: Balder was immers toch onkwetsbaar ... Hödr ging te goeder trouw op Loki 's voorstel in en schoot zijn broer Balder dood. Met Balders dood begon ook de godendeemstering ( Ragnarök) en de ondergang van de wereld.

Helmkruid voor mijn gewrichten?

Ik wil het helmkruid eens uittesten om mijn enigszins versleten heupgewrichten te ondersteunen. Zeer lang geleden is deze plant mij voorgeschreven geweest door de vader van de gemmotherapie Dr. Paul Henry om mijn regelmatig terugkerende pancreatitis te genezen. Of het dit helmkruid is dat mijn pancreasontstekingen genezen heeft, weet ik niet zeker, wat ik wel weet is dat mijn pancreasproblemen daarna volledig verdwenen zijn.
Misschien is het helmkruid dan toch wel de plant die bij mij past en als ik dan lees dat er ook iridoïden inzitten, stoffen die ook in de artroseplant bij uitstek duivelsklauw aanwezig zijn, dan ik mijn keuze voor het gebruik van deze Scrophularia nodosa snel gemaakt.

In de volksgeneeskunde worden de knolletjes gebruikt bij aambeien. In het Turnhoutse werd het zelfs speenkruid genoemd en gebruikt als aftreksel (thee) met melk ipv water. Vreemd genoeg wordt wetenschappelijk nu in plaats van de wortels de bovengrondse delen (blad) van het helmkruid geadviseerd. 

Helmkruid wortelknollen / Scrophularia nodosa

La scrofulaire (Scrophularia nodosa). Les parties aériennes contiennent des composées identiques à l’harpagophytum. Elles contiennent des iridoïdes (l’harpagoside mais aussi l’aucubine qui agit en synergie avec celle-ci), des acides phénoliques, des hétérosides flavoniques, des saponosides et un dérivé anthraquinonique (la rhéine). La scrofulaire a des propriétés antiinflammatoires et analgésiques et est traditionnellement utilisée dans le traitement symptomatique des manifestations articulaires douloureuses mineures. Son utilisation à la place de l’harpagophytum est ainsi justifiée d’autant plus que la scrofulaire est très répandue contrairement à l’harpagophytum qui ne se trouve que dans le désert de Namibie.

L’extrait fluide de plante fraiche standardisé (EPS) de scrofulaire est plus concentré en harpagoside que d’autres formes galéniques d’harpagophytum et de scrofulaire. L’harpagoside et l’aucubine sont responsables d’une inhibition de l’expression d’ARNm et de la synthèse protéique de cytokines pro-inflammatoires (TNF-α, d’IL-6), inhibent la cyclo-oxygénase-2 et la NO synthétase inductible ce qui provoque une réduction des prostaglandines et du NO (monoxyde d’azote) qui sont des médiateurs
de l’inflammation.

La scrofulaire n’a aucune toxicité rapportée et est très bien tolérée, cependant son utilisation est déconseillée en cas d’ulcère gastro-duodénal, d’insuffisance cardiaque ou de l’administration concomitante d’anti-arythmique ou d’anticoagulant. Elle peut être associée à d’autres plantes anti-inflammatoires (Saule, Reine des Prés, Cassis, Curcuma..).(Bruneton 1999, Wynn and Fougère 2007)

Meer over helmkruid. https://sites.google.com/site/kruidwis/planten-van-a-tot-z/scrophularia-sp-helmkruid

Bosbaden

Het meest onderschatte deel van je immuunsysteem is dat van de natuurlijke afweer: het deel van je immuunsysteem dat bijna reflexmatig in actie komt als een ziektekiem je lichaam binnendringt. Of als een cel verandert in een kankercel. Een belangrijke rol in die natuurlijke afweer wordt vervuld door Natural Killer Cells. Volgens een al wat oudere Japanse humane studie maakt het lichaam meer Natural Killer Cells aan als je verblijft in een natuurlijke omgeving waar veel bomen zijn.

Studie
De onderzoekers lieten 12 gezonde mannen van 35-65 jaar 3 dagen doorbrengen in de bossen [Forest bathing trip]. Bij een andere gelegenheid bezochten de mannen gedurende 3 dagen een stad [City tourist trip]. De onderzoekers zorgden ervoor dat de mannen tijdens beide gelegenheden hetzelfde aten en evenveel bewogen.

Resultaten
Al op de eerste dag van hun verblijf in de natuur steeg bij de mannen het aantal Natural Killer Cells. Vier weken nadat ze weer waren teruggekeerd naar hun woonplaats was het aantal Natural Killers Cells in hun systeem nog steeds verhoogd. Het verblijf in de stad had daarentegen geen positief effect op het aantal Natural Killers Cells.
Op de activiteit van de Natural Killers Cells had het verblijf in de bossen eenzelfde positieve effect.

Mechanisme
De natuurlijke omgeving van de bossen verlaagde de concentratie adrenaline in het bloed van de proefpersonen. Dat suggereert dat een natuurlijke omgeving stress vermindert. Dat zou op zichzelf in theorie al een positief effect op de Natural Killers Cells kunnen hebben.

De onderzoekers vermoeden dat ook phytoncides een rol van betekenis spelen. Pytoncides zijn vluchtige stoffen die bomen afgeven, en die volgens fundamenteel onderzoek een positief effect hebben op de gezondheid. De Japanners vonden fors hogere concentraties in de lucht van de bossen die de proefpersonen tijdens hun forest batching trip bezochten dan in de lucht van de stad van hun city tourist trip.

Conclusie
"A forest bathing trip can increase human Natural Killer Cell activity, [and] the number of Natural Killer cells", schrijven de onderzoekers. "Forest bathing may contribute to decreased stress and improved immunity, and phytoncides from trees may partially contribute to this effect."

Bron:Int J Immunopathol Pharmacol. 2008 Jan-Mar;21(1):117-27.

Winterse eik Quercus robur

Winterse bomen trekken mij het meest aan. Ze geven zich letterlijk en figuurlijk bloot. Vooral de eik valt mij aan het eind van de winter extra op. Stoer en toch teder. Kwetsbaar klaar om aan een nieuw groei-jaar te beginnen. Het moment om hem aan te raken. Niet om hem te omhelzen maar om deze Quercus met één hand stevig aan te raken of om er met je rug, wervel tegen wervel rechtop tegen aan te leunen.

Onze oude eik in Bretagne

De Romeinen noemde de eik al quercus. "Robur" staat voor kracht en sterkte en heeft onder andere betrekking op het harde hout van deze boom, maar ook op zijn inwendige kracht die hij aan de mens doorgeeft. Waar de naam eik van afkomstig is is niet duidelijk. Op IJsland, waar bijna geen bomen groeien, wordt elke boom met het woord "eik" aangeduid.

De indrukwekkende eik stond vanouds bij alle volkeren in hoog aanzien. De diep wortelende, met het water verbonden eik trok de meeste blikseminslagen naar zich toe. Dat is waarschijnlijk de reden waarom hij werd gerekend te behoren tot de God van de bliksem, de hoogste godheid: bij de Grieken tot Zeus, bij de Romeinen tot Jupiter, bij de Germanen tot Donar en bij de Kelten tot Tanaris. Omdat de eik de bliksem aantrekt wordt bij onweer gezegd: "Eiken moet je wijken, beuken moet je zeuken." Ook vrouwelijk godheden werden toegewezen aan de eik, de voedselbrenger: Ana of Dana, de Keltische oermoeder, openbaarde zich in de eik, en voor veel dieren is de eik zowel hun huis als hun bron van voedsel.

De heilige eik was de plaats voor bijeenkomsten; daar werd recht gesproken of werd de goden om raad gevraagd. Als onder de eik een onwaarheid werd gesproken kwam er onheil over de gemeenschap of groeiden er geen eikels meer aan de eik; eikels waren waardevol als vervanger van meel en als varkensvoer. Onder de eik werden geloftes afgelegd en Socrates zwoer al "bij de eik". De Engelse koning plantte bij zijn kroning deze sterke boom. Bij de Kelten was de eik de poort van het oude naar het nieuwe jaar, waarbij het nieuwe jaar overigens begon met de zomerzonnewende.
De hoog opgroeiende en diep wortelende eik verbindt de bovenwereld met de onderwereld en was daarom voor vele volkeren een orakelboom. De priesteressen en druïden hoorden het orakel spreken in het ruisen van de bladeren. Als wereldboom steunde de machtige eik de hemel en voorkwam dat deze op de aarde neerstortte. De volkeren van vroeger waren dan ook ontzet toen veroveraars als Caesar of missionarissen de heilige eiken gingen kappen.

Meer over de eik. https://sites.google.com/site/kruidwis/planten-van-a-tot-z/quercus-eik

Knoflook in Ortus Sanitatis

Op winterse dagen snuffelen in oude kruidenboeken. Een mooie en nuttige bezigheid voor een herborist. Wat zeggen de 'Ouden' en de 'Nieuwen' over knoflook. 

Galenus spreekt dat knoflook heet en droog is in de derde graad. Platearius en andere meesters spreken dat het warm en droog is bij de vierde graad. Serapio in het boek aggregatoris in het kapittel Thaum spreekt dat er zijn twee soorten knoflook, se ene wild en de andere tam en hebben beide gelijk een natuur. Avicenna spreekt dat knoflook beneemt en verdrukt de gezwellen des mensen in het lijf waar die zijn, het gegeten. En weekt ook zweren en opent ze en trekt erg uit de etter, die gekookt en daarover gelegd.

Met knoflooksap gesmeerd het hoofd doodt de luizen en ook de neten die daarop groeien en is ook goed tegen de haaruitval genaamd alopicia (zie onderzoek). Knoflook as met honing gemengd en op de huid gestreken beneemt de kwade gestalte van de huid, morfeem genaamd. Deze as alzo genuttigd heelt kwade zweren die geopend zijn, daarin gestrooid. Item knoflookas met honing en meiboter gemengd maakt een reine gladde huid die met ruigheid en uitslag overtrokken is, zich daarmee bestreken na het bad.

Item knoflook is schadelijk de ogen. Item knoflook gekookt en dan genuttigd maakt heldere stem en beneemt het oude hoesten en reinigt de borst als ze verkouden is. Knoflook gekookt met zijn kruid met wijn en dan gedronken maakt erg goed plassen en brengt ook alzo genuttigd de vrouwen hun ziekte genaamd menstruatie. En trekt ook uit secundina, dat is de nageboorte, de buik daarmee bestreken of de reuk van knoflook zal die vrouw van onder af naar haar schaam laten dampen en zal op een aarden stoel zitten met gaten en zich onder om bedekken.

Platearius spreekt; Wie met vrouwen te doen hebben wil die vermijdt knoflook want het verdrukt de zaden genaamd sperma, dat is de natuur van de man, en welke daarvan zich nuttigt die ontstaat daarvan grote ziekte. Welke overtrokken was met kwade koude vochtigheid, inwendig of uitwendig van het lijf, die eet vaak knoflook. Geen vergiftig dier steekt de mens die het genuttigd heeft met wijn. Als een dolle hond gebeten heeft, die neemt knoflook, vijgenbladeren, kamille bloemen, van elk gelijk veel, en kook die in water en stoot die en maak daaruit een pleister en leg het op dat dieren beet, hij geneest gelijk.

Knoflookgeur verdrijft allerhande wormen die vergif bij hen dragen. Knoflook gekookt met azijn en opgedronken met honingwater genaamd mulsa verdrijft de spoelwormen en allerhande wormen in de buik.

Knoflook in vijgenolie gekookt heelt vergiftige beet aan benen en aan andere leden des lijf. Met deze zalven verdrijft men het kwade ongemak en gezwellen, uitwendig daaraan gestreken. Item knoflook gekookt met melk en die gedronken beneemt peri-pneumonie, dat is een zweer aan de longen. Dioscorides spreekt; Wie de waterziekte heeft dat van koude materiën komt, genaamd yposarca, die neemt knoflook en Centaurea en kook die in wijn en drink het, hij geneest.

Item Pythagoras, een meester, spreekt; Dat knoflook gestoten en daarin gemengd koriander en alzo genuttigd met wijn verdrijft dat lendenpijn en helpt ook die er zo zwaar ademt. Alzo genuttigd dezelfde drank weekt de buik. Item knoflook met bonen gekookt en gestoten en daaronder gemengd olijvenolie of boommoszadenolie en daaruit gemaakt een zalf, deze zalf dient erg goed de slaap, genaamd tempora, mee bestreken voor die hoofdpijn.

Item knoflook die mag lichtelijk veranderd worden in venijn alzo; Neem de zaden daarvan en zaai het, daarvan wordt knoflook, van dezelfde knoflook neem de zaden en zaai het voor de tweede keer, dat doe je vijf of zes maal, dan is de laatste verandert in venijn. Daarom zal men de knoflook planten en niet zaaien en gebeurt gewoonlijk van den tuinders, hoewel ze de oorzaak niet goed weten. Item. Wie vele malen en steeds knoflook eet brengt dat hoofdpijn en is ook brengen onreinheid van het bloed genaamd lepra.

Ook is knoflook bijzonder boos rauw gegeten voor de ogen. Item knoflook gekookt of gebraden met mastiek en bertram poeder, daarvan de muil gewassen is goed tegen die tandpijndagen.

Item. Knoflook is goed de arbeidende mensen die staand water drinken en eten ook koude onverteerbare spijzen. Daarom spreken de leraar dat knoflook een teriakel is van der boeren. Want knoflook is rechtvaardigen en goed maken dat water genuttigd van de boeren.

Uit ‘Gartten der Gesundtheyt, tuin van gezondheid, garden of health, Ortus sanitatis’ uit 1485.

Allium tegen haaruitval?  Even zoeken op Pubmed en.......
J Dermatol. 2002 Jun;29(6):343-6. Onion juice (Allium cepa L.), a new topical treatment for alopecia areata. Sharquie KE1, Al-Obaidi HK.
One small study published in the Journal of Dermatology indicated that applying onion juice to the scalp might help hair regrow in some people.
The study involved participants who had alopecia areata, which is a non-scarring, patchy form of hair loss.
Researchers found that hair growth started after 2 weeks of using onion juice, which was applied to the scalp twice daily.
Almost 74 percent of participants had some hair regrowth after 4 weeks, and at 6 weeks about 87 percent experienced hair regrowth. Both males and females participated in the study and the hair regrowth was higher among males.
Although the study did indicate positive results, it was small with only 38 participants.

En ..... Hajheydari Z, Jamshidi M, Akbari J, Mohammadpur R. Combination of topical garlic gel and betamethasone valerate cream in the treatment of localized alopecia areata: A double-blind randomized controlled study. Indian J Dermatol Venereol Leprol 2007;73:29-32. Garlic is a very commonly used home remedy in the treatment of alopecia areata in India and even in the rest of the world. One study analyzed the effect of a combination of topical garlic gel and betamethasone valerate ointment in alopecia areata in a double-blind study. The study found the combination useful in majority of the patients with a statistically significant difference between the treatment and control groups.

Zie ook https://sites.google.com/site/kruidwis/fytotherapie/haargroei

Haneklootjes, menhirs en maretakken.

Tijdens onze kruiden- en druidenwandeling bij Weris komen we ook de eerste, frisse blaadjes van het speenkruid tegen. Niet verwonderlijk, het is elk jaar weer als eerste frisgroen van de partij.

Menhir, maretakken en mist. Weris op zijn best.

 Voor mij is deze deze Ficaria verna het kruid van het zeer vroege voorjaar. In het verleden werd het plantje nog al eens vergeleken met de Stinkende gouwe, zo noemde Dodoens het Kleine gouwe, een oude Franse benaming is Petite chelidoine en een Engelse naam is Lesser-celandine. Niet verwonderlijk die vergelijking want het zijn allebei planten die, zo vroeg al, mooi fris groen zijn en geel bloeien. Al lijken ze verder helemaal niet op mekaar. In 1644 schreef Dodoens reeds dat de wortelkens met aanhangende greynkens van het Speencruydt te ghebruycken zijn om de speenen te genesen: want de speenen oft anbeyen met het sap van dit cruydt met wijn oft pisse van den krancken (ja, je leest het goed) ghemengelt zijnde, dikwijls gewassen ende ghenet, worden kleynder ende in een getrocken ende verdroogen heel.

Mijn commentaar: een kruid laten trekken in urine van de persoon in kwestie vind ik een interessante gedachte. Met die 'kruidenthee' als kompres kon je dan je aambeien of speen behandelen. Een andere oude interessante naam van het Speenkruid is Haneklootjes, de mensen zagen in de langwerpige verdikte wortels een gelijkenis met de teelballen van een haan. Dat lijkt mij beter getypeerd dan de overeenkomst met aambeien. Volgens de signatuurleer (het uiterlijk van een plant geeft aan voor welke ziekte het kruid gebruikt kan worden) zou Speenkruid dus niet alleen goed moeten zijn tegen aambeien maar ook tegen teelbalkwalen of, met enige fantasie, tegen te zwak zaad.

We komen in de winter natuurlijk niet alleen naar Weris om de minuscule speenkruidjes te bewonderen, maar eerder om eeuwenoude rechtopstaande stenen, menhirs te aanschouwen. Deze monumenten zijn hier ooit door onze verre voorouders kwistig rondgestrooid. Alhoewel rondgestrooid? Eerder strikt gepland en met enorme inspanningen op de juiste plaats gebracht. Stenen rechtop geplant zoals bomen en struiken. Betekenis geven aan het landschap. Is dat de functie van een herborist?

Mijn uitzicht: winterse berken

Twee, zowat in elkaar verstrengelde berken, bepalen mijn huiselijk uitzicht. Achter  de berken diep onder mij en soms in mist gehuld bevind zich de Maas. Bijzonder gevoel is het wel, alsof ik, net zoals eksters en eekhoorns, in de kruinen van de bomen woon. 

Dat ik berken wil beleven, er over nadenken, ze wil beschrijven, is dus vanzelfsprekend. En inderdaad verhalen, gebruiken en praktische toepassingen met deze bomen zijn er genoeg.

De zachte berk was vroeger bekend onder de naam Betula odorata Bechst. (welriekende) Dit vanwege de naar hars geurende afscheiding van de jonge blaadjes. In de oudheid zouden die bladeren als amulet tegen jicht gebruikt geweest zijn. Het berkenblad, 10 gram op anderhalf kopje, heeft een sterke urinedrijvende werking, goed tegen huiduitslag, reuma, jicht en waterzucht. Het bladafkooksel in wijngeest, 1 tot 10, werd met etherische olie geparfumeerd en als hoofd en haarwasmiddel aanbevolen.

De  berkenbast werd ooit als schrijfmateriaal gebruikt. Hierover bestaan  nog  getuigenissen van de zestiende eeuwse Duitse kruidkundige   Hieronymus Bock (Tragus, 1498-1554) die in Zwitserland nog zelf teksten zag, geschreven op berkenbast.  Een  vergelijkbaar  verhaal is bekend over een  boek,  geschreven op berkenbast dat in Brussel in 1662 werd geveild. Plinius de Oudere vermeldt dat in Gallië  toortsen  van berkenschors  werden  gebruikt  bij huwelijksfeesten   en   als   geluksbrengers.
Nog op het eind van de zeventiende de eeuw schrijft de  Nederlander  Abraham  Munting  in  zijn ‘Nauwkeurige  beschrijving  der  aardgewassen’dat dit gebruik in zijn tijd nog stand hield bij de landlieden. Hij schrijft ‘zij rollen ze in malkander;  steeken ze in eenige vette stof,  of vullen  ze  met  pek, hars en diergelijke vuurvattende dingen.’ Een dergelijk gebruik vindt men ook enkele decennia eerder vermeld in Dodoens kruidenboek.
De berkentwijgen of berkenwisjes hebben niet  alleen  de  naam  de  beste  ‘natuurlijke’ bezems  te leveren, ze waren in de handen van de schoolmeester in vrijwel alle scholen tot een flink eind in de twintigste eeuw nog  een  geducht  middel  om  ontzag  af  te dwingen.  Tal  van  ongehoorzame  leerlingen kwamen  immers  onzacht  in  aanraking  met de berkenroede.
Het  berkenhout  levert  goed  brandhout. Ontgonnen heiden werden om die reden vaak beplant met berk. Het hout werd ook door klompenmakers  gebruikt. 

Het belangrijkste medicijn uit de berk kan in het voorjaar gewonnen worden. Tegen de tijd dat de bladeren in het blad komen begint het bloed van de berk sneller te stromen. Die stroom wordt in februari op gang gezet en gaat door totdat de bladeren voldoende water kunnen verdampen.  Dit vocht is bekend als berkenwater. Men kan dit tappen door dwarse insnijdingen te maken in de zuidzijde van de schors of een gat te boren waar een kurk in gestoken wordt en in die kurk een slangetje te bevestigen die aan de andere zijde in een fles uitmondt.
Dit water is een oeroud middel tegen blaasziektes, reuma en longziektes. Het is de berkenmede, de levenskracht van de berk waarmee men zich in het voorjaar versterkt. Deze grote lentekracht drinkt men zwijgend, de oerbron van het levens schenkt vruchtbaarheid aan jonge paren en gaf in de eindeloze heidevelden lafenis aan de herders. Het is een versterkend middel voor de “breukige “ mannen, die vroeger als impotent golden.

En ja, gewoon in de winter naar die sierlijke maar o zo krachtige berken staren, helpt al om de koude winter levenskrachtig door te komen

Cannabis bij fibromyalgie

Uit een recente studie blijkt dat de gestandaardiseerde cannabis van het bedrijf Bedrocan met een hoog THC-gehalte (tetrahydrocannabinol) effectief is bij pijnbestrijding bij fibromyalgie. Cannabis met alleen cannabidiol (CBD) geeft daarentegen helemaal geen verlichting. Het onderzoek is uitgevoerd door het Nederlandse Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). De resultaten zijn hoopgevend en volgens professor Albert Dahan, hoofd van de wetenschappelijke onderzoeksafdeling Anesthesiologie van het LUMC, is dit het eerste echte wetenschappelijke bewijs dat twee producten van Bedrocan werken bij fibromyalgie.

Fibromyalgiepatiënten ervaren chronische pijn die onder meer gepaard gaat met slaapstoornissen, allergieën en darmklachten. In totaal deden twintig patiënten aan het onderzoek mee. Zij kregen drie verschillende cannabisproducten toegediend met behulp van een verdamper: Bedrocan®, Bediol®, Bedrolite® en placebo-cannabis zonder cannabinoïden, de inhoudsstoffen van cannabis. Bij de producten Bedrocan en Bediol ervaarden patiënten significant minder drukpijn in vergelijking met het placebo. Bovendien gaven veel respondenten aan verlichting van hun spontane pijn te ervaren na gebruik van Bediol.

Professor Dahan hierover: “Fibromyalgiepatiënten ervaren met name drukpijn aan spieren en pezen. Omdat alleen de producten Bediol en Bedrocan goede resultaten laten zien, en de CBD-variant Bedrolite totaal niet, geeft ons dat de indicatie dat met name THC effectief is bij deze specifieke aandoening.”

Patiënten moesten voor het onderzoek naar het ziekenhuis komen. Voor en na de toediening van de cannabis vonden allerlei onderzoekjes plaats. Bij één experiment werd een gewicht gelegd op de spier tussen de duim en wijsvinger. Dahan: “Gezonde mensen kunnen tien kilo aan. Bij een fibromyalgiepatiënt is één kilo al pijnlijk. Maar na toediening van een Bedrocan-product met THC zagen we dat dezelfde patiënt ineens tien kilo kon hebben.”

Verder onderzoek is nu nodig om te bepalen of dezelfde mate van pijnverlichting kunnen worden gereproduceerd in een langetermijnonderzoek met fibromyalgiepatiënten. Dahan: “De volgende studie vindt bij patiënten thuis plaats. Ik wil dan onderzoeken of THC ingezet kan worden als opiaatbesparend middel. Heel veel mensen gebruiken, en misbruiken opiaten als oxycodon. Wij denken dat je veel minder oxycodon hoeft voor te schrijven als je die mensen ook de mogelijkheid geeft om THC te gebruiken.”

Meer over Cannabis https://sites.google.com/site/kruidwis/planten-van-a-tot-z/cannabis medisch en https://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/41991-hennep-door-de-eeuwen-heen.html

Baden in het bos

Dat bomen een hechte gemeenschap vormen en met elkaar communiceren, dat kwamen wetenschappers een paar decennia geleden al op het spoor. 
De eerste die bewijzen leverde over het intelligente communicatiesysteem van bomen was de Canadese ecologe Suzanne Simard. Ze toonde aan dat bomen, dankzij het gigantische ondergrondse netwerk van wortels en schimmeldraden die hen verbinden, een enorme capaciteit hebben tot zelfgenezing. De verbindingen werken als een soort internet, waarlangs niet alleen informatie wordt doorgestuurd  over nakend gevaar, zoals insecten, parasieten of blad-etend wild, maar waarlangs ook koolstof en voedingsstoffen doorgestuurd worden. 

Simard toonde verder aan dat moederbomen overtollige koolstof naar hun eigen nageslacht zenden, naar de kind-scheuten die in hun nabijheid opschieten uit hun gevallen vruchten. Moederbomen beperken zelfs hun eigen wortelgroei zodat hun kinderen genoeg groeiruimte krijgen. Wanneer een oude  moederboom sterft, pompt die langzaam alle overgebleven koolstof naar de andere bomen, samen met een hele hoop verdedigingssignalen. “Words of wisdom”, volgens Simard, afscheidswoorden om te overleven. Door die informatie uit te wisselen, maken bomen de weerbaarheid van hun bosgemeenschap veel groter. In een bos geldt geen darwiniaans survival of the fittest. Wel integendeel: bomen helpen elkaar effectief te overleven.

De Duitse ex-boomkapper en tegenwoordig innig bomenliefhebber Peter Wohlleben heeft het ook over families en over moeder- en vaderbomen. Een paar jaar geleden schreef hij de bestseller 'Het verborgen leven van bomen', waarin hij zijn persoonlijke observaties gebruikt om resultaten van wetenschappelijk onderzoek zoals dat van Suzanne Simard te illustreren. Het boek is een erg liefdevolle beschrijving van een onbekende en ongelooflijk fascinerende wereld. Ook Wohlleben verwondert zich over zoveel solidariteit tussen bomen, al hebben bomen wel een voorkeur voor hun eigen soort, zegt hij. Ze zullen eerst hun eigen ‘kinderen’ helpen, dan hun eigen boomsoort, en pas dan een andere boomsoort met wie ze het kunnen vinden. Er zijn ook boomsoorten die sowieso niet kunnen rekenen op hun hulp of sympathie. Ook in de natuur kent solidariteit blijkbaar grenzen.

Een onderzoeksteam van de Universiteit van Bonn, zo vertelt Wohlleben, is ervan overtuigd dat boomwortels hersenachtige structuren bevatten om informatie door te geven die dan tot gedragsverandering leidt en de boom op die manier doet overleven.
Mogen we dan besluiten dat bomen echt zoiets als verstand hebben? Beschikken ze over een bewustzijn? Een wil? Ze hebben in ieder geval een taal. Ze zullen ultrasone geluiden voortbrengen als ze erg veel dorst hebben. Die ultrasone geluiden zijn een gevolg van trillingen die ontstaan als de waterstroom van de wortels naar de bladeren in de stam wordt onderbroken. Het zou goed kunnen dat die ultrasone geluiden waarschuwingskreten zijn voor andere bomen, dat het water opraakt, aldus Wohlleben.

Bomen hebben dus een soort intelligentie.  Een bos heeft geneeskrachtige eigenschappen, individuele bomen evenzeer. De positieve invloed van bomen op mens en natuur is de laatste jaren blijkbaar in ontelbare studies bewezen. Dat ze de lucht zuiveren en door hun uitzicht de stadsmens wat rust kunnen geven, is maar een fractie van wat bomen daadwerkelijk voor mensen kunnen betekenen. Ettelijke studies geven aan dat mensen die leven in de nabijheid van bomen of gaan wandelen in bossen meteen een gezondere bloeddruk krijgen. Wie een lagere bloeddruk wil, moet naar een loofbos trekken, wie een hogere bloeddruk wil, begeeft zich beter naar een naaldbos.

Patiënten in kamers met uitzicht op bomen genezen sneller. Mensen met alzheimer hebben minder crisismomenten en fleuren op. Kinderen zijn veel meer gefocust. Bij volwassenen wordt de aandacht en bovendien een positief humeur aangescherpt. Stress heeft veel minder invloed bij mensen die zich in de nabijheid van bomen bevinden. Kinderen met ADHD vertonen veel minder symptomen na een wandeling door een bos. Enzovoort. Zie ook http://chicagorti.org/TreeBenefits

In het fantastische boek Blinded by Science gaat de Britse Matthew Silverstone op een schitterende manier op zoek naar antwoorden die de wetenschap niet of maar half geeft. Silverstone las zowat alle studies die ooit gemaakt zijn over fenomenen die moeilijk te verklaren vallen – over de eigenschappen van water, de invloed van de zon, de maan, bijen, vogels, planten en bomen. Daarbij gaat hij uit van de bewezen premisse dat mensen, water, aarde, planten en materie een zekere vibratie of elektromagnetische trilling bezitten. Soms raakt die vibratie bij mensen verstoord door de aanwezigheid van ‘zwervende’ trillingen van apparaten, van wifi-straling of van nefaste chemische elementen. In zijn uiteenzetting zouden bomen in staat zijn om bij aanraking de goede vibraties in het menselijk lichaam terug te herstellen door de kracht van hun eigen energie, dus door hun eigen inherente trillingen. Het klinkt misschien vreemd als je het hier leest, maar het houdt wel steek als Silverstone het uitlegt, gestaafd door verschillende wetenschappelijke studies.

Bosbaden 

Is er al een echte oorzaak gevonden, naast de onomstotelijke vaststellingen van positieve invloed, waarom bomen eigenlijk genezend werken? In Japan beseffen ze al veel langer dat bomen mensen gezonder kunnen maken. Sinds 1982 wordt ‘bosbaden’ daar door de overheid gepromoot als algemene therapie. Onderdompeling in een bos. Je hoeft met dat bosbaden geen kilometers te gaan wandelen. Gaan zitten onder een boom is dus ook goed. De kracht van bomen zit in Japan zo hard verweven in de cultuur en in de levensfilosofie, dat de overheid er 4 miljoen dollar voor over had om te onderzoeken waarom bomen zo goed zijn voor mensen. Dankzij dat onderzoeksgeld toonde professor Qing Li van de Universiteit van Tokio aan dat het menselijke immuniteitssysteem aanzienlijk beter wordt in de nabijheid van bomen, en wel specifiek dankzij het inhaleren van de essentiële oliën of zogenaamde phytonciden die bomen uitstoten als verdediging tegen insecten en bacteriën. De killercellen in ons eigen systeem worden door de phytoncide-geur van de bomen zo hard gestimuleerd dat ze prompt de aanvallers van onze goede cellen verslaan. Aromatherapie in de natuur.  Kruidengeneeskunde zonder de planten op te eten.

https://www.ted.com/talks/suzanne_simard_how_trees_talk_to_each_other/discussion?source=tumblr&language=nl

De legende van He Shou Wu

Polygonum multiflorum / wortel eigen oogst

Er is een oud verhaal dat de ontdekking van He Shou Wu Polygonum multiflorum beschrijft. Lang geleden woonde Neng Si, een arme man, helemaal alleen in een bosrijk gebied in China. Hij was geboren met een zwak gestel. Vanwege zijn chronische zwakheid, was hij nooit getrouwd en had alle hoop op een gezin al lang opgegeven. Ondertussen was hij ook nog aan de drank geraakt.

Ondanks alle tegenslag, was hij een enthousiast volgeling van het Taoïsme en was hij vaak in de buurt van zijn Taoïstische leraar in de bergen. Op een dag, hij was toen 58 jaar, viel hij dronken in een diepe slaap. Toen hij ontwaakte, viel zijn oog op een paar in elkaar verstrengelde wijnranken. Het leek alsof die druivelaars de liefde aan het bedrijven waren. In een grillige bui groef hij de knobbelige wortel van de plant op en nam die mee naar zijn huisje. Niemand in zijn dorpje kende het kruid. Een kluizenaar uit de bergstreek zag hem ermee lopen en zei 'Die klimplant heeft op een bijzondere wijze je aandacht getrokken. Ongetwijfeld is het de bedoeling dat deze plant je gaat dienen als een goddelijke drank. Waarom ga je het niet gebruiken?' Neng Si stemde daarmee in en ging snel naar huis om de wortel tot poeder te vermalen. Hij nam wat poeder met water op een lege maag, en bleef dat elke dag doen. Tot zijn grote verbazing voelde hij na zeven dagen, een hem onbekende stroom van vitaliteit door zijn aderen stromen. Hij verdubbelde zijn dagelijkse dosis en maanden later voelde hij zich oersterk! Weldra trouwde hij een mooie jonge vrouw met wie hij meerdere kinderen kreeg. En.... hij leefde nog lang en gelukkig.

Bovendien verteld de legende dat zijn grijze haar in enkele jaren tijd veranderde van wit naar zwart, dat zijn losse tanden weer stevig vast kwamen te zitten, zijn uiterlijk werd weer jeugdig! Hij nam de naam 'Old Black Hair', ofwel 'He Shou Wu' aan. Later hebben zijn zonen het kruid naar hun vader genaamd, He Shou Wu. Later veranderde hij zijn naam in Neng Si (hij die in staat is nageslacht te produceren).

De juiste voorbereiding ontluikt al haar krachten!
De knol van He Shou Wu (Polygonum multiflorum) moet speciaal worden bereid om veilig te kunnen gebruiken. Verse niet verwerkte He Shou Wu bevat nauwelijks versterkende effecten en kan zelfs bijwerkingen geven. De vers geoogste He Shou Wu knollen worden gesneden en dan gestoomd in zwarte bonensoep in een verhouding van 10 delen He Shou Wu op 1 deel zwarte bonen. Totdat de soep ingekookt is. Daarna worden de nu voorbewerkte wortels gedroogd.

Meer over Polygonum multiflorum https://sites.google.com/site/kruidwis/planten-van-a-tot-z/polygonum-multiforum-fo-ti-tieng

Kruidwis

Het boek van Mellie Uyldert, waar ik het nu nog eens wil over hebben, noemt Plantenzielen, het was zowat 10 jaar geleden dat ik het nog echt gelezen had, maar in de Kerstperiode heb ik de neiging om dat soort spirituele kruidenboeken nog eens, met gemengde gevoelens, ter hand te nemen en te lezen. Als nuchter mens lijken mij de feiten die er beschreven worden nogal twijfelachtig maar de fantastische, sprookjesachtige sfeer, die uit het boek zweeft, wil ik af en toe wel graag ondergaan.

Mellie heeft het in dit boek ook over de zogenaamde Kruidwis, een boeket wilde planten die niet bedoeld waren om het huis te versieren maar om mens en dier te beschermen tegen reële en ingebeelde belagers. De Kruidwis werd opgehangen of verbrand in huis of stal. Een soort ontsmetten. Afhankelijk van het aantal planten dat er gebruikt werden noemden men deze boeketten negenderhand of vijftienderhand. De negenderhande kruidwis werd tegen midwinter verbrand op gloeiend houtskool in de koperen rookpan met lange steel, met deze smeulende pot ging de boer in de vier heilige rooknachten St. Thomasdag, Kerstmis, Nieuwjaar en Driekoningen, door huis en stallen ter zuivering.

Deze kruidwisplanten moest op 14 augustus voor zonsondergang en zonder messnede geplukt worden (ijzer onttrekt er kracht aan). In het midden stond de alant of Odinskop (Odin of Wodan is Mercurius, die o.a. luchtwegen, adem en spraak beheerst). De alantwortel is een der beste ontslijmende middelen bij bronchitis en astma, men moet een deel afkoken en een ander deel koud uittrekken in water, dan beide aftreksels vermengen en drinken. De alant heeft een goudgele bloem (Zon). Wodan-Mercurius is in Noord-Europa de hoofdgod (denkpool), terwijl Jupiter-Donar-Thor dat in het zuiden is (levenspool). Daaromheen werden het leverkruid, Keltische valeriaan, bijvoet, citroenkruid, alsem, O.L.V. bedstro, bitterzoet en boerenwormkruid geschikt. Soms ook duizendblad en wijnruit.

De vijftienderhande kruiden hadden de toorts in het midden en daaromheen: lisdodde, grote pimpernel, sint-janskruid, akkerklokje, blauwe knoop, karwij, hertsmunt, boerenwormkruid, wijnruit, mattenbies, lavas, bitterzoet en vijfvingerkruid. Je vindt in de literatuur natuurlijk ook wel anders samengestelde boeketten. Deze kruiden moesten met een bitterzoet-stengel driemaal omwonden worden. Men gebruikte deze kruiden ook wel om er een soort thee van te maken en voegde dat aftreksel toe aan het badwater, een warm bad ter kalmering van 'hysterische' mensen, die er drie een half uur in moest blijven liggen. In tegenstelling tot de andere vermelde kruiden is het bitterzoet giftig om te eten. In Zuid-Nederland noemde men het alfsrank (elfenrank), het is een magisch kruid, behorend tot de familie der Solanaceae, waar ook de wolfskers of het doodkruid (Atropa belladonna), het bilzenkruid, de zwarte nachtschade, de tabak, de tomaat en de aardappel bij horen.

Meer over de kruidenwis. https://kunst-en-cultuur.infonu.nl/mythologie/30603-kruidwis-rituele-planten-en-hun-betekenis.html

Signatuurleer, tekenen van God?

Met enige goede wil is het mogelijk om gelijkenis te zien tussen bloed en het sap van de granaatappel, tussen de vorm van het hart en de bladeren van de klaverzuring of tussen de kleur van de bloemen van het leverkruid (koninginnenkruid) en de kleur van de menselijke lever. 

In deze overeenkomsten zag de middeleeuwse mens, die sterk gericht was op het vinden van de hoofdlijnen die de gehele natuur verbonden, duidelijke aanwijzingen. Zij geloofden dat God, toen hij de planten schiep, elk uitrustte met een teken dat duidde op hun genezende werking. Dus werd de granaatappel aangewend bij bloedziekten, klaverzuring bij hartkwalen en leverkruid om leverziekten te genezen.

Deze theorie kende tegenstanders, maar werd door velen in Europa onderschreven. Ook in de zeventiende eeuw kon de Engelse kruidkundige Robert Turner nog beweren dat 'God op planten, kruiden en bloemen, als waren het hiëroglyfen, de tekenen van hun deugden had gedrukt'. 

Zelfs John Ray, die als grondlegger van de meer wetenschappelijke botanie in Engeland wordt be-schouwd, kon deze signatuurleer niet geheel vermijden. 'Ik kan niet ontkennen,' schrijft hij 'dat veel van de schadelijke en boosaardige planten iets van hun natuur onthullen door de droevige en zwaar-moedige aanblik van hun bladeren, bloemen of vruchten.' Hij voegde daaraan toe, dat ingeval een ziekte tot een bepaald gebied was beperkt, bepaalde planten uit dat gebied zeker genezing konden brengen. 

Het leek wel of God van het leven van de mens een spelletje had gemaakt, en dit had verlevendigd door willekeurig bepaalde tekens in de planten te verbergen. Helaas waren de interpretaties over gelijkenissen niet altijd eensluidend. Volgens sommigen leek de bloeiwijze en het schutblad van de aronskelk op een fallus, volgens anderen op een baby in zijn wiegje. Moeders werden dan ook aangeraden om de planten naast de wieg van hun kinderen te plaatsen ter bescherming.Verder waren er ook kruiden met een geneeskrachtige werking die door niemand werd betwijfeld, die helemaal niet leken op enigerlei lichaamsdeel of orgaan dat ze konden genezen. Maar de kruidkundigen hadden ook op dit probleem een antwoord. Met oneindig grote wijsheid wist een van hen te verklaren dat God dit had gedaan om het vermogen van de mens om dit soort problemen op te lossen te testen - of om hem beter te doen opletten. Als sommige planten zo duidelijk lieten zien waartoe ze geschikt waren zou iedereen ze verzamelen en zou er spoedig geen een meer over zijn.

De signatuurleer en afrodisiaca

Volgens de signatuurleer zou men dus aan het uiterlijk en/of de kleur van een plant zijn geneeskrachtige eigenschappen kunnen afleiden. Rode zuring was bijvoorbeeld goed voor het bloed, longkruid waarvan het blad de vorm heeft van een long, werd beschouwd als een remedie tegen longziekten, het oranje-gele sap van stinkende gouwe was goed tegen leverkwalen.

 

Planten die min of meer een gelijkenis vertonen met de mannelijke of vrouwelijke geslachtsorganen, werden daarom traditioneel beschouwd als stimulerende middeltjes, en dus als afrodisiaca. Ook oesters en mosselen zouden hun lustopwekkende reputatie te danken hebben aan hun gelijkenis met respectievelijk de vrouwelijke en mannelijke geslachtsorganen.

Orchideeën geassocieerd met een krachtig liefdesleven omdat de bloemen met enige fantasie lijken op een mannelijk orgaan in erectie. De wortels van orchideeën zouden dan weer de vorm bezitten van kleine testikels. Daaraan danken ze trouwens hun naam: orchis betekent testikel.Een geurige en lekkere toepassing van de orchidee in de keuken is de vanille. Dit is de gefermenteerde, onrijpe vrucht van een tropische orchidee. Zij dankt haar naam aan het Spaanse vainilla, wat een verkleinvorm is voor vagina. De gedroogde vanillestengel ziet er immers uit als een kokervormige vrucht met overlangse rimpels.

Ook asperges worden omwille van hun vorm die lijkt op een penis, van oudsher beschouwd als een afrodisiacum. "Eet nooit asperges met de hand terwijl een bevallige jongeling naar u kijkt," zo waarschuwde Pierre Louys in het begin van deze eeuw in zijn Handboek voor etiquette voor jonge meisjes. "Aller aux asperges", betekende trouwens zich prostitueren. En "il ne faut pas tremper son asperge dans n’importe quel cocquetier" is een Frans spreekwoord dat weinig uitleg behoeft. Het spreekwoord diende in de tijd vóór de penicilline, wel ernstig genomen te worden vermits syfilis toen nog een dodelijke ziekte was die niet kon worden genezen. 

De Romeinse keizer Nero wilde naar verluidt dagelijks prei op het menu omwille van het stimulerend effect.

Selder heeft, omwille wellicht van zijn gelijkenis met het mannelijke orgaan, wel een zeer krachtige reputatie als afrodisiacum en vindt men in haast alle culturen van de oudheid tot nu terug. Spreekwoorden zoals "Si l’homme savait l’effet du céleri, il en remplirait son courtil" en "Si la femme savait que le céleri vaut à l’homme, elle en irait chercher jusqu’a Rome", zijn in dat verband veelbetekenend. In Rome was de selder trouwens het symbool voor sommige bordelen.

Signatuurleer (signatura rerum), een deel van de oude sympathieleer.

Signatuurleer is het denken in analogieën, zoals dit zich uitte in de leer der sympathieën en kan worden gezien als één van de eerste vormen van systematisch denken in de geneeskunst. Het trekken van conclusies uit de onderlinge samenhang van vormen en verschijnselen in de natuur is in de laatste eeuwen van de middeleeuwen in een speciale richting uitgegroeid tot de zogenaamde signatuurleer. In deze leer, die kan worden beschouwd als een onderdeel van de sympathieleer, gaat men ervan uit dat in de vorm, kleur, smaak, geur en andere kwaliteiten van mensen, dieren, planten en stenen krachten aanwezig zijn die kunnen worden aangewend bij bestrijding van ziekten. Allerlei grootheden in de natuur wijzen door een bepaalde eigenschap of bijzonderheid op hun specifiek genezend vermogen bij ziekten. De scheppende kunst heeft voor iedere ziekte een geneesmiddel in de natuur gelegd. Het is slechts de kunst het te vinden. Ook de invloed van de hemellichamen op de mens en zijn ziekten heeft in dit denken een duidelijke plaats.

Maretak kerstritueel

Maretak, Viscum Album, heeft een lange en oude geschiedenis achter zich. De plant speelt in veel legenden een rol. De Gallische en Engelse Druïden hadden grote eerbied voor de Maretak. Ze beschouwden de plant als heilig. De Maretak mocht alleen met een gouden snoeimes worden afgesneden en, zoals de overlevering vertelt, zes dagen na Volle Maan in de laatste maand van het jaar. In de Noorse mythologie wordt de Maretak beschreven als het symbool van vrede en liefde, vandaar ook het ‘elkaar mogen zoenen’ onder de Maretak. Niet zo vreemd dat die Maretak in de kerstrituelen een bijzonder plekje kreeg, want het kerstfeest staat immers ook in het teken van verbroedering, vrede op aarde en liefde, als mensen echt van ‘goede wille’ zijn.

Maretak in wilg / Bellegarde en Diois

Naast al die bijzondere kerstrituelen, waarin de Maretak door de eeuwen heen een rol heeft gespeeld, wordt de Viscum album ook al zeer lange tijd gebruikt als geneeskruid. De ‘aartsvader’ van de westerse geneeskunde, de Griekse arts Hippocrates, heeft de Maretak al beschreven als een goed middel bij aandoeningen van de milt.

Plinius beschreef, kort na het begin van onze jaartelling, de gunstige werking van de Maretak bij epileptische aanvallen, krampen en stuipen. In de 16e eeuw beschreef de beroemde Vlaamse arts en kruidkundige Rembertus Dodonaeus de maretak in zijn Cruydeboeck (1554) en de Limburgse Broeder Aloysius zegt in zijn destijds heel bekende boek 'De troost der zieken', dat maretak bruikbaar is bij epilepsie, stuipen en spastische ontregelingen van het centraal zenuwstelsel.

De afgelopen 75 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van  de Viscum Album. Men kwam tot de ontdekking, dat Viscum Album onder andere het z.g. para-sympathisch zenuwstelsel activeert. Dat is een goed bericht, want daardoor kan er enige ‘vaatverwijding’ optreden. Maretak blijkt ook vaatkrampen gunstig te beïnvloeden. Een van de belangrijkste werkingsterreinen van de Maretak, zeker in de moderne kruidengeneeskunde (fytotherapie), is de bloeddruk verlagende werking. Vooral als de bloeddrukverhoging het gevolg is van stress, een te heftig ‘modern leven’, blijkt dikwijls het nut van het gebruik van Viscum album tinctuur.

Bloeddrukverlagende eigenschappen hangen van verschillende componenten af waaronder acetylcholine, histamine, GABA, tyramine en flavonen. Hoe deze bloeddrukverlagende werking precies ontstaat is nog niet opgehelderd. Deskundigen menen dat er sprake is van een remming op prikkelgevoelige centra van vasomotorische centra in de medulla oblongata. Andere wetenschappers denken dat er sprake is van een reflectorische reactie waardoor er bloeddruknormalisatie optreedt bij hyper- en hypotensie. Van Hellemont verklaart de bloeddrukverlagende werking uit de aanwezigheid van aminen, zoals choline, tyramine en histamine, GABA, lignanen, flavonoïden en syringine. Deze componenten prikkelen de parasympathicus en veroorzaken dilatatie van perifere bloedvaten dilateren hetgeen de vaatweerstand verminderd. Andere auteurs bevestigen dat bij 20% van de patiënten met arteriële hypertensie inname van maretakproducten de bloeddruk verlaagt. Bij meer dan 20% nemen vooral subjectieve symptomen als hoofdpijn, duizeligheid en vage hartklachten af.

Je kunt Viscum Album heel zinvol combineren met de Meidoorn (Crataegus laevigata). Viscum album heeft een ontspannend effect op de vaatwanden en Crataegus bevordert als geen ander kruid, de spankracht van het hart en de doorbloeding van de hartspier en geeft daarnaast ook wat rust in het vegetatief zenuwstelsel.

Is het niet bijzonder, dat een kruid dat de bloedvaten enigszins ontspant, de stress vermindert en de doorbloeding bevordert, ja, dat dit kruid nu juist een plek heeft gekregen in het ‘kerstritueel’, waarbij we toch allemaal willen streven naar… vrede op aarde.

De es in de Edda: Ygdrasil

Een es weet ik staan
Ygdrasil heet hij
hoog en 
met helder
heilvocht begoten.
Vandaar komt de dauw
in de dalen gevallen.
Aan de bron van Urd
staat hij 
eeuwig groen.

De dauw die van Ygdrasil neervalt brengt ieder wezen dat ontstaat het levenswater, de drager van de levenskracht. Zo ook aan de mensen. Daarom hebben alle geslachten veel aan de boom te danken; slechts weinigen echter beseffen dit.

Het lijden van de es kan niemand bevroeden. Vier herten grazen in zijn takken en vreten voortdurend het jonge loof van de levensboom. Van hun gewei stroomt een regenvloed naar beneden naar de bron Hvergelmir. Dit is de oorzaak, waarom Hvergelmir nooit uitdroogt.

Slapen onder de es: Ygdrasil

Oud wordt de schors, vermolmd het hout. Hoog in de kruin nestelt een adelaar. Die laat zijn blik tot op verre afstand spiedend over de wereld gaan. Hij weet veel. Tussen zijn ogen zit een kleine havik. Een eekhoorntje loopt langs de stam op en neer en brengt met zijn praatjes vijandschap of vriendschap teweeg tussen de adelaar en het serpent.

Diep verborgen in Ygdrasil, de boom van de zon, rusten de kiemen van de toekomst. Want... eens werd de vraag gesteld, wie de wereldondergang zou overleven. "Lif en Lifthrasir, Leven en Levensdrang " zo luidde het antwoord, "de namen van een mensenpaar, dat in Hodmimirs hout wacht. Tot voedsel dient hen de morgendauw van de boom."
Nog zijn Lif en Lifthrasir ongeboren kinderen. Maar hen is voorbehouden, eens het begin van een nieuw geslacht te worden.

De inhoud van deze verhalen berust op de poëtische Edda, ook wel oude Edda genoemd, en de proza- of jonge Edda, op de liederen en de sagen.
Yggdrasil is de naam van de 'Wereldboom' in de Noordse kosmogonie. De naam laat zich letterlijk vertalen als 'paard van Yggr', oftewel 'paard van Odin', en verwijst naar de felle levenskracht die hem draagt en overal heen voert.

Yggdrasil is de levensboom en kennisboom, het symbool van de eindeloos vertakte vorm van dat wat is. Tegelijk draagt en verbindt hij de werelden als wereldas (axis mundi). Deze toont tegelijk de weg naar het hogere, de weg die de sjamaan volgt om in het gebied van goden en geesten te komen. Hij reikt van de onderwereld dwars door de mensenwereld naar de wereld van goden en helden.

Meer over de es https://dier-en-natuur.infonu.nl/bloemen-en-planten/52064-es-een-mythische-en-medische-boom.html

Cayennepeper voor de spieren

Gebruik je vaak rode peper als je kookt? Of sambal, of cayennepeper? Die gewoonte komt je spieren ten goede. aldus een studie die onderzoekers van Tianjin Medical University publiceerden in de Journal of Nutrition, Health & Aging. Volgens dat onderzoek zijn je spieren enkele procenten sterker als je een paar keer per week rode peper binnenkrijgt.

Studie
De onderzoekers bepaalden bij 3717 Chinezen met hoeveel kracht ze met hun handen een veer konden dichtknijpen. Tevens achterhaalden ze via vragenlijsten hoe vaak ze wekelijks rode pepers consumeerden.

Resultaten
Hoe vaker mannen per week rode pepers consumeerden, hoe meer kracht hadden ze. Bij vrouwen was die tendens er ook, maar hij was niet statistisch significant.

Mechanisme
De onderzoekers keken ook naar de consumptie van paprika, maar vonden geen verband. En dat is interessant. Paprika's zijn gecultiveerde varianten van de rode peperplant, die in een eeuwenlang veredelingsproces hun vermogen hebben verloren om capsaïcine - de 'brandende' en 'hete' stof in rode peper - aan te maken. Die stof veroorzaakt dus wellicht het positieve effect op de spierkracht.

Capsaïcine remt door onderdrukking van nuclear factor kappa B [NF-kB] de aanmaak van verschillende ontstekingsfactoren, die spierafbraak in de hand kunnen werken. Volgens fundamenteel onderzoek kan capsaïcine ook door activering van PGC-1-alpha de aanmaak van mitochondria in cellen stimuleren. Dat houdt in dat cellen meer voedingsstoffen kunnen omzetten in energie.

Conclusie
"We demonstrate here that the frequency of chili consumption, as measured by a self-administered questionnaire, is independently related to handgrip strength in adult males", resumeren de onderzoekers. "These results suggest that a chili-rich diet may have a beneficial effect on the prevention of handgrip strength decline."
"Considering that the muscle strength is part of the components of sarcopenia, and the health consequences of sarcopenia are increasingly being recognized. This finding has important public implications."
"Additional well-designed clinical studies or prospective interventional studies are necessary to confirm the effectiveness of chili in the prevention of loss of muscle strength."

Bron: J Nutr Health Aging. 2016;20(5):546-52.

Meer over pepers 
https://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/27228-pepers-op-het-spoor.html
https://sites.google.com/site/kruidwis/planten-van-a-tot-z/capsicum-sp-rode-peper

Over de geschiedenis van de kleurstofplant meekrap in de Nederlanden

Rechts: meekrapwortels

Meekrap heeft een lange historie in de Nederlanden en is geografisch sterk met de zuidelijke provincies verbonden. De wortels waren ook bij ons zeer geliefd als textielkleurstof. De naam komt nog steeds voor als straat- of plaatsaanduiding. Het gewas werd al omstreeks het jaar 800 genoemd en in het stadsarchief van Zierikzee bevindt zich een beschrijving uit 1247 van de kwaliteitseisen waaraan meekrap moet voldoen.

In Nederland was er in de 15de eeuw een uitgebreide meekrapteelt vooral in Zeeland en Gelderland. De Hollandse welvaart in die tijd was gedeeltelijk te danken aan deze Meekrap. Ook Dodonaeus beschrijft in zijn Cruydboeck van 1554 de teelt van Meekrap: ‘Die tamme Rotte, zoals hij Rubia noemt, wordt in Zeelant in Vlaenderen/ ende in sommige plaetsen van Brabant by Berghen etc. op goede vette velden gheplant. Die wilde wast al om van selfs aen die canten van den velden onder die haghen en hegghen.'

Geschiedenis van de mede of meekrap
Mede of meekrap is ''Bene plant die verbouwd werd om de in hare wortelstokken vervatte verfstof' (1). Kiliaan geeft de Griekse naam: erythrodanon, en de Latijnse: rubia; herba radice rubia, d.i. plant met rode wortel.
Het woordenboek van de middeleeuwse Latijnse taal van Du Cange, III, 476: garantia-rubia; sandix; herba tincturae (garance).
Larousse (1947): garance, genre de rubiacées, dont les racines donnent une belle teinture rouge elite garance était surtout cultivée en Provence.
Verschuerens Modern Woordenboek (1968) beschrijft de meekrap als volgt: sterbladige plant met bijschermen van geelgroene bloempjes en wortelstokken die een rode verfstof opleveren (rubia tinctolhum); gestampte wortel ervan.
De geïllustreerde Flora van Nederland, door Heimans, Heinsius en Thijsse (1948): meekrap, rubia tinctorum Lel; slappe stengels heffen zich op tussen andere planten door middel van achterwaarts gerichte stekeltjes aan hun kanten en aan de randen en middennerven der bladeren; bloempjes talrijk in rijk vertakte trossen, groengeel, weinig in 't oog lopend; de plant, afkomstig uit Zuid-Europa, werd vroeger gekweekt om de verfstof in de wortel, vooral in Zeeland; daar handhaaft ze zich nog hier en daar in een enkele heg.

De oudste bekende vermelding aangaande de teelt van meekrap in het Brugse Vrije betreft het Ambacht Lissewege. In 1244 kocht de St.-Bertinsabdij van St.-Omaars vier schoven uit de tiende van de parochies Lissewege en Koudekerke. De Latijnse tekst omschrijft het gekochte recht als volgt: 'met schoven bedoelen we alle bundels gemaakt, hetzij van vlas, hennep, look of mede, hetzij van om het even wat men gewoonlijk in bundelen oogst' (7).

Verder bestaat er nog een oorkonde van gravin Margata van Vlaanderen die de tolgelden voor de te Damme aangevoerde goederen vaststelde. Daaruit halen we het tarief voor de meekrap: 'scuta de warantie (een schuit Mede)-2-pénningen;. 'lastcm navis warantie' (een scheepslast mede), 2 penningen (8).We weten voorlopig niet uit welke landen de Vlaamse ververs meekrap betrokken.

De Flou, X, 2679 vermeldt zonder datum de 'meedthiende beoosteree'. Hij vermoedt dat het gaat om een perceel in Kadzand. Beoosterede is een waterschap bij Aardenburg. M. Gottschalk zinspeelt op de medetiende van het Ambacht Aardenburg naar aanleiding van een betwisting in 1363 tussen de boeren van het genoemde ambacht en de St.-Baafsabdij, die daar o.a. de medetiende inde. Schrijfster verwijst ook naar de meestoven te Aardenburg, en naar de medetiende van het Ambacht IJzendijke (9)

Het toltarief van het Zwin uit 1368 belastte de mede als volgt ' eene bale ghemaelre meeden', 4 penningen.; 'eenen sac groene meeden, 3 pen.; 'een gote meden in een scip', 2 pen.; 'een waghen gheladen met meeden'? 2 pen. 'ende eic paert', 1 pen.; 'een scute met meeden' 2 pen.; 'een scip ghelast met meeden' 2 pen. (10).
Zie ook een paar gevallen uit het einde van de 4de eeuw, waar de meekrap over zee vervoerd werd.:
1 1370, 'une nief de garance,.. appartenant a certains marchans de la ville de Bievelier en Flandres (= Biervliet) (11); 
2 voorjaar 1396, '8 bales de garanche' aangespoeld. te Reis, vervoerd naar Brugge; 13 balen gestrand 'entre Wulpes et Casant', per schip vervoerd naar Brugge (12).

Het meten van de meekrap
Het meten van meekrapwortels was, evenals het meten van graan, kalk en andere dergelijke producten, een openbaar recht dat ofwel verpacht ofwel uitgeleend werd. Aangezien de Brugse lakenwevers veel meekrap uit de omliggende parochies betrokken, sloten Brugge en het Vrije op 18 februari 1318 een akkoord, dat o.a. het meten van de mede bepaalde. Het gehele akkoord omvatte 17 punten over allerlei zaken. Artikel 11 luidde als volgt: 'item, van den mede vate (17) dat men sculdich es te houdene met ere cruce ghesloten in ene clincke(18), alzo als ment hier vormaels ghehouden hevet; ende dat elc mensche late gebruken den vercoper van dat buten maten blyft, den vercoper sinen wille mede te doene' (19).

Referenties
1 Verwijs-Verdam, Middelnederlands Woordenboek, IV, 1246.
2. Idem, IX, 1883.
3. Rond den Heerd, 15e jaar, 198 (1880).
4. L. Coatume de la Ville de Bruges, 1, 351, Keure van de deelmans.
5. W. Wintein, Koolkerke, Rond de Poldertorens 7e jaar, nr 1, heeft de bedoelde twee plaatsen gesitueerd: p. 6 (no 4), p. 5 (n 99) en op de toponimische kaart.
6. Mondelinge mededeling van wijlen de Heer van Catz uit St.-Anna ter-Mudden. Het gehucht Brugheers is Verdwenen toen het garnizoen van Sluis in 1583, even ten zuiden van de stad, de dijk van het Zwin doorstak, en zodoende het Lapscheurse Gat deed. ontstaan.
7. F. D'Hoop, Cart. St.-Bertin Foperinge, p. 71-72.
8. L. Gilliodts, Inv. des Archives de la Ville de Bruges, charter Nr 3.
9. M. Gottschalk, Historische geografie van Westelijk Zeeuws-Vlaanderen, 19 135 en 157.
10. J. van Dale, Reglement voor de scheepvaart en de heffing der tollen op het Zwin, in Bijdragen Gesch, Zeeuws-Vlaanderen V9 p. 33 en 58.
11.SAG, Charters stad. Gent, nr 432.
12. ARA, Rekenkamer 13679, Rek. Baljuw van Brugge, _jan-mei 1396, f 8 r en 16 r.
13. Verwijs-Verdam, 19 bilevinge levenslang vruchtgebruik. Hoir erfgenaam.
14. L. Gilliodts, Coatume du Franc de Bruges, 19 770,
15. Idem, 1, 784.
16, Idem, 1, 177
17. De term medevat beduidde vooreerst een ton vol meekrap, vervolgens het recht om mede te meten.

Uit artikel: De mede of rubia tinctorum. Maurits Coornaert
Lees ook https://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal/28316-meekrap-kleur-rijk-verleden-maar-ook-een-toekomst.html en

Passiflora tegen ADHD?

Kinderen met ADHD reageerden net zo goed op een supplement met een extract van Passiflora incarnata als op methylfenidaat, de actieve stof in het ADHD-medicijn Ritalin. Dat blijkt tenminste uit een klein onderzoek dat Iraanse psychiaters van Roozbeh Hospital in Teheran in 2005 publiceerden.

Studie
De onderzoekers verdeelden 34 kinderen van 6 tot 13 jaar met ADHD in 2 groepen. Gedurende 8 weken gaven ze de ene groep elke dag 2 pillen met methylfenidaat. Per kilo lichaamsgewicht kregen de kinderen dagelijks 1 mg methylfenidaat per dag.
Een tweede groep kinderen kreeg dagelijks per kilo lichaamsgewicht 0.04 milligram Passiflora incarnata-extract. De onderzoekers gebruikten Pasipay, een extract op alcoholbasis. Ook die groep verdeelde de inname over twee momenten van de dag.
De onderzoekers ondervroegen de ouders en de leraren van de kinderen met vragenlijsten, die een beeld van hyperactief gedrag kunnen geven.

Resultaten
Afgaande op de rapportages van de ouders en de leraren van de kinderen werkte het supplement met Passiflora incarnata net zo goed als methylfenidaat.
Het supplement had significant minder bijwerkingen dan methylfenidaat. De kinderen die de amfetamine gebruikten hadden minder eetlust en waren nerveuzer dan de kinderen die Passiflora incarnata gebruikten.

Conclusie
"We conclude that Passiflora may be a novel therapeutic agent for the treatment of ADHD", schrijven de onderzoekers. "In addition, a tolerable side-effect profile may be considered as one of the advantages of Passiflora. Nevertheless, our study is relatively small and our results require confirmation in a larger study."

Bron:
Therapy (2005) 2(4):609-14.

Meer info over Passiflora https://sites.google.com/site/kruidwis/kruiden-a/passiflora-incarnata-passionflower en https://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/58917-passiebloem-geneeskruid-uit-de-nieuwe-wereld.html

Luchtwegen en de winter

Hier wat wijsneuzerige adviezen van een herborist om jezelf en je luchtwegen gezond de winter door te loodsen.

Groenten en fruit eten. Deze zitten boordevol antioxidanten. Groenten die bij luchtwegaandoeningen bijzonder goed werkzaam zijn: prei, ui en wortelen hebben allen een goede uitwerking op de slijmvliezen door hun gehaltes aan vitamine C, zwavelhoudende bestanddelen en carotenoïden. Een gesneden ui op je nachttafel houdt de neus open en daardoor slaapt je beter bij neusverkoudheid. Astmapatiënten en mensen die lijden aan chronische bronchitis doen er goed aan wekelijks enige keren uien te eten. Ook look bevat de zwavelhoudende component allicine wat het antioxidant systeem ondersteunt door het aanleveren van glutathion. Ook bieslook en prei behoren tot de planten met cepaënen en helpen slijmen in het ademhalingsstelsel op te lossen.

Lees ook https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/ziekten/26513-ui-tegen-astma-en-diabetes.html

Tijm helpt het slijm op te lossen en kunnen we gebruiken bij verkoudheden, keelaandoeningen en vooral bij hoesten. Tijm heeft zowel culinaire als medicinale toepassingen en is een veel voorkomende remedie tegen hoesten, keelpijn, bronchitis en problemen met de spijsvertering.

N-Acetyl-L-Cysteïne (NAC) is afkomstig is van het aminozuur L-cysteïne. Het nemen van een dagelijkse dosis kan de frequentie en ernst van een natte hoest verminderen door het slijm in de luchtwegen te verminderen. Een meta-analyse van 13 studies suggereert dat NAC de symptomen significant kan verminderen bij mensen met chronische bronchitis. De onderzoekers suggereren een dagelijkse dosis van 600 milligram (mg) NAC voor mensen zonder luchtwegobstructie, en tot 1200 mg bij een obstructie. Liefst in overleg met de arts.

Oregano, wilde marjolein / Origanum vulgare: de etherische olie met thymol in oregano vernietigt E. coli en bacteriën die longontsteking veroorzaken. Van oregano is zelfs aangetoond dat het kan ingezet worden bij het bestrijden van antibiotica-resistente bacteriën.

Smalle weegbree / Plantago lanceolata / Foto maurice godefridi

Smalbladige weegbree is een plant die we gedroogd, maar nog beter vers kunnen gebruiken voor het maken van kruidenthee of om te verwerken in een smoothie. Het blad is ook in de winter vers te plukken.

Echte salie. We kunnen saliethee drinken of als gorgeldrank gebruiken bij ontstoken keel en mondholte, ontsteking van de amandelen, maag en darmen. Salie drijft het slijm weg uit de ademhalingsorganen. In één onderzoek werden significante verbeteringen gezien bij acute virale keelontsteking. 140 microliter salie-extract per dosis (spray) werkte significant ten opzichte van placebo. Salie niet gebruiken bij koorts of borstvoeding. Salie remt zweten en melkproductie af.

Gember: Onderzoek suggereert dat sommige ontstekingsremmende stoffen in gember membranen in de luchtwegen kunnen ontspannen, wat hoesten zou kunnen verminderen. Brouw een kalmerende gemberthee door 20 gram verse gemberplakjes toe te voegen aan een kop heet water. Laat enkele minuten trekken voordat je drinkt. Voeg honing of citroensap toe om de smaak te verbeteren en een hoest nog meer te verzachten.

Bromelaïne is een eiwitsplitsend enzym dat afkomstig is van de ananasvrucht. De bromelaïne is het meest overvloedig in de kern van de vrucht. Bromelaïne heeft ontstekingsremmende eigenschappen en kan ook slijm afbreken en het uit het lichaam verwijderen. Mensen die bloedverdunners of specifieke antibiotica gebruiken, mogen geen bromelaïne gebruiken. 

*microliter = miljoenste deel van liter